Birleşik Krallık tarihi, 18. yüzyılın başlarında Birlik Antlaşması ve Birlik Yasaları ile başlar. Birleşik Krallık'ın çekirdeği, 1707'de İngiltere ve İskoçya krallıklarının siyasi birliği yoluyla Büyük Britanya adlı yeni bir üniter devletin kurulmasıyla oluştu. Tarihçi Simon Schama, bu yeni Büyük Britanya devleti hakkında şunları söylemiştir:
Düşmanca bir birleşme olarak başladı, ancak dünyanın en güçlü ve sağlam birliğine dönüştü... Bu Avrupa tarihindeki en hayret verici dönüşümlerden biriydi.
1800 Birlik Yasası'yla İrlanda Krallığı eklenerek Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı oluştu.
Yeni devletin ilk yıllarına, 1746 Culloden Savaşı'nda Stuart hanedanı destekçilerinin yenilgisiyle sonuçlanan Jakobit ayaklanmaları damga vurdu. 1763'te Yedi Yıl Savaşları'ndaki zafer, Birinci Britanya İmparatorluğu'nun büyümesine yol açtı. Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda Birleşik Devletler, Fransa ve İspanya tarafından yenilgiye uğrayan Büyük Britanya, 13 Amerikan kolonisini kaybetti ve İkinci Britanya İmparatorluğu Asya ve Afrika merkezli inşa edildi. Sonuç olarak, Britanya kültürü ve onun teknolojik, politik, hukuki ve dilsel etkisi dünyaya yayıldı. 1793'ten 1815'e kadar ülkenin başlıca gündemi, Britanya elitlerinin büyük bir tehdit olarak gördüğü Fransız Devrimi ile ardından gelen Napolyon hükümdarlığıydı. Britanya bu dönemde Napolyon'u devirmek için var gücüyle çalıştı, bu amaçla birçok ittifak kurdu ve 1815'te bunu başardı. 1783'te iktidara gelen Tory Partisi, 1830'a kadar (kısa bir dönem hariç) iktidarda kaldı. Genellikle Evanjelik dini unsurlardan kaynaklanan reform güçleri, siyasi akımları çeşitlendiren ve ekonomiyi serbest ticarete açan onlarca yıllık reform dönemini başlattı. 19. yüzyılın önde gelen siyasi liderleri arasında Palmerston, Disraeli, Gladstone ve Salisbury vardı. Viktorya Dönemi, Britanya'nın dünya ekonomisine hakim olduğu, 1815'ten 1914'e kadar genel olarak barışın hakim olduğu ve kültürel olarak orta sınıf erdemlerinin baskısının hissedildiği refah yıllarıydı. Britanya'nın Fransa, Rusya ve Birleşik Devletler ile ittifak olduğu I. Dünya Savaşı'nda (1914–1918), Almanya ile sürdürülen topyekun savaş Britanya'nın başarısı ile sonuçlandı. Ortaya çıkan Milletler Cemiyeti, iki savaş arası dönem Britanya'sında çokça destek bulmuş bir projeydi. Bu dönemde, İmparatorluk ile Londra finans piyasalarının gücünü korumasına karşın, Britanya sanayisi Almanya'nın ve özellikle Birleşik Devletler'in gerisinde kalmaya başladı. Barış istek ve düşüncesi o kadar güçlüydü ki, 1939'da Nazilerin Polonya'yı işgali II. Dünya Savaşı'nı başlatana kadar, Britanyalılar Hitler Almanya'sının yatıştırılmasını desteklediler. II. Dünya Savaşı'nda Sovyetler Birliği ile ABD, Müttefik Devletler olarak Birleşik Krallık'ın yanında savaştı.
Britanya, 1956 Süveyş Krizi'nde görüldüğü gibi artık askeri veya ekonomik bir süper güç değildi. Britanya artık bir imparatorluğu sürdürecek zenginliğe sahip olmadığından neredeyse tüm sömürgelerine bağımsızlık verdi.[] Yeni devletlerin çoğu İngiliz Milletler Topluluğu'na katıldı. Savaş sonrası yıllarda yaşanan büyük zorluklar, Birleşik Devletler ile Kanada'dan gelen büyük ölçekli mali yardımla bir miktar hafifledi. Ülke 1950'lerde yeniden refaha kavuştu. Aynı dönemde 1945'ten 1950'ye kadar süren İşçi Partisi hükûmeti bir refah devleti yarattı, birçok sektörü kamulaştırdı ve Ulusal Sağlık Servisi'ni kurdu. Birleşik Krallık, 1945'ten sonra komünist genişlemeye karşı güçlü bir tavır aldı. Soğuk Savaş'ta önemli rol oynayan ülke, Batı Almanya, Fransa, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve diğer bazı ülkelerle anti-Sovyet bir askeri ittifak olarak NATO'nun kurulmasına katkı sağladı. NATO halen güçlü bir askeri örgüt olarak varlığını sürdürmektedir. Birleşik Krallık, kuruluşundan bu yana Birleşmiş Milletler'in üyesi olmasının yanı sıra çok sayıda uluslararası kuruluşun önde gelen üyelerinden biri olmuştur. 1990'larda neoliberalizm, kamulaştırılmış endüstrilerin özelleştirilmesine ve piyasaların önemli ölçüde serbestleştirilmesine yol açtı. Londra'nın dünyanın önde gelen finans merkezi statüsü sürekli olarak büyüdü. 1990'lardan bu yana, Kuzey İrlanda, İskoçya ve Galler'deki büyük ölçekli yetki devri hareketleri, karar alma süreçlerini yerelleştirdi. Britanya'nın, Batı Avrupa ile ekonomik ilişkileri çalkantılı bir seyir izledi. 1973'te Avrupa Ekonomik Topluluğu'na katıldı ve böylece İngiliz Milletler Topluluğu ile ekonomik bağlarını zayıflattı. Ancak 2016'daki Brexit referandumu, Britanya'nın 2020'de Avrupa Birliği'nden ayrılmasıyla sonuçlandı.
1922'de, İrlanda'nın 26 kontluğu Britanya'dan ayrılarak Özgür İrlanda Devleti'ni oluşturdu; bir gün sonra Kuzey İrlanda, Özgür Devlet'ten ayrıldı ve Birleşik Krallık'a döndü. 1927'de Birleşik Krallık, resmi unvanını Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı olarak değiştirdi, bu isim Britanya ve (1945'ten sonra) Birleşik Krallık veya BK olarak kısaltıldı.
18. yüzyıl
Birliğin Doğuşu
Büyük Britanya Krallığı, 1 Mayıs 1707'de İngiltere Krallığı (Galler dahil) ile İskoçya Krallığı'nın Birlik Antlaşması uyarınca kurulan siyasi birliğinin bir sonucu olarak ortaya çıktı. Antlaşma, iki krallığı tek bir krallıkta birleştirdi ve iki parlamentoyu tek çatı altına topladı. Kraliçe Anne, yeni Büyük Britanya'nın ilk hükümdarı oldu. Artık tek bir krallık olmasına rağmen, İskoç ve İngiliz hukuku ile Presbiteryen İskoçya Kilisesi ve Anglikan İngiltere Kilisesi gibi bazı kurumlar birbirinden ayrı olarak varlıklarını sürdürdüler. Ayrıca İngiltere ve İskoçya kendi eğitim sistemlerini korudular.
Bu arada, Fransa'ya karşı İspanya Veraset Savaşı (1701-1714) sürüyordu. Londra'da daha barış yanlısı bir hükûmet iktidara gelene ve Utrecht ve Rastatt anlaşmaları savaşı sona erdirene dek savaş devam etti. Britanyalı tarihçi GM Trevelyan şöyle diyor:
18. yüzyıl uygarlığının istikrarlı ve kendine özgü dönemini buyur eden Utrecht Antlaşması, Avrupa'yı eski Fransız monarşisinin tehdidinden kurtarmışsa da dünya çapında en az bunun kadar önemli bir değişikliği göstermiş oldu: Denizlerde, ticarette ve ekonomide Büyük Britanya'nın üstünlüğü.
Hannover kralları
Stuart soyu, 1714'te Anne'in ölümü ile son buldu, ancak Fransızların desteğini almış azılı Stuart yanlısı kanat taht üzerinde hak iddia eden başkalarını desteklediler. Hannover Elektörü, I. George unvanıyla kral oldu. Hannover'e Britanya'dan daha fazla ilgi gösteren kral etrafını Almanlarla çevreledi, bu da popülaritesini yitirmesine yol açtı. Buna rağmen I. George, orduyu geliştirdi, Britanya'da daha istikrarlı bir siyasi sistem yarattı ve Kuzey Avrupa'ya barışın gelmesine yardımcı oldu. Stuart'ların tahta dönüşünü isteyen Jakobit grupları varlığını sürdürmekteydi; 1715'te bir isyan çıkardılar. II. James'in oğlu İngiltere'yi işgal etmeyi planladı, ancak ondan önce Mar Kontu John Erskine İskoçya'dan bir istila başlattı, bu istila başarısızlıkla sonuçlandı.
II. George'un hükümdarlığında, 1730-1742 döneminde Robert Walpole tarafından yönetilen bir hükûmetle anayasal sistem istikrar kazandı. Kral George, Karayipler ve Kuzey Amerika'daki kolonileri güçlendirerek Birinci Britanya İmparatorluğu'nu kurdu. Yükselen güç Prusya ile ittifak halinde olan Birleşik Krallık, Yedi Yıl Savaşları'nda (1756-1763) Fransa'yı mağlup etti ve Kanada'nın tamamını denetimi altına aldı.
III. George, Hannover'i hiç ziyaret etmedi, ana dili İngilizceydi. Amerikalılar tarafından bir tiran ve Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nın kışkırtıcısı olarak kınanan kral, 1788'den sonra ara sıra akli yeteneklerini kaybetmekteydi, bu yüzden ülkeyi en büyük oğlu naip olarak onun yerine yönetti. Hükûmet ve siyasetin üzerinde hakimiyete sahip son kral olan III. George'un uzun hükümdarlığı, Britanya'nın 1775-1783 Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda (Yedi Yıl Savaşları'ndaki yenilgisinin intikamını almak isteyen) Fransa'nın desteklediği Amerikanlara yenilmesi sonucu Birinci Britanya İmparatorluğu'nun kaybı ile anılır. Bu dönem, Hindistan, Asya ve Afrika merkezli ikinci bir imparatorluğun inşası, Britanya'yı ekonomik bir güç merkezi yapan sanayi devriminin başlangıcı ve her şeyden öte 1793-1802 Fransız Devrim Savaşları'nda ve savaşı sonuçsuz bir şekilde sona erdiren kısa bir ateşkesin ardından Napolyon'un kesin yenilgisiyle sona eren destansı Napolyon Savaşları'nda (1803-1815) Fransızlara karşı verilen ölüm kalım mücadelesi ile kayda değerdir.
Güney Denizi Balonu
Girişimciler, yıllar içinde ticaretlerini dünya çapında büyüttü. Güney Denizi Balonu'nun (İngilizce: South Sea Bubble) patlaması ülkede skandala yol açtı. Güney Denizi Şirketi, Londra'da bir anonim şirketti. Görünürdeki faaliyeti, Güney Amerika'da ticaret tekelleri oluşturmaktı; ancak şirketin asıl amacı, piyasa manipülasyonu ve spekülasyon yoluyla önceden alınmış 31 milyon sterlin tutarındaki yüksek faizli devlet kredilerini yeniden müzakere etmekti. Şirket,1720'de dört defada olmak üzere toplamda yaklaşık 8000 yatırımcıya hisse senedi satarak para topladı. Hisse fiyatı her geçen gün artmaktaydı, öyle ki 130 sterlinden başlayan hisseler 1000 sterline kadar yükseldi ve içerden bilgi alan yatırımcılar kâğıt üzerinde büyük kârlar elde ettiler. Bir gecede patlayan bu balon birçok spekülatörü batırdı. Soruşturmalar, rüşvetin üst kademelere ve hatta krala bile ulaştığını gösterdi. Robert Walpole, bu krizi asgari siyasi ve ekonomik zararla savmayı başardı, ancak kayba uğrayanlardan sürgüne kaçan veya intihar edenler oldu.
Robert Walpole
Günümüz tarih anlatımında ilk başbakan olarak kabul edilen Robert Walpole, 1719-1742 yılları arasında görev yaptı. Aslında bu mevkii oluşturan kişi de odur. Terim, 1727'ye gelindiğine hem dostları hem de düşmanları tarafından kullanılmaktaydı. Tarihçi Clayton Roberts, Walpole'un yeni görevlerini şöyle özetliyor:
[Walpole] kral danışmanlarını tekeline geçirdi, devleti katı bir şekilde yönetti, patronajı [devlet kaynaklarını dağıtma ve atamalar] kontrolü altına aldı ve Parlamento'daki en büyük partiye önderlik etti. Walpole patronaj sistemini etkin biçimde kullanmakta ustaydı, tıpkı ardından gelen başbakanlar, Henry Pelham ile kardeşi gibi.
Ahlakçılık, hayırseverlik ve riyakârlık
İkiyüzlülük, 18. yüzyıl başlarında İngiliz siyasi tarihinde önemli bir konu haline geldi. 1689 Tolerans Yasası, dini azınlıklara belirli haklar verdi, ancak Protestan nonkonformistler (Kongregasyonalist ve Baptistler gibi) seçilme hakkı gibi önemli haklardan hala mahrumdular. Kamu görevlerine gelmek isteyen nonkonformistler, kısıtlamalardan kaçınmak için yılda bir kez gösterişli bir şekilde Anglikan sakramentini aldılar. Yüksek Kilise Anglikanları ise bu durumdan öfkeliydi. 1711 Geçici Konformite Yasası ile bu durum yasaklandı. Vaazlar, hitaplar ve broşürlerin kullanıldığı bu siyasi mücadelede, hem yüksek din adamları hem de nonkonformistler, kendilerini ılımlı; rakiplerini ise samimiyetsiz, ikiyüzlü ve tehlikeli derecede bağnaz göstermeye çalıştılar. Bağnazlığa karşı bu ılımlılık kampanyası, 1709'da yüksek kilise vaizi Henry Sacheverell'in görevden alınma davası sırasında zirveye ulaştı. Tarihçi Mark Knights, gittikçe hiddetlenen siyasi çatışmanın daha ılımlı ve hafif bir siyasi söyleme yol açmış olabileceğini savunmuştur. Whig Partisi 1719'da iktidara döndüğünde "geçici konformite"yi yeniden yasallaştırdı.
İngiliz yazar Bernard de Mandeville'in "Arıların Masalı" (1714) adlı ünlü eseri, çağdaş Avrupa toplumundaki riyakârlığın doğasını keşfetmeye çalışır. Mandeville; bir yandan sosyalliği sadece kibir ve gurur için bir maske olarak gören, önceki yüzyılın Fransız Augustinizminin "ahlakçı" bir varisi, öte yandan modern ekonominin kurulmasına yardımcı olan bir "materyalist"ti. İnsanın bedensel zevklere olan iştahının evrenselliğini göstermeye çalıştı. Kendi çıkarlarının peşinde koşan girişimcilerin çabalarının yükselen ticari ve endüstriyel toplumun temeli olduğunu savunan Mandeville, Adam Smith'i ve 19. yüzyıl yararcılığını etkileyen bir düşünce çizgisi oluşturdu. Bunun sonucunda: 1) ahlaki normlar ile kişisel çıkarların birbirine göre gücü, 2) insan güdüsü ve davranış arasındaki ilişki ile 3) kültürlerin tarih boyunca değişim göstermesi konularında gerilim ortaya çıktı.
1750'den 1850'ye kadar, İngiltere'deki Whig aristokratlar, özellikle sıradan halka yönelik hayırseverlikleriyle övündüler. Avrupa genelinde istikrarsızlığa ve devrimlere neden olan toplumsal huzursuzluğun patlak vermesini önlemek üzere girişilen reformlara rehberlik ettiklerini iddia ettiler. Ancak Tory Partisi ve radikal muhalifler, Whigleri ikiyüzlülükle suçladılar: Onları kıymetli aristokrat ayrıcalıklarını korurken kendilerini iktidara taşımak için kasıtlı olarak reform ve demokrasi sloganlarını kullanmakla itham ettiler. Tarihçi L. G. Mitchell'e göre Whigler sayesinde radikaller mütemadiyen siyasi elitin merkezinde müttefiklere sahip olmuş ve böylece kendilerini Avrupa'nın çoğu yerinde olduğu kadar kenara itilmiş hissetmemişlerdir. Mitchell, 1832 Reform Yasa Tasarısı üzerindeki tartışmalarında, reformistlerin gerçekten de parlamento düzeyinde seslerini duyurabildiklerini ve isteklerini gerçekleştirmedeki başarı ihtimalinin yüksekliğine dikkat çekmektedir. Bu sıralarda Kıta Avrupası'ndan gözlemciler sürekli olarak İngiliz siyasi kültürü hakkında görüşlerini aktarmışlardır. Liberal ve radikal gözlemciler, 19. yüzyılın başlarında İngiliz alt sınıflarının itaatkârlığına, tüm toplumun rütbe ve unvan takıntısına, aristokrasinin savurganlığına, sözde anti-entelektüalizme ve sosyal reform gibi konularda da görülen yaygın ikiyüzlülüğe dikkat çektiler. Bu gözlemciler arasında azınlıkta kalan muhafazakarlar İngiliz toplumunun istikrarını, tarihe dayanan yapısını ve geçmişe saygısını övdüler ve sanayileşmenin olumsuz etkilerini görmezden geldiler.
Tarihçiler, İngiltere'nin üst sınıflarının suçlarını ve ahlaksızlıklarını, özellikle düello, intihar, zina ve kumarı araştırmışlardır. Aristokratlar, binlerce yoksul erkek ve çocuğu daha hafif suçlar için idam eden mahkemeler tarafından tolere edildiler. Bir düelloda karşısındakini öldüren hiçbir aristokrat cezalandırılmadı. Bununla birlikte, yeni yeni ortaya çıkan sivil basının üst sınıf ahlaksızlığı hakkındaki sansasyonel haberleri, orta sınıfların görüşlerini etkileyerek onlardan daha zengin ancak daha az ahlaka sahip olan yozlaşmış aristokrasiye yönelik eleştirilerin artmasına yol açtı.
Savaş ve ekonomi
1700-1850 yılları arasında Britanya 137 savaş ve isyana dahil oldu. Nispeten büyük ve pahalı olan Kraliyet Donanması ile birlikte küçük bir sürekli orduya sahipti. Bu dönemde Britanya askere ihtiyaç duyduğunda paralı askerler kiraladı veya müttefiklerinin ordularını finanse etti. Artan savaş maliyetleri, hükûmetin gelir kaynaklarında değişikliğe yol açtı: ağırlık kraliyet tarım arazileri ile özel harç ve vergi gelirlerinden çok, gümrük ve tüketim vergileri ile 1790'dan itibaren gelir vergisine kaydı. Şehirdeki bankerlerle çalışan hükûmet, savaş sırasında büyük krediler topladı ve bunları barış zamanında ödedi. Vergilerdeki artış milli gelirin %20'sine ulaştı, ancak ekonomik büyümeden özel sektör yararlandı. Savaş aletlerine olan talep, sanayi sektörünü canlandırdı; özellikle donanma malzemeleri, mühimmat ve tekstil ürünleri savaş sonrası yıllarda uluslararası ticarette Britanya'ya avantaj sağladı.
Fransız Devrimi, 1790'larda Britanya siyasetinde kutuplaşmaya neden oldu; muhafazakârlar, kralın öldürülmesine, soyluların kovulmasına ve Terör Dönemi'ne karşı öfkeliydiler. Britanya, 1793'ten başlayarak 1815'te Napolyon'un nihai yenilgisine dek Fransa'ya karşı neredeyse kesintisiz bir savaş halindeydi. Muhafazakârlar, Britanya'daki her radikal görüşü (Terör'ün liderlerine atıfta bulunarak) "Jakoben" olmakla eleştirdiler ve radikalizmin Britanya toplumunu alt üst etme tehlikesine dikkat çektiler. Edmund Burke ve birçok popüler yazar tarafından savunulan anti-Jakobenliğin en güçlü olduğu kesimler toprak sahipleri ve üst sınıflardı.
Britanya İmparatorluğu
1756'da başlayan Yedi Yıl Savaşları, küresel ölçekte yürütülmüş ilk savaş olup çatışmalar Avrupa, Hindistan, Kuzey Amerika, Karayipler, Filipinler ve Afrika kıyılarına yayıldı. Britanya, imparatorluğunu Fransa ve diğerlerinin etki alanlarına genişlettiği için savaşın en büyük kazananı oldu. Fransa, Kuzey Amerika'daki sömürgeci güç rolünü kaybetti, Yeni Fransa'yı Britanya'ya teslim ederek, Fransız geleneklerine sahip, Fransızca konuşan, Katolik bir topluluğu Britanya kontrolüne bırakmak zorunda kaldı. İspanya Florida'yı Britanya'ya bıraktı, yalnızca birkaç küçük adada varlığını sürdürebildi. vardı. Hindistan'daki Karnatik Savaşları'nın ardından birkaç küçük bölge Fransa'nın elinde kaldı, ancak askeri kısıtlamalar ve Britanya'ya bağımlı devletleri destekleme yükümlülüğü sonucu Hindistan'ın geleceği fiilen Britanya'ya bırakılmış oldu. Yedi Yıl Savaşları'nda Britanya'nın Fransa'ya karşı kazandığı zafer, Britanya'yı dünyanın en büyük sömürge gücü haline getirdi.
1760'lar ve 1770'ler boyunca, On Üç Koloni ile Britanya arasındaki ilişkiler giderek gerildi, bunun başlıca sebebi parlamentonun Amerikalı sömürgecileri rızaları olmadan vergilendirmeye yönelik ısrarlı girişimlerine karşı artan öfkeydi. Amerikalılar büyük bir milis gücü hazırladılar, ancak barut ve top sıkıntısı çekiyorlardı. Britanyalılar, Amerikan direnişini kolayca bastırabileceklerini sandılar. 1775'te Amerikan Bağımsızlık Savaşı başladı. 1776'da Amerikanlar tüm kraliyet yetkililerini sınır dışı edip Amerika Birleşik Devletleri'nin bağımsızlığını ilan ettiler. 1777'de bir Britanya işgal ordusunu ele geçirdikten sonra, yeni devlet Fransa ile ittifak kurdu (ve karşılığında İspanya da Fransa'ya yardım etti), ordu ve donanma dengesini eşitledi ve Britanya'yı Fransız işgali riski altında bıraktı. İngiliz ordusu ABD'de yalnızca bir avuç kıyı şehrini kontrol etmekteydi. 1780-1781, Britanya için bir dip noktasıydı. Vergiler ve bütçe açıkları yüksek, yolsuzluk yaygındı, üstelik Amerika'daki savaşın altıncı yılına girmesine rağmen ufukta barış görünmüyordu. Parlamento tarafından Katoliklere verilen tavizler, 1780 baharında Londra'da Gordon Ayaklanmaları'nın patlak vermesine neden oldu. Ekim 1781'de 'in ordusu Yorktown, Virginia'da teslim oldu. 1783'te Paris Antlaşması imzalanarak savaş resmen sona erdi ve Britanya, Birleşik Devletler'in bağımsızlığını tanıdı. Barış şartları, Londra'nın ileride büyük bir ticaret ortağı olmasını umduğu yeni devlet için oldukça cömertti.
O zamanlar Britanya'nın en kalabalık kolonileri olan On Üç Koloni'nin kaybı, "birinci" imparatorluktan "ikinci"sine geçişi ifade ediyordu. Bu yeni düzende Britanya; Asya, Pasifik ve sonraları Afrika'ya odaklandı. Adam Smith, 1776'da yayınlanan Ulusların Zenginliği adlı eserinde, kolonilerin gereksiz olduğunu ve serbest ticaretin İspanya ve Portekiz'in korumacılığına kadar uzanan ilk sömürgecilik dönemine hakim olan eski merkantilist politikaların yerini alması gerektiğini savundu. 1783'ten itibaren Britanya ile bağımsızlığını yeni kazanan Birleşik Devletler arasındaki ticaretin büyümesi, Smith'in ekonomik başarı için siyasi kontrolün gerekli olmadığı görüşünü doğruladı.
Faaliyet gösterdiği ilk 100 yıl boyunca, Britanya Doğu Hindistan Şirketi'nin odağında Hindistan'da bir imparatorluk inşa etmek değil, ticaret vardı. 18. yüzyılda Babür İmparatorluğu'nun güç kaybetmesi ve Britanya Doğu Hindistan Şirketi'nin 1740-50'lerin Karnatik Savaşları'nda Fransız Doğu Hindistan Şirketi'ne karşı mücadelesi, şirketin çıkarlarının ticaretten alan hakimiyetine dönmesine yol açtı. Robert Clive liderliğindeki Britanyalılar, Fransızları ve Hintli müttefiklerini Plassey Muharebesi'nde mağlup ederek, Bengal'in ve Hindistan'da büyük bir askeri ve siyasi gücün kontrolünü şirkete bıraktı. Sonraki on yıllarda şirket, kontrolü altındaki bölgeleri kademeli olarak genişletti, bunu ya doğrudan ele geçirme yoluyla ya da %80'i yerli Hint sepoylardan oluşan Hint Ordusu'nun tehdidi altındaki yerel kukla yöneticiler aracılığıyla hüküm sürerek gerçekleştirdi.
22 Ağustos 1770'te James Cook, Güney Pasifik'e yaptığı keşif seferi sırasında Avustralya'nın doğu kıyısını keşfetti. 1778'de Cook'un botanikçisi Joseph Banks, hükûmete Botany Körfezi'nde bir ceza kolonisi kurulması olanağına ilişkin kanıtlar sundu, 1787'de yola çıkan ilk hükümlü gemisi 1788'de Avustralya'ya ulaştı.
Britanya hükûmeti, 1789'da Fransız Devrimi'ne ilişkin net bir tavır ortaya koymadı ve 1792'de Kıta Avrupası'nda savaş patlak verdiğinde ilkin tarafsız kaldı. Ancak sonraki ocak ayında, XVI. Louis infaz edildi. Bu olay ve Fransa'nın Hollanda'yı işgal etme tehdidi, Britanya'yı savaşın içine çekti. Sonraki 23 yıl boyunca, 1802-1803'teki kısa bir dönem dışında iki ülke savaş halindeydi. Avrupa ulusları arasında yalnızca Britanya, Fransa'ya teslim olmadı veya onunla ittifak kurmadı. 1790'lar boyunca Britanyalılar, Fransa ve müttefiklerinin donanmalarını defalarca mağlup ettiler, ancak önemli bir kara operasyonu da gerçekleştiremediler. 1799'da İngiliz-Rus ittifakının Hollanda'yı işgali, Hollanda filosunun ele geçirilmesi dışında bir hedefe ulaşamadı.
19. yüzyılın eşiğinde, Napolyon yönetimindeki Fransa Britanya'ya yeniden meydan okudu, ancak önceki savaşların aksine bu mücadele bir ideolojik çatışmayı temsil etmekteydi: Büyük Britanya'nın anayasal monarşisine karşı Napolyon imparatorluğu tarafından görünüşte savunulan Fransız Devrimi'nin liberal ilkeleri. Napolyon, Britanya'yı yalnızca dünya sahnesindeki konumunu sarsmakla değil, aynı zamanda adanın tümden işgali ile ordularının istila ettiği kıta Avrupası ülkelerine benzer bir kaderle tehdit etmekteydi.
1800 - 1837
İrlanda ile birlik
19. yüzyılın ilk günü olan 1 Ocak 1801'de Büyük Britanya ve İrlanda birleşerek Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı'nı oluşturdu.
Büyük Britanya ve İrlanda'nın yasama birliği, "Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı"nı yaratan 1800 tarihli Birlik Yasası ile sağlandı. Yasa, hem Büyük Britanya Parlamentosunda hem de o sırada Protestan Hakimiyeti döneminin yaşandığı ve ülkenin Katolik nüfusunun temsil edilmediği İrlanda Parlamentosunda kabul edildi. Yasa her iki parlamentoda önemli çoğunluk elde etti, ancak döneme ait belgelere göre birleşme karşıtı parlamenterler soyluluk unvanları ve onur nişanları verilerek satın alınmışlardı.
Birleşme şartlarına göre, Büyük Britanya ile İrlanda parlamentoları kaldırıldı ve yerini Birleşik Krallık Parlamentosu aldı. Böylece İrlanda Birleşik Krallık'ın bir parçası haline geldi ve Westminster'daki Avam Kamarası'na yaklaşık 100 milletvekili ve Lordlar Kamarası'na İrlanda soylularının kendi aralarında seçtikleri 28 temsilci gönderdi; ancak Katolik soyluların meclise girmelerine izin verilmedi. İrlanda Katolikleri ise bu duruma karşılık ülkedeki Katolik karşıtı yasaların hafifletilmesi ile teselli edilecekti, ancak tamamı Anglikanlardan oluşan İrlanda Parlamentosu, Katolik Özgürleşmesi'ne (Catholic Emancipation) şiddetle karşı çıkmaktaydı..III. George, Taç Giyme Yemini'ni bozacağını iddia ederek Katolik Özgürleşmesi'ni engelledi. Katolik hiyerarşisi birleşmeyi onaylamıştı. Bununla birlikte, Katolik Özgürleşmesi'ni engelleme kararı, birliğe desteği baltaladı.
Napolyon Savaşları
İkinci Koalisyon Savaşı (1799-1801) sırasında Britanya, Fransız ve Hollanda sömürgelerinin çoğunu işgal etti (Hollanda, 1796'dan beri Fransa'ya bağlı bir uydu devletti), ancak tropik hastalıklar 40.000'den fazla askerin hayatına mal oldu. Savaşa ara veren Amiens Antlaşması ile Britanya bu sömürgelerin çoğunu iade etmek zorunda kaldı. Mayıs 1803'te yeniden savaş ilan edildi. Napolyon'un Britanya'yı işgal etme planları, Britanya donanmasının üstünlüğü nedeniyle başarısız oldu ve 1805'te Lord Nelson'ın filosu, Napolyon Savaşları'nın son önemli deniz savaşı olan Trafalgar Muharebesi'nde Fransız ve İspanyolları kesin olarak yendi.
