Şarabın yaşlanması şarap kimyası'nın önemli unsurudur ve potansiyel olarak şarabın kalitesini iyileştirebilir. Bu, şarabı diğer tüketim maddelerinden ayırır. Şarap bozulabilir olsa da şarabın şeker, asit ve fenolik bileşiklerini (tanenler gibi) içeren karmaşık kimyasal reaksiyonlar şarabın aromasını, renginive ağızda bıraktığı tadı, tadanı daha çok memnun edebilecek şekilde değiştirebilir. Şarabın yıllandırma yeteneği, üzüm çeşidi, bağbozumu, uygulamaları, şarap bölgesi ve şarap yapım tarzı gibi birçok faktörden etkilenir. Şarap şişelendikten sonra saklandığı şartlar şarabın ne kadar iyi yaşlandığını etkiler ve çok zaman ve finansal yatırım gerektirebilir. Yıllanmış şarabın kalitesi saklandığı koşullara ve şişe ile mantarın durumuna bağlı olarak şişeden şişeye değişir ve bu yüzden yaşlı iyi şaraplardan ziyade eski iyi şişelerin olduğu söylenir. Şarabın kimyası uzun süredir anlaşılmadığından ve eski şaraplar genellikle olağanüstü fiyatlara satıldığından, şarabın yıllandırılması konusunda önemli bir gizem vardır. Ancak, şarapların çoğunluğu yıllandırılmaz ve hatta yıllandırılan şaraplar bile nadiren uzun süre yıllanırlar; Şarabın %90'ının bir üretim yılında, %99'unun ise 5 yıl içinde tüketilmesi gerektiği tahmin edilir.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlrTDJSa0wwOXNaRjlpYjNSMGJHVnpYMjltWDNkcGJtVmZZV2RwYm1jdWFuQm5Mekl5TUhCNExVOXNaRjlpYjNSMGJHVnpYMjltWDNkcGJtVmZZV2RwYm1jdWFuQm4uanBn.jpg)
Tarihçe
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpjM0wwRnRjR2h2Y21GbFgzTjBZV05yYVc1bkxtcHdaeTh5TWpCd2VDMUJiWEJvYjNKaFpWOXpkR0ZqYTJsdVp5NXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
Eski Yunanlar ve Romalılar yıllanmış şarapların potansiyelinin farkındaydılar. Yunanistan'da, kurutulmuş "saman şaraplarının" ilk örnekleri, yüksek şeker içerikleri nedeniyle yaşlanma yetenekleriyle dikkat çekti. Bu şaraplar mühürlü toprak amforalarda uzun yıllar saklanmıştır. Roma'da en çok aranan şaraplar - Falernian ve Surrentine - onlarca yıl yaşlanma yetenekleriyle ödüllendirildiler. Luka Kitabında "eski şarap"ın "yeni şarap"tan daha değerli olduğu belirtilir (Tekvin Luke). Yunan doktor Galen, yıllanmış şarabın "tadının" arzu edilir olduğunu ve bunun, şarabın ısıtılması veya içilmesiyle sağlanabileceğini yazdı, ancak Galen'in görüşüne göre bu yapay yıllandırılmış şaraplar, doğal yıllandırılmış şaraplar kadar sağlıklı değildi.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh6THpNM0wxcDNhV1ZpWld4bWJHRnpZMmhsWHpFM05UQXVhbkJuTHpJeU1IQjRMVnAzYVdWaVpXeG1iR0Z6WTJobFh6RTNOVEF1YW5Cbi5qcGc=.jpg)
Roma İmparatorluğu'nun Çöküşünün ardından yıllanmış şarap için takdir neredeyse hiç yoktu. Kuzey Avrupa'da üretilen şarapların çoğu hafif gövdeli, soluk renkli ve az alkollüydü. Bu şarapların fazla yaşlanma potansiyeline yoktu ve hızla bozularak sirke haline dönüşene kadar ancak birkaç ay dayanabildiler. Tüccarlar hevesle yıllanmış şaraptan kurtulmaya çalışırdı ve şarap yıllandıkça fiyatı ucuzlardı. 16. yüzyıla gelindiğinde, daha tatlı ve daha çok alkollü şaraplar (malmsey ve Sack gibi) Akdeniz 'de yapıldı ve bunların yaşlanma yeteneği dikkat çekti. Benzer şekilde, asit ve şeker kombinasyonuyla Almanya'dan Riesling de yaşlanma yeteneklerini gösteriyordu. 17. yüzyılda, şarap endüstrisinin yaşlanmaya bakışını kökten değiştiren iki yenilik meydana geldi. Birincisi, üreticilerin şarabı neredeyse hava geçirmez bir ortamda paketlemesine ve saklamasına izin veren mantar ve şişenin geliştirilmesiydi. İkincisi, Porto, Madeira ve Şeriler gibi zenginleştirilmiş şarapların artan popülaritesiydi. Eklenen alkolün koruyucu görevi gördüğü ve şarapların İngiltere, Amerika ve Doğu Hint Adaları'na yapılan uzun deniz yolculuklarında bozulmayı önlediği bulundu. Özellikle İngilizlerin Bordeaux'dan Porto ve Claret gibi eski şaraplara olan beğenileri artırıyordu. Olgun şaraplara olan talebin şarap ticareti üzerinde belirgin bir etkisi oldu. Üreticiler için, şarap fıçılarını veya şişelerini depolamanın maliyeti ve alanı engelleyiciydi bu nedenle şarapları daha uzun sürede yıllandırmayı kolaylaştırmak için depoları ve finansmanı olan tüccar sınıfı gelişti. Bordeaux, Oporto ve Burgundy gibi bölgelerde bu durum tüccar sınıfına yönelik güç dengesini artırdı.
Yaşlanma potansiyeli
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTltTDJZd0wxUnBaMjVoYm1Wc2JHOWZRazFMTG1wd1p5OHlNakJ3ZUMxVWFXZHVZVzVsYkd4dlgwSk5TeTVxY0djPS5qcGc=.jpg)
Şarabın her zaman yaşla birlikte iyileştiğine veya şarabın uzun süre yaşlanmayla iyileştiğine veya yaşlanma potansiyelinin iyi şarabın göstergesi olduğuna dair yanılgı vardır. Bazı otoriteler, çok gençken daha iyi olarak tüketilmesi gereken pek çok şarabın çok yaşlıyken tüketildiğini belirtmektedir. Yaşlanma şarabı değiştirir ama kategorik olarak geliştirmez ya da kötüleştirmez. Meyvemsilik hızla bozulurak şişede sadece 6 ayda belirgin şekilde azalır. Depolama maliyeti nedeniyle, ucuz şarapları yıllandırmak ekonomik değildir ancak birçok şarap çeşidi, kalitesi ne olursa olsun yıllandırmadan fayda görmez. Uzmanlar, genellikle şarabın yalnızca %5-10'unun 1 yıl sonra ve yalnızca %1'inin 5-10 yıl sonra iyileştiğini belirtir.