1806'da Napolyon, Kıta Ablukası'nı yürürlüğe koyan 'ni yayınladı. Amaç, Fransız kontrolündeki bölgeleri Britanya ile ticarete kapatarak Britanya ekonomisini zayıflatmaktı. Napolyon, Britanya'yı Kıta Avrupası'ndan izole ederek ekonomik üstünlüğüne son vereceğini umuyordu. Ancak bu politika hedefine ulaşamadı. Britanya, Avrupa'daki en büyük sanayiye sahipti ve denizlerdeki hakimiyeti, hızla genişleyen imparatorluğun sömürgeleriyle arasındaki ticaret yoluyla, büyük bir ekonomik güce kavuşmasını sağlamıştı. Britanya'nın deniz üstünlüğü sebebiyle Fransa, ne Britanya adalarını ne de sömürgelerini tehdit edebilirdi, ayrıca bu durum Napolyon'un Avrupa üzerindeki kontrolünü pekiştirmek için gerekli olan barışı asla sağlayamayacağı anlamına geliyordu.
1808'deki İspanyol ayaklanması Britanya'nın kıtada yer edinmesine fırsat verdi. Wellington Dükü'nün komutasındaki Britanya-Portekiz ordusu, Fransızları kademeli olarak İspanya'nın dışına itti. 1814'ün başlarında Napolyon Prusyalılar, Avusturyalılar ve Ruslar tarafından doğuda geri püskürtülürken, Wellington Güney Fransa'yı işgal etti. Napolyon'un teslimiyeti ve Elba adasına sürgün edilmesinin ardından barış tesis edilmiş gibi görünüyordu, ancak Napolyon 1815'te Fransa'ya geri döndüğünde, Britanya ve müttefikleri onunla yeniden savaşmak zorunda kaldı. Wellington ve von Blücher'in orduları, Napolyon'u Waterloo'da son kez yendiler.
Savaşı finanse etmek
Britanya'nın başarısındaki kilit unsurlardan biri, ülkenin endüstriyel ve mali kaynaklarını seferber etme ve bunları Fransa'yı yenmek için kullanma becerisiydi. 16 milyon nüfuslu Britanya, 30 milyon nüfuslu Fransa'nın ancak yarısı büyüklüğündeydi. Britanya, Fransız ordusunun sayısal avantajını,1813'te sayıları 450.000'i bulan Avusturya ve Rus askerlerini finanse ederek dengeledi. En önemlisi, Britanya ulusal üretimi gücünü korudu ve iyi teşkilatlanmış iş sektörü, ordunun ihtiyaç duyduğu ürünlere yöneldi. Hazır ürünlerin Avrupa'ya kaçak yollardan sokulması, Fransızların pazarları kapatarak Britanya ekonomisini mahvetme çabalarını baltaladı. 1814'te Britanya'nın bütçesi 66 milyon sterline ulaştı, bunun 10 milyonu donanmaya, 40 milyonu orduya, 10 milyonu müttefiklere aitken 38 milyon sterlin ulusal borç faizine gitti. Ulusal borç 679 milyon sterline yükseldi, bu miktar GSYH'nin iki katından fazla ediyordu. Savaş, arazi üzerindeki yüksek vergilere ve yeni bir gelir vergisine rağmen yüzbinlerce yatırımcı ve vergi mükellefi tarafından desteklendi. Savaşın toplam maliyeti 831 milyon sterline ulaştı. Britanya'nın aksine Fransız mali sistemi yetersizdi ve Napolyon'un güçleri fethedilen topraklardan gelen gelirlere dayanmak zorunda kaldı.
Napolyon ayrıca, özellikle 1806 ile Britanya'ya karşı ekonomik savaşa girişti. İngiliz mallarının Fransa ile müttefik veya ona bağımlı Avrupa ülkelerine ithal edilmesini yasakladı ve Avrupa'da Kıta Ablukası'nı başlattı. Britanya ile tüm bağlantılar, hatta posta bile kesilecekti. Britanyalı tüccarlar mallarını kaçak yollardan kıtaya soktular, bu yüzden Kıta Ablukası güçlü bir ekonomik savaş silahı olamadı. Özellikle 1808 ve 1811'de Britanya ekonomisine bir miktar zarar gelse de ülkenin denizler üzerindeki hakimiyeti, kayıpların yerine konmasına yardımcı oldu. Önemli bir ticari partnerini kaybeden Fransa ve müttefiklerinin ekonomileri ise daha fazla zarar gördüler. Bu duruma öfkelenen Avrupa hükûmetleri, Kıta Ablukası'nı delmek konusunda cesaretlendiler, bu da Napolyon ittifakının zayıflamasına yol açtı.
Birleşik Devletler ile 1812 Savaşı
Napolyon Savaşları ile eş zamanlı olarak, ticaret anlaşmazlıkları ile Britanyalıların Amerikan denizcileri kaçırarak zorla kendi donanmalarına katma uygulamaları (impressment), Birleşik Devletler ve Britanya arasındaki 1812 Savaşı'na yol açtı. Savaş Amerikalılar tarafından "ikinci bağımsızlık savaşı" olarak görüldü, ancak Britanya'nın amacı eski kolonileri fethetmek değildi, oysa ABD'nin Britanya'ya ait Kanada kolonilerini fethetme niyeti vardı. 1812 Savaşı Britanya'da çok az ilgi gördü çünkü tüm dikkatler Fransa ile mücadelenin üzerindeydi. Britanyalılar, 1814'te Napolyon'un düşüşüne kadar ABD çatışmasına çok az kaynak ayırabildi. Amerikan fırkateynleri, Avrupa'daki savaş nedeniyle insan gücü sıkıntısı çeken Britanya donanmasına karşı bir dizi galibiyet elde etti. O yıl Britanya'nın ABD'ye karşı elinin güçlenmesi Washington'ın yakılması gibi başarılar getirdi, ancak Wellington Dükü gibi birçok üst düzey kişi, ABD'ye karşı kesin bir zaferin imkansız olduğunu savundu.
1814'ün sonunda barış sağlandı, ancak bundan haberi olmayan-buharlı gemilerden önce haberlerin Atlantik'i geçmesi birkaç hafta sürerdi-Andrew Jackson, Ocak 1815'te 'nde Britanyalılara karşı büyük bir zafer kazandı. Şubat 1815'te Ghent Antlaşması'nın onaylanmasıyla savaş sona erdi. Savaşın ana sonucu, Britanya'nın müttefikleri olan Yerli halkların kesin yenilgisiydi. ABD-Kanada sınırı askerden arındırıldı ve ticaret yeniden başladı, ancak Amerikanların Kanada'yı fethedeceği endişesi 1860'lara kadar devam etti.
Savaş sonrası tepki: 1815–1822
Savaş sonrası dönem; ekonomik bunalım, kötü hasatlar, artan enflasyon ve savaştan dönen askerler için işsizlik zamanıydı. Sanayileşme arttıkça Britanya şehirleşti ve kırsal nüfus azaldı, siyasi güç de buna göre şekillendi. Azalmakta olan kırsal kesime dayanan dönemin hakim Tory iktidarı, ürkek, gerici ve baskıcıydı. Muhafazakârlar, onlara korku veren Fransız Devrimi'ni Britanya'da taklit etme planları yapabilecek radikallerin olası yükselişinden çekinmekteydiler. Gerçekte ise şiddet yanlısı radikal unsurlar ufak ve zayıftılar; az takipçisi bulunan ve korumaları da yetersiz kişilerin dahil olduğu birkaç küçük komplo vardı; onlar da hemen bastırıldılar. Baskı teknikleri arasında habeas corpus'un 1817'de askıya alınması (hükûmetin şüphelileri sebep göstermeden veya yargılama olmaksızın gözaltına almasına ve tutuklamasına izin verilmiş oldu) yer alıyordu. Sidmouth'un 1817 tarihli Susturma Yasaları (Gagging Acts), muhalif gazetelerin sesini büyük ölçüde kesti; reformcular bunun üzerine broşürlere geçtiler ve satışları haftada 50.000'e ulaştı. 1819'daki Peterloo Katliamı'na tepki olarak, Liverpool hükûmeti 1819'da "Altı Yasa"yı parlamentodan geçirdi: Askerî talim ve tatbikatlar yasaklandı; silah araması için izinler kolaylaştırıldı; talepte bulunmak için yapılan toplantılar dahil olmak üzere 50'den fazla kişinin katıldığı kamusal toplantılar yasaklandı; dine karşı küfür içeren veya halkı kışkırtıcı yayınlara ağır cezalar verildi; haber ve eleştiri akışını kesmek için birçok broşüre dört penny'lik pul zorunluluğu getirildi. Suçlular, Avustralya'ya sürgün de dahil olmak üzere sert bir şekilde cezalandırılabilecekti. Pratikte bu yasalar, sorun çıkaranları caydırmak ve muhafazakârların korkularını gidermek için tasarlanmıştı; sık kullanılmadılar. 1820'lerin sonunda genel bir ekonomik iyileşme ile birlikte, bu baskıcı yasaların çoğu yürürlükten kaldırıldı ve 1828'de çıkan yeni yasalar, din karşıtlarının haklarını garanti altına aldı.
Naip (1811-1820) ve kral (1820-1830) olarak zayıf bir hükümdar olan IV. George, babası III. George'un aksine devlet işlerini bakanlarına bıraktı. Kralın desteğini almasa da Avam Kamarasında çoğunluğu kazanan kişinin kral tarafından başbakan seçilmesi ilkesi bu dönemde yerleşti. George'un hükûmetleri, kralın çok az yardımıyla, Napolyon Savaşları'nda Britanya'yı zafere götürdü, barış anlaşmasını müzakere etti ve ardından gelen sosyal ve ekonomik sorunlarla başa çıkmaya çalıştı. Kardeşi IV. William, 1830'dan 1837'ye kadar hüküm sürdü ve o da siyasete çok az dahil oldu. Hükümdarlığında birkaç reform gerçekleştirildi: yoksulluk yasası güncellendi, çocuk işçiliği kısıtlandı, Britanya İmparatorluğu'nun neredeyse tamamında kölelik kaldırıldı ve en önemlisi olan 'yla Britanya seçim sistemi yeniden şekillendirildi.
1853-1856 Kırım Savaşı'na kadar büyük bir savaş yaşanmadı. Mutlak monarşiler olan Prusya, Avusturya ve Rusya liberalizmi her yerde bastırmaya çalışırken, Britonlar yeni fikirlerle uzlaştı. Britanya, 1824'te İspanya'nın Amerikan kolonilerinin bağımsızlığını tanıdı ve Portekiz'deki anayasal hükûmeti desteklemek için 1826'da askerî müdahalede bulundu. Britanyalı tüccarlar ve finansörler ile daha sonraları demiryolu inşaatçıları, birçok Latin Amerika ülkesinde önemli rol oynadılar. Britanya, 1821'de Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlık kazanmak amacıyla başlayan Yunan İsyanı'na destek çıkarak 1827'de askerî destek verdi.
1830'ların Whig reformları
Whig Partisi'nin yeniden güç kazanmasında ahlaki reformlara, özellikle seçim sistemi reformuna, köleliğin kaldırılmasına ve Katoliklerin özgürleşmesine verdikleri destek rol oynadı. , Britanya'daki Katoliklerin üzerindeki kısıtlamalardan en önemlilerini kaldıran ile güvence altına alındı.
Whig'ler, parlamenter reformun öncüleri oldular. Lord Grey'i 1830-1834 yıllarında başbakan yapan partinin simge icraati oldu. Oy hakkını az da olsa genişleten ve (seçimlerin güçlü aileler tarafından kontrol edildiği) "çürümüş" veya "cepte" olarak adlandırılan seçim bölgeleri (rotten boroughs/pocket boroughs) sistemini sona erdiren yasa, yeni sanayi merkezlerinin parlamentoda temsiliyetini sağladı. Ancak aristokrasi hükûmete, orduya, Kraliyet Donanmasına ve yüksek sosyeteye hakim olmaya devam etti. 1833'te parlamento soruşturmaları çocuk işçiliğinin korkunçluğunu ortaya çıkarınca parlamentodan sınırlı reformlar yapılması kararı çıktı.
1832 Reform Yasası'nın işçi sınıfına seçme hakkı tanımamasına tepki olarak işçi sınıfı arasında çartizm hareketi ortaya çıktı. Aktivistler, hükûmeti "görevini suistimal ederek" işçi sınıfına "ihanet etmekle" ve işçilerin çıkarlarını "kurban etmekle" suçladılar. 1838'de çartistler, tüm erkekler için oy hakkı, eşit büyüklükte seçim bölgeleri, gizli oy kullanımı, milletvekillerine maaş bağlanması (böylece yoksul erkekler de parlamentoda görev alabileceklerdi), her yıl yinelenen seçimler ve milletvekili seçilmek için mülkiyet şartlarının kaldırılmasını talep eden Halk Bildirgesi'ni (People's Charter) yayımladılar. Elitler bu yeni hareketi hastalıklı olarak gördüler, bu nedenle çartistler ciddi anayasal tartışmaları zorlayamadılar. Tarihçiler, çartizmi hem 18. yüzyıldan beri süregelen yolsuzluk karşıtı mücadelenin devamı hem de sanayi toplumunun demokrasi taleplerinde yeni bir aşama olarak görmektedirler.
1832'de parlamento, 1833 Köleliği Kaldırma Yasası ile imparatorlukta köleliği kaldırdı. Hükûmet köleleri 20 milyon sterlin karşılığında satın aldı (bu para çoğunlukla İngiltere'de yaşayan zengin plantasyon sahiplerine gitti) ve Karayip şeker kamışı adalarındaki siyahiler başta olmak üzere tüm köleleri serbest bıraktı.
Liderlik
Dönemin başbakanları şunlardı: Genç William Pitt, , , Spencer Perceval, Lord Liverpool, George Canning, , Wellington Dükü, Lord Grey, ve Robert Peel.
Viktorya Dönemi
Victoria, 1837'de 18 yaşındayken tahta çıktı. 1901'e dek süren uzun hükümdarlığında Britanya ekonomik ve siyasi gücünün zirvesine ulaştı. Buharlı gemiler, demiryolları, fotoğrafçılık ve telgraf gibi baş döndüren yeni teknolojiler ortaya çıktı ve dünya çok daha hızlı bir yer haline geldi. Britanya, kıta siyasetinde yine çoğunlukla pasif kaldı ve 1848'deki devrim dalgasından etkilenmedi. Viktorya Dönemi'nde ikinci Britanya İmparatorluğu ete kemiğe büründü. Viktoryenlerle ilişkilendirilen anlayış tarzları ve siyasi düşünceler ile tanımlanan Viktorya Dönemi'nin onun taç giyme töreniyle mi ya da 1832 Reform Yasası'nın kabulü ile mi başladığı konusu akademisyenler arasında tartışılmaktadır. Dönemin öncesinde Naiplik Dönemi vardı, Victoria'nın ölümüyle Edward Dönemi başladı.
Bernard Porter gibi tarihçiler Viktorya Dönemi ortalarını(1850-1870) Britanya'nın "altın yılları" olarak nitelendirdiler. Kişi başına düşen milli gelir yarı yarıya artmıştı, barış ve refah zamanlarıydı. Refahın çoğu, özellikle tekstil ve makinelerde artan sanayileşmenin yanı sıra dünyanın dört bir yanından Britanya'ya kâr sağlayan dünya çapında bir ticaret ve mühendislik ağından kaynaklanıyordu. Yurt dışında (1854-1856'daki kısa süreli Kırım Savaşı dışında) ve yurt içinde barış hakimdi. Parlamento tarafından çalışma şartlarında reformlar yapılıyordu. Örneğin 1842'de çocukların kömür madenlerinde çalıştırılması ulus çapında skandala yol açtı. , on yaşın altındaki kız ve erkek çocukların yer altında çalıştırılmasını yasakladı. Porter, yeni düzene karşı muhalefetin eriyip gittiğini söylemektedir. Çartist hareket, 1848'de işçi sınıfı içinde demokratik bir hareket olarak zirve yaptı; daha sonra liderleri, sendikalar ve kooperatif toplulukları gibi farklı uğraşlara yöneldi. İşçi sınıfı, Karl Marx gibi düşünürleri yabancı kışkırtıcılar olarak gördü ve ülkelerindeki zenginliğe daldı. İşverenler genel olarak babacandı ve sendikaları tanıyorlardı. Şirketler çalışanlarına evler, okullar ve kiliselerden kütüphaneler, hamamlar ve spor salonlarına kadar çeşitli sosyal yardım hizmetleri sağladı. Orta sınıf reformcular, işçi sınıfının orta sınıf "saygınlığını" benimsemesine yardımcı olmak için ellerinden geleni yaptılar.
Porter, dönemin insanlarının kendilerini özgür hissettiğini ve bir libertaryenizm ruhu olduğunu söylüyor. Viktorya Dönemi'nde vergiler çok düşüktü ve hükûmet kısıtlamaları asgari düzeydeydi. Hâlâ ara sıra çıkan isyanlar, özellikle de Katoliklik karşıtı ayaklanmalar gibi sorunlu alanlar vardı. Toplum hâlâ yüksek devlet dairelerini, parlamentonun her iki kamarasını, kiliseyi ve orduyu kontrol eden soylular ve toprak sahipleri tarafından yönetiliyordu. Zengin bir iş adamı olmak, bir soyluluk unvanı miras almak veya toprak sahibi eşraftan olmak kadar prestijli değildi. Edebiyat zengindi, ancak 1851 Büyük Sergisi'nde Britanya'nın heykel, resim veya müzikten çok endüstriyel hünerini sergilemesinden görüldüğü gibi güzel sanatlar zayıflamıştı. Eğitim sistemi vasattı; (İskoçya dışındaki) üniversiteler de aynı durumdaydı. Tarihçi Llewellyn Woodward şu sonuca varmıştır:
Çalışma şartlarından dinlenmeye, kazanmaktan harcama yapmaya kadar İngiltere 1879'da 1815'e kıyasla çok daha iyi bir konumdaydı. Hayatın ağırlığı zayıfları, yoksulları, kadın ve çocukları daha az eziyordu. Daha fazla hareket ve gençlikte daha az kadercilik vardı. Toplum bilinci daha gelişmiş, özgürlüğün kapsamı siyasi kısıtlardan daha geniş yorumlanmaya başlamıştı. Ancak 1871 İngiltere'si hiç de dünyadaki cennet değildi. Köy ve şehirlerde işçi sınıfının barınma ve yaşam koşulları bu varlık dönemi için utanç kaynağıydı.
Tarihçiler David Brandon ve Alan Brooke'a göre, 1830'larda kurulmaya başlayan yeni demiryolları sistemi bugünkü dünyamızı meydana getirdi:
[Demiryolları] inşa malzemeleri, kömür, demir ve sonraları çelik talebini artırdı. Kömür taşımacılığını kolaylaştırdı, böylece hem evlerin hem de sanayinin fırınlarına yakıt sağladı. Milyonlarca insan daha önce nadiren gidebildikleri yerlere rahatça seyahat edebiliyordu artık. Demiryolları postanın, gazetelerin, süreli yayınların ve ucuz edebiyatın hızla, kolaylıkla ve cüzi bir ücretle dağıtılmasını sağlayarak bilgi ve düşüncenin daha geniş kesimlere ve daha hızlı yayılmasına yol açtı. Beslenme üzerinde büyük bir etki yarattı... [ve böylece] daha küçük bir tarım sektörü çok daha büyük bir şehirli nüfusu besleyebildi... Demiryolları doğrudan ve dolaylı olarak çok sayıda işçiyi istihdam etti. Sadece hammaddenin değil, hazır ürünlerin de ulaşım masraflarını azaltarak ihracatı artırdı, böylece Britanya'nın "dünyanın fabrikası" haline gelmesine yardımcı oldu... Bugünün küresel şirketleri demiryolu şirketlerinden ortaya çıkmıştır... 19. yüzyılın üçüncü çeyreğine gelindiğinde Britanya'da demiryollarının yaşamında değişiklik yaratmadığı neredeyse kimse yoktu. Demiryolları Britanya'nın kırsal bir toplumdan şehirli bir topluma dönüşmesine katkı sundu.
Dış politika
Serbest piyasa emperyalizmi
1851 Büyük Londra Sergisi, Britanya'nın mühendislik ve sanayideki üstünlüğünü açıkça gösterdi; bu durum 1890'larda Birleşik Devletler ile Almanya'nın yükselişine kadar sürdü. Britanya, serbest ticaret ve finansal yatırım gibi emperyal araçları kullanarak, Avrupa dışında, özellikle Latin Amerika ve Asya'da birçok ülke üzerinde nüfuz sahibi oldu. Bu sebeple Britanya'nın sömürgeleri üzerinden resmi imparatorluğunun yanında İngiliz sterlinine dayalı gayri resmi bir imparatorluğu da vardı.
Rusya, Fransa ve Osmanlı İmparatorluğu
Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş ihtimali Britanyalıları rahatsız eden bir düşünceydi. Osmanlı'nın çöküşünün bir toprak talanına yol açacağı ve muhtemelen Britanya'yı savaşa sürükleyeceğine kesin gözle bakılıyordu. Bunu engellemek için Britanya, Rusya'nın İstanbul'u işgal ederek boğazı ele geçirmesinin önüne geçmeye çalışırken bir yandan da Rusların Afganistan üzerinden Hindistan'ı tehdidini engellemeye çalıştı. 1853'te İngiltere ve Fransa, Kırım Savaşı'na müdahil oldular ve ağır kayıplar vermelerine rağmen Rusya'yı mağlup etmeyi başardılar. 1870'lerde Berlin Kongresi, Rusya'nın Osmanlı İmparatorluğu'na ağır Ayastefanos Antlaşması'nı dayatmasını engelledi. Kırım Savaşı'nda Fransızlarla ittifakına rağmen Britanya, III. Napolyon'un ikinci imparatorluğuna güvenmiyordu, çünkü imparator zırhlı savaş gemileri inşa etmekte ve Fransa'yı daha aktif bir dış politikaya döndürmekteydi.
Amerikan İç Savaşı
Amerikan İç Savaşı (1861-1865) süresince Amerikan cumhuriyetçiliğinden kişisel olarak hoşlanmayan Britanyalı liderler tekstil fabrikaları için önemli bir pamuk kaynağı olan daha aristokratik bir yapıdaki Konfederasyon'u desteklediler, ancak ülke düzeyinde Konfederasyon tanınmadı ve herhangi bir antlaşma imzalanmadı. Prens Albert, 1861'in sonlarında Birleşik Devletler'le Britanya'yı savaşın eşiğine getiren 'nı yatıştırmada etkili oldu. Büyük ölçüde Amerika'dan gıda ithalatına bağımlı olan Britanya halkı, genellikle Birleşik Devletler'den yanaydı. ABD Donanması'nın ablukası Güney'in Britanya'ya yaptığı ihracatın %95'ini durdurduğu için, New York'tan çok az miktarda pamuk gelebildi. Eylül 1862'de Britanya (Fransa ile birlikte) savaşa dahil olarak bir barış anlaşması müzakere etmeyi düşündü, ancak bu ABD ile savaş anlamına gelebilirdi. Ancak aynı ay, ABD başkanı Abraham Lincoln, Konfederasyon'da köleliğin kaldırılmasını bir savaş hedefi haline getiren Özgürlük Bildirgesi'nin Ocak 1863'te yürürlüğe gireceğini duyurdu. Konfederasyon'un desteklenmesi artık köleliğin desteklenmesi anlamına geldiğinden, bir Avrupa müdahalesi olasılığı artık kalmamıştı. Bununla birlikte, Britanya işçi sınıfı oldukça ezici çoğunlukla Birlik yanlısıydı. Sonuç olarak Britanya Güney pamuğu olmadan hayatta kalabilse de özellikle 1850'lerin sonlarından 1860'ların başlarına kadar bir dizi kötü hasat Britanya tarımını etkilediğinden, Kuzey'in eti ve tahılı Birleşik Krallık'ın şehirli nüfusunu beslemek için daha önemliydi.
Bu arada, Britanyalılar her iki tarafa da silah sattılar, Konfederasyon ile ticaretin devamı için abluka yaran gemiler inşa ettiler ve Konfederasyon için savaş gemilerinin inşa edilmesine el altından izin verdiler. Savaş gemileri, 1872'deki Alabama İddiaları'nda Amerikalıların lehine çözülen büyük bir diplomatik tartışmaya neden oldu.
İmparatorluk genişliyor
1867'de Britanya, Kuzey Amerika kolonilerinin çoğunu Kanada adı altında birleştirerek, yeni koloniye içişlerinde bağımsızlık verdi. İmparatorluk ise dış politika ve savunmadan sorumlu olacaktı. 19. yüzyılın ikinci yarısı, Britanya sömürge imparatorluğunun Pasifik'in yanı sıra Asya ve Afrika'da hızla genişlemesine tanık oldu. "Afrika Talanı"ndan Britanya'nın kazancı, Union Jack'in "Kahire'den Cape Town'a kadar" göklerde dalgalanmasıydı. Britanya, imparatorluğunu dünyanın en büyük donanması ve küçük bir profesyonel orduyla korudu. Avrupa'da zorunlu askerlik olmayan tek büyük ülke Britanya'ydı.
1871'den sonra yükselişe geçen Alman İmparatorluğu, (ABD ile birlikte) Britanya'yı dünyanın önde gelen endüstriyel gücü olarak yerini almakla tehdit ediyordu . Almanya, Afrika ve Pasifik'te bir dizi sömürge satın aldı, ancak Şansölye Otto von Bismarck, güç dengesi stratejisiyle genel barışı sağlamayı başardı. II. Wilhelm 1888'de imparator olduğunda, Bismarck'ı görevden aldı, kavgacı bir dil kullanmaya başladı ve Britanya'nınkine rakip olacak bir donanma inşa etmeyi planladı.
Boer savaşı
Britanya, Napolyon Savaşları'nda Güney Afrika'nın kontrolünü Hollanda'dan aldığından beri Briton idaresinden git gide uzaklaşan ve kendilerine ait iki cumhuriyet kuran Hollandalı yerleşimcilerle anlaşmazlık içindeydi. Britanya yönetimi emperyal bir düşünceyle yeni ülkeleri ele geçirme kararı aldı ve Hollandaca konuşan "Boerlar" (Afrikanerler) 1899-1902'deki II. Boer Savaşı'nda Britanya'ya karşı direndiler. Britanyalı tarihçi Andrew Roberts, Boer'ların cumhuriyetlerinin tam kontrolünü elinde tutmaktaki ısrarını beyaz olmayanlara hiçbir hak vermemek ve Britanya ve diğer Avrupalı yerleşimcilerin haklarını sınırlamak isteğine bağlıyor. "Uitlander" olarak adlandırılan göçmen işçiler ekonominin temeliydiler, vergilerin yüzde 80'ini ödüyorlardı ancak oy hakları yoktu. Roberts, Transvaal'ın hiçbir şekilde bir demokrasi olmadığını savunuyor, çünkü hiçbir siyah, Britanyalı, Katolik veya Yahudi oy kullanma veya herhangi bir kamu görevinde bulunma iznine sahip değildi. Johannesburg, çoğunluğu Britanyalı olan 50.000 kişinin yaşadığı bir iş merkeziydi, ancak yerelden yönetime kesinlikle izin verilmiyordu. Resmi işlemlerde İngilizce yasaktı; halka açık toplantılara izin verilmiyor, gazeteler keyfi olarak kapatılıyordu; göçmen işçilerin tam vatandaşlığı teknik olarak mümkündü ama oldukça nadirdi. Roberts, Başkan Paul Kruger'ın "başkent Pretoria'dan sıkı ve sert bir yarı polis devleti yönettiğini" öne sürmektedir. Britanya hükûmeti bu durumu resmen protesto etti; kabine üyesi Joseph Chamberlain, Transvaal'ın iç işlerini yönetme hakkını teorik olarak kabul ederken, Uitlander'ların refah üretimindeki temel rollerine rağmen vatandaş olmamaları ve ikinci sınıf olarak gördükleri kötü muameleyi ayrıntılarıyla anlattı.
Boer'lerin Brtianya'ya yanıtı, 20 Ekim 1899'da savaş ilan etmek oldu. Boer kuvvetleri 410.000 askerden oluşuyordu ancak Britanya kuvvetleri sayıca üstündüler, buna rağmen Boer'lar herkesi şaşırtarak başarılı bir gerilla savaşı yürüttüler ve Britonlara karşı zorlu bir mücadele verdiler. Boer'lar iç kesimlerde yaşamaktaydılar, bu yüzden dış yardıma erişimleri yoktu. Rakamsal üstünlük, daha iyi ekipman ve sık sık uygulanan acımasız taktikler sonuçta Britanya'ya zafer kazandırdı. Britanyalılar, gerillaları yıldırmak için onların eş ve çocuklarını toplama kamplarına topladı, birçoğu bu kamplarda hastalıktan öldü. Kamplar, dünya çapında öfke yarattı, Britanya'daki tepkiye Liberal Parti'nin büyük bir kısmı önderlik etti. Ancak ABD yine de Britanya'ya destek çıktı. Boer cumhuriyetleri, 1910'da Güney Afrika Birliği ile birleştirildi; birlik kendi yönetimine sahipti ancak dış politikası Londra tarafından kontrol ediliyordu ve Britanya İmparatorluğu'nun bir parçasıydı.