Genellikle, düşük pH'lı şaraplar (pinot noir ve Sangiovese gibi) daha çok yıllandırma kapasitelidir. Kırmızı şaraplarda, fenolikler (özellikle tanenler) gibi yüksek düzeyde aroma bileşikleri, şarabın yaşlanma olasılığını artırır. Yüksek düzeyde fenol içeren şaraplar arasında Cabernet Sauvignon, Nebbiolo ve Syrah bulunur.
En uzun yıllandırma potansiyelli beyaz şaraplar, özü ve asiditesi yüksek olanlardır. Beyaz şaraplarda koruyucu olarak görev yapan asitlik, kırmızı şaraplardaki tanenlere benzer bir role sahiptir. Çok az veya hiç üzüm kabuk teması olmayan beyaz şarap yapım süreci yüzünden, beyaz şaraplar daha az fenolik bileşiklidir ancak fıçı fermantasyonu ve meşe yaşlanması bazı fenoller verebilir. Benzer şekilde, roze şarapla minimum kabuk teması yaşlanma potansiyellerini sınırlar.
En ahşap yaşlı porto şarapları, şeriler(tatlı İspanyol şarapları), vins doux naturels,vins de liqueurler, temel seviyeli buz şarapları ve köpüklü şaraplar şaraphanede yaşlandıktan sonra imalatçısı onları tüketilmeye hazır hissettiğinde şişeler. Bu şaraplar piyasaya sürüldükten sonra içilmeye hazırdır ve yıllandırmadan fazla fayda sağlamaz. Vintage porto şarapları ve diğer şişede-yaşlanmış portolar ve şeriler bazı ek yaşlanmadan faydalanırlar.
Şampanya ve diğer köpüklü şaraplar nadiren yaşlandırılır ve çoğunlukla bağbozumu yılı yoktur (vintage, NV yoktur), ama vintage şampanya yaşlandırılabilir. Yaşlı şampanyaya geleneksel olarak İngilizlerin özel bir düşkünlüğü olmuştur ve bu nedenle buna Fransızca: le goût anglais "İngiliz tadı" denir, bu terim aynı zamanda şampanya tatlılık seviyesini de ifade eder. Prensipte şampanyanın asitliği nedeniyle yaşlanma potansiyeli vardır ve eski şampanyanın popülaritesi Amerika Birleşik Devletleri'nde 1996 bağ bozumundan beri artmıştır. Birkaç Fransız şarap üreticisi, özellikle René Collard (1921-2009) olmak üzere şampanyayı yaşlandırmayı savundu. 2009 yılında, 184 yıllık bir Perrier-Jouët şişesi açıldı ve uzmanlara göre "yer mantarı ve karamel" notalarıyla hala içilebilirdi.
Yaşlanma potansiyeli yok denecek kadar az olanlar
Şarap uzmanı Jancis Robinson tarafından aşağıdaki kılavuz sağlandı
- Alman QBA'ları (Qualitätswein bestimmter Anbaugebiete)
- Asti ve Moscato Spumante
- Beyaz Zinfandel gibi roze ve blush şarapları
- Yellow Tail, Mouton Cadet, vb. gibi markalı şaraplar.
- Avrupa sofra şarabı
- Amerikan sürahi ve kutu şarapları
- Ucuz çeşitler (olası Cabernet Sauvignon hariç)
- Vin de pays'in çoğunluğu
- Tüm Nouveau şarapları
- Vermut
- Temel şeri
- Sarımsı Kahverengi porto şarapları
- Çoğunlukla konsantre üzüm suyundan yapılan kit şaraplar
İyi yaşlanma potansiyeli olan şaraplar
Şarap Ustası Jancis Robinson, yıllanan şaraplar hakkında aşağıdaki genel yönergeleri sağlar. Bağbozumu, şarap bölgesi ve şarap yapım tarzının bir şarabın yaşlanma potansiyelini etkileyebileceğini unutmayın, bu nedenle Robinson'un yönergeleri bu şarapların en yaygın örnekleri için genel tahminlerdir.
- Botrytize şaraplar (5-25 yıl)
- Chardonnay (2-6 yaş)
- Riesling (2-30 yaş)
- Macar Furmint (3–25 yıl)
- Loire Valley Chenin blanc (4-30 yaş)
- Hunter Valley Semillon (6-15 yıl)
- Cabernet Sauvignon (4-20 yıl)
- Merlot (2-10 yıl)
- Nebbiolo (4-20 yaş)
- Pinot noir (2-8 yıl)
- Sangiovese (2-8 yaş)
- Syrah (4-16 yaş)
- Zinfandel (2–6 yıl)
- Sınıflandırılmış Bordo (8-25 yaş)
- Grand Cru Bordo (8-25 yaş)
- Aglianico gelen Taurasi (4-15 yıl)
- Bairrada'dan Baga (4-8 yaş)
- Macar Kadarka (3-7 yaş)
- Bulgar Melnik (3-7 yaş)
- Hırvat Plavac Mali (4-8 yaş)
- Gürcü Saperavi (3–10 yıl)
- Madiran Tannat (4-12 yaş)
- İspanyol Tempranillo (2-8 yıl)
- Yunan Xynomavro (4-10 yaş)
- Eski Porto şarapları (20–50 yıl)
Faktörler ve etkiler
Şarap bileşenleri
Şekerlerin, asitlerin ve fenoliklerin suya oranı, şarabın ne kadar iyi yıllanabileceğinin önemli bir göstergesidir. Hasattan önce üzümlerde ne kadar az su varsa, yapılan şarabın yaşlanma potansiyeli olması da o kadar olasıdır. Üzüm çeşidi, iklim, bağcılık ve bağcılık uygulamaları burada devreye girer. Sulamanın az yapıldığı ve üzüm verimin az tutulduğu kuru bir büyüme mevsiminden daha kalın kabuklu üzüm çeşitleri, daha az suya ve daha çok şeker, asit ve fenolik oranına sahip olur. Üzümden suyun donmuş buz kristalleri olarak presleme sırasında uzaklaştırıldığı Eisweins yapma işlemi, su miktarını azaltma ve yaşlanma potansiyelini artırma konusunda benzer bir etkiye sahiptir.
Şarap yapımında, maserasyon veya kabuk teması süresi, kabuklardan şaraba ne kadar fenolik bileşiğin sızdığını etkilet. Pigmentli tanenler, antosiyaninler, kolloidler, tanen- polisakaritler ve tanen- proteinler sadece şarabın rengini etkilemekle kalmaz aynı zamanda koruyucu olarak da işlev görür. Fermantasyon sırasında, şarabın asit seviyelerine ayarlama, daha az pH'lı ve daha çok yaşlanma potansiyelli şaraplarla yapılabilir. Maruz kalma meşe (yaşlanma fıçısında) fermentasyonda ya da sonra şaraplar için daha fazla fenolik bileşiklerin oluşturur. Şişelemeden önce, şarabın aşırı derecede inceltilmesi veya filtrelenmesi, şarabın bazı fenolik katı maddelerini alabilir ve şarabın yaşlanma kabiliyetini azaltabilir.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgwTHpSa0wxZHBibVZmY21GamExODNYM04wYjNKaFoyVXVhbkJuTHpJeU1IQjRMVmRwYm1WZmNtRmphMTgzWDNOMGIzSmhaMlV1YW5Cbi5qcGc=.jpg)
Depolama faktörleri
Şişelenmiş şarabın saklama koşulları, şarabın yıllanmasını etkiler. Titreşimler ve ısı dalgalanmaları şarabın bozulmasını hızlandırabilir ve şarap üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Genel olarak, bir şarabın nispeten serin bir ortamda yavaş yaşlanmasına izin verilirse, daha büyük karmaşıklık ve daha aromatik buket geliştirme potansiyeli olur. Sıcaklık ne kadar azsa, şarap o kadar yavaş gelişir. Ortalama olarak, şaraptaki kimyasal reaksiyonların hızı her 18 °F (10 °C) sıcaklık artışında iki katına çıkar. Şarap uzmanı Karen MacNeil, yıllanmaya yönelik şarabın, sıcaklığı 55 °F (13 °C) civarında sabit serin bir yerde saklanmasını tavsiye eder. Şarap uzun vadeli olumsuz etki olmadan 69 °F (20 °C) kadar yüksek sıcaklıklarda saklanabilir. Davis, Kaliforniya Üniversitesi'nden Profesör Cornelius Ough, şarabın birkaç saat boyunca 120 °F (49 °C) dereceye kadar yüksek sıcaklıklara maruz kalabileceğine ve bozulmayacağına inanıyor. Ancak çoğu uzman, aşırı sıcaklık dalgalanmalarının (şarabın sıcak bir odadan soğuk bir buzdolabına tekrar tekrar aktarılması gibi) şaraba zarar vereceğine inanmaktadır. Şarapta gelişebilen ve erken oksidasyona neden olabilen serbest radikaller nedeniyle doğrudan güneş ışığının ultraviyole ışınlarından da kaçınılmalıdır.
Magnums ve 3 litrelik Jeroboams gibi geniş formatlı şişelerde paketlenmiş şaraplar, normal 750 ml'lik şişelerde veya yarım litrelik şişelerde paketlenmiş şaraplardan daha yavaş yaşlanır gibi görünür. Bunun nedeni, şişeleme sırasında şaraba maruz kalan oksijen oranının daha çok olması olabilir. Vidalı kapaklar ve sentetik mantarlar gibi mantara alternatif şarap kapaklarının ortaya çıkışı, bu alternatif kapaklarla kapatılan şarapların yaşlanma potansiyeli hakkında tartışmalara yol açtı. Halen kesin bir sonuç yoktur ve konu devam eden araştırmaların konusudur.
Şişeleme faktörleri
Şişe şoku
Şarabın kısa süreli yaşlanma ihtiyaçlarından biri, şişeleme deneyiminin travması ve değişkenliği nedeniyle şarabın "hasta" olarak kabul edildiği bir dönemdir. Şişeleme sırasında şarap, şarabın çeşitli bileşenleri ile kimyasal reaksiyonların domino etkisine neden olan bir miktar oksijene maruz kalır. Şarabın oturması ve oksijenin tamamen çözünmesi ve şarapla bütünleşmesi için geçen süre "şişe şoku" dönemi olarak kabul edilir. Bu süre zarfında şarabın tadı, şişelenmeden öncekinden veya şarap çöktükten sonra alacağından çok farklı olabilir. Birçok modern şişeleme hattı şaraba mümkün olduğunca nazik davranmaya ve oksijene maruz kalma miktarını en aza indirmek için asal gazları kullanmaya çalışırken, tüm şaraplar bir süre şişe şokundan geçer. Bu sürenin uzunluğu her bir şaraba göre değişir.
Mantar lekesi
Uzun süreli yıllandırma sırasında şarabı şişelemek için kullanılan mantardaki kötü tatların transferi, şişenin kalitesine zarar verebilir. Mantar lekesinin oluşumu, mantar meşesinin büyüme koşullarından, mantarın tıpa haline getirilmesinden veya mantarın kendisinde büyüyen küflerden çok çeşitli faktörlerden kaynaklanabilen karmaşık bir süreçtir.
Aptal evre
Yaşlanma sırasında, bir şarap, aromalarının ve tatlarının çok kısıldığı bir "aptal faza" geçebilir. Bordeaux'da bu aşamaya uyum yaşı ya da "zor yaş" denir ve ergenlik döneminden geçen bir gence benzetilir. Bu "aptal fazın" sürmesinin nedeni veya süresi henüz tam olarak anlaşılmış değil ve şişeden şişeye değişiyor gibi görünür.
Şarap üzerindeki etkileri
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh4THpGbEwxWnBiblJoWjJWZmNHOXlkRjlpYjNSMGJHVmZkMmwwYUY5elpXUnBiV1Z1ZEM1cWNHY3ZNakl3Y0hndFZtbHVkR0ZuWlY5d2IzSjBYMkp2ZEhSc1pWOTNhWFJvWDNObFpHbHRaVzUwTG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
Kırmızı şarap yaşlandıkça, gençliğinin sert tanenleri yerini yavaş yavaş daha yumuşak bir ağız hissine bırakır. Mürekkep gibi koyu bir renk sonunda renk derinliğini kaybeder ve kenarlarda turuncu görünmeye başlar ve sonunda kahverengiye döner. Bu değişiklikler, şarabın fenolik bileşiklerinin karmaşık kimyasal reaksiyonları nedeniyle meydana gelir. Fermantasyon sırasında başlayan ve şişelemeden sonra devam eden işlemlerde bu bileşikler birbirine bağlanır ve toplanır. Sonunda bu parçacıklar, çözeltide asılı kalamayacak kadar büyük oldukları ve çökeldikleri belirli bir boyuta ulaşırlar. Bir şişede gözle görülür tortunun varlığı genellikle olgun bir şarabı gösterir. Bu tanen ve pigment kaybıyla elde edilen şarap, daha soluk bir renge ve tada daha yumuşak, daha az büzücü olur. Tortu, zararsız olsa da, hoş olmayan bir tada sahip olabilir ve genellikle şaraptan dökülerek ayrılır.