Boer'ları yenmekte beklenmedik şekilde çekilen zorluk, Britanya'nın politikalarını yeniden değerlendirmesini zorunlu kıldı. Askeri açıdan, Cardwell reformlarının yetersiz olduğu açıktı. Askerî harekâtları kontrol etmekle yetkili bir genelkurmay kurma çağrısı, askeriye üzerinde muazzam yetkiye sahip bir soylu olan Cambridge Dükü tarafından rafa kaldırılmıştı. Genelkurmayın kurulması ve diğer ordu reformlarını gerçekleştirmek için beş yıl daha geçmesi gerekecek, 'in bakanlığı döneminde Haldane reformları adı verilen bir dizi düzenleme hayata geçirilecekti.Kraliyet Donanması artık Almanya tarafından tehdit ediliyordu. Britanya bu duruma 1904'te tartışmalı bir figür olan Birinci Deniz Lordu John Fisher tarafından başlatılan devasa bir gemi inşaatı programıyla karşılık verdi. HMS Dreadnought 1906'da suya indirildi. HMS Dreadnought, tüm diğer savaş gemilerini mazide bırakan yeni zırh, yeni itiş gücü, yeni toplar ve yeni atış tekniği ile ilk modern savaş gemisiydi. Boer Savaşı, Britanya'nın dünya çapında sevilmediğini gösterdi; dosttan çok düşmanı vardı ve "muhteşem yalnızlık" politikası büyük risk taşıyordu. Yeni dostlara ihtiyacı vardı. Japonya ile askeri ittifak kurdu ve Amerika Birleşik Devletleri ile yakın bir ilişki kurmak için eski tartışmaları tarihe gömdü.
İrlanda ve Özerklik
1800 Birlik Yasası'nın kabulüne yol açan anlaşma, İrlanda'daki ceza yasalarının yürürlükten kaldırılmasını ve 'nin sağlanmasını şart koşuyordu. Ancak, Kral III. George özgürleşmeyi engelledi. yönetimindeki bir kampanya hükûmeti taviz vermeye zorladı, 1829'da Katolik Özgürleşmesi gerçekleşti ve Katoliklerin parlamentoya seçilebilmesine izin verildi.
Patates mildiyösü 1846'da İrlanda'yı vurduğunda, kırsal nüfusun çoğu yiyeceksiz kaldı. Yardımlar yetersizdi ve Büyük Kıtlık'ta yüzbinlerce İrlandalı öldü ve milyonlarcası İngiltere ve Kuzey Amerika'ya göç etmek zorunda kaldı. İrlanda, kıtlık öncesi nüfusuna bir daha ulaşamadı.
1870'lerde yeni ılımlı milliyetçi hareket ortaya çıktı. yönetimindeki , parlamentoda önemli bir aktör haline geldi. Liberal Başbakan Gladstone tarafından sunulan Özerklik Yasa Tasarıları (Home Rule Bills) Liberalleri ikiye böldü ve parlamentodan geçmedi. Önemli bir birlikçi azınlık (büyük ölçüde Ulster'da) Dublin'deki Katolik-Milliyetçi bir parlamentonun (birlikçiler tarafından "Home Rule"a (yerinden yönetim) nispetle "Rome Rule" (Roma yönetimi) olarak isimlendiriliyordu) kendilerine karşı ayrımcılık yapacağından ve aynı zamanda ekonomiye zarar vereceğinden korkarak özerkliğe karşı çıktı. Parlamento 1870, 1881, 1903 ve 1909'da kiracı çiftçilerin topraklarını satın almasını sağlayan ve kiraları düşüren yasalar çıkardı.
Liderler
Tarihsel açıdan aristokrasi, Muhafazakârlar ve Liberaller olarak bölünmüştü. Bununla birlikte, Gladstone İrlanda için yerinden yönetim taahhüdünde bulunduğunda, Britanya üst sınıfları Liberal Parti'yi büyük ölçüde terk ederek Muhafazakârlara Lordlar Kamarası'nda kalıcı çoğunluk sağladı. Kraliçe'nin ardından Londra'daki yüksek sosyete, özerklikçileri büyük ölçüde dışladı ve Liberal kulüpler kötü bir şekilde bölündü. Joseph Chamberlain, üst sınıf Liberalllerin önemli bir bölümünü partiden kopararak Liberal Birlikçi Parti adlı üçüncü bir parti oluşturdu. Liberal Birlikçiler Muhafazakârlarla iş birliği yaptılar ve parti sonraları Muhafazakar Parti'yle birleşti. 1891'de Gladstone'cu liberaller; İrlanda için özerk yönetim, Galler ve İskoçya'nın İngiltere Kilisesi'nden ayrılması, içki satışında daha sıkı kontroller, fabrika regülasyonlarının büyük ölçüde genişletilmesi ve çeşitli demokratik siyasi reformları içeren 'nı kabul ettiler. Program, aristokrasinin partiden ayrılmasıyla kendilerini özgürleşmiş hisseden nonkonformist orta sınıf Liberal kesimde büyük destek buldu.
Kraliçe Victoria
Kraliçe Victoria siyasette küçük bir rol oynadı, ancak ulusun, imparatorluğun ve uygun, ölçülü davranışın sembolü oldu. Gücü, sağduyusu ve dürüstlüğünden geliyordu. Aile yaşamının, dayanıklılığın ve imparatorluğun bir sembolü olarak ve ayrıca orta-üst sınıf kadınların ev işleriyle ilgilenmesinin beklendiği ve erkeklerin kamusal alana hükmettiği bir çağda en yüksek kamu görevini elinde tutan bir kadın olarak Kraliçe Victoria'nın etkisi kalıcı oldu. Hükümdar olarak başarısı, yıllar içinde topluma verdiği masum genç kadın, sadık eş ve anne, acı çeken ve sabırlı dul ve son olarak büyükanne maderşah izlenimlerinin gücünden kaynaklanıyordu.
Palmerston
Britanya'nın gücünün zirvesinde olduğu bir dönemde hem dışişleri bakanlığı ve başbakanlık görevlerinde bulunmuş olan Lord Palmerston, on yıllar boyunca Britanya dış politikasına yön verdi. Agresif zorbalığı ve "liberal müdahaleci" politikaları nedeniyle döneminde tartışmalara yol açan Palmerston'ın siyasi kararları halen tartışılmaktadır. Palmerston son derece vatansever olmakla beraber Kraliyet Donanmasını Atlantik köle ticaretini baltalamak için kullanmıştır.
Disraeli
Disraeli ve Gladstone, Britanya'da parlamenter yönetimin altın çağı olan 19. yüzyılın sonlarında siyaseti domine ettiler. Uzun süre idolleştirilen bu iki figür hakkında tarihçiler son yıllarda (özellikle Disraeli için) çok daha eleştirel hale geldiler.
Benjamin Disraeli (1868 ve 1874-1880 yıllarında başbakan) günümüzde de Muhafazakâr Parti'nin ikonik bir kahramanı olmaya devam etmektedir. Disraeli, partinin yaratılmasında, politikalarının belirlenmesinde ve toplumun geniş kesimlerine yayılmasında büyük rol oynadı. Disraeli, dünya meselelerindeki gür sesi, Liberal lider William Gladstone ile siyasi savaşları ve "tek milletçi muhafazakarlığı" (one-nation conservatism) veya diğer ismiyle "Tory demokrasisi" ile hatırlanmaktadır. Bu politikalar Muhafazakârları Britanya İmparatorluğu'nun ihtişamı ve gücüyle en çok özdeşleşen parti yaptı. Disraeli, o 12 yaşındayken Anglikanlığa geçmiş Yahudi kökenli bir ailede doğdu.
Disraeli yerleşik siyasi, sosyal ve dini değerler ile seçkinleri korumak için savaştı; radikalizme, belirsizliğe ve materyalizme karşı ulusal liderliğe olan ihtiyacı vurgu yaptı. Gladstone'un emperyalizme karşı olumsuz tutumunun aksine, Briton büyüklüğünün temeli olarak gördüğü Britanya İmparatorluğu'nun Hindistan ve Afrika'da genişleme ve güçlenmesine verdiği coşkulu destekle tanınır. Gladstone, Disraeli'nin bölgesel genişleme, askerî gösteriş ve emperyal sembolizm (kraliçeyi Hindistan imparatoriçesi yapmak gibi) politikalarını kınadı ve bunun ticareti önceleyen modern bir Hristiyan ulusa yakışmadığını söyledi.
Disraeli dış politikada en çok Rusya savaşı ve elde edilen zaferle tanınır. Disraeli'nin ikinci döneminde, Osmanlı İmparatorluğu'nun adım adım çöküşü ve Rusya'nın bundan pay alma isteği, diğer bir deyişle Doğu Sorunu ile uğraştı. Disraeli, Britanya'nın Osmanlı kontrolündeki Mısır'daki büyük bir hissesini satın almasını sağladı. 1878'deki Berlin Kongresi'nde Rusya'nın Osmanlı'ya karşı kazandığı zaferlere karşın Balkanlarda barışı korumak için çalıştı ve ezeli düşmanı Rusya'nın aleyhine anlaşmalar yaptı.
Disraeli geleneksel tarih anlatımında "Tory demokrat" ve refah devleti destekçisi olarak görülse de tarihçiler onun 1874-1880'deki sosyal yasalar için çok az önerisi olduğunu ve 1867 Reform Yasası'nın haklarından mahrum bırakılan işçiler için bir vizyon yansıtmadığını iddia etmiştir, bu yüzden Disraeli günümüzde eski itibarına sahip değildir. Ancak Disraeli, sınıf karşıtlığını azaltmak için çalıştı, çünkü Perry'nin belirttiği gibi: "Spesifik sorunlarla karşılaştığında, kent ve köy, toprak ağaları ve çiftçiler, sermaye ve emek arasında ve Britanya ile İrlanda'daki mezhep çatışmasında gerilimi azaltmaya çalıştı. Diğer bir deyişle, farklı grupları bir araya getirerek bir sentez oluşturmak için uğraştı."
Gladstone
Disraeli'nin Liberal rakibi William Ewart Gladstone, dört ayrı dönem (1868–1874, 1880–1885, 1886 ve 1892–1894) başbakanlık görevini yürüttü. Liberal Parti'nin ahlaki kutup yıldızı olarak bilinen Gladstone, hitabeti, dindarlığı, liberalizmi, Disraeli ile rekabeti ve Kraliçe ile anlaşmazlıkları ile ünlüydü. Kişisel olarak bir nonkonformist olmamasına ve onlardan şahsen hoşlanmamasına rağmen, nonkonformistlerle kurduğu ittifak Liberallere güçlü bir taban desteği sağladı.
Gladstone'un ilk başbakanlık dönemi, Anglikan 'nin İngiltere Kilisesi'nden ayrılarak yetkilerinin elinden alınması ve devletle ilişkisinin kesilmesi (Disestablishment) ve gizli oy usulünün getirilmesi dahil olmak üzere birçok reform gördü. Partisi 1874'te yenilgiye uğradı, ancak Osmanlı İmparatorluğu'nun Hristiyan Bulgarlara yönelik zulmüne muhalefeti onu yeniden iktidara getirdi. Gladstone'un 1879-1880 , modern siyasi kampanya yönteminin ilk örneği sayılmaktadır. Liberallerin İrlanda konusundaki görüş ayrılıkları git gide artarken Gladstone 1886'da İrlanda özerklik önerdi ancak teklif parlamentodan döndü. Liberal Parti'de ortaya çıkan bölünme, 20 yıl boyunca iktidarın çoğunlukla Muhafazakârlarda kalmasına yol açtı.
Gladstone'un dengeli bütçe, düşük vergiler ve laissez-faire kavramlarına dayanan mali politikası, gelişmekte olan kapitalist bir topluma uygunsa da ekonomik ve sosyal koşulların değişimine ayak uyduramadı. Hayatının ilerleyen dönemlerinde "Büyük Yaşlı Adam" olarak anılan devlet adamı, işçiler ve alt orta sınıfta popülerliğini hiç kaybetmemiş dinamik bir hatipti. Son derece dindar olan Gladstone, evanjelik duyarlılığı ve aristokrasiye muhalefetiyle siyasete yeni bir ahlaki ton getirdi. Ahlakçılığı genellikle üst sınıf rakiplerini (Disraeli'yi güçlü bir şekilde destekleyen Kraliçe Victoria dahil) kızdırdı ve Liberal Parti üzerindeki sıkı kontrolü partinin bölünmesine yol açtı. Dış politikada hedefi, çatışma yerine işbirliğine ve rekabetle şüphe yerine karşılıklı güvene dayalı bir Avrupa düzeni yaratmaktı; hukukun üstünlüğü, gücün ve kişisel çıkarın saltanatının yerini alacaktı. Gladstone'un Avrupa Uyumu (Concert of Europe) konsepti, Almanlar tarafından yenilgiye uğratılarak yerini manipüle edilmiş ittifaklar ve düşmanlıklardan oluşan Bismarkiyen sistem aldı.
İrlanda ile ilgili olarak, başlıca Liberal çabalar, aracılığıyla toprak reformuna ve ile İrlanda (Anglikan) Kilisesi'nin resmî kilise statüsünün kaldırılmasına odaklandı. Gladstone, İrlanda Özerklik Hareketi'nin önderlerindendi, ancak bu konu Liberal Parti'de derin bir ayrışmaya neden oldu. Joseph Chamberlain, İrlanda özerkliğini reddeden Liberal Birlikçi Parti'yi kurdu ve Muhafazakârlarla ittifak kurdu.
Reformlar açısından, Gladstone'un ilk bakanlığı (1868-1874), onun en başarılı dönemiydi. Gladstone, toplumu daha verimli, daha adil hale getirmede hükûmetin önderliğine inanan ve toplumda özgürlük ve hoşgörüyü artırmak için devletin rolünü genişletmesi gerektiğinde ısrar etmiş bir idealistti., evrensel eğitimi devlet politikası haline getirdi. Adalet sistemi, yüzyıllar öncesine dayanan, birbiriyle örtüşen ve çatışan çok sayıda mahkemeden oluşuyordu. , tüm mahkemeleri tek bir merkezi sistemde birleştirdi. Yerel yönetimlerde, hızla büyüyen şehirlerde sanitasyon ve temiz su sorunlarıyla mücadele için halk sağlığı alanı güçlendirildi. Yerel yönetimler, sonraki Gladstone hükûmetinde bir düzene sokuldu ve daha güçlü ve standart hale getirildi. Patronaj ve kayırmacılığın yerini, ailenin ve aristokrasinin rolünü önemsizleştiren ve yetenek ve beceriyi öne çıkaran kamu hizmeti sınavları aldı. Oyların satın alınmasını önlemek için 1872'de gizli oy sistemi yürürlüğe girdi - politikacılar, kişinin nasıl oy kullandığından emin olamadığından oy satın almaya yeltenmeyeceklerdi. , işverenlerin korkusunu azalttı, sendikaları yasal hale getirdi ve mali kaynaklarını koruma altına aldı. 'nin resmî kilise statüsü kaldırıldı. Katolikler artık Protestan bir kiliseye vergi ödemek zorunda değildi. Bu dönemde donanma iyi durumdayken, orduda sorunlar mevcuttu: Örgütlenmesi karışıktı, politikaları adaletsizdi ve cezaları temelde kırbaçlamaya dayanıyordu. İlçe düzeyinde, politikacılar kimin ilçe milis birimi görevlerine geleceğine karar vermekte, bu kararı verirken liyakat yerine sosyal sınıf bağlantılarını göz önüne almaktaydı. Düzenli orduda askerlik 21 yıl sürmekteydi, ancak Gladstone'un Savaş Bakanı Edward Cardwell tarafından başlatılan reformlarla, askere alınmalar altı yıl üzerine altı yıl rezerve indirildi. Alaylar bölgelere göre organize edildi ve modern tüfeklerle donatıldı. Karmaşık komuta zinciri basitleştirildi ve savaş zamanında ilçe milislerinin merkezi savaş dairesinin kontrolü altına girmesi kararlaştırıldı. Barış zamanında kırbaç cezası kaldırılırken rütbe satın alma uygulaması da sona erdi. Tüm bunlara rağmen reformlar tamamlanamamıştı çünkü Cambridge Dükü, Silahlı Kuvvetler Başkomutanı olarak vasat yeteneklerine rağmen hala büyük bir yetkiye sahipti. Tarihçiler, Gladstone'u reform programından dolayı övmektedir.
Salisbury
Tarihçiler, dışişleri bakanı ve başbakan Lord Salisbury'nin 19. yüzyılın sonlarında dış politikada güçlü ve etkili bir lider olduğu konusunda hemfikirdir. Sorunları kavramada üstün bir yeteneği vardı ve:
Britanya'nın tarihi çıkarlarının ne olduğuna hâkim, sabırlı ve pragmatik bir uygulayıcıydı.... Afrika'nin parçalanması, Birleşik Devletler ile Almanya'nın yükselişi ve emperyal güçler haline gelişi ve büyük güçlerden ciddi tepki toplamadan Britanya'nın dikkatini Çanakkale'den Süveyş'e çevirmesi onun döneminde gerçekleşti.
Muhafazakâr Başbakan Lord Salisbury, "geleneksel, aristokratik muhafazakârlığın simgesi olan yetenekli bir liderdi." Salisbury "büyük bir dışişleri bakanıydı, [ama] özünde olumsuz, hatta içişlerinde gericiydi." Başka bir tarihçinin görüşü daha olumludur: Salisbury'yi "popüler dalgayı yirmi yıl ötede tutan" bir lider olarak tasvir etmiştir. "Modern Muhafazakarlığın 'ilerici' fraksiyonuna uyum sağlayamazdı." Bir tarihçi, "Salisbury'nin dar alaycılığına" dikkat çekti. Salisbury'nin bir hayranı, Salisbury'nin 1867 ve 1884 Reform Yasaları'ndan doğan demokrasiyi "belki de beklediğinden daha az sakıncalı" bulduğunu, "kendi kamusal kişiliği aracılığıyla, onun iğrençliğinin bir kısmını hafifletmeyi başardığını" düşündüğünü ifade ediyor.
20. yüzyılın başları: 1901–1918
1900'den 1945'e kadar başbakanlar: Salisbury Markisi, Arthur Balfour, Henry Campbell-Bannerman, H. H. Asquith, David Lloyd George, Bonar Law, Stanley Baldwin, Ramsay MacDonald, Stanley Baldwin, Ramsay MacDonald, Stanley Baldwin, Neville Chamberlain ve Winston Churchill'dir.
Liberal Parti, 1906'dan savaş koalisyonunun kurulduğu 1915'e kadar iktidardaydı. Liberaller Briton refah devletinin temellerini oluşturan refah reformlarını yaptılar. Lordların veto gücünü zayıflattılar ancak kadınların seçme hakkını kabul etmediler. 1914'te görünüşte İrlanda İç İdaresi sorununu "çözülse" de savaş patlak verdiğinde çözüm rafa kaldırıldı. Liberal H. H. Asquith, 1908-1916 yıllarında başbakanlık yaptı, ardından 1916–1922 yılları arasında David Lloyd George görev aldı. Asquith partinin lideri olmasına rağmen, Liberallerin hakim gücü Lloyd George'tu. Savaş koalisyonunun başbakanı olmak Asquith'e ağır geldi ve Lloyd George, 1916 sonlarında koalisyon başbakanı olarak onun yerini aldı, ancak Asquith parti lideri olarak kaldı. İkili, partinin kontrolü için yıllarca mücadele ettiler ve bu süreçte partiyi fena halde zayıflattılar.The Oxford Companion to British History'de tarihçi Martin Pugh, Lloyd George hakkında şunları öne sürüyor:
Savaş öncesinde Britanya'nın sosyal refah sistemini (büyük kısmı yüksek gelirlere ve toprağa konan vergilerle karşılanan sağlık sigortası, işsizlik sigortası, emekli aylığı) kurmasıyla kamusal yaşam üzerinde hiçbir 20. yüzyıl liderinin ulaşamayacağı kadar büyük bir etki yarattı. Bunun üstüne dış politikada I. Dünya Savaşı'nın kazanılmasında, barış konferansında Avrupa haritasının yeniden çizilmesinde ve İrlanda'nın parçalanmasında öncü rol oynadı.
Edward Dönemi: 1901–1914
Kraliçe Victoria 1901'de öldü ve oğlu VII. Edward onun yerine geçti. Edward Dönemi daha mütevazı Victoria Dönemi'ne kıyasla daha büyük ve abartılı zenginlik gösterileri ile tanınır. 20. yüzyılın gelişiyle birlikte sinema filmleri, otomobiller ve uçaklar kullanılmaya başlandı. Yeni yüzyıl, büyük bir iyimserlik duygusuyla karşılandı. Geçen yüzyılın sosyal reformları, 1900'de İşçi Partisi'nin kurulmasıyla 20. yüzyılda da devam etti. Edward 1910'da öldü ve yerine 1910-1936 yılları arasında hüküm süren V. George geçti. Skandalsız, çalışkan ve popüler bir kral olan V. George, Kraliçe Mary ile birlikte Britanya kraliyet ailesi için orta sınıf değer ve erdemlerine dayanan modern örnek davranış modelini kuran Britanya hükümdarıydı. Britanya'nın denizaşırı imparatorluğunu altında görev yapan tüm başbakanlarından daha iyi anlıyordu ve sayılar ve ayrıntılar için olağanüstü bir hafızası vardı: Kral George, üniformalar, siyaset veya kişiler arası bağlantılar gibi detaylara hakimiyetini tebaası ile ilişkilerinde iyi bir etki yaratmak için kullandı.
Zenginlik dönemiydi, ancak siyasi krizler kontrolden çıkmak üzereydi. (1935), "liberal İngiltere'nin garip ölümünü", 1910-1914 yıllarında art arda vuran İrlanda krizi, işçi eylemleri, kadınlara seçme hakkı hareketi ve parlamentodaki partizan ve anayasal çatışmalardan kaynaklanan ve ciddi sosyal ve politik istikrarsızlıkla sonuçlanan çoklu kriz olarak tanımladı. Hatta bir noktada ordu, Kuzey İrlanda ile ilgili emirleri reddedebilir hale geldi. Ufukta bu sorunlara yönelik hiçbir çözüm görünmüyordu, ancak 1914'te beklenmedik bir şekilde patlak veren Büyük Savaş'la iç meseleler askıya alınmış oldu.
, Edward döneminin siyasi parti sisteminin 1914'teki savaşın arifesinde hassas bir dengede oturduğunu savunmaktadır. Liberaller, ilerici İşçi Partisi ittifakıyla ve bazen de İrlanda milliyetçilerinin desteğiyle iktidarda kaldı. Koalisyon, (Muhafazakarların aradığı yüksek gümrük vergilerinin aksine) serbest ticareti, (Muhafazakarların karşı çıktığı) sendikalar için serbest toplu pazarlığı, refah devletini güçlendiren aktif bir sosyal politikayı ve Lordlar Kamarası'nın gücünü azaltmak için anayasal reformu savunuyordu. Koalisyonun uzun vadeli bir planı yoktu çünkü 1890'ların siyasi hareketlerinin kalıntılarından oluşmaktaydı. Koalisyonun sosyolojik temeli, İşçi Partisi tarafından savunulan yükselen sınıf çatışmasından ziyade Anglikan ve İngiliz olmayan topluluklardı.
Birinci Dünya Savaşı
4 Ağustos'ta Kral, Liberal Başbakan H. H. Asquith'in tavsiyesi üzerine Almanya ve Avusturya'ya savaş ilan etti. İmparatorluğun geri kalanı doğal olarak onu takip etti. Kabinenin savaş ilan etmesinin temel nedenleri, Fransa'ya derin bir bağlılık duygusu ve Liberal Parti'yi bölünmekten kurtarmaktı. Asquith ve Dışişleri Bakanı Edward Gray gibi üst düzey liberaller, kabine Fransa'yı desteklemeyi reddederse istifa etme tehdidinde bulundular. Bu, partinin bölünmesi ve iktidarın bir koalisyona ya da Birlikçi (Muhafazakârlar) muhalefete kaybedilmesi anlamına gelirdi. Bununla birlikte, David Lloyd George gibi Liberalleri içeren büyük bir savaş karşıtı cephe, Belçika'nın tarafsızlığını garanti eden 1839 tarihli anlaşmaya sadık kalmak için savaşı destekleyebilirdi. Bu nedenle, Fransa yerine Belçika kamuoyuna gerekçe olarak sunuldu. Posterler, 1839 uyarınca Belçika'nın tarafsızlığını korumak için Britanya'nın savaşa girmesi gerektiğini anlatmaktaydı.
Britanya aslında savaşa Fransa'yı desteklemek için girdi, Fransa ise Rusya'yı ve Rusya da Sırbistan'ı desteklemek için girmişti. Britanya, Fransa ve Rusya ile Üçlü İtilaf'ı oluşturdu ve (diğer küçük müttefikleriyle birlikte) Almanya, Avusturya ve Osmanlı İmparatorluğu'nun oluşturduğu İttifak Devletleri ile savaştı. Birkaç hafta sonra Batı Cephesi, milyonlarca insanın öldüğü ama hiçbir ordunun büyük bir ilerleme kaydedemediği bir ölüm sahasına dönüştü. Britanya'nın asıl katkısı ekonomikti; krediler ve hibeler Rusya, İtalya ve küçük müttefiklerin savaşının mali yükünü karşılamalarına yardımcı oldu.
Orduların içine düştüğü çıkmaz, sonsuz sayıda insan ve cephane gerektiriyordu. 1916'da gönüllülük sonlandırıldı, hükûmet ordunun gücünü korumak için Britanya'da (ancak İrlanda'da değil) zorunlu askerlik ilan etti. H. H. Asquith'in savaşın başında ulusal kaynakları seferber etmede geç kalması, savaşı yönetmede yetersiz olduğunu kanıtlamıştı: liderden çok bir komite başkanı gibiydi ve öğleden sonra o kadar çok içmeye başlıyordu ki sadece sabah saatleri çalışabiliyordu. Asquith, Aralık 1916'da çok daha efektif olan David Lloyd George ile değiştirildi. Asquith'in ona karşı düşmanca tavrına rağmen George, Liberallerin çoğundan ve Birlikçilerden güçlü bir destek aldı, ayrıca İşçi Partisi'nin hatırı sayılır bir kısmı da ona arka çıkmıştı. Lloyd George, daha kararlı bir hükûmet için yükselen taleplere yeni ve küçük bir savaş kabinesi kurarak yanıt verdi. Bunun yanında Maurice Hankey için kabine bakanlığı ve 'Garden Suburb'da özel danışmanlardan oluşan bir bakanlık kurarak başbakanlığı yeniden kontrol merkezi haline getirdi.
Britanya savaşı içtenlikle destekledi, ancak İrlanda milliyetçileri bölünmüştü: Bazıları Britanya ordusunda görev yaptı, ancak (Irish Republican Brotherhood) 1916'da Paskalya İsyanı'nı planladı. İsyan kolayca bastırılsa da ardından gelen acımasız müdahale, İrlanda kamuoyunu Britanya'nın aleyhine çevirdi, bu da hükûmetin 1917'de İrlanda'da zorunlu askerlik ilan etme planlarını suya düşürdü.
Ulus düşmanı yenmek için Fransa ve ABD ile iş birliği içinde insan gücü, endüstri, maliye, İmparatorluk ve diplomasisini başarıyla seferber etti. Savaşın başlangıcında 250.000 askerden oluşan Britanya Ordusu geleneksel olarak ülkede hiçbir zaman büyük bir işveren olmamıştı. 1918'e gelindiğinde orduda yaklaşık beş milyon insanı istihdam etmekte ve Kraliyet Donanması Havacılık Servisi (RNAS) ve Kraliyet Uçuş Kolordusundan (RFC) yeni kurulan Kraliyet Hava Kuvvetleri, savaş öncesi tüm ordunun büyüklüğüne denkti. Ordudaki çok sayıda erkeğe rağmen ekonomi 1914'ten 1918'e kadar yaklaşık %14 büyüdü; Alman ekonomisi ise aynı dönemde %27 küçülmüştü. Savaş sivil tüketimde düşüşe yol açtı, askerî malzemelere ise talep arttı. Devletin GSYİH içindeki payı 1913'te %8'den 1918'de %38'e yükseldi (1943'te %50'ye ulaşaktı). Savaş, Britanya'yı mali rezervlerini tüketmeye ve New York bankalarından büyük miktarda borç almaya zorladı. ABD'nin Nisan 1917'de savaşa girmesinden sonra, Hazine doğrudan ABD hükûmetinden borç aldı.
Kraliyet Donanması, savaşın tek büyük deniz muharebesi olan 1916'daki Jutland Muharebesi'nde daha küçük Alman filosunu yenerek denizlere hakim oldu. Almanya abluka altına alındı ve ülkede kıtlık baş gösterdi. Tarafsız kalan güçlü ABD ile savaş tetikleme riskine rağmen Almanya'nın deniz stratejisi ablukayı kırmak için U-botların kullanımına yöneldi. Berlin, Britanya'ya giden denizyollarının savaş bölgeleri ilan etti ve tarafsız olsun ya da olmasın tüm gemileri hedef aldı. Bununla birlikte uluslararası yol hukuku mürettebata ve yolculara cankurtaran botlarına binme fırsatı verilmesini gerektiriyordu. Mayıs 1915'te, bir U-bot uyarı vermeden İngiliz yolcu gemisi Lusitania'yı torpilledi; gemi 18 dakikada battı ve 100'den fazla Amerikalı da dahil olmak üzere 1000'in üzerinde çaresiz sivil öldü. ABD Başkanı Woodrow Wilson'ın şiddetli protestoları, Berlin'i topyekûn denizaltı savaşını terk etmeye zorladı. 1917'de Rusya'ya karşı kazanılan zaferle Alman yüksek komutanlığı nihayet Batı Cephesi'nde sayısal üstünlüğün onlara geçeceğini hesapladı. 1918'de büyük bir bahar saldırısı planlayarak, Amerikan bayrağını dalgalandırsalar bile tüm ticari gemileri uyarı vermeden batırmaya devam etti. ABD, İttifak Devletleri'nin yanında (ancak resmi olarak onlara katılmadan) savaşa girdi ve İttifak'ın savaş çabalarını sürdürmek için gerekli para ve malzemeleri sağladı. U-bot tehdidi, sonuçta Atlantik üzerindeki bir konvoy sistemi tarafından yenildi.