Yaşlanma süreci boyunca, bir şarabın asitliği algısı, bir şarabın ömrü boyunca ölçülebilir toplam asitlik miktarı aşağı yukarı sabit olsa bile değişebilir. Bunun nedeni asitlerin esterleşmesinden , alkollerle kompleks dizide birleşerek esterleri oluşturmasından kaynaklanmaktadır. Bu esterler, şarabın tadını daha az asidik hale getirmenin yanı sıra, bir dizi olası aromayı da beraberinde getirir. Sonunda şarap, şarabın diğer bileşenlerinin (tanenler ve meyveler gibi) kendilerinin daha az fark edildiği bir noktaya kadar yaşlanabilir, bu da daha yüksek bir şarap asitliği algısını geri getirecektir. Yaşlanma sırasında meydana gelen diğer kimyasal süreçler arasında, kendilerini glikoz moleküllerinden ayıran ve eski şarapta yeni lezzet notları veren ve aldehitler oksitlenen lezzet öncülerinin hidrolizi yer alır. Bazı fenoliklerin etkileşimi, üzümden ve fermantasyon sırasında elde edilen birincil aromalardan farklı olan üçüncül aromalar olarak bilinenleri geliştirir.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgxTHpVNUwwRm5aV1JmZDJocGRHVmZkMmx1WlY5M2FYUm9YMkp5YjNkdVgyTnZiRzl5TG1wd1p5OHlNakJ3ZUMxQloyVmtYM2RvYVhSbFgzZHBibVZmZDJsMGFGOWljbTkzYmw5amIyeHZjaTVxY0djPS5qcGc=.jpg)
Bir şarap olgunlaşmaya başladıkça buketi daha gelişmiş ve çok katmanlı hale gelecektir. Bir çeşnicibaşı, genç bir şarapta birkaç meyve notasını seçebilse de, daha karmaşık bir şarap, birkaç farklı meyve, çiçek, toprak, mineral ve meşe türevi notalara sahip olacaktır. Bir şarabın kalıcı bitişi uzar. Sonunda şarap, "zirvede" olduğu söylendiğinde bir olgunluk noktasına ulaşır. Bu, şarabın maksimum miktarda karmaşıklığa, ağızda en hoşa giden kokuya ve tanen yumuşamasına sahip olduğu ve henüz bozulmaya başlamadığı noktadır. Bu noktanın ne zaman ortaya çıkacağı henüz tahmin edilemez ve şişeden şişeye değişebilir. Bir şarap çok uzun süre yıllandırılırsa, şarabın asiditesi baskın hale gelirken, meyvenin içi boş ve zayıf tadı olan çürümeye doğru inmeye başlayacaktır.
Şaraplarda ve diğer alkollü içeceklerde yıllandırma işlemi sırasında meydana gelen doğal esterleşme, asit katalizli esterleşmeye bir örnektir. Zamanla, yaşlanan bir şaraptaki asetik asit ve tanenlerin asitliği, diğer organik asitleri (asetik asidin kendisi dahil) katalitik olarak protonlayarak etanolün bir nükleofil olarak reaksiyona girmesini teşvik eder. Sonuçta, etil asetat - etanol ve asetik asidin esteri - şaraplarda en bol bulunan esterdir. Organik alkollerin (fenol içeren bileşikler gibi) ve organik asitlerin diğer kombinasyonları, şaraplarda farklı tat, koku ve tatlara katkıda bulunan çeşitli farklı esterlere yol açar. Tabii ki, sülfürik asit koşullarıyla karşılaştırıldığında, bir şaraptaki asit koşulları hafiftir, bu nedenle verim düşüktür (genellikle hacme göre yüzde onda veya yüzde puanda) ve esterin birikmesi yıllar alır.
Coates'in Vade Yasası
Coates'in Olgunluk Yasası, şarabın yıllandırma kabiliyeti ile ilgili olarak şarap tadımında kullanılan bir ilkedir. İngiliz Şarap Ustası Clive Coates tarafından geliştirilen ilke, bir şarabın en yüksek (veya optimal) içme kalitesinde, optimum kaliteye ulaşmak için gereken olgunlaşma süresine eşit bir süre boyunca kalacağını belirtir. Bir şarabın yıllandırılması sırasında belirli tatlar, aromalar ve dokular ortaya çıkar ve kaybolur. Bu özelliklerin her biri uyum içinde gelişmek ve kaybolmak yerine, benzersiz bir yol ve zaman çizgisinde çalışır. İlke, bireysel zevklerin öznelliğine izin verir, çünkü belirli bir şarap tadımcısına hitap eden olumlu özelliklerin ilkenin kılavuzu boyunca devam edeceği, başka bir tadımcı için bu özelliklerin olumlu olmayabileceği ve dolayısıyla kılavuza uygulanamayacağı mantığını izler. Şarap uzmanı Tom Stevenson, Coates'in ilkesinde bir mantık olduğunu ve henüz bunu çürüten bir anormallik veya şarapla karşılaşmadığını kaydetti.
Misal
Uygulamadaki ilkeye bir örnek, birinin 9 yaşında edindiği, ancak sıkıcı bulduğu bir şarap olabilir. Bir yıl sonra içici bu şarabı doku, aroma ve ağızda bıraktığı his açısından çok hoş bulur. Coates Olgunluk Yasası'na göre şarap, 20 yaşına gelene kadar o içici için en uygun olgunlukta içilmeye devam edecek ve bu sırada içicinin algıladığı olumlu özellikler solmaya başlar.
Yapay yaşlanma
Doğal yaşlanma sürecini hızlandırmak için yapay yöntemler kullanmanın uzun bir geçmişi var. Antik Roma'da, suni yıllandırma yoluyla şarabın lezzetini arttırmak için fumarium olarak bilinen bir duman odası kullanıldı. Amforalar, şaraba aynı zamanda asiditeyi keskinleştiren dumanlı bir tat vermek için, ısıtılmış bir ocağın üzerine inşa edilmiş hazneye yerleştirildi. Şarap bazen fümariumdan tıpkı eskitilmiş şarap gibi daha soluk bir renkte çıkıyordu. Mikro-oksijenasyon gibi modern şarap yapım teknikleri, şarabı yapay olarak yaşlandırmanın yan etkisine sahip olabilir. Madeira ve rancio şaraplarının üretiminde, şarabın olgunlaşmasını hızlandırmak için şaraplar kasıtlı olarak aşırı sıcaklıklara maruz bırakılır. Şarabı yapay olarak yaşlandırmak için kullanılan diğer teknikler (etkinlikleri konusunda kesin olmayan sonuçlarla) şarabı sallamak, radyasyona, manyetizmaya veya ultrasonik dalgalara maruz bırakmaktır.Daha yakın zamanlarda, yüksek voltajlı elektrik yoluyla yapay yaşlandırma deneyleri, bir şarap tadımcıları paneli tarafından değerlendirildiği gibi, kalan tekniklerin üzerinde sonuçlar üretti. Bazı yapay şarap yaşlandırma aletleri arasında, şaraba batırılan ve her daldırma saniyesi için şarabı bir yıl yaşlandıran metalik bir nesne olan "Clef du Vin" bulunur. Ürün, şarap yorumcularından karışık eleştiriler aldı. Birkaç şarap imalathanesi, bitmiş şarap şişelerini deniz altında eskitmeye başladı; okyanus yaşlanmasının, derinliğin (basınç) bir fonksiyonu olarak doğal yaşlanma reaksiyonlarını hızlandırdığı düşünülmektedir.
Ayrıca bakınız
- Ullage
Kaynakça
- ^ a b c d e f R. Jackson "Wine Science: Principles and Applications" Third Edition pp. 431–489, 643–671 Academic Press 2008
- ^ a b c d e f g R. Boulton, V. Singleton, L. Bisson, R. Kunkee Principles and Practices of Winemaking pp. 382–424 Springer 1996 New York
- ^ a b c d e f g h i j k J. Robinson (ed.). The Oxford Companion to Wine, Third Edition, pp. 5–7. Oxford University Press, 2006. .
- ^ a b c d e f J. Robinson Jancis Robinson's Wine Course Third Edition pp. 39–41 Abbeville Press 2003
- ^ Vintage Champagne 2 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Giles Fallowfield, Square Meal Magazine Spring 2006
- ^ McInerney (1 Ekim 2011). "The 1996 Champagnes: Great, but Just How Great?". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021.
- ^ . rarewineco.com. 6 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015.
- ^ Julian Joyce (20 Mart 2009). "World's oldest champagne opened". . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021.
- ^ . Creative Connoisseur. May 2004. 11 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Parker's Wine Buyer's Guide. 7. Simon & Schuster. 2008. ISBN .
- ^ a b K. MacNeil The Wine Bible pp. 79–82 Workman Publishing 2001 ISBN
- ^ a b T. Stevenson "The Sotheby's Wine Encyclopedia" p. 631 Dorling Kindersley 2005 ISBN
- ^ Vintage: The Story of Wine. Simon and Schuster. 1989. s. 72. ISBN .
- ^ Stephanie Pain (17 Aralık 2008). "How to make cheap wine taste like a fine vintage". New Scientist (2687). 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021.
- ^ . mattura.com. 14 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015.
- ^ . Hindustan Times (İngilizce). 5 Temmuz 2018. 5 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
Konuyla ilgili yayınlar
- Suriano, Matthew, "Samariye Ostraca'da 'Yaşlı Şarap' için Taze Bir Okuma", Filistin Keşfi Quarterly, 139,1 (2007), 27-33.
Dış bağlantılar
- . 2008. 11 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015.
- . 1996. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015.
- . 2009. 11 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sarabin yaslanmasi sarap kimyasi nin onemli unsurudur ve potansiyel olarak sarabin kalitesini iyilestirebilir Bu sarabi diger tuketim maddelerinden ayirir Sarap bozulabilir olsa da sarabin seker asit ve fenolik bilesiklerini tanenler gibi iceren karmasik kimyasal reaksiyonlar sarabin aromasini renginive agizda biraktigi tadi tadani daha cok memnun edebilecek sekilde degistirebilir Sarabin yillandirma yetenegi uzum cesidi bagbozumu uygulamalari sarap bolgesi ve sarap yapim tarzi gibi bircok faktorden etkilenir Sarap siselendikten sonra saklandigi sartlar sarabin ne kadar iyi yaslandigini etkiler ve cok zaman ve finansal yatirim gerektirebilir Yillanmis sarabin kalitesi saklandigi kosullara ve sise ile mantarin durumuna bagli olarak siseden siseye degisir ve bu yuzden yasli iyi saraplardan ziyade eski iyi siselerin oldugu soylenir Sarabin kimyasi uzun suredir anlasilmadigindan ve eski saraplar genellikle olaganustu fiyatlara satildigindan sarabin yillandirilmasi konusunda onemli bir gizem vardir Ancak saraplarin cogunlugu yillandirilmaz ve hatta yillandirilan saraplar bile nadiren uzun sure yillanirlar Sarabin 90 inin bir uretim yilinda 99 unun ise 5 yil icinde tuketilmesi gerektigi tahmin edilir Yeralti mahzeninde yillanan sarap siseleriTarihceAntik cagda bunun gibi amforalar sarabi depolamak icin kullanildi ve muhurleme mumu yaslanmayi mumkun kildi Eski Yunanlar ve Romalilar yillanmis saraplarin potansiyelinin farkindaydilar Yunanistan da kurutulmus saman saraplarinin ilk ornekleri yuksek seker icerikleri nedeniyle yaslanma yetenekleriyle dikkat cekti Bu saraplar muhurlu toprak amforalarda uzun yillar saklanmistir Roma da en cok aranan saraplar Falernian ve Surrentine onlarca yil yaslanma yetenekleriyle odullendirildiler Luka Kitabinda eski sarap in yeni sarap tan daha degerli oldugu belirtilir Tekvin Luke Yunan doktor Galen yillanmis sarabin tadinin arzu edilir oldugunu ve bunun sarabin isitilmasi veya icilmesiyle saglanabilecegini yazdi ancak Galen in gorusune gore bu yapay yillandirilmis saraplar dogal yillandirilmis saraplar kadar saglikli degildi Mantar kapakli siseler sarap yillandirma surecini yeniden icat etti Roma Imparatorlugu nun Cokusunun ardindan yillanmis sarap icin takdir neredeyse hic yoktu Kuzey Avrupa da uretilen saraplarin cogu hafif govdeli soluk renkli ve az alkolluydu Bu saraplarin fazla yaslanma potansiyeline yoktu ve hizla bozularak sirke haline donusene kadar ancak birkac ay dayanabildiler Tuccarlar hevesle yillanmis saraptan kurtulmaya calisirdi ve sarap yillandikca fiyati ucuzlardi 16 yuzyila gelindiginde daha tatli ve daha cok alkollu saraplar malmsey ve Sack gibi Akdeniz de yapildi ve bunlarin yaslanma yetenegi dikkat cekti Benzer sekilde asit ve seker kombinasyonuyla Almanya dan Riesling de yaslanma yeteneklerini gosteriyordu 17 yuzyilda sarap endustrisinin yaslanmaya bakisini kokten degistiren iki yenilik meydana geldi Birincisi ureticilerin sarabi neredeyse hava gecirmez bir ortamda paketlemesine ve saklamasina izin veren mantar ve sisenin gelistirilmesiydi Ikincisi Porto Madeira ve Seriler gibi zenginlestirilmis saraplarin artan popularitesiydi Eklenen alkolun koruyucu gorevi gordugu ve saraplarin Ingiltere Amerika ve Dogu Hint Adalari na yapilan uzun deniz yolculuklarinda bozulmayi onledigi bulundu Ozellikle Ingilizlerin Bordeaux dan Porto ve Claret gibi eski saraplara olan begenileri artiriyordu Olgun saraplara olan talebin sarap ticareti uzerinde belirgin bir etkisi oldu Ureticiler icin sarap ficilarini veya siselerini depolamanin maliyeti ve alani engelleyiciydi bu nedenle saraplari daha uzun surede yillandirmayi kolaylastirmak icin depolari ve finansmani olan tuccar sinifi gelisti Bordeaux Oporto ve Burgundy gibi bolgelerde bu durum tuccar sinifina yonelik guc dengesini artirdi Yaslanma potansiyeliItalyan sarabi Tignanello Sangiovese Cabernet Sauvignon ve Cabernet frangi karisimidir genellikle yaslanma potansiyeline sahip cesitlerdir Sarabin her zaman yasla birlikte iyilestigine veya sarabin uzun sure yaslanmayla iyilestigine veya yaslanma potansiyelinin iyi sarabin gostergesi olduguna