Diğer cephelerde Britonlar, Fransızlar, Yeni Zelandalılar, Avustralyalılar ve Japonlar Almanya'nın kolonilerini ele geçirdiler. Britanya Osmanlı Devleti ile mücadelesinde Türkleri topraklarından kovmaları amacıyla Arapları ayaklandırdı, ancak Çanakkale Savaşı ve Irak Cephesi'nde yenilgiye uğradı. Yorgunluk ve savaş bıkkınlığı 1917'de gittikçe kötüleşirken Fransa'daki çatışmalar sürmekte ve ufukta barış görünmemekteydi. Almanlar, Rusya'yı mağlup ettikten sonra milyonlarca Amerikan askeri gelmeden 1918 baharında zafer kazanmaya çalıştı. Ancak planları işlemeyen ve ağustosta üstünlüklerini kaybeden Almanya 11 Kasım 1918'de teslimiyet anlamına gelen ateşkesi kabul ettiler.
Art arda gelen seferberlik çağrıları, kadınların istihdamı, sanayi ve silah üretimindeki dramatik artış, fiyat kontrolleri ve karneye bağlanan ürünler ile savaşı kazanmaya adanan derin vatanseverlik duygusu Britanya toplumu ve hükûmetini kökünden değiştirdi. Her hafta yeni departmanlar, bürolar, komiteler ve operasyonlar oluşturulurken, uzmanlara danışılırken ve yavaş ilerleyen yasama sürecinin yerini başbakanın Konsey Emirleri (Orders in Council) alırken parlamento arka planda kaldı. Barış döneminde dahi bu yeni boyut ve dinamizm Britanya hükûmetinin etkinliğini kalıcı olarak dönüştürdü. 1916'nın sonlarında Asquith'in yerini alan ve o da bir Liberal olan David Lloyd George, savaş zamanının güçlü Levazım Bakanı'ydı. George, insanları istediğini yapmaya ikna etme ve böylece fikirlerini yüksek hızla uygulamaya koyma konusundaki olağanüstü yeteneğiyle savaş çabalarına enerji ve dinamizm verdi. Başyardımcısı Winston Churchill, Lloyd George hakkında şunları söylemiştir: "İşleri halletme ve yoluna koyma sanatının hayatımda gördüğüm en büyük ustasıydı; aslında benim zamanıımın hiçbir Briton siyasetçisi, insanları ve işleri harekete geçirme yetkinliğinin yarısına sahip değildi."
20. yüzyılın ilk yıllarına kadar devam eden Viktorya dönemi davranış ve idealleri Birinci Dünya Savaşı sırasında değişti. Üç milyonu bulan zayiat "Kayıp Nesil" olarak biliniyordu ve bu durum kaçınılmaz olarak toplumu yaralamıştı. Kayıp nesil yaptıkları fedakarlığın anayurtlarında pek önemsenmediğini hissetmekte, 'un Blighters'ı gibi şiirler anayurtta bilgisizce sürüp giden jingoizmi eleştirmekteydi. Kayıp nesil politik olarak aktif değildi ve hiçbir zaman siyasi iktidarda bir nesil değişikliği yapma şansına sahip olmadı. 1914'te Britanya'yı yöneten genç devlet adamları 1939'da Britanya'yı yöneten yaşlı adamlar ile aynı kişilerdi.
Savaş sonrası anlaşma
Savaş, Britanya ve müttefikleri tarafından kazanılmış, ancak Britanya zaferin faturasını dehşet verici mal ve can kayıplarıyla ödemişti. Bu durum toplumda savaşların bir daha asla yapılmaması gerektiği duygusunu yarattı. Milletler Cemiyeti, milletlerin farklılıklarını barışçıl yollarla çözebilecekleri fikriyle kurulmuş, ancak bu umut gerçekleşmemişti. Almanya'ya dayatılan ağır barış anlaşması, onu küskün ve intikam arayan bir ülke hâline getirecekti.
1919'daki Paris Barış Konferansı'nda tüm önemli kararları Lloyd George, ABD Başkanı Woodrow Wilson ve Fransa Başbakanı Georges Clemenceau aldı. Gelecekteki savaşları önlemek için bir mekanizma olarak Milletler Cemiyetini kurdular. Avrupa'da yeni uluslar oluşturmak için mağlup ülkeleri parçaladılar, Alman sömürgelerini ve Türkiye dışındaki Osmanlı topraklarını kendi aralarında paylaştılar. Ağır gibi görünen (ancak yaşananların vehametine kıyasla mütevazı kalan) mali tazminatlar koydular. Almanya'yı savaşı başlatmaktaki suçunu açıklamaya zorlayarak küçük düşürdüler, bu Almanya'da büyük kızgınlığa neden olan ve Nazizm gibi akımları körükleyen bir politikaydı. Britanya, Afrika'daki Alman sömürgeleri Tanganyika ile Togoland'ın bir bölümünü ele geçirirken, Britanya'ya bağlı dominyonlar da başka sömürgeler kazandılar. Milletler Cemiyeti, Yahudi yerleşimciler için bir anavatan olarak vadedilen Filistin ile Irak mandalarını Britanya'ya verdi. Irak, 1932'de tam bağımsızlığını kazandı. 1882'den beri Britanya himayesinde olan Mısır, 1922'de bağımsız oldu, ancak İngilizler 1952'ye kadar ülkede varlıklarını sürdürdüler.
İrlanda'nın bağımsızlığı ve parçalanma
1912'de Avam Kamarası yeni bir Özerklik yasa tasarısını kabul etti. 1911 Parlamento Yasası uyarınca, Lordlar Kamarası yasayı iki yıla kadar erteleme yetkisini kullandı, nihayet kabul edildi, ancak yasa savaş süresince askıya alındı. Kuzey İrlanda'daki Protestan-birlikçiler, Katolik-milliyetçilerin hakimiyeti altına girmeyi reddedince adada iç savaş tehdidi ortaya çıktı. Savaşmaya hazır yarı askeri birimler oluşturuldu: yasaya karşı çıkan birlikçi ve karşılarında yasayı destekleyen . 1914'te Dünya Savaşı'nın patlak vermesi, krizi siyasi olarak askıya aldı. 1916'da örgütsüz Paskalya Ayaklanması Britanya tarafından acımasızca bastırıldı ve bu durum milliyetçilerin bağımsızlık taleplerini güçlendirdi. Başbakan Lloyd George, 1918'de özerklik vermeyi başaramadı ve Aralık 1918 genel seçimlerinde Sinn Féin İrlanda sandalyelerinin çoğunu kazandı. Sinn Féin milletvekilleri Westminster'daki sandalyelerini almayı reddettiler, bunun yerine Dublin'deki parlamentosunda oturmayı seçtiler. Bir bağımsızlık bildirgesi, Ocak 1919'da Cumhuriyet'in parlamentosu tarafından onaylandı. Kraliyet kuvvetleri ile İrlanda Cumhuriyet Ordusu arasında Ocak 1919 ile Haziran 1921 arasında İrlanda Bağımsızlık Savaşı gerçekleşti. Savaş, Özgür İrlanda Devleti'ni kuran Aralık 1921 İngiliz-İrlanda Antlaşması ile sona erdi. Ağırlıklı olarak Protestan olan altı kuzey bölgesi Kuzey İrlanda adıyla Brtianya'da kaldı, Katolik azınlığın İrlanda Cumhuriyeti ile birleşme taleplerine rağmen bölge halen Birleşik Krallık'a bağlıdır. Britanya, 1927 Kraliyet ve Parlamento Unvanları Yasası ile "Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı" adını resmen kabul etti.
İki savaş arası dönem: 1918–1939
Tarihçi , I. Dünya Savaşı'nın ardından Britanya toplumunun radikal bir dönüşüme uğradığını iddia etmekte, eski gelenek ve davranış biçimlerinden sıyrılarak daha eşitlikçi bir toplumun ortaya çıktığını belirtmektedir. Marwick, 1920'lerin ünlü edebi karamsarlığını yersiz olarak görmekte ve savaşın Briton toplumu üzerinde uzun vadede olumlu sonuçları olduğunu savunmaktadır. Buna kanıt olarak ise işçilerin öz farkındalığındaki harekete geçiş sonucunda İşçi Partisi'nin hızlı inşasını, kadınlara kısmi seçme hakkının verilmesini ve sosyal reform ile ekonomide devlet kontrolünün ivme kazanmasını öne sürmektedir. Aristokrasiye ve yerleşik otoriteye karşı saygının azaldığı, ahlaki ve geleneksel kısıtlamaların gençler arasında zayıfladığı tespitini yapan Marwick, sınıf ayrımlarının yumuşadığını, ulusal birliğin güçlendiğini ve Britanya toplumunun daha eşit hale geldiğini söylemektedir.
Popüler kültür
19. yüzyılın sonlarından itibaren Britanya'da boş zaman, okuryazarlık, zenginlik, seyahat kolaylığı arttıkça ve bir topluluk olma anlayışı geliştikçe, toplumun tüm sınıflarında her tür eğlenceye daha fazla zaman ve ilgi ortaya çıktı. Yılda bir tatile çıkmak yaygınlaştı. Turistler sahil beldelerine akın etti; Blackpool, 1930'larda yılda 7 milyon ziyaretçi ağırlıyordu. Eğlence organizasyonları esas olarak erkeklere hitap ediyordu, ancak orta sınıfa mensup kadınların sınırlı katılımına izin veriliyordu. Üst sınıfa ait kulüpler (club) ile işçi sınıfı ve orta sınıfa ait barlar (pub) arasında sınıf farklılıkları vardı. Ağır içicilik azaldı; artık büyük bahisleri cazip kılan daha fazla müsabaka vardı. Ortalama bir İngiliz için spora ve her türlü eğlence etkinliğine katılım ve spor müsabakalarına ilgi önemli ölçüde arttı. 1920'lere gelindiğinde sinema ve radyo, başta genç kadınlar olmak üzere her sınıftan, yaştan ve cinsiyetten çok sayıda kişinin ilgisini çekiyordu.Kasket takan ve balık ve patates kızartması (fish and chips) yiyen işçi sınıfı erkekleri heyecanlı futbol seyircileriydiler. Müzikhollerde şarkı söylediler, at yarışlarında kumar oynadılar ve yazları ailelerini Blackpool'a götürdüler. 1957'de başlayan gazete karikatürü Andy Capp bu yaşam tarzının yansıtmaktaydı. Siyasi aktivistler, işçi sınıfı eğlencelerinin erkekleri devrimcilikten uzaklaştırdığından yakınıyorlardı.
Sinema ve radyo
İngiliz sinema sektörü, 1890'larda sinemaların bütün Batı dünyasında popülerleşmesiyle ortaya çıktı ve aktörler, yönetmenler ve yapımcılar için büyük ölçüde Londra tiyatrosundan beslendi. Ancak Amerikan pazarı çok daha büyük ve zengindi. En üstün yetenekleri transfer eden Amerikalılar, özellikle 1920'lerde Hollywood ön plana çıktığında dünya sinemasının yüzde 80'inden fazlasını üretmekteydi. Karşı koyma çabaları boşunaydı - hükûmet Britanya yapımı filmler için kota koydu, ancak başarı sağlayamadı. Hollywood ayrıca bol gelir getiren Kanada ve Avustralya pazarlarına da hakim oldu. Bollywood (Mumbai merkezli) devasa Hint pazarına hakim oldu. Londra'da kalan önde gelen yönetmenler, Macar göçmeni Alexander Korda ve Alfred Hitchcock'tu. 1933-1945 döneminde, özellikle Nazilerden kaçan Yahudi film yapımcılarının ve aktörlerin gelişiyle, yaratıcılıkta bir canlanma oldu. Bu arada Hollywood filmlerini izlemek isteyen kalabalıklar için devasa saraylar inşa edildi. Liverpool'da nüfusun yüzde 40'ı haftada bir kez şehirdeki 69 sinemadan birine gidiyordu, yüzde 25 ise iki kez gitmekteydi. Gelenekçiler, Amerikan kültürel istilası hakkında homurdandılar, ancak bu durumun toplum üzerinde kalıcı etkisi küçüktü.
Radyoda ise Britanyalı izleyicilerin tek yayıncı olan devlet kurumu BBC'nin üst sınıfa hitap eden programlarından başka seçeneği yoktu. Son derece ahlakçı bir mühendis olan tam yetkiye sahipti. Amacı, "İnsan bilgisinin, çabasının ve başarısının her alanında en iyi olan her şey... Yüksek bir ahlaki üslubun korunması tabii ki büyük öneme sahiptir."
Spor
Britanyalılar spora tüm rakiplerinden daha derin bir ilgi gösterdiler ve çok çeşitli spor dallarıyla ilgilendiler. Sportmenlik ve sportif erdem (fair play) gibi ahlaki meselelere büyük önem verdiler. Futbol, şehirli işçi sınıf için oldukça cazip bir spor dalı oldu, böylece spor dünyası holigan taraftar ile tanıştı. Golf, tenis, bisiklet ve hokey gibi yeni oyunlar neredeyse bir gecede popüler hale geldi. Kadınların bu sporlara girme imkanı eski yerleşik sporlardan çok daha fazlaydı. Aristokrasi ve toprak sahibi soylular, arazi üzerindeki katı kontrolleri ile avlanma, atıcılık, balıkçılık ve at yarışını domine ettiler. Kriket, Britanya İmparatorluğu ruhunu hakimiyet sahası boyunca (Kanada hariç) yansıtıyordu. Test kriket maçları 1870'lerde başladı; en ünlüsü kupası için yapılan Avustralya ve İngiltere arasındaki maçlardır.
Edebiyat
1900'den sonra okuryazarlık oranı ve boş zaman arttıkça, kitap okumak popüler bir eğlence haline geldi. Yıllık yeni çıkan kurgu eser sayısı 1920'lerde ikiye katlanarak 1935 yılında 2800 yeni kitaba ulaştı. Kütüphaneler stoklarını üçe katladı ve yeni kurgu eserler için yoğun talep gördü. Büyük etki yaratan bir icat, 1935'te Penguin Books yayınevinden Allen Lane'in öncülüğünü yaptığı ciltsiz karton kapaklı kitaptı. Bu şekilde yayımlanan ilk eserler arasında Ernest Hemingway ve Agatha Christie'nin romanları bulunuyordu. Bu kitaplar, Woolworth's gibi alt sınıflara hitap eden çeşitli mağazalarda ucuza (genellikle altı peni) satılmaktaydı. Penguin, eğitimli orta sınıf tüketiciyi hedefliyordu ve Amerikan karton kapaklı kitaplarının alt sınıf imajından kaçındı. Editöryal çizgisi, kişinin kültürel gelişimi ve politik eğitimini amaçlamaktaydı. Bununla birlikte, savaş yılları, yayıncılar ve kitapçılar için personel sıkıntısına ve ciddi bir kağıt kıtlığına neden oldu. Durum, kağıdın karneye bağlanması ve 1940'ta Paternoster Meydanı'na yapılan ve depolarda bulunan 5 milyon kitabın yanmasına sebep olan hava saldırısıyla daha da kötüleşti.
Romantik kurgu özellikle popülerdi ve bu türde önde gelen yayıncı 'du. Romantik ilişkiler, yalnızca sosyal muhafazakârlığı değil, aynı zamanda kadın kahramanların kişisel özgürlüklerini nasıl kontrol edebildiklerini de gösteren bir cinsel saflığı prensip edinmekteydi. Macera dergileri, özellikle 'ın yayınları oldukça popüler oldu; yayıncı, erkek çocuklarla konuşmak ve ne okumak istediklerini öğrenmek için ülkenin dört bir yanına gözlemciler gönderdi. Dergilerde ve sinemada erkek çocuklara en çok hitap eden hikâyeler, haklı oldukları savaşlarda heyecanla savaşan Britanya askerlerinin göz kamaştırıcı kahramanlıklarını içerenlerdi.
1920'lerde siyaset ve ekonomi
Refah devleti genişliyor
1919 ve 1920'de refah devletini kalıcı olarak genişleten iki büyük program parlamentodaki Muhafazakâr çoğunluğa rağmen şaşırtıcı derecede az tartışmayla kabul edildi. 1918'deki seçim kampanyasında verilen "kahramanlara layık evler" vaadini gerçekleştirmek amacıyla 1919 Konut, Şehir Planlaması vd. Yasası kabul edildi ve devlete ait bir sosyal konut sistemi kuruldu. Adını Britanya'nın ilk Sağlık Bakanı 'dan alan bu "Addison Yasası", kendi bölgelerindeki barınma ihtiyaçlarının tespiti ve gecekondu mahallelerini dönüştürecek yeni ev inşası için yerel yönetimi sorumlu kıldı. Hazine düşük kiraları sübvanse etti. İngiltere ve Galler'de 214.000 ev inşa edildi ve Sağlık Bakanlığı büyük ölçüde bir konut bakanlığı haline geldi.
, işsizlik oranının düşük olduğu bir zamanda geçirildi. Ev işçileri, tarım işçileri ve memurlar dışındaki tüm çalışanlara 39 haftalık işsizlik ödeneği (the dole) sağlayan bir sistem kuruldu. İşverenlerin ve işçilerin haftalık katkılarıyla finanse edilen sistem, işsiz erkekler için 15 şilin ve işsiz kadınlar için 12 şilinlik haftalık ödeme sağladı. Tarihçi , bu iki yasayı "arka kapı sosyalizmi" olarak adlandırıyor ve 1921 yılının yüksek işsizlik ortamında Hazine'nin yükünün bir anda patlamasına siyasetçilerin nasıl şaşırdığına dikkat çekiyor.
Muhafazakâr yönetimi
Lloyd George hükûmeti 1922'de dağıldı. Muhafazakâr Parti'nin lideri (1923–1937) ve Başbakan (1923–1924, 1924–1929 ve 1935–1937'de) Stanley Baldwin bu dönemde Britanya siyasetine hakim oldu. Güçlü sosyal reformlar ve istikrarlı yönetimde istikrar vaatleri seçmende karşılık buldu ve Muhafazakârlar Britanya'yı tek başına ya da 'in büyük ortağı olarak 1940'lara taşıdı. Baldwin %50'den fazla oy oranı kazanan son parti lideriydi (). Baldwin'in siyasi stratejisi, seçmenleri kutuplaştırmak ve seçmenleri sağda Muhafazakarlar ile solda İşçi Partisi arasında seçim yapmaya zorlayarak merkezdeki Liberalleri zor duruma düşürmekti. Kutuplaşma gerçekleşti ve Liberaller Lloyd George başkanlığında faaliyetlerini sürdürmelerine karşın seçimde ancak birkaç sandalye kazandılar ve 2010'da Muhafazakarlarla koalisyon kurana kadar küçük bir faktör olarak kaldılar. Baldwin'in itibarı 1920'lerde ve 1930'larda yükseldi, ancak 1945'ten sonra Almanya'ya yönelik yatıştırma siyasetinden sorumlu tutuldu ve Churchill Muhafazakârların yeni ikonu haline geldi. 1970'lerden bu yana Baldwin itibarını yeniden kazanmaya başladı.
İşçi Partisi, 1923 seçimlerini kazandı, ancak 1924'te Baldwin ve Muhafazakârlar büyük çoğunlukla iktidara geri döndü.
McKibbin, İki Savaş Arası Dönem siyasi kültürünün, başta Baldwin olmak üzere Muhafazakâr liderler tarafından desteklenen anti-sosyalist orta sınıf etrafında inşa edildiğini ifade etmektedir.
Ekonomi
Savaş sırasında vergiler artırıldı ve bir daha eski seviyelerine geri dönmedi. Zengin bir adam savaş öncesi gelirinin %8'i kadar vergi verirken savaşın ardından bu oran üçte bire yükseldi. Paranın çoğu the dole, yani haftalık işsizlik yardımına gitti. Her yıl milli gelirin takribi %5'i varsıllardan yoksullara aktarılıyordu. A. J. P. Taylor, toplumun çoğunluğunun "daha uzun tatiller, daha kısa çalışma saatleri, daha yüksek gerçek ücretler vasıtası ile dünya tarihinde hiç görülmediği kadar müreffeh bir hayatın tadını çıkardığını" savunmaktadır.
Britanya ekonomisi, 1920'lerde durgundu: Özellikle İskoçya ve Galler'de ağır sanayi ve kömürde büyük düşüşler yaşanmış ve yüksek işsizlik sorunu ortaya çıkmıştı. Kömür ve çelik ihracatı 1939'da yarı yarıya düştü ve iş dünyası, Fordizm, tüketici kredisi, kapasite fazlalığını yok etme, daha iyi yapılandırılmış bir yönetim tasarımı ve daha büyük ölçek ekonomileri kullanımı gibi ABD'den gelen yeni çalışma ve yönetim ilkelerini benimsemekte geç kaldı. Bir asırdan fazla bir süredir Britanya denizcilik sektörü dünya ticaretine hakim olmuştu, ancak hükûmetin çeşitli teşviklerine rağmen durgunluk sürdü. 1929'dan sonra dünya ticaretindeki keskin düşüşle birlikte durumu iyice kritik hale geldi.
Maliye Bakanı (Chancellor of the Exchequer) Winston Churchill, 1925'te altın standardını geri getirdi, bu karar birçok ekonomist tarafından ekonominin vasat performansından sorumlu tutulmaktadır. Diğerleri ise Dünya Savaşı'nın enflasyonist etkileri ve savaştan sonra azalan çalışma saatlerinin neden olduğu arz krizleri dahil olmak üzere çeşitli faktörleri sebep göstermektedir.
1920'lerin sonlarına gelindiğinde, ekonomik performans istikrara kavuşmuştu, ancak genel durum umut kırıcıydı çünkü Britanya, önde gelen sanayi gücü unvanını Birleşik Devletler'e kaptırmıştı. Ayrıca, bu dönemde İngiltere'nin kuzeyi ve güneyi arasında derin bir ekonomik uçurum vardı; İngiltere'nin güneyi ve Midlands, 1930'larda oldukça müreffehken, güney Galler'in bazı kısımları ve sanayinin yoğunlaştığı Kuzey İngiltere, yüksek işsizlik ve yoksulluk oranları nedeniyle "sıkıntılı alanlar" olarak görülmeye başladı. Buna karşılık, yerel meclisler tarafından köhne gecekondu mahallelerinin yıkılıp ev içi tuvalet, banyo ve elektrikli aydınlatmaya sahip yeni evlerin (council houses) inşası yaşam standardını yükseltti. Özel sektör, 1930'larda bir konut inşaatı patlaması yaşadı.
İşçi hareketi
Savaş sırasında sendikalar teşvik edildi ve 1914'te 4,1 milyon olan sendikalı işçi sayısı 1918'de 6,5 milyona yükseldi ve 1920'de 8,3 milyona ulaşarak zirve yaptı. 1923'e gelindiğinde ise 5,4 milyona geriledi.
Kömür madenciliği hasta bir sektördü; iyi maden sahaları tükeniyor, bu da maliyeti yükseltiyordu. Petrol, yakıtta kömürün yerini almaya başlayınca talep düştü. Lokavt edilen 1,2 milyon madenciye destek amacıyla başlatılan ve dokuz gün süren 1926 genel grevine ülke çapında 1,3 milyon demiryolu, lojisitik, matbaa, liman ve demir-çelik işçisi katıldı. Madenciler, düşen fiyatlar karşısında maden sahiplerinin daha uzun çalışma saatleri ve daha düşük ücret taleplerini reddetmişti. Muhafazakâr hükûmet 1925'te dokuz aylık bir sübvansiyon sağlamış, ancak bu, hasta bir sektörü döndürmek için yeterli olmamıştı. Tüm sendikaların çatı örgütü olan (Trades Union Congress, TUC), madencileri desteklemek için bazı kritik sendikalara çağrıda bulundu. İstekleri hükûmetin sektörü yeniden organize etmek ve verimi artırmak amacıyla müdahale etmesi ve sübvansiyonu artırmasıydı. Muhafazakâr hükûmet ise ihtiyaç maddelerini stokladı ve temel hizmetleri orta sınıf gönüllülerle devam ettirdi. Üç büyük parti greve karşı çıktı. İşçi Partisi liderleri partiyi radikalizm imajıyla lekeleyeceğinden korktular ve grevi onaylamadılar, çünkü Moskova'daki Komintern komünistlere grevi agresif bir şekilde desteklemeleri için talimat göndermişti. Genel grevin kendisi büyük ölçüde barışçıldı, ancak madencilerin lokavtı devam etti ve İskoçya'da şiddet olayları yaşandı. Ernest Bevin gibi TUC liderleri bunu bir hata olarak gördü ve 1926 grevi Britanya tarihindeki tek genel grev olarak kaldı. Çoğu tarihçi bunu uzun vadeli sonuçları az olan tekil bir olay olarak ele almaktadır, ancak Martin Pugh bunun işçi sınıfı seçmenlerinin İşçi Partisi'ne yönelimini hızlandırdığını ve bunun da gelecekte kazanımlara yol açtığını söylemektedir., genel grevleri yasadışı ilan etti ve sendika üyelerinden İşçi Partisi'ne otomatik ödemelere son verdi. Bu yasa 1946'da büyük ölçüde yürürlükten kaldırıldı. Kömür endüstrisi kolay erişilebilir kömürü tükettikçe maliyet arttı, üretim ise 1924'te 2567 milyon tondan 1945'te 183 milyon tona geriledi. İşçi Partisi hükûmeti, 1947'de madenleri kamulaştırdı.
Büyük Buhran
Büyük Buhran, 1929'un sonlarında Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıktı ve hızla tüm dünyaya yayıldı.1920'lerde ABD, Almanya, Kanada ve Avustralya'da yaşanan ekonomik sıçrama Britanya'da yaşanmamıştı, bu nedenle çöküşün şiddeti daha az oldu. Britanya'nın uluslararası ticareti yarıya indi (1929–1933), ağır sanayi üretimi üçte bir oranında düştü, neredeyse tüm sektörlerde kâr kaybı yaşandı. 1932 yazında kayıtlı işsiz sayısı 3,5 milyondu ve daha birçoğu yarı zamanlı çalışıyordu. Uzmanlar iyimser kalmaya çalıştı. Çöküşü öngörmeyen John Maynard Keynes, "'Londra'da doğrudan ciddi sonuçları olmayacak. Geleceği kesinlikle umut verici buluyoruz."
Solda , , J. A. Hobson ve gibi figürler, kapitalizmin yakında sona ereceğine dair yıllardır yaptıkları uyarıları yinelediler, ancak bu sefer kulak veren insanların sayısı arttı. 1935'ten itibaren her ay yeni bir uyarıda bulundu ve alternatif olarak Sovyet tarzı sosyalizmin güvenilirliği düşüncesini yaydı.
Ekonomik sorunlardan en çok etkilenen bölgeler İngiltere'nin kuzeyi, İskoçya, Kuzey İrlanda ve Galler'di; 1930'ların başında bazı bölgelerde işsizlik %70'e ulaştı (toplamda 3 milyondan fazla kişi işsiz kaldı) ve birçok aile tamamen işsizlik ödeneğine dayanarak yaşamını sürdürür hale geldi.
İşsizliğin düştüğü 1936'da, 200 işsiz erkek, sanayi işçilerinin kötü durumuna dikkat çekmek amacıyla Jarrow'dan Londra'ya yürüdü. Basında bolca yer almasına ve sol tarafından fazlasıyla romantikleştirilmesine rağmen , İşçi Partisi'nde derin bir bölünmeyi ortaya çıkardı ve hükûmetten de sonuç alınamadı. Savaş tüm işsizleri kendine çekene dek işsizlik yüksek kaldı. George Orwell'in adlı kitabı, dönemin zorluklarına kasvetli bir genel bakış sunmaktadır.
Yatıştırma
I. Dünya Savaşı'nın dehşetinin ve ölümlerin canlı hatıraları, Britanya toplumunu ve liderlerini iki savaş arası dönemde güçlü bir şekilde barışçılığa yöneltti. Barışa saldırı diktatörlerden geldi: Önce İtalya'da Benito Mussolini, ardından çok daha güçlü Nazi Almanyası'nda Adolf Hitler iktidara geldiler. Milletler Cemiyeti, savunucularını hayal kırıklığına uğratarak diktatörlerin tehditleri karşısında çözüm üretemedi. Britanya'nın politikası, verilen tavizlerle tatmin olmalarını umarak diktatörleri "yatıştırmaktı". 1938'e gelindiğinde savaşın yaklaştığı ve Almanya'nın dünyanın en güçlü ordusuna sahip olduğu ortadaydı. Son yatıştırma çabası, Britanya ve Fransa'nın 1938 Münih Anlaşması'yla Hitler'in talepleri doğrultusunda Çekoslovakya'yı feda etmesiyle gerçekleşti. Hitler yine de tatmin olmayarak Polonya'yı tehdit etti ve sonunda Başbakan Neville Chamberlain yatıştırma politikasını terk ederek Polonya'yı savunma sözü verdi. Ancak Hitler, Doğu Avrupa'yı bölmek için Josef Stalin ile bir anlaşma yaptı; Almanya, Eylül 1939'da Polonya'yı işgal ettiğinde, Britanya ve Fransa savaş ilan etti; Britanya sömürgeleri, Londra'nın kararını takip etti.