dair yanilgi vardir Bazi otoriteler cok gencken daha iyi olarak tuketilmesi gereken pek cok sarabin cok yasliyken tuketildigini belirtmektedir Yaslanma sarabi degistirir ama kategorik olarak gelistirmez ya da kotulestirmez Meyvemsilik hizla bozulurak sisede sadece 6 ayda belirgin sekilde azalir Depolama maliyeti nedeniyle ucuz saraplari yillandirmak ekonomik degildir ancak bircok sarap cesidi kalitesi ne olursa olsun yillandirmadan fayda gormez Uzmanlar genellikle sarabin yalnizca 5 10 unun 1 yil sonra ve yalnizca 1 inin 5 10 yil sonra iyilestigini belirtir Genellikle dusuk pH li saraplar pinot noir ve Sangiovese gibi daha cok yillandirma kapasitelidir Kirmizi saraplarda fenolikler ozellikle tanenler gibi yuksek duzeyde aroma bilesikleri sarabin yaslanma olasiligini artirir Yuksek duzeyde fenol iceren saraplar arasinda Cabernet Sauvignon Nebbiolo ve Syrah bulunur En uzun yillandirma potansiyelli beyaz saraplar ozu ve asiditesi yuksek olanlardir Beyaz saraplarda koruyucu olarak gorev yapan asitlik kirmizi saraplardaki tanenlere benzer bir role sahiptir Cok az veya hic uzum kabuk temasi olmayan beyaz sarap yapim sureci yuzunden beyaz saraplar daha az fenolik bilesiklidir ancak fici fermantasyonu ve mese yaslanmasi bazi fenoller verebilir Benzer sekilde roze sarapla minimum kabuk temasi yaslanma potansiyellerini sinirlar En ahsap yasli porto saraplari seriler tatli Ispanyol saraplari vins doux naturels vins de liqueurler temel seviyeli buz saraplari ve kopuklu saraplar saraphanede yaslandiktan sonra imalatcisi onlari tuketilmeye hazir hissettiginde siseler Bu saraplar piyasaya suruldukten sonra icilmeye hazirdir ve yillandirmadan fazla fayda saglamaz Vintage porto saraplari ve diger sisede yaslanmis portolar ve seriler bazi ek yaslanmadan faydalanirlar Sampanya ve diger kopuklu saraplar nadiren yaslandirilir ve cogunlukla bagbozumu yili yoktur vintage NV yoktur ama vintage sampanya yaslandirilabilir Yasli sampanyaya geleneksel olarak Ingilizlerin ozel bir duskunlugu olmustur ve bu nedenle buna Fransizca le gout anglais Ingiliz tadi denir bu terim ayni zamanda sampanya tatlilik seviyesini de ifade eder Prensipte sampanyanin asitligi nedeniyle yaslanma potansiyeli vardir ve eski sampanyanin popularitesi Amerika Birlesik Devletleri nde 1996 bag bozumundan beri artmistir Birkac Fransiz sarap ureticisi ozellikle Rene Collard 1921 2009 olmak uzere sampanyayi yaslandirmayi savundu 2009 yilinda 184 yillik bir Perrier Jouet sisesi acildi ve uzmanlara gore yer mantari ve karamel notalariyla hala icilebilirdi Yaslanma potansiyeli yok denecek kadar az olanlar Sarap uzmani Jancis Robinson tarafindan asagidaki kilavuz saglandi Alman QBA lari Qualitatswein bestimmter Anbaugebiete Asti ve Moscato Spumante Beyaz Zinfandel gibi roze ve blush saraplari Yellow Tail Mouton Cadet vb gibi markali saraplar Avrupa sofra sarabi Amerikan surahi ve kutu saraplari Ucuz cesitler olasi Cabernet Sauvignon haric Vin de pays in cogunlugu Tum Nouveau saraplari Vermut Temel seri Sarimsi Kahverengi porto saraplari Cogunlukla konsantre uzum suyundan yapilan kit saraplarIyi yaslanma potansiyeli olan saraplar Sarap Ustasi Jancis Robinson yillanan saraplar hakkinda asagidaki genel yonergeleri saglar Bagbozumu sarap bolgesi ve sarap yapim tarzinin bir sarabin yaslanma potansiyelini etkileyebilecegini unutmayin bu nedenle Robinson un yonergeleri bu saraplarin en yaygin ornekleri icin genel tahminlerdir Botrytize saraplar 5 25 yil Chardonnay 2 6 yas Riesling 2 30 yas Macar Furmint 3 25 yil Loire Valley Chenin blanc 4 30 yas Hunter Valley Semillon 6 15 yil Cabernet Sauvignon 4 20 yil Merlot 2 10 yil Nebbiolo 4 20 yas Pinot noir 2 8 yil Sangiovese 2 8 yas Syrah 4 16 yas Zinfandel 2 6 yil Siniflandirilmis Bordo 8 25 yas Grand Cru Bordo 8 25 yas Aglianico gelen Taurasi 4 15 yil Bairrada dan Baga 4 8 yas Macar Kadarka 3 7 yas Bulgar Melnik 3 7 yas Hirvat Plavac Mali 4 8 yas Gurcu Saperavi 3 10 yil Madiran Tannat 4 12 yas Ispanyol Tempranillo 2 8 yil Yunan Xynomavro 4 10 yas Eski Porto saraplari 20 50 yil Faktorler ve etkilerSarap bilesenleri Sekerlerin asitlerin ve fenoliklerin suya orani sarabin ne kadar iyi yillanabileceginin onemli bir gostergesidir Hasattan once uzumlerde ne kadar az su varsa yapilan sarabin yaslanma potansiyeli olmasi da o kadar olasidir Uzum cesidi iklim bagcilik ve bagcilik uygulamalari burada devreye girer Sulamanin az yapildigi ve uzum verimin az tutuldugu kuru bir buyume mevsiminden daha kalin kabuklu uzum cesitleri daha az suya ve daha cok seker asit ve fenolik oranina sahip olur Uzumden suyun donmus buz kristalleri olarak presleme sirasinda uzaklastirildigi Eisweins yapma islemi su miktarini azaltma ve yaslanma potansiyelini artirma konusunda benzer bir etkiye sahiptir Sarap yapiminda maserasyon veya kabuk temasi suresi kabuklardan saraba ne kadar fenolik bilesigin sizdigini etkilet Pigmentli tanenler antosiyaninler kolloidler tanen polisakaritler ve tanen proteinler sadece sarabin rengini etkilemekle kalmaz ayni zamanda koruyucu olarak da islev gorur Fermantasyon sirasinda sarabin asit seviyelerine ayarlama daha az pH li ve daha cok yaslanma potansiyelli saraplarla yapilabilir Maruz kalma mese yaslanma ficisinda fermentasyonda ya da sonra saraplar icin daha fazla fenolik bilesiklerin olusturur Siselemeden once sarabin asiri derecede inceltilmesi veya filtrelenmesi sarabin bazi fenolik kati maddelerini alabilir ve sarabin yaslanma kabiliyetini azaltabilir Saklama kosullari sarabin yaslanma kabiliyetini etkileyebilir Depolama faktorleri Siselenmis sarabin saklama kosullari sarabin yillanmasini etkiler Titresimler ve isi dalgalanmalari sarabin bozulmasini hizlandirabilir ve sarap uzerinde olumsuz etkilere neden olabilir Genel olarak bir sarabin nispeten serin bir ortamda yavas yaslanmasina izin verilirse daha buyuk karmasiklik ve daha aromatik buket gelistirme potansiyeli olur Sicaklik ne kadar azsa sarap o kadar yavas gelisir Ortalama olarak saraptaki kimyasal reaksiyonlarin hizi her 18 F 10 C sicaklik artisinda iki katina cikar Sarap uzmani Karen MacNeil yillanmaya yonelik sarabin sicakligi 55 F 13 C civarinda sabit serin bir yerde saklanmasini tavsiye eder Sarap uzun vadeli olumsuz etki olmadan 69 F 20 C kadar yuksek sicakliklarda saklanabilir Davis Kaliforniya Universitesi nden Profesor Cornelius Ough sarabin birkac saat boyunca 120 F 49 C dereceye kadar yuksek sicakliklara maruz kalabilecegine ve bozulmayacagina inaniyor Ancak cogu uzman asiri sicaklik dalgalanmalarinin sarabin sicak bir odadan soguk bir buzdolabina tekrar tekrar aktarilmasi gibi saraba zarar verecegine inanmaktadir Sarapta gelisebilen ve erken oksidasyona neden olabilen serbest radikaller nedeniyle dogrudan gunes isiginin ultraviyole isinlarindan da kacinilmalidir Magnums ve 3 litrelik Jeroboams gibi genis formatli siselerde paketlenmis saraplar normal 750 ml lik siselerde veya yarim litrelik siselerde paketlenmis saraplardan daha yavas yaslanir gibi gorunur Bunun nedeni siseleme sirasinda saraba maruz kalan oksijen oraninin daha cok olmasi olabilir Vidali kapaklar ve sentetik mantarlar gibi mantara alternatif sarap kapaklarinin ortaya cikisi bu alternatif kapaklarla kapatilan saraplarin yaslanma potansiyeli hakkinda tartismalara yol acti Halen kesin bir sonuc yoktur ve konu devam eden arastirmalarin konusudur Siseleme faktorleri Sise soku Sarabin kisa sureli yaslanma ihtiyaclarindan biri siseleme deneyiminin travmasi ve degiskenligi nedeniyle sarabin hasta olarak kabul edildigi bir donemdir Siseleme sirasinda sarap sarabin cesitli bilesenleri ile kimyasal reaksiyonlarin domino etkisine neden olan bir miktar oksijene maruz kalir Sarabin oturmasi ve oksijenin tamamen cozunmesi ve sarapla butunlesmesi icin gecen sure sise soku donemi olarak kabul edilir Bu sure zarfinda sarabin tadi siselenmeden oncekinden veya sarap coktukten sonra alacagindan cok farkli olabilir Bircok modern siseleme hatti saraba mumkun oldugunca nazik davranmaya ve oksijene maruz kalma miktarini en aza indirmek icin asal gazlari kullanmaya calisirken tum saraplar bir sure sise sokundan gecer Bu surenin uzunlugu her bir saraba gore degisir Mantar lekesi Uzun sureli yillandirma sirasinda sarabi siselemek icin kullanilan mantardaki kotu tatlarin transferi sisenin kalitesine zarar verebilir Mantar lekesinin olusumu mantar mesesinin buyume kosullarindan mantarin tipa haline getirilmesinden veya mantarin kendisinde buyuyen kuflerden cok cesitli faktorlerden kaynaklanabilen karmasik bir surectir Aptal evre Yaslanma sirasinda bir sarap aromalarinin ve tatlarinin cok kisildigi bir aptal faza gecebilir Bordeaux da bu asamaya uyum yasi ya da zor yas denir ve ergenlik doneminden gecen bir gence benzetilir Bu aptal fazin surmesinin nedeni veya suresi henuz tam olarak anlasilmis degil ve siseden siseye degisiyor gibi gorunur Sarap uzerindeki etkileriVintage Port olgunlastikca sarap bosaltildiginda genellikle sisede kalan sarapta tortular gelisir Kirmizi sarap yaslandikca gencliginin sert tanenleri yerini yavas yavas daha yumusak bir agiz hissine birakir Murekkep gibi koyu bir renk sonunda renk derinligini kaybeder ve kenarlarda turuncu gorunmeye baslar ve sonunda kahverengiye doner Bu degisiklikler sarabin fenolik bilesiklerinin karmasik kimyasal reaksiyonlari nedeniyle meydana gelir Fermantasyon sirasinda baslayan ve siselemeden sonra devam eden islemlerde bu bilesikler birbirine baglanir ve toplanir Sonunda bu parcaciklar cozeltide asili kalamayacak kadar buyuk olduklari ve cokeldikleri belirli bir boyuta ulasirlar Bir sisede gozle gorulur tortunun varligi genellikle olgun bir sarabi gosterir Bu tanen ve pigment kaybiyla elde edilen sarap daha soluk bir renge ve tada daha yumusak daha az buzucu olur Tortu zararsiz olsa da hos olmayan bir tada sahip olabilir ve genellikle saraptan dokulerek ayrilir Yaslanma sureci boyunca bir sarabin asitligi algisi bir sarabin omru boyunca olculebilir toplam asitlik miktari asagi yukari sabit olsa bile degisebilir Bunun nedeni asitlerin esterlesmesinden alkollerle kompleks dizide birleserek esterleri olusturmasindan kaynaklanmaktadir Bu esterler sarabin tadini daha az asidik hale getirmenin yani sira bir dizi olasi aromayi da beraberinde getirir Sonunda sarap sarabin diger bilesenlerinin tanenler ve meyveler gibi kendilerinin daha az fark edildigi bir noktaya kadar yaslanabilir bu da daha yuksek bir sarap asitligi algisini geri getirecektir Yaslanma sirasinda meydana gelen diger kimyasal surecler arasinda kendilerini glikoz molekullerinden ayiran ve eski sarapta yeni lezzet notlari veren ve aldehitler oksitlenen lezzet onculerinin hidrolizi yer alir Bazi fenoliklerin etkilesimi uzumden ve fermantasyon sirasinda elde edilen birincil aromalardan farkli olan ucuncul aromalar olarak bilinenleri gelistirir Yasli bir Malmsey Madeira beyaz saraplarin yaslandikca renk degisimini gosterir Bir sarap olgunlasmaya basladikca buketi daha gelismis ve cok katmanli hale gelecektir Bir cesnicibasi genc bir sarapta birkac meyve notasini secebilse de daha karmasik bir sarap birkac farkli meyve cicek toprak mineral ve mese turevi notalara sahip olacaktir Bir sarabin kalici bitisi uzar Sonunda sarap zirvede oldugu soylendiginde bir olgunluk noktasina ulasir Bu sarabin maksimum miktarda karmasikliga agizda en hosa giden kokuya ve tanen yumusamasina sahip oldugu ve henuz bozulmaya baslamadigi noktadir Bu noktanin ne zaman ortaya cikacagi henuz tahmin edilemez ve siseden siseye degisebilir Bir sarap cok uzun sure yillandirilirsa sarabin asiditesi baskin hale gelirken meyvenin ici bos ve zayif tadi olan curumeye dogru inmeye baslayacaktir Saraplarda ve