İkinci Dünya Savaşı 1939–1945
Kral, Almanya'nın Polonya'yı işgalinden sonra Eylül 1939'da Nazi Almanyası'na savaş ilan etti. Savaşın başındaki sakin geçen "tuhaf savaş" döneminde, Britonlar Fransa'ya dünyanın en mekanize ordusunu gönderdiler; Fransa ile toplamda Almanya'dan daha fazla tanka, ancak daha az savaş uçağına sahiptiler. 1940 baharındaki ezici Alman zaferi tamamen "üstün savaş doktrini, gerçekçi eğitim, yaratıcı cephe liderliği ve generallerden çavuşlara kadar eşsiz karar alma yeteneğinden" kaynaklanıyordu. İmkansıza yakın görülmesine rağmen Britanya, ana ordusunu (ve birçok Fransız askerini) Dunkerque'ten kurtamayı başardı ancak tüm ekipmanlarını ve savaş malzemelerini geride bıraktı. Winston Churchill, Almanlarla sonuna kadar savaşma sözü vererek iktidara geldi. Almanlar Britanya'yı istila tehdidinde bulundu. Almanlar önce hava üstünlüğünü elde etmeye çalıştılar, ancak 1940 yazının sonlarındaki Britanya Muharebesi'nde Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından yenildiler. Japonya, Aralık 1941'de savaş ilan etti ve hızla Hong Kong, Malay, Singapur ve Birmanya'yı ele geçirerek Avustralya ve Hindistan'ı tehdit etti. Britanya, Sovyetler Birliği ile 1941'de ittifak kurdu ve Birleşik Devletler ile 1940'tan itibaren çok yakın bağlar kurdu. Savaşın maliyeti çok yüksekti. Bu maliyet yüksek vergiler ve varlık satışı ile ABD ve Kanada'nın büyük yardımlarıyla (lend-lease) ödendi. ABD 30 milyar dolarlık savaş malzemesi gönderdi. (Amerikan ve Kanada yardımının geri ödenmesi gerekmiyordu, ancak geri ödenen Amerikan kredileri de mevcuttu.)
Britanya'nın bu dönemdeki topyekûn seferberliği, kamuoyu desteğini koruyarak savaşın kazanılmada etkili oldu. Savaş, demokratik ideallere desteği genişleten ve savaşın ardından bir refah devleti vadeden bir "halk savaşı" kimliği kazandı.
Medya buna "halk savaşı" adını verdi-bu terim, planlı ekonomiye ve genişletilmiş bir refah devletine yönelik toplumsal talebi ifade ediyordu. Kraliyet ailesi savaşta önemli sembolik roller oynadı. The Blitz sırasında Londra'dan ayrılmayı reddettiler ve durmaksızın ülkenin dört bir yarında askerî birlikleri, mühimmat fabrikalarını, tersaneleri ve hastaneleri ziyaret ettiler. Tüm toplumsal sınıflar, kraliyet ailesinin halkın umutlarını, korkularını ve zorluklarını paylaşmasını takdir etti.
Kadın seferberliği
Tarihçiler, potansiyel işgücünün büyük bir bölümünü seferber etme, üretimi en üst düzeye çıkarma, yeteneğine göre insanları doğru görevlere atama ve halkın moralini yüksek tutma hedeflerini kapsayan iç cephedeki savaş seferberliği konusunda Britanya'yı son derece başarılı bulurlar.
Bu başarının çoğu, Aralık 1941'den itibaren ilan edilen seferberlik ile kadınların işçi, asker ve ev kadını olarak planlı ve sistematik mobilizasyonundan kaynaklanıyordu. Kadınlar savaş mücadelesini desteklediler ve tüketim mallarının karneye bağlanmasının olumlu sonuçlanmasını sağladılar. Hükûmet bazı konularda ölçüsüz tepki gösterdi: Savaşın ilk günlerinde gereğinden fazla çocuğu tahliye etti, gereksiz gördüğü için sinemaları kapattı ancak ucuz eğlenceye duyulan ihtiyaç kendini gösterdiğinde yeniden açtı, evcil hayvan mamalarının nakliyesinden az da olsa yer kazanmak için kedi ve köpek katliamları gerçekleştirdi-ki bu ancak fareleri kontrol altında tutmak için hayvanların gerekli olduğunun keşfedilmesine yaradı.
Britanya'nın gönüllülüğe dayanan bu sistemi başarılı oldu. Mühimmat üretimi önemli ölçüde arttı ve kalite de korundu. Gemilerde cephane nakline yer açmak amacıyla yerel gıda üretimine önem verildi. Çiftçiler ekili alanı 50.000 km²'den 75.000 km²'ye çıkardılar ve tarımda çalışan iş gücü, özellikle (Women's Land Army)sayesinde beşte bir oranında arttı.
Refah devleti
Hükûmetin hastane ve okul yemeği gibi yeni hizmetler sağlamadaki başarısı ve ortaya çıkan eşitlikçi ruh, genişletilmiş bir refah devletine desteğin artmasına katkıda bulundu. Bu görüş, koalisyon hükûmeti ve tüm büyük partiler tarafından desteklendi. Savaş sırasında yaşam koşullarında, özellikle gıdada hükûmetin ürünleri karneye bağlaması ve gıda fiyatlarını sübvanse etmesiyle iyileşme sağlandı. Bununla birlikte, barınma koşulları bombalamalarla daha da kötüleşti ve giyimde sıkıntı yaşandı.
Zenginler ve beyaz yakalıların vergileri artar ve gelirleri keskin bir şekilde düşerken mavi yakalı işçiler karne ve fiyat kontrollerinden yararlandılar, bu da toplumda eşitsizliğin azalmasını sağladı.
Halk, savaş zamanındaki fedakarlıklarına karşılık ödül olarak refah devletinin genişletilmesini talep etti. Hedef, William Beveridge tarafından hazırlanan ünlü bir raporda uygulamalı hale getirildi. Raporda 1911'den beri adım adım büyüyen çeşitli gelir desteği hizmetlerinin sistematik ve evrensel hale getirilmesi tavsiye ediliyordu. İşsizlik ve malullük ödenekleri evrensel olacak, annelik için yeni ödenekler çıkarılacaktı. Yaşlılık aylığı sistemi revize edilip genişletilecek ve kişinin emekli olmasını zorunlu kılacaktı. Tam kapsamlı bir Ulusal Sağlık Servisi, herkese ücretsiz sağlık hizmeti sağlayacaktı. Tüm büyük partiler bu ilkelere onay verdi ve barış sağlandığında teklifler büyük ölçüde yürürlüğe girdi.
Savaş sonrası
Britanya savaşı kazandı, ancak 1947'de Hindistan'ı, 1960'larda ise imparatorluğun neredeyse tamamını kaybetti. Uluslararası arenadaki konumunu tartışmaya açan ülke 1945'te Birleşmiş Milletlere, 1949'da NATO'ya katıldı ve ABD'nin yakın bir müttefiki oldu. 1950'lerde eski refah seviyesine ulaşıldı ve Londra dünyanın finans ve kültür merkezi olmaya devam etti, ancak ulus artık büyük bir dünya gücü değildi. 1973'te, uzun bir tartışma ve ilkin reddedilmenin ardından Ortak Pazar'a katıldı.
Kemer sıkma (1945–1950)
Savaşın sonu, Clement Attlee ve İşçi Partisi için ezici bir zafer getirdi. Ulusal Sağlık Servisinin oluşturulması, daha fazla sosyal konut ve birkaç büyük sanayi kolunun millîleştirilmesi gibi sol politikaları içeren büyük bir sosyal adalet manifestosu İşçi Partisini iktidara taşıdı. Britanya bu dönemde ciddi bir mali krizle karşı karşıya kaldı, hükûmet buna uluslararası sorumluluklarını azaltarak ve "kemer sıkma çağının" sıkıntılarını halka bölüştürerek yanıt verdi. Birleşik Devletler'den alınan büyük krediler ve Marshall Planı yardımları, ülke altyapısı ve ekonomisinin yeniden inşasına ve modernleşmesine yardımcı oldu. Karne ve zorunlu askerlik, savaş sonrası yıllara kadar sürdü, üstelik 1946-47'de tüm zamanların en kötü kışlardan biri yaşandı. Yine de 1947'de Prenses Elizabeth'in düğünü ve 1951'de Britanya Festivali gibi etkinlikler halkın moralini yükseltti.
Millîleştirme
Kaynakça
- ^ "New Act of Union would strengthen UK, says Fabricant". BBC News. 3 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Eylül 2013.
- ^ (presenter). "Britannia Incorporated". . § 10. 3 dakika. BBC One. Bilinmeyen parametre
|air-date=
görmezden gelindi () - ^ . www.cia.gov. 2 Mart 2022. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Trevelyan, G.M. (1942). A shortened history of England. s. 363.
- ^ "The Recent Historiography of the Hanoverian Regime". Historical Journal. 29 (4): 1005-1020. 1986. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ George I (1660–1727). Oxford Dictionary of National Biography. 2004. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); George I. 2001. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Jacobitism and Popular Disturbances in Northern England, 1714–1719". Northern History. 41 (1): 111-128. 2004. doi:10.1179/007817204790180871. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Georges I & II". History Today. 53 (2). February 2003. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ George II: King and Elector. 2011. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ George III: America's Last King. 2006. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ See "Could the British Have Won the American War of Independence?". Journal of the Society for Army Historical Research. 74 (299): 145-154. Sonbahar 1996. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() (90-minute video lecture given at Ohio State in 2006) - ^ The Reign of George III, 1760–1815. 1960. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Hoppit (2000); The Myths of the South Sea Bubble. Transactions of the Royal Historical Society. 12. December 1962. ss. 141-165. doi:10.1017/S0080440102000051. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Quoted in Taylor, Stephen (2004). Walpole, Robert, first earl of Orford (1676–1745). Oxford Dictionary of National Biography (online bas.). 18 Şubat 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2017.
- ^ Browning, Reed (1975). Duke of Newcastle. ss. 254-260.
- ^ 'Too Wild to Succeed': The Occasional Conformity Bills and the Attempts by the House of Lords to Outlaw the Tack in the Reign of Anne. Parliamentary History. 30. 2011. s. 414–427. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Occasional conformity and the representation of dissent: hypocrisy, sincerity, moderation and zeal". Parliamentary History. 24 (1): 41-57. 2005. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Bernard Mandeville as Moralist and Materialist". History of European Ideas. 41 (7): 831-857. 2015. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "The Whigs, the People, and Reform". Proceedings of the British Academy. 85: 25-41. 1999. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The English as Reformers: Foreign Visitors' Impressions, 1750–1850. Proceedings of the British Academy. 85. 1999. ss. 101-119. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Cultural Skirmishes in 18th Century England: The Attack on Aristocratic Vice". History Compass. 12 (8): 664-671. 2014. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Evolution of Taxation in England, 1700–1850: A Period of War and Industrialization". Journal of European Economic History. 32 (2): 363-388. Sonbahar 2003. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); The Sinews of Power: War, Money and the English State, 1688–1783. 1990. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
(); The Rise and Fall of the Great Powers. 1989. ss. 80-84. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Fremont-Barnes, Gregory, (Ed.) (2006). The Encyclopedia of the French Revolutionary and Napoleonic Wars: A Political, Social, and Military History. 1. ss. 41-42.
- ^ Edge of Empire: Lives, Culture, and Conquest in the East, 1750–1850. 2006. s. 21. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Empire, The rise and demise of the British world order and the lessons for global power. 2004. s. 73. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Crisis of Empire: Britain and America in the Eighteenth Century. 2008. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Canny, Nicholas, (Ed.) (1998). . 1. The Origins of Empire: British Overseas Enterprise to the Close of the Seventeenth Century. s. 92. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); Birden fazla|editör1=
ve|editör-soyadı=
kullanıldı () - ^ The Rise and Fall of the British Empire. 2001. s. 119. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Official year book of the Commonwealth of Australia. . 1908. s. 52. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ James (2001).
- ^ The Irish Constitutional Tradition. s. 28. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Keogh, Dáire, (Ed.) (2001). Acts of Union: The causes, contexts, and consequences of the Act of Union. Four Courts Press.
- ^ . 26 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Britain and the Defeat of Napoleon, 1807–1815. Yale University Press. 1996. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Kennedy (1989).
- ^ A History of the English People in 1815. 2. 1924. ss. 205-206, 215-228. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); Britain Against Napoleon: The Organisation of Victory, 1793–1815, 2013 Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
(); Watson (1960). - ^ The Transformation of European Politics 1763–1848. 1994. ss. 305-310. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Napoleon and the Transformation of Europe. 2003. ss. 29-33. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Wars, blockade, and economic change in Europe, 1792–1815". Journal of Economic History. 24 (4): 567-588. 1964. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Military Heroes of the War of 1812: With a Narrative of the War. 1852. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The War of 1812 in the Age of Napoleon. 2009. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() is one of the few major British studies - ^ The Age of Improvement, 1783–1867. 1959. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Britain Before the Reform Act: Politics and Society 1815–1832. 2nd. 2008. ss. 1-27. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Addington. 1965. s. 350. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "George IV: a Sketch". History Today. 55 (10): 30-36. 2005. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ A Military History of Britain: From 1775 to the Present. 2006. ss. 74-77. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ British policy and the independence of Latin America, 1804–1828. 1951. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Kaufman, Will, (Ed.) (2005). Britain and the Americas: Culture, Politics, and History. ss. 465-468. ISBN .
- ^ a b c d Woodward (1962).
- ^ Chartism: A New History. 2007. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Chapter 3". Britannia's Burden: The Political Evolution of Modern Britain 1851–1890. 1994. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Erosion of Childhood: Childhood in Britain, 1860–1918. 1991. s. 11. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Rise of Respectable Society: A Social History of Victorian Britain, 1830–1900. 1988. ss. 211-214. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Porter (1994); Hoppen (2000).
- ^ Brandon, David L.; Brooke, Alan (2019). The Railway Haters: Opposition To Railways, From the 19th to 21st Centuries. Pen & Sword Transport. s. 10. ISBN . OL 39630610M.
- ^ "Chapter 1". The Rise of Free Trade Imperialism. Cambridge University Press. 1970. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Finance and 'Informal Empire' before the First World War". Economic History Review. 29 (2): 291-305. 1976. doi:10.2307/2594316. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "The Russians Shall Not Have Constantinople". History Today. 53 (9): 39-45. 2003. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Crimean War: A History. 2012. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Britain and the Eastern Question 1875–1878. 1979. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ A World on Fire: Britain's Crucial Role in the American Civil War. 2012. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Alabama, British Neutrality, and the American Civil War. 2004. s. 19. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Marshall, P. J., ed., The Cambridge Illustrated History of the British Empire (1996). online
- ^ "Bismark's Aliances, 1879–82". . 1953. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ A History of the English-Speaking Peoples Since 1900. 2008. s. 27–29. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Boer War: A History. 2002. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Haldane's army reforms 1906–8: The Deception of the Radicals". History. 56 (186): 17–34. 1971. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Sir John Fisher's naval revolution. University of South Carolina Press. 2002. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Modern England: From the 18th Century to the Present. 2nd. 1980. ss. 442-447. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "The Protestant revival and the Catholic question in England, 1778–1829". Journal of Modern History. 8 (3): 297-319. 1936. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Great Hunger: Ireland 1845–1849. 1962. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); Atlas of the Great Irish Famine. 2012. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Ireland 1798–1998: politics and war. 1999. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ (PDF). Economic Development and Cultural Change. 45 (3): 591-612. 1997. doi:10.1086/452292. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Politics at the Accession of Queen Victoria". History Today. 3 (5): 329-338. 1953. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Ensor (1936); "The Liberal Unionist Alliance: Chamberlain, Hartington, and the Conservatives, 1886–1904". English Historical Review. 77 (302): 53-78. 1962. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ A Short History of the Liberal Party: The Road Back to Power. Palgrave Macmillan UK. 2010. ss. 24-26. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Queen Victoria. 2003. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Victoria". History Today. 52 (6): 46-53. 2002. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Lord Palmerston. 1970. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The foreign policy of Victorian England, 1830–1902. 1970. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Was Disraeli a failure?". History Today. 31 (10): 5-8. October 1981. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); The Lion and the Unicorn: Gladstone vs. Disraeli. 2007. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Disraeli. 1967. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Disraeli and England". Historical Journal. 43 (3): 699-728. 2000. doi:10.1017/s0018246x99001326. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Politics of British Foreign Policy in the Era of Disraeli & Gladstone. 1985. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ 1867: Disraeli, Gladstone and revolution. 1967. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); Gladstone and Disraeli. Psychology Press. 2005. ss. 73-74. ISBN . Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Disraeli, Benjamin, earl of Beaconsfield (1804–1881). Oxford Dictionary of National Biography. 2004. doi:10.1093/ref:odnb/7689. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2012. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Gladstone: A Biography. 2002. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Gladstone and Nonconformity in the 1860s: The Formation of an Alliance". Historical Journal. 17 (2): 347-364. 1974. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Gladstone, William Ewart (1809–1898). Oxford Dictionary of National Biography. 2004. doi:10.1093/ref:odnb/10787. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Liberal Unionist Party: A History. 2012. ss. 13-41. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Gladstone: A Biography. 1997. ss. 293-378. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Roberts & Roberts (1985)
- ^ "Robert Lowe and the 1870 Education Act". History of Education. 3 (2): 16-26. 1974. doi:10.1080/0046760740030202. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Sir George Jessel and the Union of Judicature". American Journal of Legal History. 26 (3): 227-251. 1982. doi:10.2307/844738. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Paul Cardinal Cullen and the Shaping of Modern Irish Catholicism. Wilfrid Laurier University Press. 2006. s. 192. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Victorians at War, 1815–1914: An Encyclopedia of British Military History. ABC-CLIO. 2004. ss. 82-83. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Historiography of Gladstone and Disraeli. Anthem Press. 2016. ss. 117-125. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Ellenberger, Nancy W. (2003). Loades, David (Ed.). Salisbury. Reader's Guide to British History. 2. s. 1154.
- ^ Lord Salisbury: A Political Biography. 2001. s. 383. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Conservative Party from Peel to Churchill. 1970. s. 132. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - ^ The Discipline of Popular Government: Lord Salisbury's Domestic Statecraft, 1881–1902. 1978. s. 326. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Lord Salisbury on Politics. A Selection from his Articles in the Quarterly Review, 1860–1883. 1972. s. 1. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Matthew, H.C.G., (Ed.) (1990). Gladstone Diaries. X: January 1881-June 1883. ss. cxxxix-cxl. Birden fazla
|editör1=
ve|editör-soyadı=
kullanıldı () - ^ Religion and Public Doctrine in Modern England. I. 1980. s. 387. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Political Change in Britain, August 1914 to December 1916: Lloyd George Replaces Asquith: The Issues Underlying the Drama". Historical Journal. 31 (3): 609-627. 1988. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ (2015). Cannon, John; Crowcroft, Robert (Ed.). Lloyd George, David, 1st Earl Lloyd-George. The Oxford Companion to British History. s. 565. ISBN .
- ^ George V (1865–1936). Oxford Dictionary of National Biography. 2004. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . 1935. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Parties and People: England, 1914–1951. 2010. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Aspects of British Political History 1914–1995. 2005. ss. 21-22. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); "Pacifist to interventionist: David Lloyd George in 1911 and 1914. Was Belgium an issue?". The Historical Journal. 28 (4): 863-885. 1985. doi:10.1017/S0018246X00005100. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
(); Britain and the origins of the First World War. 1977. ss. 235-237. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ For Peace and Money: French and British Finance in the Service of Tsars and Commissars. 2014. s. 7. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Hidden Perspective: The Military Conversations 1906–1914. 2014. ss. 115-116. ISBN .
by modern diagnostic standards, Asquith became an alcoholic while Prime Minister.
Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "7 December 1916: Asquith, Lloyd George and the Crisis of Liberalism". Parliamentary History. 36 (3): 361-371. 2017. doi:10.1111/1750-0206.12318. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Rethinking Irish Nationalism: The Republican Dimension". Canadian Review of Studies in Nationalism. 14: 31-48. 1986. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Great War: 1914–1918. 2nd. 2007. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); The Home Front, 1914–1918: How Britain Survived the Great War. 2006. ISBN . Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
(); Marwick (1965) - ^ With Our Backs to the Wall: Victory and Defeat in 1918. 2011. s. 370. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); Stevenson (2011); The Pity of War. 1998. s. 249. ISBN . Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ A Naval History of World War I. 2012. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Stevenson (2011).
- ^ a b c d e f Mowat (1955).
- ^ Mowat (1955); "Britain's 'Lost Generation' of the First World War". Population Studies. 31 (3): 449-466. 1977. doi:10.1080/00324728.1977.10412760. (PMID) 11630506. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() covers the statistical history of military service and death. - ^ The Versailles Settlement: Peacemaking after the First World War, 1919–1923. 2nd. 2008. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Augusteign, Joost, (Ed.) (2002). The Irish Revolution, 1913–1923. Basingstoke.
- ^ A History of Northern Ireland, 1920–1996. 1998. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Marwick (1965).
- ^ a b Wrigley, Chris, (Ed.) (2008). Leisure and Sport in Britain. A Companion to Early Twentieth-Century Britain. ss. 453-469. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The English Seaside Resort. A Social History 1750–1914. 1983. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The English Pub: a History. 1994. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Leisure in Britain, 1780–1939. 1983. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Wrigley, Chris, (Ed.) (2008). Leisure and Sport in Britain. A Companion to Early Twentieth-Century Britain. s. 457. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Age of the Dream Palace: Cinema & Society in Britain 1930–1939. 1990. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Fighting the American Invasion with Cricket, Roses, and Marmalade for Breakfast". The Velvet Light Trap. 40: 3-17. 1997. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Jews and Exiles in British cinema". The Leo Baeck Institute Yearbook. 37 (1): 517-541. 1992. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); The Continental Connection: German-Speaking Émigrés and British Cinema, 1927–45. 2011. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Land of Sport and Glory: Sport and British society, 1887–1910. 1995. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); Playing the Game: Sport and British Society, 1914–1945. 1995. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ A Social History of English Cricket. 1999. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Popular Reading And Our Public Libraries: The Abjured Prescription". Library Review. 27 (4): 222-227. 1978. doi:10.1108/eb012677. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "A Paperback Guide to Progress: Penguin Books 1935–c. 1951". Twentieth Century British History. 4 (1): 25-56. 1993. doi:10.1093/tcbh/4.1.25. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Popular Reading and Publishing in Britain: 1914–1950. 1992. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Passion's fortune: the story of Mills & Boon. 1999. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Feminine Middlebrow Novel, 1920s to 1950s: Class, Domesticity, and Bohemianism. 2001. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Forever England: Femininity, Literature and Conservatism Between the Wars. 1991. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Boys Will Be Boys: The Story of Sweeney Todd, Deadwood Dick, Sexton Blake, Billy Bunter, Dick Barton et al. 3rd. 1975. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Baldwin, Stanley, first Earl Baldwin of Bewdley (1867–1947). Oxford Dictionary of National Biography. 2004. doi:10.1093/ref:odnb/30550. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Stanley Baldwin, Heresthetics and the Realignment of British Politics". British Journal of Political Science. 35 (3): 429-463. July 2005. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Baldwin's Reputation: Politics and History, 1937–1967". Historical Journal. 47 (1): 127-168. March 2004. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ McKibbin (2010).
- ^ Taylor (1965).
- ^ "Rationalisation and Britain's industrial Malaise: The interwar years revisited". Journal of European Economic History. 26 (1): 37-68. 1997. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Managing decline: The political economy of British shipping in the 1930s". Journal of Transport History. 28 (1): 57-130. 2007. doi:10.7227/tjth.28.1.5. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b "Effective Exchange Rates in Britain, 1920–1930". Journal of Economic History. 65 (3): 850-859. September 2005. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ A Century of Change: 1837–Today. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Abstract of British Historical Statistics. 1962. s. 68. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); . 2011. ss. 100-127. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Medlicott (1976).
- ^ "Review: The General Strike, 1926". The Historical Journal. 20 (4): 1001-1012. 1977. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); "The General Strike". . 56 (5): 40-47. 2006. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Mitchell (1962).
- ^ "The Economic Significance of the Depression in Britain". Journal of Contemporary History. 4 (4): 3-19. 1969. doi:10.1177/002200946900400401. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Twilight Years: The Paradox of Britain Between the Wars. Penguin. 2010. s. 96. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Overy (2010).
- ^ "The Left Book Club". Journal of Contemporary History. 1 (2): 65-86. 1966. doi:10.1177/002200946600100204. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "The Jarrow Crusade's Return: The 'New Labour Party' of Jarrow and Ellen Wilkinson, M.P.". Northern History. 39 (2): 265-278. 2002. doi:10.1179/007817202790180576. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Munich, 1938: Appeasement and World War II. 2010. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ How War Came: Immediate Origins of the Second World War, 1938–39. 1990. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); "The romance of decline: The historiography of appeasement and British national identity" (PDF). Electronic Journal of International History. 1. 2000. 5 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Review ... 78. January 2014. s. 406. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() (reviewing Britain’s War Machine: Weapons, Resources, and Experts in the Second World War. 2011. ISBN . Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
()) - ^ "Financing the British War Effort". Journal of Economic History. 18 (2): 193-199. 1958. doi:10.1017/S0022050700077718. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Britain in the Second World War. 1999. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(); The People's War: Britain, 1939–1945. 1969. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b Calder (1969).
- ^ "Chapter 9". Britain in Transition: The Twentieth Century. 1962. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Second World War: Europe, 1939–1943. 4. 2002. s. 75. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ British War Economy. 1949. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Britain in the Century of Total War: Peace and Social Change, 1900–1967. 1968. s. 258. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ The Development of the British Economy 1914–1950. 1962. ss. 339-348. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Twentieth-Century Britain: an Encyclopedia. 1995. ss. 74-75, 830. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "The Beveridge report: Its origins and outcomes". International Social Security Review. 45 (1–2): 5-16. 1992. doi:10.1111/j.1468-246X.1992.tb00900.x. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Clarke (2004).