diger alkollu iceceklerde yillandirma islemi sirasinda meydana gelen dogal esterlesme asit katalizli esterlesmeye bir ornektir Zamanla yaslanan bir saraptaki asetik asit ve tanenlerin asitligi diger organik asitleri asetik asidin kendisi dahil katalitik olarak protonlayarak etanolun bir nukleofil olarak reaksiyona girmesini tesvik eder Sonucta etil asetat etanol ve asetik asidin esteri saraplarda en bol bulunan esterdir Organik alkollerin fenol iceren bilesikler gibi ve organik asitlerin diger kombinasyonlari saraplarda farkli tat koku ve tatlara katkida bulunan cesitli farkli esterlere yol acar Tabii ki sulfurik asit kosullariyla karsilastirildiginda bir saraptaki asit kosullari hafiftir bu nedenle verim dusuktur genellikle hacme gore yuzde onda veya yuzde puanda ve esterin birikmesi yillar alir Coates in Vade YasasiCoates in Olgunluk Yasasi sarabin yillandirma kabiliyeti ile ilgili olarak sarap tadiminda kullanilan bir ilkedir Ingiliz Sarap Ustasi Clive Coates tarafindan gelistirilen ilke bir sarabin en yuksek veya optimal icme kalitesinde optimum kaliteye ulasmak icin gereken olgunlasma suresine esit bir sure boyunca kalacagini belirtir Bir sarabin yillandirilmasi sirasinda belirli tatlar aromalar ve dokular ortaya cikar ve kaybolur Bu ozelliklerin her biri uyum icinde gelismek ve kaybolmak yerine benzersiz bir yol ve zaman cizgisinde calisir Ilke bireysel zevklerin oznelligine izin verir cunku belirli bir sarap tadimcisina hitap eden olumlu ozelliklerin ilkenin kilavuzu boyunca devam edecegi baska bir tadimci icin bu ozelliklerin olumlu olmayabilecegi ve dolayisiyla kilavuza uygulanamayacagi mantigini izler Sarap uzmani Tom Stevenson Coates in ilkesinde bir mantik oldugunu ve henuz bunu curuten bir anormallik veya sarapla karsilasmadigini kaydetti Misal Uygulamadaki ilkeye bir ornek birinin 9 yasinda edindigi ancak sikici buldugu bir sarap olabilir Bir yil sonra icici bu sarabi doku aroma ve agizda biraktigi his acisindan cok hos bulur Coates Olgunluk Yasasi na gore sarap 20 yasina gelene kadar o icici icin en uygun olgunlukta icilmeye devam edecek ve bu sirada icicinin algiladigi olumlu ozellikler solmaya baslar Yapay yaslanmaDogal yaslanma surecini hizlandirmak icin yapay yontemler kullanmanin uzun bir gecmisi var Antik Roma da suni yillandirma yoluyla sarabin lezzetini arttirmak icin fumarium olarak bilinen bir duman odasi kullanildi Amforalar saraba ayni zamanda asiditeyi keskinlestiren dumanli bir tat vermek icin isitilmis bir ocagin uzerine insa edilmis hazneye yerlestirildi Sarap bazen fumariumdan tipki eskitilmis sarap gibi daha soluk bir renkte cikiyordu Mikro oksijenasyon gibi modern sarap yapim teknikleri sarabi yapay olarak yaslandirmanin yan etkisine sahip olabilir Madeira ve rancio saraplarinin uretiminde sarabin olgunlasmasini hizlandirmak icin saraplar kasitli olarak asiri sicakliklara maruz birakilir Sarabi yapay olarak yaslandirmak icin kullanilan diger teknikler etkinlikleri konusunda kesin olmayan sonuclarla sarabi sallamak radyasyona manyetizmaya veya ultrasonik dalgalara maruz birakmaktir Daha yakin zamanlarda yuksek voltajli elektrik yoluyla yapay yaslandirma deneyleri bir sarap tadimcilari paneli tarafindan degerlendirildigi gibi kalan tekniklerin uzerinde sonuclar uretti Bazi yapay sarap yaslandirma aletleri arasinda saraba batirilan ve her daldirma saniyesi icin sarabi bir yil yaslandiran metalik bir nesne olan Clef du Vin bulunur Urun sarap yorumcularindan karisik elestiriler aldi Birkac sarap imalathanesi bitmis sarap siselerini deniz altinda eskitmeye basladi okyanus yaslanmasinin derinligin basinc bir fonksiyonu olarak dogal yaslanma reaksiyonlarini hizlandirdigi dusunulmektedir Ayrica bakinizUllageKaynakca a b c d e f R Jackson Wine Science Principles and Applications Third Edition pp 431 489 643 671 Academic Press 2008 978 0123736468 a b c d e f g R Boulton V Singleton L Bisson R Kunkee Principles and Practices of Winemaking pp 382 424 Springer 1996 New York 978 1 4419 5190 8 a b c d e f g h i j k J Robinson ed The Oxford Companion to Wine Third Edition pp 5 7 Oxford University Press 2006 0 19 860990 6 a b c d e f J Robinson Jancis Robinson s Wine Course Third Edition pp 39 41 Abbeville Press 2003 0 7892 0883 0 Vintage Champagne 2 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Giles Fallowfield Square Meal Magazine Spring 2006 McInerney 1 Ekim 2011 The 1996 Champagnes Great but Just How Great 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Temmuz 2021 rarewineco com 6 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2015 Julian Joyce 20 Mart 2009 World s oldest champagne opened 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Temmuz 2021 Creative Connoisseur May 2004 11 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Parker s Wine Buyer s Guide 7 Simon amp Schuster 2008 ISBN 978 0 7432 7199 8 a b K MacNeil The Wine Bible pp 79 82 Workman Publishing 2001 1 56305 434 5ISBN 1 56305 434 5 a b T Stevenson The Sotheby s Wine Encyclopedia p 631 Dorling Kindersley 2005 0 7566 1324 8ISBN 0 7566 1324 8 Vintage The Story of Wine Simon and Schuster 1989 s 72 ISBN 9780671687021 Stephanie Pain 17 Aralik 2008 How to make cheap wine taste like a fine vintage New Scientist 2687 4 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Temmuz 2021 mattura com 14 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2015 Hindustan Times Ingilizce 5 Temmuz 2018 5 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Konuyla ilgili yayinlarSuriano Matthew Samariye Ostraca da Yasli Sarap icin Taze Bir Okuma Filistin Kesfi Quarterly 139 1 2007 27 33 Dis baglantilar 2008 11 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2015 1996 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2015 2009 11 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2015