- ^ "Chapter 4". Austerity Britain, 1945–1951. 2008. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Austerity in Britain: Rationing, Controls, and Consumption, 1939–1955. 2002. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Havighurst (1962).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Birlesik Krallik tarihi 18 yuzyilin baslarinda Birlik Antlasmasi ve Birlik Yasalari ile baslar Birlesik Krallik in cekirdegi 1707 de Ingiltere ve Iskocya kralliklarinin siyasi birligi yoluyla Buyuk Britanya adli yeni bir uniter devletin kurulmasiyla olustu Tarihci Simon Schama bu yeni Buyuk Britanya devleti hakkinda sunlari soylemistir 1707 de Buyuk Britanya Kralligi ni kuran Birlik Antlasmasi nin bir versiyonuDusmanca bir birlesme olarak basladi ancak dunyanin en guclu ve saglam birligine donustu Bu Avrupa tarihindeki en hayret verici donusumlerden biriydi 1800 Birlik Yasasi yla Irlanda Kralligi eklenerek Buyuk Britanya ve Irlanda Birlesik Kralligi olustu Yeni devletin ilk yillarina 1746 Culloden Savasi nda Stuart hanedani destekcilerinin yenilgisiyle sonuclanan Jakobit ayaklanmalari damga vurdu 1763 te Yedi Yil Savaslari ndaki zafer Birinci Britanya Imparatorlugu nun buyumesine yol acti Amerikan Bagimsizlik Savasi nda Birlesik Devletler Fransa ve Ispanya tarafindan yenilgiye ugrayan Buyuk Britanya 13 Amerikan kolonisini kaybetti ve Ikinci Britanya Imparatorlugu Asya ve Afrika merkezli insa edildi Sonuc olarak Britanya kulturu ve onun teknolojik politik hukuki ve dilsel etkisi dunyaya yayildi 1793 ten 1815 e kadar ulkenin baslica gundemi Britanya elitlerinin buyuk bir tehdit olarak gordugu Fransiz Devrimi ile ardindan gelen Napolyon hukumdarligiydi Britanya bu donemde Napolyon u devirmek icin var gucuyle calisti bu amacla bircok ittifak kurdu ve 1815 te bunu basardi 1783 te iktidara gelen Tory Partisi 1830 a kadar kisa bir donem haric iktidarda kaldi Genellikle Evanjelik dini unsurlardan kaynaklanan reform gucleri siyasi akimlari cesitlendiren ve ekonomiyi serbest ticarete acan onlarca yillik reform donemini baslatti 19 yuzyilin onde gelen siyasi liderleri arasinda Palmerston Disraeli Gladstone ve Salisbury vardi Viktorya Donemi Britanya nin dunya ekonomisine hakim oldugu 1815 ten 1914 e kadar genel olarak barisin hakim oldugu ve kulturel olarak orta sinif erdemlerinin baskisinin hissedildigi refah yillariydi Britanya nin Fransa Rusya ve Birlesik Devletler ile ittifak oldugu I Dunya Savasi nda 1914 1918 Almanya ile surdurulen topyekun savas Britanya nin basarisi ile sonuclandi Ortaya cikan Milletler Cemiyeti iki savas arasi donem Britanya sinda cokca destek bulmus bir projeydi Bu donemde Imparatorluk ile Londra finans piyasalarinin gucunu korumasina karsin Britanya sanayisi Almanya nin ve ozellikle Birlesik Devletler in gerisinde kalmaya basladi Baris istek ve dusuncesi o kadar gucluydu ki 1939 da Nazilerin Polonya yi isgali II Dunya Savasi ni baslatana kadar Britanyalilar Hitler Almanya sinin yatistirilmasini desteklediler II Dunya Savasi nda Sovyetler Birligi ile ABD Muttefik Devletler olarak Birlesik Krallik in yaninda savasti Britanya 1956 Suveys Krizi nde goruldugu gibi artik askeri veya ekonomik bir super guc degildi Britanya artik bir imparatorlugu surdurecek zenginlige sahip olmadigindan neredeyse tum somurgelerine bagimsizlik verdi kaynak belirtilmeli Yeni devletlerin cogu Ingiliz Milletler Toplulugu na katildi Savas sonrasi yillarda yasanan buyuk zorluklar Birlesik Devletler ile Kanada dan gelen buyuk olcekli mali yardimla bir miktar hafifledi Ulke 1950 lerde yeniden refaha kavustu Ayni donemde 1945 ten 1950 ye kadar suren Isci Partisi hukumeti bir refah devleti yaratti bircok sektoru kamulastirdi ve Ulusal Saglik Servisi ni kurdu Birlesik Krallik 1945 ten sonra komunist genislemeye karsi guclu bir tavir aldi Soguk Savas ta onemli rol oynayan ulke Bati Almanya Fransa Amerika Birlesik Devletleri Kanada ve diger bazi ulkelerle anti Sovyet bir askeri ittifak olarak NATO nun kurulmasina katki sagladi NATO halen guclu bir askeri orgut olarak varligini surdurmektedir Birlesik Krallik kurulusundan bu yana Birlesmis Milletler in uyesi olmasinin yani sira cok sayida uluslararasi kurulusun onde gelen uyelerinden biri olmustur 1990 larda neoliberalizm kamulastirilmis endustrilerin ozellestirilmesine ve piyasalarin onemli olcude serbestlestirilmesine yol acti Londra nin dunyanin onde gelen finans merkezi statusu surekli olarak buyudu 1990 lardan bu yana Kuzey Irlanda Iskocya ve Galler deki buyuk olcekli yetki devri hareketleri karar alma sureclerini yerellestirdi Britanya nin Bati Avrupa ile ekonomik iliskileri calkantili bir seyir izledi 1973 te Avrupa Ekonomik Toplulugu na katildi ve boylece Ingiliz Milletler Toplulugu ile ekonomik baglarini zayiflatti Ancak 2016 daki Brexit referandumu Britanya nin 2020 de Avrupa Birligi nden ayrilmasiyla sonuclandi 1922 de Irlanda nin 26 kontlugu Britanya dan ayrilarak Ozgur Irlanda Devleti ni olusturdu bir gun sonra Kuzey Irlanda Ozgur Devlet ten ayrildi ve Birlesik Krallik a dondu 1927 de Birlesik Krallik resmi unvanini Buyuk Britanya ve Kuzey Irlanda Birlesik Kralligi olarak degistirdi bu isim Britanya ve 1945 ten sonra Birlesik Krallik veya BK olarak kisaltildi 18 yuzyilBirligin Dogusu Iskocya ile Birlik Maddeleri 1707 Buyuk Britanya Kralligi 1 Mayis 1707 de Ingiltere Kralligi Galler dahil ile Iskocya Kralligi nin Birlik Antlasmasi uyarinca kurulan siyasi birliginin bir sonucu olarak ortaya cikti Antlasma iki kralligi tek bir krallikta birlestirdi ve iki parlamentoyu tek cati altina topladi Kralice Anne yeni Buyuk Britanya nin ilk hukumdari oldu Artik tek bir krallik olmasina ragmen Iskoc ve Ingiliz hukuku ile Presbiteryen Iskocya Kilisesi ve Anglikan Ingiltere Kilisesi gibi bazi kurumlar birbirinden ayri olarak varliklarini surdurduler Ayrica Ingiltere ve Iskocya kendi egitim sistemlerini korudular Bu arada Fransa ya karsi Ispanya Veraset Savasi 1701 1714 suruyordu Londra da daha baris yanlisi bir hukumet iktidara gelene ve Utrecht ve Rastatt anlasmalari savasi sona erdirene dek savas devam etti Britanyali tarihci GM Trevelyan soyle diyor 18 yuzyil uygarliginin istikrarli ve kendine ozgu donemini buyur eden Utrecht Antlasmasi Avrupa yi eski Fransiz monarsisinin tehdidinden kurtarmissa da dunya capinda en az bunun kadar onemli bir degisikligi gostermis oldu Denizlerde ticarette ve ekonomide Buyuk Britanya nin ustunlugu Hannover krallari 1714 te I George Godfrey Kneller Stuart soyu 1714 te Anne in olumu ile son buldu ancak Fransizlarin destegini almis azili Stuart yanlisi kanat taht uzerinde hak iddia eden baskalarini desteklediler Hannover Elektoru I George unvaniyla kral oldu Hannover e Britanya dan daha fazla ilgi gosteren kral etrafini Almanlarla cevreledi bu da popularitesini yitirmesine yol acti Buna ragmen I George orduyu gelistirdi Britanya da daha istikrarli bir siyasi sistem yaratti ve Kuzey Avrupa ya barisin gelmesine yardimci oldu Stuart larin tahta donusunu isteyen Jakobit gruplari varligini surdurmekteydi 1715 te bir isyan cikardilar II James in oglu Ingiltere yi isgal etmeyi planladi ancak ondan once Mar Kontu John Erskine Iskocya dan bir istila baslatti bu istila basarisizlikla sonuclandi II George un hukumdarliginda 1730 1742 doneminde Robert Walpole tarafindan yonetilen bir hukumetle anayasal sistem istikrar kazandi Kral George Karayipler ve Kuzey Amerika daki kolonileri guclendirerek Birinci Britanya Imparatorlugu nu kurdu Yukselen guc Prusya ile ittifak halinde olan Birlesik Krallik Yedi Yil Savaslari nda 1756 1763 Fransa yi maglup etti ve Kanada nin tamamini denetimi altina aldi III George Hannover i hic ziyaret etmedi ana dili Ingilizceydi Amerikalilar tarafindan bir tiran ve Amerikan Bagimsizlik Savasi nin kiskirticisi olarak kinanan kral 1788 den sonra ara sira akli yeteneklerini kaybetmekteydi bu yuzden ulkeyi en buyuk oglu naip olarak onun yerine yonetti Hukumet ve siyasetin uzerinde hakimiyete sahip son kral olan III George un uzun hukumdarligi Britanya nin 1775 1783 Amerikan Bagimsizlik Savasi nda Yedi Yil Savaslari ndaki yenilgisinin intikamini almak isteyen Fransa nin destekledigi Amerikanlara yenilmesi sonucu Birinci Britanya Imparatorlugu nun kaybi ile anilir Bu donem Hindistan Asya ve Afrika merkezli ikinci bir imparatorlugun insasi Britanya yi ekonomik bir guc merkezi yapan sanayi devriminin baslangici ve her seyden ote 1793 1802 Fransiz Devrim Savaslari nda ve savasi sonucsuz bir sekilde sona erdiren kisa bir ateskesin ardindan Napolyon un kesin yenilgisiyle sona eren destansi Napolyon Savaslari nda 1803 1815 Fransizlara karsi verilen olum kalim mucadelesi ile kayda degerdir Guney Denizi Balonu Girisimciler yillar icinde ticaretlerini dunya capinda buyuttu Guney Denizi Balonu nun Ingilizce South Sea Bubble patlamasi ulkede skandala yol acti Guney Denizi Sirketi Londra da bir anonim sirketti Gorunurdeki faaliyeti Guney Amerika da ticaret tekelleri olusturmakti ancak sirketin asil amaci piyasa manipulasyonu ve spekulasyon yoluyla onceden alinmis 31 milyon sterlin tutarindaki yuksek faizli devlet kredilerini yeniden muzakere etmekti Sirket 1720 de dort defada olmak uzere toplamda yaklasik 8000 yatirimciya hisse senedi satarak para topladi Hisse fiyati her gecen gun artmaktaydi oyle ki 130 sterlinden baslayan hisseler 1000 sterline kadar yukseldi ve icerden bilgi alan yatirimcilar kagit uzerinde buyuk karlar elde ettiler Bir gecede patlayan bu balon bircok spekulatoru batirdi Sorusturmalar rusvetin ust kademelere ve hatta krala bile ulastigini gosterdi Robert Walpole bu krizi asgari siyasi ve ekonomik zararla savmayi basardi ancak kayba ugrayanlardan surgune kacan veya intihar edenler oldu Robert Walpole Gunumuz tarih anlatiminda ilk basbakan olarak kabul edilen Robert Walpole 1719 1742 yillari arasinda gorev yapti Aslinda bu mevkii olusturan kisi de odur Terim 1727 ye gelindigine hem dostlari hem de dusmanlari tarafindan kullanilmaktaydi Tarihci Clayton Roberts Walpole un yeni gorevlerini soyle ozetliyor Walpole kral danismanlarini tekeline gecirdi devleti kati bir sekilde yonetti patronaji devlet kaynaklarini dagitma ve atamalar kontrolu altina aldi ve Parlamento daki en buyuk partiye onderlik etti Walpole patronaj sistemini etkin bicimde kullanmakta ustaydi tipki ardindan gelen basbakanlar Henry Pelham ile kardesi gibi Ahlakcilik hayirseverlik ve riyakarlik 18 yuzyilda Londra William Hogarth Ikiyuzluluk 18 yuzyil baslarinda Ingiliz siyasi tarihinde onemli bir konu haline geldi 1689 Tolerans Yasasi dini azinliklara belirli haklar verdi ancak Protestan nonkonformistler Kongregasyonalist ve Baptistler gibi secilme hakki gibi onemli haklardan hala mahrumdular Kamu gorevlerine gelmek isteyen nonkonformistler kisitlamalardan kacinmak icin yilda bir kez gosterisli bir sekilde Anglikan sakramentini aldilar Yuksek Kilise Anglikanlari ise bu durumdan ofkeliydi 1711 Gecici Konformite Yasasi ile bu durum yasaklandi Vaazlar hitaplar ve brosurlerin kullanildigi bu siyasi mucadelede hem yuksek din adamlari hem de nonkonformistler kendilerini ilimli rakiplerini ise samimiyetsiz ikiyuzlu ve tehlikeli derecede bagnaz gostermeye calistilar Bagnazliga karsi bu ilimlilik kampanyasi 1709 da yuksek kilise vaizi Henry Sacheverell in gorevden alinma davasi sirasinda zirveye ulasti Tarihci Mark Knights gittikce hiddetlenen siyasi catismanin daha ilimli ve hafif bir siyasi soyleme yol acmis olabilecegini savunmustur Whig Partisi 1719 da iktidara dondugunde gecici konformite yi yeniden yasallastirdi Ingiliz yazar Bernard de Mandeville in Arilarin Masali 1714 adli unlu eseri cagdas Avrupa toplumundaki riyakarligin dogasini kesfetmeye calisir Mandeville bir yandan sosyalligi sadece kibir ve gurur icin bir maske olarak goren onceki yuzyilin Fransiz Augustinizminin ahlakci bir varisi ote yandan modern ekonominin kurulmasina yardimci olan bir materyalist ti Insanin bedensel zevklere olan istahinin evrenselligini gostermeye calisti Kendi cikarlarinin pesinde kosan girisimcilerin cabalarinin yukselen ticari ve endustriyel toplumun temeli oldugunu savunan Mandeville Adam Smith i ve 19 yuzyil yararciligini etkileyen bir dusunce cizgisi olusturdu Bunun sonucunda 1 ahlaki normlar ile kisisel cikarlarin birbirine gore gucu 2 insan gudusu ve davranis arasindaki iliski ile 3 kulturlerin tarih boyunca degisim gostermesi konularinda gerilim ortaya cikti 1750 den 1850 ye kadar Ingiltere deki Whig aristokratlar ozellikle siradan halka yonelik hayirseverlikleriyle ovunduler Avrupa genelinde istikrarsizliga ve devrimlere neden olan toplumsal huzursuzlugun patlak vermesini onlemek uzere girisilen reformlara rehberlik ettiklerini iddia ettiler Ancak Tory Partisi ve radikal muhalifler Whigleri ikiyuzlulukle sucladilar Onlari kiymetli aristokrat ayricaliklarini korurken kendilerini iktidara tasimak icin kasitli olarak reform ve demokrasi sloganlarini kullanmakla itham ettiler Tarihci L G Mitchell e gore Whigler sayesinde radikaller mutemadiyen siyasi elitin merkezinde muttefiklere sahip olmus ve boylece kendilerini Avrupa nin cogu yerinde oldugu kadar kenara itilmis hissetmemislerdir Mitchell 1832 Reform Yasa Tasarisi uzerindeki tartismalarinda reformistlerin gercekten de parlamento duzeyinde seslerini duyurabildiklerini ve isteklerini gerceklestirmedeki basari ihtimalinin yuksekligine dikkat cekmektedir Bu siralarda Kita Avrupasi ndan gozlemciler surekli olarak Ingiliz siyasi kulturu hakkinda goruslerini aktarmislardir Liberal ve radikal gozlemciler 19 yuzyilin baslarinda Ingiliz alt siniflarinin itaatkarligina tum toplumun rutbe ve unvan takintisina aristokrasinin savurganligina sozde anti entelektualizme ve sosyal reform gibi konularda da gorulen yaygin ikiyuzluluge dikkat cektiler Bu gozlemciler arasinda azinlikta kalan muhafazakarlar Ingiliz toplumunun istikrarini tarihe dayanan yapisini ve gecmise saygisini ovduler ve sanayilesmenin olumsuz etkilerini gormezden geldiler Tarihciler Ingiltere nin ust siniflarinin suclarini ve ahlaksizliklarini ozellikle duello intihar zina ve kumari arastirmislardir Aristokratlar binlerce yoksul erkek ve cocugu daha hafif suclar icin idam eden mahkemeler tarafindan tolere edildiler Bir duelloda karsisindakini olduren hicbir aristokrat cezalandirilmadi Bununla birlikte yeni yeni ortaya cikan sivil basinin ust sinif ahlaksizligi hakkindaki sansasyonel haberleri orta siniflarin goruslerini etkileyerek onlardan daha zengin ancak daha az ahlaka sahip olan yozlasmis aristokrasiye yonelik elestirilerin artmasina yol acti Savas ve ekonomi Blenheim da Fransizlarin teslim olusunu kabul ediyor 1704 1700 1850 yillari arasinda Britanya 137 savas ve isyana dahil oldu Nispeten buyuk ve pahali olan Kraliyet Donanmasi ile birlikte kucuk bir surekli orduya sahipti Bu donemde Britanya askere ihtiyac duydugunda parali askerler kiraladi veya muttefiklerinin ordularini finanse etti Artan savas maliyetleri hukumetin gelir kaynaklarinda degisiklige yol acti agirlik kraliyet tarim arazileri ile ozel harc ve vergi gelirlerinden cok gumruk ve tuketim vergileri ile 1790 dan itibaren gelir vergisine kaydi Sehirdeki bankerlerle calisan hukumet savas sirasinda buyuk krediler topladi ve bunlari baris zamaninda odedi Vergilerdeki artis milli gelirin 20 sine ulasti ancak ekonomik buyumeden ozel sektor yararlandi Savas aletlerine olan talep sanayi sektorunu canlandirdi ozellikle donanma malzemeleri muhimmat ve tekstil urunleri savas sonrasi yillarda uluslararasi ticarette Britanya ya avantaj sagladi Fransiz Devrimi 1790 larda Britanya siyasetinde kutuplasmaya neden oldu muhafazakarlar kralin oldurulmesine soylularin kovulmasina ve Teror Donemi ne karsi ofkeliydiler Britanya 1793 ten baslayarak 1815 te Napolyon un nihai yenilgisine dek Fransa ya karsi neredeyse kesintisiz bir savas halindeydi Muhafazakarlar Britanya daki her radikal gorusu Teror un liderlerine atifta bulunarak Jakoben olmakla elestirdiler ve radikalizmin Britanya toplumunu alt ust etme tehlikesine dikkat cektiler Edmund Burke ve bircok populer yazar tarafindan savunulan anti Jakobenligin en guclu oldugu kesimler toprak sahipleri ve ust siniflardi Britanya Imparatorlugu Lord Clive Plassey Muharebesi nden sonra ile gorusuyor Francis Hayman 1762 1756 da baslayan Yedi Yil Savaslari kuresel olcekte yurutulmus ilk savas olup catismalar Avrupa Hindistan Kuzey Amerika Karayipler Filipinler ve Afrika kiyilarina yayildi Britanya imparatorlugunu Fransa ve digerlerinin etki alanlarina genislettigi icin savasin en buyuk kazanani oldu Fransa Kuzey Amerika daki somurgeci guc rolunu kaybetti Yeni Fransa yi Britanya ya teslim ederek Fransiz geleneklerine sahip Fransizca konusan Katolik bir toplulugu Britanya kontrolune birakmak zorunda kaldi Ispanya Florida yi Britanya ya birakti yalnizca birkac kucuk adada varligini surdurebildi vardi Hindistan daki Karnatik Savaslari nin ardindan birkac kucuk bolge Fransa nin elinde kaldi ancak askeri kisitlamalar ve Britanya ya bagimli devletleri destekleme yukumlulugu sonucu Hindistan in gelecegi fiilen Britanya ya birakilmis oldu Yedi Yil Savaslari nda Britanya nin Fransa ya karsi kazandigi zafer Britanya yi dunyanin en buyuk somurge gucu haline getirdi 1760 lar ve 1770 ler boyunca On Uc Koloni ile Britanya arasindaki iliskiler giderek gerildi bunun baslica sebebi parlamentonun Amerikali somurgecileri rizalari olmadan vergilendirmeye yonelik israrli girisimlerine karsi artan ofkeydi Amerikalilar buyuk bir milis gucu hazirladilar ancak barut ve top sikintisi cekiyorlardi Britanyalilar Amerikan direnisini kolayca bastirabileceklerini sandilar 1775 te Amerikan Bagimsizlik Savasi basladi 1776 da Amerikanlar tum kraliyet yetkililerini sinir disi edip Amerika Birlesik Devletleri nin bagimsizligini ilan ettiler 1777 de bir Britanya isgal ordusunu ele gecirdikten sonra yeni devlet Fransa ile ittifak kurdu ve karsiliginda Ispanya da Fransa ya yardim etti ordu ve donanma dengesini esitledi ve Britanya yi Fransiz isgali riski altinda birakti Ingiliz ordusu ABD de yalnizca bir avuc kiyi sehrini kontrol etmekteydi 1780 1781 Britanya icin bir dip noktasiydi Vergiler ve butce aciklari yuksek yolsuzluk yaygindi ustelik Amerika daki savasin altinci yilina girmesine ragmen ufukta baris gorunmuyordu Parlamento tarafindan Katoliklere verilen tavizler 1780 baharinda Londra da Gordon Ayaklanmalari nin patlak vermesine neden oldu Ekim 1781 de in ordusu Yorktown Virginia da teslim oldu 1783 te Paris Antlasmasi imzalanarak savas resmen sona erdi ve Britanya Birlesik Devletler in bagimsizligini tanidi Baris sartlari Londra nin ileride buyuk bir ticaret ortagi olmasini umdugu yeni devlet icin oldukca comertti Ingiliz general John Burgoyne Saratoga da teslim olurken 1777 1822 O zamanlar Britanya nin en kalabalik kolonileri olan On Uc Koloni nin kaybi birinci imparatorluktan ikinci sine gecisi ifade ediyordu Bu yeni duzende Britanya Asya Pasifik ve sonralari Afrika ya odaklandi Adam Smith 1776 da yayinlanan Uluslarin Zenginligi adli eserinde kolonilerin gereksiz oldugunu ve serbest ticaretin Ispanya ve Portekiz in korumaciligina kadar uzanan ilk somurgecilik donemine hakim olan eski merkantilist politikalarin yerini almasi gerektigini savundu 1783 ten itibaren Britanya ile bagimsizligini yeni kazanan Birlesik Devletler arasindaki ticaretin buyumesi Smith in ekonomik basari icin siyasi kontrolun gerekli olmadigi gorusunu dogruladi Faaliyet gosterdigi ilk 100 yil boyunca Britanya Dogu Hindistan Sirketi nin odaginda Hindistan da bir imparatorluk insa etmek degil ticaret vardi 18 yuzyilda Babur Imparatorlugu nun guc kaybetmesi ve Britanya Dogu Hindistan Sirketi nin 1740 50 lerin Karnatik Savaslari nda Fransiz Dogu Hindistan Sirketi ne karsi mucadelesi sirketin cikarlarinin ticaretten alan hakimiyetine donmesine yol acti Robert Clive liderligindeki Britanyalilar Fransizlari ve Hintli muttefiklerini Plassey Muharebesi nde maglup ederek Bengal in ve Hindistan da buyuk bir askeri ve siyasi gucun kontrolunu sirkete birakti Sonraki on yillarda sirket kontrolu altindaki bolgeleri kademeli olarak genisletti bunu ya dogrudan ele gecirme yoluyla ya da 80 i yerli Hint sepoylardan olusan Hint Ordusu nun tehdidi altindaki yerel kukla yoneticiler araciligiyla hukum surerek gerceklestirdi Kasif James Cook un seyahatleri 22 Agustos 1770 te James Cook Guney Pasifik e yaptigi kesif seferi sirasinda Avustralya nin dogu kiyisini kesfetti 1778 de Cook un botanikcisi Joseph Banks hukumete Botany Korfezi nde bir ceza kolonisi kurulmasi olanagina iliskin kanitlar sundu 1787 de yola cikan ilk hukumlu gemisi 1788 de Avustralya ya ulasti 1921 de Britanya Imparatorlugu Britanya hukumeti 1789 da Fransiz Devrimi ne iliskin net bir tavir ortaya koymadi ve 1792 de Kita Avrupasi nda savas patlak verdiginde ilkin tarafsiz kaldi Ancak sonraki ocak ayinda XVI Louis infaz edildi Bu olay ve Fransa nin Hollanda yi isgal etme tehdidi Britanya yi savasin icine cekti Sonraki 23 yil boyunca 1802 1803 teki kisa bir donem disinda iki ulke savas halindeydi Avrupa uluslari arasinda yalnizca Britanya Fransa ya teslim olmadi veya onunla ittifak kurmadi 1790 lar boyunca Britanyalilar Fransa ve muttefiklerinin donanmalarini defalarca maglup ettiler ancak onemli bir kara operasyonu da gerceklestiremediler 1799 da Ingiliz Rus ittifakinin Hollanda yi isgali Hollanda filosunun ele gecirilmesi disinda bir hedefe ulasamadi 19 yuzyilin esiginde Napolyon yonetimindeki Fransa Britanya ya yeniden meydan okudu ancak onceki savaslarin aksine bu mucadele bir ideolojik catismayi temsil etmekteydi Buyuk Britanya nin anayasal monarsisine karsi Napolyon imparatorlugu tarafindan gorunuste savunulan Fransiz Devrimi nin liberal ilkeleri Napolyon Britanya yi yalnizca dunya sahnesindeki konumunu sarsmakla degil ayni zamanda adanin tumden isgali ile ordularinin istila ettigi kita Avrupasi ulkelerine benzer bir kaderle tehdit etmekteydi 1800 1837Irlanda ile birlik Birlesik Krallik bayragi Ingiltere Iskocya ve birlesmesiyle olusturulmustur Irlanda bayragi degil 19 yuzyilin ilk gunu olan 1 Ocak 1801 de Buyuk Britanya ve Irlanda birleserek Buyuk Britanya ve Irlanda Birlesik Kralligi ni olusturdu Buyuk Britanya ve Irlanda nin yasama birligi Buyuk Britanya ve Irlanda Birlesik Kralligi ni yaratan 1800 tarihli Birlik Yasasi ile saglandi Yasa hem Buyuk Britanya Parlamentosunda hem de o sirada Protestan Hakimiyeti doneminin yasandigi ve ulkenin Katolik nufusunun temsil edilmedigi Irlanda Parlamentosunda kabul edildi Yasa her iki parlamentoda onemli cogunluk elde etti ancak doneme ait belgelere gore birlesme karsiti parlamenterler soyluluk unvanlari ve onur nisanlari verilerek satin alinmislardi Birlesme sartlarina gore Buyuk Britanya ile Irlanda parlamentolari kaldirildi ve yerini Birlesik Krallik Parlamentosu aldi Boylece Irlanda Birlesik Krallik in bir parcasi haline geldi ve Westminster daki Avam Kamarasi na yaklasik 100 milletvekili ve Lordlar Kamarasi na Irlanda soylularinin kendi aralarinda sectikleri 28 temsilci gonderdi ancak Katolik soylularin meclise girmelerine izin verilmedi Irlanda Katolikleri ise bu duruma karsilik ulkedeki Katolik karsiti yasalarin hafifletilmesi ile teselli edilecekti ancak tamami Anglikanlardan olusan Irlanda Parlamentosu Katolik Ozgurlesmesi ne Catholic Emancipation siddetle karsi cikmaktaydi III George Tac Giyme Yemini ni bozacagini iddia ederek Katolik Ozgurlesmesi ni engelledi Katolik hiyerarsisi birlesmeyi onaylamisti Bununla birlikte Katolik Ozgurlesmesi ni engelleme karari birlige destegi baltaladi Napolyon Savaslari Britanya gemisi HMS Sandwich Trafalgar Muharebesi sirasinda Fransiz amiral gemisi Bucentaure a tamamen parcalanmis atista bulunuyor Bucentaure ayrica HMS Victory arkasinda ve HMS Temeraire resmin sol tarafi ile savasmaktadir Aslinda HMS Sandwich Trafalgar da savasmadi dolayisyla ressam Auguste Mayer in bu resmi hatalidir Ikinci Koalisyon Savasi 1799 1801 sirasinda Britanya Fransiz ve Hollanda somurgelerinin cogunu isgal etti Hollanda 1796 dan beri Fransa ya bagli bir uydu devletti ancak tropik hastaliklar 40 000 den fazla askerin hayatina mal oldu Savasa ara veren Amiens Antlasmasi ile Britanya bu somurgelerin cogunu iade etmek zorunda kaldi Mayis 1803 te yeniden savas ilan edildi Napolyon un Britanya yi isgal etme planlari Britanya donanmasinin ustunlugu nedeniyle basarisiz oldu ve 1805 te Lord Nelson in filosu Napolyon Savaslari nin son onemli deniz savasi olan Trafalgar Muharebesi nde Fransiz ve Ispanyollari kesin olarak yendi 1806 da Napolyon Kita Ablukasi ni yururluge koyan ni yayinladi Amac Fransiz kontrolundeki bolgeleri Britanya ile ticarete kapatarak Britanya ekonomisini zayiflatmakti Napolyon Britanya yi Kita Avrupasi ndan izole ederek ekonomik ustunlugune son verecegini umuyordu Ancak bu politika hedefine ulasamadi Britanya Avrupa daki en buyuk sanayiye sahipti ve denizlerdeki hakimiyeti hizla genisleyen imparatorlugun somurgeleriyle arasindaki ticaret yoluyla buyuk bir ekonomik guce kavusmasini saglamisti Britanya nin deniz ustunlugu sebebiyle Fransa ne Britanya adalarini ne de somurgelerini tehdit edebilirdi ayrica bu durum Napolyon un Avrupa uzerindeki kontrolunu pekistirmek icin gerekli olan barisi asla saglayamayacagi anlamina geliyordu 1808 deki Ispanyol ayaklanmasi Britanya nin kitada yer edinmesine firsat verdi Wellington Duku nun komutasindaki Britanya Portekiz ordusu Fransizlari kademeli olarak Ispanya nin disina itti 1814 un baslarinda Napolyon Prusyalilar Avusturyalilar ve Ruslar tarafindan doguda geri puskurtulurken Wellington Guney Fransa yi isgal etti Napolyon un teslimiyeti ve Elba adasina surgun edilmesinin ardindan baris tesis edilmis gibi gorunuyordu ancak Napolyon 1815 te Fransa ya geri dondugunde Britanya ve muttefikleri onunla yeniden savasmak zorunda kaldi Wellington ve von Blucher in ordulari Napolyon u Waterloo da son kez yendiler Savasi finanse etmek Britanya nin basarisindaki kilit unsurlardan biri ulkenin endustriyel ve mali kaynaklarini seferber etme ve bunlari Fransa yi yenmek icin kullanma becerisiydi 16 milyon nufuslu Britanya 30 milyon nufuslu Fransa nin ancak yarisi buyuklugundeydi Britanya Fransiz ordusunun sayisal avantajini 1813 te sayilari 450 000 i bulan Avusturya ve Rus askerlerini finanse ederek dengeledi En onemlisi Britanya ulusal uretimi gucunu korudu ve iyi teskilatlanmis is sektoru ordunun ihtiyac duydugu urunlere yoneldi Hazir urunlerin Avrupa ya kacak yollardan sokulmasi Fransizlarin pazarlari kapatarak Britanya ekonomisini mahvetme cabalarini baltaladi 1814 te Britanya nin butcesi 66 milyon sterline ulasti bunun 10 milyonu donanmaya 40 milyonu orduya 10 milyonu muttefiklere aitken 38 milyon sterlin ulusal borc faizine gitti Ulusal borc 679 milyon sterline yukseldi bu miktar GSYH nin iki katindan fazla ediyordu Savas arazi uzerindeki yuksek vergilere ve yeni bir gelir vergisine ragmen yuzbinlerce yatirimci ve vergi mukellefi tarafindan desteklendi Savasin toplam maliyeti 831 milyon sterline ulasti Britanya nin aksine Fransiz mali sistemi yetersizdi ve Napolyon un gucleri fethedilen topraklardan gelen gelirlere dayanmak zorunda kaldi Napolyon ayrica ozellikle 1806 ile Britanya ya karsi ekonomik savasa giristi Ingiliz mallarinin Fransa ile muttefik veya ona bagimli Avrupa ulkelerine ithal edilmesini yasakladi ve Avrupa da Kita Ablukasi ni baslatti Britanya ile tum baglantilar hatta posta bile kesilecekti Britanyali tuccarlar mallarini kacak yollardan kitaya soktular bu yuzden Kita Ablukasi guclu bir ekonomik savas silahi olamadi Ozellikle 1808 ve 1811 de Britanya ekonomisine bir miktar zarar gelse de ulkenin denizler uzerindeki hakimiyeti kayiplarin yerine konmasina yardimci oldu Onemli bir ticari partnerini kaybeden Fransa ve muttefiklerinin ekonomileri ise daha fazla zarar gorduler Bu duruma ofkelenen Avrupa hukumetleri Kita Ablukasi ni delmek konusunda cesaretlendiler bu da Napolyon ittifakinin zayiflamasina yol acti Birlesik Devletler ile 1812 Savasi ABD diplomatlari ile Ghent Antlasmasi nin imzalanmasi Aralik 1812 Napolyon Savaslari ile es zamanli olarak ticaret anlasmazliklari ile Britanyalilarin Amerikan denizcileri kacirarak zorla kendi donanmalarina katma uygulamalari impressment Birlesik Devletler ve Britanya arasindaki 1812 Savasi na yol acti Savas Amerikalilar tarafindan ikinci bagimsizlik savasi olarak goruldu ancak Britanya nin amaci eski kolonileri fethetmek degildi oysa ABD nin Britanya ya ait Kanada kolonilerini fethetme niyeti vardi 1812 Savasi Britanya da cok az ilgi gordu cunku tum dikkatler Fransa ile mucadelenin uzerindeydi Britanyalilar 1814 te Napolyon un dususune kadar ABD catismasina cok az kaynak ayirabildi Amerikan firkateynleri Avrupa daki savas nedeniyle insan gucu sikintisi ceken Britanya donanmasina karsi bir dizi galibiyet elde etti O yil Britanya nin ABD ye karsi elinin guclenmesi Washington in yakilmasi gibi basarilar getirdi ancak Wellington Duku gibi bircok ust duzey kisi ABD ye karsi kesin bir zaferin imkansiz oldugunu savundu 1814 un sonunda baris saglandi ancak bundan haberi olmayan buharli gemilerden once haberlerin Atlantik i gecmesi birkac hafta surerdi Andrew Jackson Ocak 1815 te nde Britanyalilara karsi buyuk bir zafer kazandi Subat 1815 te Ghent Antlasmasi nin onaylanmasiyla savas sona erdi Savasin ana sonucu Britanya nin muttefikleri olan Yerli halklarin kesin yenilgisiydi ABD Kanada siniri askerden arindirildi ve ticaret yeniden basladi ancak Amerikanlarin Kanada yi fethedecegi endisesi 1860 lara kadar devam etti Savas sonrasi tepki 1815 1822Savas sonrasi donem ekonomik bunalim kotu hasatlar artan enflasyon ve savastan donen askerler icin issizlik zamaniydi Sanayilesme arttikca Britanya sehirlesti ve kirsal nufus azaldi siyasi guc de buna gore sekillendi Azalmakta olan kirsal kesime dayanan donemin hakim Tory iktidari urkek gerici ve baskiciydi Muhafazakarlar onlara korku veren Fransiz Devrimi ni Britanya da taklit etme planlari yapabilecek radikallerin olasi yukselisinden cekinmekteydiler Gercekte ise siddet yanlisi radikal unsurlar ufak ve zayiftilar az takipcisi bulunan ve korumalari da yetersiz kisilerin dahil oldugu birkac kucuk komplo vardi onlar da hemen bastirildilar Baski teknikleri arasinda habeas corpus un 1817 de askiya alinmasi hukumetin suphelileri sebep gostermeden veya yargilama olmaksizin gozaltina almasina ve tutuklamasina izin verilmis oldu yer aliyordu Sidmouth un 1817 tarihli Susturma Yasalari Gagging Acts muhalif gazetelerin sesini buyuk olcude kesti reformcular bunun uzerine brosurlere gectiler ve satislari haftada 50 000 e ulasti 1819 daki Peterloo Katliami na tepki olarak Liverpool hukumeti 1819 da Alti Yasa yi parlamentodan gecirdi Askeri talim ve tatbikatlar yasaklandi silah aramasi icin izinler kolaylastirildi talepte bulunmak icin yapilan toplantilar dahil olmak uzere 50 den fazla kisinin katildigi kamusal toplantilar yasaklandi dine karsi kufur iceren veya halki kiskirtici yayinlara agir cezalar verildi haber ve elestiri akisini kesmek icin bircok brosure dort penny lik pul zorunlulugu getirildi Suclular Avustralya ya surgun de dahil olmak uzere sert bir sekilde cezalandirilabilecekti Pratikte bu yasalar sorun cikaranlari caydirmak ve muhafazakarlarin korkularini gidermek icin tasarlanmisti sik kullanilmadilar 1820 lerin sonunda genel bir ekonomik iyilesme ile birlikte bu baskici yasalarin cogu yururlukten kaldirildi ve 1828 de cikan yeni yasalar din karsitlarinin haklarini garanti altina aldi Naip 1811 1820 ve kral 1820 1830 olarak zayif bir hukumdar olan IV George babasi III George un aksine devlet islerini bakanlarina birakti Kralin destegini almasa da Avam Kamarasinda cogunlugu kazanan kisinin kral tarafindan basbakan secilmesi ilkesi bu donemde yerlesti George un hukumetleri kralin cok az yardimiyla Napolyon Savaslari nda Britanya yi zafere goturdu baris anlasmasini muzakere etti ve ardindan gelen sosyal ve ekonomik sorunlarla basa cikmaya calisti Kardesi IV William 1830 dan 1837 ye kadar hukum surdu ve o da siyasete cok az dahil oldu Hukumdarliginda birkac reform gerceklestirildi yoksulluk yasasi guncellendi cocuk isciligi kisitlandi Britanya Imparatorlugu nun neredeyse tamaminda kolelik kaldirildi ve en onemlisi olan yla Britanya secim sistemi yeniden sekillendirildi 1853 1856 Kirim Savasi na kadar buyuk bir savas yasanmadi Mutlak monarsiler olan Prusya Avusturya ve Rusya liberalizmi her yerde bastirmaya calisirken Britonlar yeni fikirlerle uzlasti Britanya 1824 te Ispanya nin Amerikan kolonilerinin bagimsizligini tanidi ve Portekiz deki anayasal hukumeti desteklemek icin 1826 da askeri mudahalede bulundu Britanyali tuccarlar ve finansorler ile daha sonralari demiryolu insaatcilari bircok Latin Amerika ulkesinde onemli rol oynadilar Britanya 1821 de Osmanli Imparatorlugu ndan bagimsizlik kazanmak amaciyla baslayan Yunan Isyani na destek cikarak 1827 de askeri destek verdi 1830 larin Whig reformlari Whig Partisi nin yeniden guc kazanmasinda ahlaki reformlara ozellikle secim sistemi reformuna koleligin kaldirilmasina ve Katoliklerin ozgurlesmesine verdikleri destek rol oynadi Britanya daki Katoliklerin uzerindeki kisitlamalardan en onemlilerini kaldiran ile guvence altina alindi Whig ler parlamenter reformun onculeri oldular Lord Grey i 1830 1834 yillarinda basbakan yapan partinin simge icraati oldu Oy hakkini az da olsa genisleten ve secimlerin guclu aileler tarafindan kontrol edildigi curumus veya cepte olarak adlandirilan secim bolgeleri rotten boroughs pocket boroughs sistemini sona erdiren yasa yeni sanayi merkezlerinin parlamentoda temsiliyetini sagladi Ancak aristokrasi hukumete orduya Kraliyet Donanmasina ve yuksek sosyeteye hakim olmaya devam etti 1833 te parlamento sorusturmalari cocuk isciliginin korkunclugunu ortaya cikarinca parlamentodan sinirli reformlar yapilmasi karari cikti 1832 Reform Yasasi nin isci sinifina secme hakki tanimamasina tepki olarak isci sinifi arasinda cartizm hareketi ortaya cikti Aktivistler hukumeti gorevini suistimal ederek isci sinifina ihanet etmekle ve iscilerin cikarlarini kurban etmekle sucladilar 1838 de cartistler tum erkekler icin oy hakki esit buyuklukte secim bolgeleri gizli oy kullanimi milletvekillerine maas baglanmasi boylece yoksul erkekler de parlamentoda gorev alabileceklerdi her yil yinelenen secimler ve milletvekili secilmek icin mulkiyet sartlarinin kaldirilmasini talep eden Halk Bildirgesi ni People s Charter yayimladilar Elitler bu yeni hareketi hastalikli olarak gorduler bu nedenle cartistler ciddi anayasal tartismalari zorlayamadilar Tarihciler cartizmi hem 18 yuzyildan beri suregelen yolsuzluk karsiti mucadelenin devami hem de sanayi toplumunun demokrasi taleplerinde yeni bir asama olarak gormektedirler 1832 de parlamento 1833 Koleligi Kaldirma Yasasi ile imparatorlukta koleligi kaldirdi Hukumet koleleri 20 milyon sterlin karsiliginda satin aldi bu para cogunlukla Ingiltere de yasayan zengin plantasyon sahiplerine gitti ve Karayip seker kamisi adalarindaki siyahiler basta olmak uzere tum koleleri serbest birakti Liderlik Donemin basbakanlari sunlardi Genc William Pitt Spencer Perceval Lord Liverpool George Canning Wellington Duku Lord Grey ve Robert Peel Viktorya DonemiKralice Victoria 1837 1901 Victoria 1837 de 18 yasindayken tahta cikti 1901 e dek suren uzun hukumdarliginda Britanya ekonomik ve siyasi gucunun zirvesine ulasti Buharli gemiler demiryollari fotografcilik ve telgraf gibi bas donduren yeni teknolojiler ortaya cikti ve dunya cok daha hizli bir yer haline geldi Britanya kita siyasetinde yine cogunlukla pasif kaldi ve 1848 deki devrim dalgasindan etkilenmedi Viktorya Donemi nde ikinci Britanya Imparatorlugu ete kemige burundu Viktoryenlerle iliskilendirilen anlayis tarzlari ve siyasi dusunceler ile tanimlanan Viktorya Donemi nin onun tac giyme toreniyle mi ya da 1832 Reform Yasasi nin kabulu ile mi basladigi konusu akademisyenler arasinda tartisilmaktadir Donemin oncesinde Naiplik Donemi vardi Victoria nin olumuyle Edward Donemi basladi Bernard Porter gibi tarihciler Viktorya Donemi ortalarini 1850 1870 Britanya nin altin yillari olarak nitelendirdiler Kisi basina dusen milli gelir yari yariya artmisti baris ve refah zamanlariydi Refahin cogu ozellikle tekstil ve makinelerde artan sanayilesmenin yani sira dunyanin dort bir yanindan Britanya ya kar saglayan dunya capinda bir ticaret ve muhendislik agindan kaynaklaniyordu Yurt disinda 1854 1856 daki kisa sureli Kirim Savasi disinda ve yurt icinde baris hakimdi Parlamento tarafindan calisma sartlarinda reformlar yapiliyordu Ornegin 1842 de cocuklarin komur madenlerinde calistirilmasi ulus capinda skandala yol acti on yasin altindaki kiz ve erkek cocuklarin yer altinda calistirilmasini yasakladi Porter yeni duzene karsi muhalefetin eriyip gittigini soylemektedir Cartist hareket 1848 de isci sinifi icinde demokratik bir hareket olarak zirve yapti daha sonra liderleri sendikalar ve kooperatif topluluklari gibi farkli ugraslara yoneldi Isci sinifi Karl Marx gibi dusunurleri yabanci kiskirticilar olarak gordu ve ulkelerindeki zenginlige daldi Isverenler genel olarak babacandi ve sendikalari taniyorlardi Sirketler calisanlarina evler okullar ve kiliselerden kutuphaneler hamamlar ve spor salonlarina kadar cesitli sosyal yardim hizmetleri sagladi Orta sinif reformcular isci sinifinin orta sinif sayginligini benimsemesine yardimci olmak icin ellerinden geleni yaptilar Porter donemin insanlarinin kendilerini ozgur hissettigini ve bir libertaryenizm ruhu oldugunu soyluyor Viktorya Donemi nde vergiler cok dusuktu ve hukumet kisitlamalari asgari duzeydeydi Hala ara sira cikan isyanlar ozellikle de Katoliklik karsiti ayaklanmalar gibi sorunlu alanlar vardi Toplum hala yuksek devlet dairelerini parlamentonun her iki kamarasini kiliseyi ve orduyu kontrol eden soylular ve toprak sahipleri tarafindan yonetiliyordu Zengin bir is adami olmak bir soyluluk unvani miras almak veya toprak sahibi esraftan olmak kadar prestijli degildi Edebiyat zengindi ancak 1851 Buyuk Sergisi nde Britanya nin heykel resim veya muzikten cok endustriyel hunerini sergilemesinden goruldugu gibi guzel sanatlar zayiflamisti Egitim sistemi vasatti Iskocya disindaki universiteler de ayni durumdaydi Tarihci Llewellyn Woodward su sonuca varmistir Calisma sartlarindan dinlenmeye kazanmaktan harcama yapmaya kadar Ingiltere 1879 da 1815 e kiyasla cok daha iyi bir konumdaydi Hayatin agirligi zayiflari yoksullari kadin ve cocuklari daha az eziyordu Daha fazla hareket ve genclikte daha az kadercilik vardi Toplum bilinci daha gelismis ozgurlugun kapsami siyasi kisitlardan daha genis yorumlanmaya baslamisti Ancak 1871 Ingiltere si hic de dunyadaki cennet degildi Koy ve sehirlerde isci sinifinin barinma ve yasam kosullari bu varlik donemi icin utanc kaynagiydi Tarihciler David Brandon ve Alan Brooke a gore 1830 larda kurulmaya baslayan yeni demiryollari sistemi bugunku dunyamizi meydana getirdi Demiryollari insa malzemeleri komur demir ve sonralari celik talebini artirdi Komur tasimaciligini kolaylastirdi boylece hem evlerin hem de sanayinin firinlarina yakit sagladi Milyonlarca insan daha once nadiren gidebildikleri yerlere rahatca seyahat edebiliyordu artik Demiryollari postanin gazetelerin sureli yayinlarin ve ucuz edebiyatin hizla kolaylikla ve cuzi bir ucretle dagitilmasini saglayarak bilgi ve dusuncenin daha genis kesimlere ve daha hizli yayilmasina yol acti Beslenme uzerinde buyuk bir etki yaratti ve boylece daha kucuk bir tarim sektoru cok daha buyuk bir sehirli nufusu besleyebildi Demiryollari dogrudan ve dolayli olarak cok sayida isciyi istihdam etti Sadece hammaddenin degil hazir urunlerin de ulasim masraflarini azaltarak ihracati artirdi boylece Britanya nin dunyanin fabrikasi haline gelmesine yardimci oldu Bugunun kuresel sirketleri demiryolu sirketlerinden ortaya cikmistir 19 yuzyilin ucuncu ceyregine gelindiginde Britanya da demiryollarinin yasaminda degisiklik yaratmadigi neredeyse kimse yoktu Demiryollari Britanya nin kirsal bir toplumdan sehirli bir topluma donusmesine katki sundu Dis politika Serbest piyasa emperyalizmi Buhar makinesi ureticisi gibi bircok Avrupali sirket Ingiliz sanayisini ornek aldi 1851 Buyuk Londra Sergisi Britanya nin muhendislik ve sanayideki ustunlugunu acikca gosterdi bu durum 1890 larda Birlesik Devletler ile Almanya nin yukselisine kadar surdu Britanya serbest ticaret ve finansal yatirim gibi emperyal araclari kullanarak Avrupa disinda ozellikle Latin Amerika ve Asya da bircok ulke uzerinde nufuz sahibi oldu Bu sebeple Britanya nin somurgeleri uzerinden resmi imparatorlugunun yaninda Ingiliz sterlinine dayali gayri resmi bir imparatorlugu da vardi Rusya Fransa ve Osmanli Imparatorlugu Osmanli Imparatorlugu nun cokus ihtimali Britanyalilari rahatsiz eden bir dusunceydi Osmanli nin cokusunun bir toprak talanina yol acacagi ve muhtemelen Britanya yi savasa surukleyecegine kesin gozle bakiliyordu Bunu engellemek icin Britanya Rusya nin Istanbul u isgal ederek bogazi ele gecirmesinin onune gecmeye calisirken bir yandan da Ruslarin Afganistan uzerinden Hindistan i tehdidini engellemeye calisti 1853 te Ingiltere ve Fransa Kirim Savasi na mudahil oldular ve agir kayiplar vermelerine ragmen Rusya yi maglup etmeyi basardilar 1870 lerde Berlin Kongresi Rusya nin Osmanli Imparatorlugu na agir Ayastefanos Antlasmasi ni dayatmasini engelledi Kirim Savasi nda Fransizlarla ittifakina ragmen Britanya III Napolyon un ikinci imparatorluguna guvenmiyordu cunku imparator zirhli savas gemileri insa etmekte ve Fransa yi daha aktif bir dis politikaya dondurmekteydi Amerikan Ic Savasi Amerikan Ic Savasi 1861 1865 suresince Amerikan cumhuriyetciliginden kisisel olarak hoslanmayan Britanyali liderler tekstil fabrikalari icin onemli bir pamuk kaynagi olan daha aristokratik bir yapidaki Konfederasyon u desteklediler ancak ulke duzeyinde Konfederasyon taninmadi ve herhangi bir antlasma imzalanmadi Prens Albert 1861 in sonlarinda Birlesik Devletler le Britanya yi savasin esigine getiren ni yatistirmada etkili oldu Buyuk olcude Amerika dan gida ithalatina bagimli olan Britanya halki genellikle Birlesik Devletler den yanaydi ABD Donanmasi nin ablukasi Guney in Britanya ya yaptigi ihracatin 95 ini durdurdugu icin New York tan cok az miktarda pamuk gelebildi Eylul 1862 de Britanya Fransa ile birlikte savasa dahil olarak bir baris anlasmasi muzakere etmeyi dusundu ancak bu ABD ile savas anlamina gelebilirdi Ancak ayni ay ABD baskani Abraham Lincoln Konfederasyon da koleligin kaldirilmasini bir savas hedefi haline getiren Ozgurluk Bildirgesi nin Ocak 1863 te yururluge girecegini duyurdu Konfederasyon un desteklenmesi artik koleligin desteklenmesi anlamina geldiginden bir Avrupa mudahalesi olasiligi artik kalmamisti Bununla birlikte Britanya isci sinifi oldukca ezici cogunlukla Birlik yanlisiydi Sonuc olarak Britanya Guney pamugu olmadan hayatta kalabilse de ozellikle 1850 lerin sonlarindan 1860 larin baslarina kadar bir dizi kotu hasat Britanya tarimini etkilediginden Kuzey in eti ve tahili Birlesik Krallik in sehirli nufusunu beslemek icin daha onemliydi Bu arada Britanyalilar her iki tarafa da silah sattilar Konfederasyon ile ticaretin devami icin abluka yaran gemiler insa ettiler ve Konfederasyon icin savas gemilerinin insa edilmesine el altindan izin verdiler Savas gemileri 1872 deki Alabama Iddialari nda Amerikalilarin lehine cozulen buyuk bir diplomatik tartismaya neden oldu Imparatorluk genisliyor 1867 de Britanya Kuzey Amerika kolonilerinin cogunu Kanada adi altinda birlestirerek yeni koloniye icislerinde bagimsizlik verdi Imparatorluk ise dis politika ve savunmadan sorumlu olacakti 19 yuzyilin ikinci yarisi Britanya somurge imparatorlugunun Pasifik in yani sira Asya ve Afrika da hizla genislemesine tanik oldu Afrika Talani ndan Britanya nin kazanci Union Jack in Kahire den Cape Town a kadar goklerde dalgalanmasiydi Britanya imparatorlugunu dunyanin en buyuk donanmasi ve kucuk bir profesyonel orduyla korudu Avrupa da zorunlu askerlik olmayan tek buyuk ulke Britanya ydi 1871 den sonra yukselise gecen Alman Imparatorlugu ABD ile birlikte Britanya yi dunyanin onde gelen endustriyel gucu olarak yerini almakla tehdit ediyordu Almanya Afrika ve Pasifik te bir dizi somurge satin aldi ancak Sansolye Otto von Bismarck guc dengesi stratejisiyle genel barisi saglamayi basardi II Wilhelm 1888 de imparator oldugunda Bismarck i gorevden aldi kavgaci bir dil kullanmaya basladi ve Britanya ninkine rakip olacak bir donanma insa etmeyi planladi Boer savasi Guney Afrika daki Britanya Napolyon Savaslari nda Guney Afrika nin kontrolunu Hollanda dan aldigindan beri Briton idaresinden git gide uzaklasan ve kendilerine ait iki cumhuriyet kuran Hollandali yerlesimcilerle anlasmazlik icindeydi Britanya yonetimi emperyal bir dusunceyle yeni ulkeleri ele gecirme karari aldi ve Hollandaca konusan Boerlar Afrikanerler 1899 1902 deki II Boer Savasi nda Britanya ya karsi direndiler Britanyali tarihci Andrew Roberts Boer larin cumhuriyetlerinin tam kontrolunu elinde tutmaktaki israrini beyaz olmayanlara hicbir hak vermemek ve Britanya ve diger Avrupali yerlesimcilerin haklarini sinirlamak istegine bagliyor Uitlander olarak adlandirilan gocmen isciler ekonominin temeliydiler vergilerin yuzde 80 ini oduyorlardi ancak oy haklari yoktu Roberts Transvaal in hicbir sekilde bir demokrasi olmadigini savunuyor cunku hicbir siyah Britanyali Katolik veya Yahudi oy kullanma veya herhangi bir kamu gorevinde bulunma iznine sahip degildi Johannesburg cogunlugu Britanyali olan 50 000 kisinin yasadigi bir is merkeziydi ancak yerelden yonetime kesinlikle izin verilmiyordu Resmi islemlerde Ingilizce yasakti halka acik toplantilara izin verilmiyor gazeteler keyfi olarak kapatiliyordu gocmen iscilerin tam vatandasligi teknik olarak mumkundu ama oldukca nadirdi Roberts Baskan Paul Kruger in baskent Pretoria dan siki ve sert bir yari polis devleti yonettigini one surmektedir Britanya hukumeti bu durumu resmen protesto etti kabine uyesi Joseph Chamberlain Transvaal in ic islerini yonetme hakkini teorik olarak kabul ederken Uitlander larin refah uretimindeki temel rollerine ragmen vatandas olmamalari ve ikinci sinif olarak gordukleri kotu muameleyi ayrintilariyla anlatti Boer lerin Brtianya ya yaniti 20 Ekim 1899 da savas ilan etmek oldu Boer kuvvetleri 410 000 askerden olusuyordu ancak Britanya kuvvetleri sayica ustunduler buna ragmen Boer lar herkesi sasirtarak basarili bir gerilla savasi yuruttuler ve Britonlara karsi zorlu bir mucadele verdiler Boer lar ic kesimlerde yasamaktaydilar bu yuzden dis yardima erisimleri yoktu Rakamsal ustunluk daha iyi ekipman ve sik sik uygulanan acimasiz taktikler sonucta Britanya ya zafer kazandirdi Britanyalilar gerillalari yildirmak icin onlarin es ve cocuklarini toplama kamplarina topladi bircogu bu kamplarda hastaliktan oldu Kamplar dunya capinda ofke yaratti Britanya daki tepkiye Liberal Parti nin buyuk bir kismi onderlik etti Ancak ABD yine de Britanya ya destek cikti Boer cumhuriyetleri 1910 da Guney Afrika Birligi ile birlestirildi birlik kendi yonetimine sahipti ancak dis politikasi Londra tarafindan kontrol ediliyordu ve Britanya Imparatorlugu nun bir parcasiydi Bir grup Britanyali mahkum sagda Winston Churchill Boer lari yenmekte beklenmedik sekilde cekilen zorluk Britanya nin politikalarini yeniden degerlendirmesini zorunlu kildi Askeri acidan Cardwell reformlarinin yetersiz oldugu acikti Askeri harekatlari kontrol etmekle yetkili bir genelkurmay kurma cagrisi askeriye uzerinde muazzam yetkiye sahip bir soylu olan Cambridge Duku tarafindan rafa kaldirilmisti Genelkurmayin kurulmasi ve diger ordu reformlarini gerceklestirmek icin bes yil daha gecmesi gerekecek in bakanligi doneminde Haldane reformlari adi verilen bir dizi duzenleme hayata gecirilecekti Kraliyet Donanmasi artik Almanya tarafindan tehdit ediliyordu Britanya bu duruma 1904 te tartismali bir figur olan Birinci Deniz Lordu John Fisher tarafindan baslatilan devasa bir gemi insaati programiyla karsilik verdi HMS Dreadnought 1906 da suya indirildi HMS Dreadnought tum diger savas gemilerini mazide birakan yeni zirh yeni itis gucu yeni toplar ve yeni atis teknigi ile ilk modern savas gemisiydi Boer Savasi Britanya nin dunya capinda sevilmedigini gosterdi dosttan cok dusmani vardi ve muhtesem yalnizlik politikasi buyuk risk tasiyordu Yeni dostlara ihtiyaci vardi Japonya ile askeri ittifak kurdu ve Amerika Birlesik Devletleri ile yakin bir iliski kurmak icin eski tartismalari tarihe gomdu Irlanda ve Ozerklik 1800 Birlik Yasasi nin kabulune yol acan anlasma Irlanda daki ceza yasalarinin yururlukten kaldirilmasini ve nin saglanmasini sart kosuyordu Ancak Kral III George ozgurlesmeyi engelledi yonetimindeki bir kampanya hukumeti taviz vermeye zorladi 1829 da Katolik Ozgurlesmesi gerceklesti ve Katoliklerin parlamentoya secilebilmesine izin verildi Patates mildiyosu 1846 da Irlanda yi vurdugunda kirsal nufusun cogu yiyeceksiz kaldi Yardimlar yetersizdi ve Buyuk Kitlik ta yuzbinlerce Irlandali oldu ve milyonlarcasi Ingiltere ve Kuzey Amerika ya goc etmek zorunda kaldi Irlanda kitlik oncesi nufusuna bir daha ulasamadi 1870 lerde yeni ilimli milliyetci hareket ortaya cikti yonetimindeki parlamentoda onemli bir aktor haline geldi Liberal Basbakan Gladstone tarafindan sunulan Ozerklik Yasa Tasarilari Home Rule Bills Liberalleri ikiye boldu ve parlamentodan gecmedi Onemli bir birlikci azinlik buyuk olcude Ulster da Dublin deki Katolik Milliyetci bir parlamentonun birlikciler tarafindan Home Rule a yerinden yonetim nispetle Rome Rule Roma yonetimi olarak isimlendiriliyordu kendilerine karsi ayrimcilik yapacagindan ve ayni zamanda ekonomiye zarar vereceginden korkarak ozerklige karsi cikti Parlamento 1870 1881 1903 ve 1909 da kiraci ciftcilerin topraklarini satin almasini saglayan ve kiralari dusuren yasalar cikardi Liderler Tarihsel acidan aristokrasi Muhafazakarlar ve Liberaller olarak bolunmustu Bununla birlikte Gladstone Irlanda icin yerinden yonetim taahhudunde bulundugunda Britanya ust siniflari Liberal Parti yi buyuk olcude terk ederek Muhafazakarlara Lordlar Kamarasi nda kalici cogunluk sagladi Kralice nin ardindan Londra daki yuksek sosyete ozerklikcileri buyuk olcude disladi ve Liberal kulupler kotu bir sekilde bolundu Joseph Chamberlain ust sinif Liberalllerin onemli bir bolumunu partiden kopararak Liberal Birlikci Parti adli ucuncu bir parti olusturdu Liberal Birlikciler Muhafazakarlarla is birligi yaptilar ve parti sonralari Muhafazakar Parti yle birlesti 1891 de Gladstone cu liberaller Irlanda icin ozerk yonetim Galler ve Iskocya nin Ingiltere Kilisesi nden ayrilmasi icki satisinda daha siki kontroller fabrika regulasyonlarinin buyuk olcude genisletilmesi ve cesitli demokratik siyasi reformlari iceren ni kabul ettiler Program aristokrasinin partiden ayrilmasiyla kendilerini ozgurlesmis hisseden nonkonformist orta sinif Liberal kesimde buyuk destek buldu Kralice Victoria Kralice Victoria siyasette kucuk bir rol oynadi ancak ulusun imparatorlugun ve uygun olculu davranisin sembolu oldu Gucu sagduyusu ve durustlugunden geliyordu Aile yasaminin dayanikliligin ve imparatorlugun bir sembolu olarak ve ayrica orta ust sinif kadinlarin ev isleriyle ilgilenmesinin beklendigi ve erkeklerin kamusal alana hukmettigi bir cagda en yuksek kamu gorevini elinde tutan bir kadin olarak Kralice Victoria nin etkisi kalici oldu Hukumdar olarak basarisi yillar icinde topluma verdigi masum genc kadin sadik es ve anne aci ceken ve sabirli dul ve son olarak buyukanne madersah izlenimlerinin gucunden kaynaklaniyordu Palmerston Britanya nin gucunun zirvesinde oldugu bir donemde hem disisleri bakanligi ve basbakanlik gorevlerinde bulunmus olan Lord Palmerston on yillar boyunca Britanya dis politikasina yon verdi Agresif zorbaligi ve liberal mudahaleci politikalari nedeniyle doneminde tartismalara yol acan Palmerston in siyasi kararlari halen tartisilmaktadir Palmerston son derece vatansever olmakla beraber Kraliyet Donanmasini Atlantik kole ticaretini baltalamak icin kullanmistir Disraeli Disraeli Disraeli ve Gladstone Britanya da parlamenter yonetimin altin cagi olan 19 yuzyilin sonlarinda siyaseti domine ettiler Uzun sure idollestirilen bu iki figur hakkinda tarihciler son yillarda ozellikle Disraeli icin cok daha elestirel hale geldiler Benjamin Disraeli 1868 ve 1874 1880 yillarinda basbakan gunumuzde de Muhafazakar Parti nin ikonik bir kahramani olmaya devam etmektedir Disraeli partinin yaratilmasinda politikalarinin belirlenmesinde ve toplumun genis kesimlerine yayilmasinda buyuk rol oynadi Disraeli dunya meselelerindeki gur sesi Liberal lider William Gladstone ile siyasi savaslari ve tek milletci muhafazakarligi one nation conservatism veya diger ismiyle Tory demokrasisi ile hatirlanmaktadir Bu politikalar Muhafazakarlari Britanya Imparatorlugu nun ihtisami ve gucuyle en cok ozdeslesen parti yapti Disraeli o 12 yasindayken Anglikanliga gecmis Yahudi kokenli bir ailede dogdu Disraeli yerlesik siyasi sosyal ve dini degerler ile seckinleri korumak icin savasti radikalizme belirsizlige ve materyalizme karsi ulusal liderlige olan ihtiyaci vurgu yapti Gladstone un emperyalizme karsi olumsuz tutumunun aksine Briton buyuklugunun temeli olarak gordugu Britanya Imparatorlugu nun Hindistan ve Afrika da genisleme ve guclenmesine verdigi coskulu destekle taninir Gladstone Disraeli nin bolgesel genisleme askeri gosteris ve emperyal sembolizm kraliceyi Hindistan imparatoricesi yapmak gibi politikalarini kinadi ve bunun ticareti onceleyen modern bir Hristiyan ulusa yakismadigini soyledi Disraeli dis politikada en cok Rusya savasi ve elde edilen zaferle taninir Disraeli nin ikinci doneminde Osmanli Imparatorlugu nun adim adim cokusu ve Rusya nin bundan pay alma istegi diger bir deyisle Dogu Sorunu ile ugrasti Disraeli Britanya nin Osmanli kontrolundeki Misir daki buyuk bir hissesini satin almasini sagladi 1878 deki Berlin Kongresi nde Rusya nin Osmanli ya karsi kazandigi zaferlere karsin Balkanlarda barisi korumak icin calisti ve ezeli dusmani Rusya nin aleyhine anlasmalar yapti Disraeli geleneksel tarih anlatiminda Tory demokrat ve refah devleti destekcisi olarak gorulse de tarihciler onun 1874 1880 deki sosyal yasalar icin cok az onerisi oldugunu ve 1867 Reform Yasasi nin haklarindan mahrum birakilan isciler icin bir vizyon yansitmadigini iddia etmistir bu yuzden Disraeli gunumuzde eski itibarina sahip degildir Ancak Disraeli sinif karsitligini azaltmak icin calisti cunku Perry nin belirttigi gibi Spesifik sorunlarla karsilastiginda kent ve koy toprak agalari ve ciftciler sermaye ve emek arasinda ve Britanya ile Irlanda daki mezhep catismasinda gerilimi azaltmaya calisti Diger bir deyisle farkli gruplari bir araya getirerek bir sentez olusturmak icin ugrasti Gladstone Gladstone Disraeli nin Liberal rakibi William Ewart Gladstone dort ayri donem 1868 1874 1880 1885 1886 ve 1892 1894 basbakanlik gorevini yuruttu Liberal Parti nin ahlaki kutup yildizi olarak bilinen Gladstone hitabeti dindarligi liberalizmi Disraeli ile rekabeti ve Kralice ile anlasmazliklari ile unluydu Kisisel olarak bir nonkonformist olmamasina ve onlardan sahsen hoslanmamasina ragmen nonkonformistlerle kurdugu ittifak Liberallere guclu bir taban destegi sagladi Gladstone un ilk basbakanlik donemi Anglikan nin Ingiltere Kilisesi nden ayrilarak yetkilerinin elinden alinmasi ve devletle iliskisinin kesilmesi Disestablishment ve gizli oy usulunun getirilmesi dahil olmak uzere bircok reform gordu Partisi 1874 te yenilgiye ugradi ancak Osmanli Imparatorlugu nun Hristiyan Bulgarlara yonelik zulmune muhalefeti onu yeniden iktidara getirdi Gladstone un 1879 1880 modern siyasi kampanya yonteminin ilk ornegi sayilmaktadir Liberallerin Irlanda konusundaki gorus ayriliklari git gide artarken Gladstone 1886 da Irlanda ozerklik onerdi ancak teklif parlamentodan dondu Liberal Parti de ortaya cikan bolunme 20 yil boyunca iktidarin cogunlukla Muhafazakarlarda kalmasina yol acti Gladstone un dengeli butce dusuk vergiler ve laissez faire kavramlarina dayanan mali politikasi gelismekte olan kapitalist bir topluma uygunsa da ekonomik ve sosyal kosullarin degisimine ayak uyduramadi Hayatinin ilerleyen donemlerinde Buyuk Yasli Adam olarak anilan devlet adami isciler ve alt orta sinifta populerligini hic kaybetmemis dinamik bir hatipti Son derece dindar olan Gladstone evanjelik duyarliligi ve aristokrasiye muhalefetiyle siyasete yeni bir ahlaki ton getirdi Ahlakciligi genellikle ust sinif rakiplerini Disraeli yi guclu bir sekilde destekleyen Kralice Victoria dahil kizdirdi ve Liberal Parti uzerindeki siki kontrolu partinin bolunmesine yol acti Dis politikada hedefi catisma yerine isbirligine ve rekabetle suphe yerine karsilikli guvene dayali bir Avrupa duzeni yaratmakti hukukun ustunlugu gucun ve kisisel cikarin saltanatinin yerini alacakti Gladstone un Avrupa Uyumu Concert of Europe konsepti Almanlar tarafindan yenilgiye ugratilarak yerini manipule edilmis ittifaklar ve dusmanliklardan olusan Bismarkiyen sistem aldi Irlanda ile ilgili olarak baslica Liberal cabalar araciligiyla toprak reformuna ve ile Irlanda Anglikan Kilisesi nin resmi kilise statusunun kaldirilmasina odaklandi Gladstone Irlanda Ozerklik Hareketi nin onderlerindendi ancak bu konu Liberal Parti de derin bir ayrismaya neden oldu Joseph Chamberlain Irlanda ozerkligini reddeden Liberal Birlikci Parti yi kurdu ve Muhafazakarlarla ittifak kurdu Reformlar acisindan Gladstone un ilk bakanligi 1868 1874 onun en basarili donemiydi Gladstone toplumu daha verimli daha adil hale getirmede hukumetin onderligine inanan ve toplumda ozgurluk ve hosgoruyu artirmak icin devletin rolunu genisletmesi gerektiginde israr etmis bir idealistti evrensel egitimi devlet politikasi haline getirdi Adalet sistemi yuzyillar oncesine dayanan birbiriyle ortusen ve catisan cok sayida mahkemeden olusuyordu tum mahkemeleri tek bir merkezi sistemde birlestirdi Yerel yonetimlerde hizla buyuyen sehirlerde sanitasyon ve temiz su sorunlariyla mucadele icin halk sagligi alani guclendirildi Yerel yonetimler sonraki Gladstone hukumetinde bir duzene sokuldu ve daha guclu ve standart hale getirildi Patronaj ve kayirmaciligin yerini ailenin ve aristokrasinin rolunu onemsizlestiren ve yetenek ve beceriyi one cikaran kamu hizmeti sinavlari aldi Oylarin satin alinmasini onlemek icin 1872 de gizli oy sistemi yururluge girdi politikacilar kisinin nasil oy kullandigindan emin olamadigindan oy satin almaya yeltenmeyeceklerdi isverenlerin korkusunu azaltti sendikalari yasal hale getirdi ve mali kaynaklarini koruma altina aldi nin resmi kilise statusu kaldirildi Katolikler artik Protestan bir kiliseye vergi odemek zorunda degildi Bu donemde donanma iyi durumdayken orduda sorunlar mevcuttu Orgutlenmesi karisikti politikalari adaletsizdi ve cezalari temelde kirbaclamaya dayaniyordu Ilce duzeyinde politikacilar kimin ilce milis birimi gorevlerine gelecegine karar vermekte bu karari verirken liyakat yerine sosyal sinif baglantilarini goz onune almaktaydi Duzenli orduda askerlik 21 yil surmekteydi ancak Gladstone un Savas Bakani Edward Cardwell tarafindan baslatilan reformlarla askere alinmalar alti yil uzerine alti yil rezerve indirildi Alaylar bolgelere gore organize edildi ve modern tufeklerle donatildi Karmasik komuta zinciri basitlestirildi ve savas zamaninda ilce milislerinin merkezi savas dairesinin kontrolu altina girmesi kararlastirildi Baris zamaninda kirbac cezasi kaldirilirken rutbe satin alma uygulamasi da sona erdi Tum bunlara ragmen reformlar tamamlanamamisti cunku Cambridge Duku Silahli Kuvvetler Baskomutani olarak vasat yeteneklerine ragmen hala buyuk bir yetkiye sahipti Tarihciler Gladstone u reform programindan dolayi ovmektedir Salisbury Tarihciler disisleri bakani ve basbakan Lord Salisbury nin 19 yuzyilin sonlarinda dis politikada guclu ve etkili bir lider oldugu konusunda hemfikirdir Sorunlari kavramada ustun bir yetenegi vardi ve Britanya nin tarihi cikarlarinin ne olduguna hakim sabirli ve pragmatik bir uygulayiciydi Afrika nin parcalanmasi Birlesik Devletler ile Almanya nin yukselisi ve emperyal gucler haline gelisi ve buyuk guclerden ciddi tepki toplamadan Britanya nin dikkatini Canakkale den Suveys e cevirmesi onun doneminde gerceklesti Muhafazakar Basbakan Lord Salisbury geleneksel aristokratik muhafazakarligin simgesi olan yetenekli bir liderdi Salisbury buyuk bir disisleri bakaniydi ama ozunde olumsuz hatta icislerinde gericiydi Baska bir tarihcinin gorusu daha olumludur Salisbury yi populer dalgayi yirmi yil otede tutan bir lider olarak tasvir etmistir Modern Muhafazakarligin ilerici fraksiyonuna uyum saglayamazdi Bir tarihci Salisbury nin dar alayciligina dikkat cekti Salisbury nin bir hayrani Salisbury nin 1867 ve 1884 Reform Yasalari ndan dogan demokrasiyi belki de beklediginden daha az sakincali buldugunu kendi kamusal kisiligi araciligiyla onun igrencliginin bir kismini hafifletmeyi basardigini dusundugunu ifade ediyor 20 yuzyilin baslari 1901 19181900 den 1945 e kadar basbakanlar Salisbury Markisi Arthur Balfour Henry Campbell Bannerman H H Asquith David Lloyd George Bonar Law Stanley Baldwin Ramsay MacDonald Stanley Baldwin Ramsay MacDonald Stanley Baldwin Neville Chamberlain ve Winston Churchill dir Liberal Parti 1906 dan savas koalisyonunun kuruldugu 1915 e kadar iktidardaydi Liberaller Briton refah devletinin temellerini olusturan refah reformlarini yaptilar Lordlarin veto gucunu zayiflattilar ancak kadinlarin secme hakkini kabul etmediler 1914 te gorunuste Irlanda Ic Idaresi sorununu cozulse de savas patlak verdiginde cozum rafa kaldirildi Liberal H H Asquith 1908 1916 yillarinda basbakanlik yapti ardindan 1916 1922 yillari arasinda David Lloyd George gorev aldi Asquith partinin lideri olmasina ragmen Liberallerin hakim gucu Lloyd George tu Savas koalisyonunun basbakani olmak Asquith e agir geldi ve Lloyd George 1916 sonlarinda koalisyon basbakani olarak onun yerini aldi ancak Asquith parti lideri olarak kaldi Ikili partinin kontrolu icin yillarca mucadele ettiler ve bu surecte partiyi fena halde zayiflattilar The Oxford Companion to British History de tarihci Martin Pugh Lloyd George hakkinda sunlari one suruyor Savas oncesinde Britanya nin sosyal refah sistemini buyuk kismi yuksek gelirlere ve topraga konan vergilerle karsilanan saglik sigortasi issizlik sigortasi emekli ayligi kurmasiyla kamusal yasam uzerinde hicbir 20 yuzyil liderinin ulasamayacagi kadar buyuk bir etki yaratti Bunun ustune dis politikada I Dunya Savasi nin kazanilmasinda baris konferansinda Avrupa haritasinin yeniden cizilmesinde ve Irlanda nin parcalanmasinda oncu rol oynadi Edward Donemi 1901 1914 Kralice Victoria 1901 de oldu ve oglu VII Edward onun yerine gecti Edward Donemi daha mutevazi Victoria Donemi ne kiyasla daha buyuk ve abartili zenginlik gosterileri ile taninir 20 yuzyilin gelisiyle birlikte sinema filmleri otomobiller ve ucaklar kullanilmaya baslandi Yeni yuzyil buyuk bir iyimserlik duygusuyla karsilandi Gecen yuzyilin sosyal reformlari 1900 de Isci Partisi nin kurulmasiyla 20 yuzyilda da devam etti Edward 1910 da oldu ve yerine 1910 1936 yillari arasinda hukum suren V George gecti Skandalsiz caliskan ve populer bir kral olan V George Kralice Mary ile birlikte Britanya kraliyet ailesi icin orta sinif deger ve erdemlerine dayanan modern ornek davranis modelini kuran Britanya hukumdariydi Britanya nin denizasiri imparatorlugunu altinda gorev yapan tum basbakanlarindan daha iyi anliyordu ve sayilar ve ayrintilar icin olaganustu bir hafizasi vardi Kral George uniformalar siyaset veya kisiler arasi baglantilar gibi detaylara hakimiyetini tebaasi ile iliskilerinde iyi bir etki yaratmak icin kullandi Zenginlik donemiydi ancak siyasi krizler kontrolden cikmak uzereydi 1935 liberal Ingiltere nin garip olumunu 1910 1914 yillarinda art arda vuran Irlanda krizi isci eylemleri kadinlara secme hakki hareketi ve parlamentodaki partizan ve anayasal catismalardan kaynaklanan ve ciddi sosyal ve politik istikrarsizlikla sonuclanan coklu kriz olarak tanimladi Hatta bir noktada ordu Kuzey Irlanda ile ilgili emirleri reddedebilir hale geldi Ufukta bu sorunlara yonelik hicbir cozum gorunmuyordu ancak 1914 te beklenmedik bir sekilde patlak veren Buyuk Savas la ic meseleler askiya alinmis oldu Edward doneminin siyasi parti sisteminin 1914 teki savasin arifesinde hassas bir dengede oturdugunu savunmaktadir Liberaller ilerici Isci Partisi ittifakiyla ve bazen de Irlanda milliyetcilerinin destegiyle iktidarda kaldi Koalisyon Muhafazakarlarin aradigi yuksek gumruk vergilerinin aksine serbest ticareti Muhafazakarlarin karsi ciktigi sendikalar icin serbest toplu pazarligi refah devletini guclendiren aktif bir sosyal politikayi ve Lordlar Kamarasi nin gucunu azaltmak icin anayasal reformu savunuyordu Koalisyonun uzun vadeli bir plani yoktu cunku 1890 larin siyasi hareketlerinin kalintilarindan olusmaktaydi Koalisyonun sosyolojik temeli Isci Partisi tarafindan savunulan yukselen sinif catismasindan ziyade Anglikan ve Ingiliz olmayan topluluklardi Birinci Dunya Savasi 4 Agustos ta Kral Liberal Basbakan H H Asquith in tavsiyesi uzerine Almanya ve Avusturya ya savas ilan etti Imparatorlugun geri kalani dogal olarak onu takip etti Kabinenin savas ilan etmesinin temel nedenleri Fransa ya derin bir baglilik duygusu ve Liberal Parti yi bolunmekten kurtarmakti Asquith ve Disisleri Bakani Edward Gray gibi ust duzey liberaller kabine Fransa yi desteklemeyi reddederse istifa etme tehdidinde bulundular Bu partinin bolunmesi ve iktidarin bir koalisyona ya da Birlikci Muhafazakarlar muhalefete kaybedilmesi anlamina gelirdi Bununla birlikte David Lloyd George gibi Liberalleri iceren buyuk bir savas karsiti cephe Belcika nin tarafsizligini garanti eden 1839 tarihli anlasmaya sadik kalmak icin savasi destekleyebilirdi Bu nedenle Fransa yerine Belcika kamuoyuna gerekce olarak sunuldu Posterler 1839 uyarinca Belcika nin tarafsizligini korumak icin Britanya nin savasa girmesi gerektigini anlatmaktaydi Kagit Parcasi Bugun Orduya Yazilin 1914 Britanya propaganda posteri Belcika nin tarafsizligini garanti altina alan 1839 antlasmasini Almanya nin dikkate almayip bir kagit parcasi olarak hor gordugunu vurguluyor Britanya aslinda savasa Fransa yi desteklemek icin girdi Fransa ise Rusya yi ve Rusya da Sirbistan i desteklemek icin girmisti Britanya Fransa ve Rusya ile Uclu Itilaf i olusturdu ve diger kucuk muttefikleriyle birlikte Almanya Avusturya ve Osmanli Imparatorlugu nun olusturdugu Ittifak Devletleri ile savasti Birkac hafta sonra Bati Cephesi milyonlarca insanin oldugu ama hicbir ordunun buyuk bir ilerleme kaydedemedigi bir olum sahasina donustu Britanya nin asil katkisi ekonomikti krediler ve hibeler Rusya Italya ve kucuk muttefiklerin savasinin mali yukunu karsilamalarina yardimci oldu Ordularin icine dustugu cikmaz sonsuz sayida insan ve cephane gerektiriyordu 1916 da gonulluluk sonlandirildi hukumet ordunun gucunu korumak icin Britanya da ancak Irlanda da degil zorunlu askerlik ilan etti H H Asquith in savasin basinda ulusal kaynaklari seferber etmede gec kalmasi savasi yonetmede yetersiz oldugunu kanitlamisti liderden cok bir komite baskani gibiydi ve ogleden sonra o kadar cok icmeye basliyordu ki sadece sabah saatleri calisabiliyordu Asquith Aralik 1916 da cok daha efektif olan David Lloyd George ile degistirildi Asquith in ona karsi dusmanca tavrina ragmen George Liberallerin cogundan ve Birlikcilerden guclu bir destek aldi ayrica Isci Partisi nin hatiri sayilir bir kismi da ona arka cikmisti Lloyd George daha kararli bir hukumet icin yukselen taleplere yeni ve kucuk bir savas kabinesi kurarak yanit verdi Bunun yaninda Maurice Hankey icin kabine bakanligi ve Garden Suburb da ozel danismanlardan olusan bir bakanlik kurarak basbakanligi yeniden kontrol merkezi haline getirdi Britanya savasi ictenlikle destekledi ancak Irlanda milliyetcileri bolunmustu Bazilari Britanya ordusunda gorev yapti ancak Irish Republican Brotherhood 1916 da Paskalya Isyani ni planladi Isyan kolayca bastirilsa da ardindan gelen acimasiz mudahale Irlanda kamuoyunu Britanya nin aleyhine cevirdi bu da hukumetin 1917 de Irlanda da zorunlu askerlik ilan etme planlarini suya dusurdu Ulus dusmani yenmek icin Fransa ve ABD ile is birligi icinde insan gucu endustri maliye Imparatorluk ve diplomasisini basariyla seferber etti Savasin baslangicinda 250 000 askerden olusan Britanya Ordusu geleneksel olarak ulkede hicbir zaman buyuk bir isveren olmamisti 1918 e gelindiginde orduda yaklasik bes milyon insani istihdam etmekte ve Kraliyet Donanmasi Havacilik Servisi RNAS ve Kraliyet Ucus Kolordusundan RFC yeni kurulan Kraliyet Hava Kuvvetleri savas oncesi tum ordunun buyuklugune denkti Ordudaki cok sayida erkege ragmen ekonomi 1914 ten 1918 e kadar yaklasik 14 buyudu Alman ekonomisi ise ayni donemde 27 kuculmustu Savas sivil tuketimde dususe yol acti askeri malzemelere ise talep artti Devletin GSYIH icindeki payi 1913 te 8 den 1918 de 38 e yukseldi 1943 te 50 ye ulasakti Savas Britanya yi mali rezervlerini tuketmeye ve New York bankalarindan buyuk miktarda borc almaya zorladi ABD nin Nisan 1917 de savasa girmesinden sonra Hazine dogrudan ABD hukumetinden borc aldi Kraliyet Donanmasi savasin tek buyuk deniz muharebesi olan 1916 daki Jutland Muharebesi nde daha kucuk Alman filosunu yenerek denizlere hakim oldu Almanya abluka altina alindi ve ulkede kitlik bas gosterdi Tarafsiz kalan guclu ABD ile savas tetikleme riskine ragmen Almanya nin deniz stratejisi ablukayi kirmak icin U botlarin kullanimina yoneldi Berlin Britanya ya giden denizyollarinin savas bolgeleri ilan etti ve tarafsiz olsun ya da olmasin tum gemileri hedef aldi Bununla birlikte uluslararasi yol hukuku murettebata ve yolculara cankurtaran botlarina binme firsati verilmesini gerektiriyordu Mayis 1915 te bir U bot uyari vermeden Ingiliz yolcu gemisi Lusitania yi torpilledi gemi 18 dakikada batti ve 100 den fazla Amerikali da dahil olmak uzere 1000 in uzerinde caresiz sivil oldu ABD Baskani Woodrow Wilson in siddetli protestolari Berlin i topyekun denizalti savasini terk etmeye zorladi 1917 de Rusya ya karsi kazanilan zaferle Alman yuksek komutanligi nihayet Bati Cephesi nde sayisal ustunlugun onlara gececegini hesapladi 1918 de buyuk bir bahar saldirisi planlayarak Amerikan bayragini dalgalandirsalar bile tum ticari gemileri uyari vermeden batirmaya devam etti ABD Ittifak Devletleri nin yaninda ancak resmi olarak onlara katilmadan savasa girdi ve Ittifak in savas cabalarini surdurmek icin gerekli para ve malzemeleri sagladi U bot tehdidi sonucta Atlantik uzerindeki bir konvoy sistemi tarafindan yenildi Diger cephelerde Britonlar Fransizlar Yeni Zelandalilar Avustralyalilar ve Japonlar Almanya nin kolonilerini ele gecirdiler Britanya Osmanli Devleti ile mucadelesinde Turkleri topraklarindan kovmalari amaciyla Araplari ayaklandirdi ancak Canakkale Savasi ve Irak Cephesi nde yenilgiye ugradi Yorgunluk ve savas bikkinligi 1917 de gittikce kotulesirken Fransa daki catismalar surmekte ve ufukta baris gorunmemekteydi Almanlar Rusya yi maglup ettikten sonra milyonlarca Amerikan askeri gelmeden 1918 baharinda zafer kazanmaya calisti Ancak planlari islemeyen ve agustosta ustunluklerini kaybeden Almanya 11 Kasim 1918 de teslimiyet anlamina gelen ateskesi kabul ettiler Art arda gelen seferberlik cagrilari kadinlarin istihdami sanayi ve silah uretimindeki dramatik artis fiyat kontrolleri ve karneye baglanan urunler ile savasi kazanmaya adanan derin vatanseverlik duygusu Britanya toplumu ve hukumetini kokunden degistirdi Her hafta yeni departmanlar burolar komiteler ve operasyonlar olusturulurken uzmanlara danisilirken ve yavas ilerleyen yasama surecinin yerini basbakanin Konsey Emirleri Orders in Council alirken parlamento arka planda kaldi Baris doneminde dahi bu yeni boyut ve dinamizm Britanya hukumetinin etkinligini kalici olarak donusturdu 1916 nin sonlarinda Asquith in yerini alan ve o da bir Liberal olan David Lloyd George savas zamaninin guclu Levazim Bakani ydi George insanlari istedigini yapmaya ikna etme ve boylece fikirlerini yuksek hizla uygulamaya koyma konusundaki olaganustu yetenegiyle savas cabalarina enerji ve dinamizm verdi Basyardimcisi Winston Churchill Lloyd George hakkinda sunlari soylemistir Isleri halletme ve yoluna koyma sanatinin hayatimda gordugum en buyuk ustasiydi aslinda benim zamaniimin hicbir Briton siyasetcisi insanlari ve isleri harekete gecirme yetkinliginin yarisina sahip degildi 20 yuzyilin ilk yillarina kadar devam eden Viktorya donemi davranis ve idealleri Birinci Dunya Savasi sirasinda degisti Uc milyonu bulan zayiat Kayip Nesil olarak biliniyordu ve bu durum kacinilmaz olarak toplumu yaralamisti Kayip nesil yaptiklari fedakarligin anayurtlarinda pek onemsenmedigini hissetmekte un Blighters i gibi siirler anayurtta bilgisizce surup giden jingoizmi elestirmekteydi Kayip nesil politik olarak aktif degildi ve hicbir zaman siyasi iktidarda bir nesil degisikligi yapma sansina sahip olmadi 1914 te Britanya yi yoneten genc devlet adamlari 1939 da Britanya yi yoneten yasli adamlar ile ayni kisilerdi Savas sonrasi anlasma Savas Britanya ve muttefikleri tarafindan kazanilmis ancak Britanya zaferin faturasini dehset verici mal ve can kayiplariyla odemisti Bu durum toplumda savaslarin bir daha asla yapilmamasi gerektigi duygusunu yaratti Milletler Cemiyeti milletlerin farkliliklarini bariscil yollarla cozebilecekleri fikriyle kurulmus ancak bu umut gerceklesmemisti Almanya ya dayatilan agir baris anlasmasi onu kuskun ve intikam arayan bir ulke haline getirecekti 1919 daki Paris Baris Konferansi nda tum onemli kararlari Lloyd George ABD Baskani Woodrow Wilson ve Fransa Basbakani Georges Clemenceau aldi Gelecekteki savaslari onlemek icin bir mekanizma olarak Milletler Cemiyetini kurdular Avrupa da yeni uluslar olusturmak icin maglup ulkeleri parcaladilar Alman somurgelerini ve Turkiye disindaki Osmanli topraklarini kendi aralarinda paylastilar Agir gibi gorunen ancak yasananlarin vehametine kiyasla mutevazi kalan mali tazminatlar koydular Almanya yi savasi baslatmaktaki sucunu aciklamaya zorlayarak kucuk dusurduler bu Almanya da buyuk kizginliga neden olan ve Nazizm gibi akimlari korukleyen bir politikaydi Britanya Afrika daki Alman somurgeleri Tanganyika ile Togoland in bir bolumunu ele gecirirken Britanya ya bagli dominyonlar da baska somurgeler kazandilar Milletler Cemiyeti Yahudi yerlesimciler icin bir anavatan olarak vadedilen Filistin ile Irak mandalarini Britanya ya verdi Irak 1932 de tam bagimsizligini kazandi 1882 den beri Britanya himayesinde olan Misir 1922 de bagimsiz oldu ancak Ingilizler 1952 ye kadar ulkede varliklarini surdurduler Irlanda nin bagimsizligi ve parcalanma 1912 de Avam Kamarasi yeni bir Ozerklik yasa tasarisini kabul etti 1911 Parlamento Yasasi uyarinca Lordlar Kamarasi yasayi iki yila kadar erteleme yetkisini kullandi nihayet kabul edildi ancak yasa savas suresince askiya alindi Kuzey Irlanda daki Protestan birlikciler Katolik milliyetcilerin hakimiyeti altina girmeyi reddedince adada ic savas tehdidi ortaya cikti Savasmaya hazir yari askeri birimler olusturuldu yasaya karsi cikan birlikci ve karsilarinda yasayi destekleyen 1914 te Dunya Savasi nin patlak vermesi krizi siyasi olarak askiya aldi 1916 da orgutsuz Paskalya Ayaklanmasi Britanya tarafindan acimasizca bastirildi ve bu durum milliyetcilerin bagimsizlik taleplerini guclendirdi Basbakan Lloyd George 1918 de ozerklik vermeyi basaramadi ve Aralik 1918 genel secimlerinde Sinn Fein Irlanda sandalyelerinin cogunu kazandi Sinn Fein milletvekilleri Westminster daki sandalyelerini almayi reddettiler bunun yerine Dublin deki parlamentosunda oturmayi sectiler Bir bagimsizlik bildirgesi Ocak 1919 da Cumhuriyet in parlamentosu tarafindan onaylandi Kraliyet kuvvetleri ile Irlanda Cumhuriyet Ordusu arasinda Ocak 1919 ile Haziran 1921 arasinda Irlanda Bagimsizlik Savasi gerceklesti Savas Ozgur Irlanda Devleti ni kuran Aralik 1921 Ingiliz Irlanda Antlasmasi ile sona erdi Agirlikli olarak Protestan olan alti kuzey bolgesi Kuzey Irlanda adiyla Brtianya da kaldi Katolik azinligin Irlanda Cumhuriyeti ile birlesme taleplerine ragmen bolge halen Birlesik Krallik a baglidir Britanya 1927 Kraliyet ve Parlamento Unvanlari Yasasi ile Buyuk Britanya ve Kuzey Irlanda Birlesik Kralligi adini resmen kabul etti Iki savas arasi donem 1918 1939Tarihci I Dunya Savasi nin ardindan Britanya toplumunun radikal bir donusume ugradigini iddia etmekte eski gelenek ve davranis bicimlerinden siyrilarak daha esitlikci bir toplumun ortaya ciktigini belirtmektedir Marwick 1920 lerin unlu edebi karamsarligini yersiz olarak gormekte ve savasin Briton toplumu uzerinde uzun vadede olumlu sonuclari oldugunu savunmaktadir Buna kanit olarak ise iscilerin oz farkindaligindaki harekete gecis sonucunda Isci Partisi nin hizli insasini kadinlara kismi secme hakkinin verilmesini ve sosyal reform ile ekonomide devlet kontrolunun ivme kazanmasini one surmektedir Aristokrasiye ve yerlesik otoriteye karsi sayginin azaldigi ahlaki ve geleneksel kisitlamalarin gencler arasinda zayifladigi tespitini yapan Marwick sinif ayrimlarinin yumusadigini ulusal birligin guclendigini ve Britanya toplumunun daha esit hale geldigini soylemektedir Populer kultur 19 yuzyilin sonlarindan itibaren Britanya da bos zaman okuryazarlik zenginlik seyahat kolayligi arttikca ve bir topluluk olma anlayisi gelistikce toplumun tum siniflarinda her tur eglenceye daha fazla zaman ve ilgi ortaya cikti Yilda bir tatile cikmak yayginlasti Turistler sahil beldelerine akin etti Blackpool 1930 larda yilda 7 milyon ziyaretci agirliyordu Eglence organizasyonlari esas olarak erkeklere hitap ediyordu ancak orta sinifa mensup kadinlarin sinirli katilimina izin veriliyordu Ust sinifa ait kulupler club ile isci sinifi ve orta sinifa ait barlar pub arasinda sinif farkliliklari vardi Agir icicilik azaldi artik buyuk bahisleri cazip kilan daha fazla musabaka vardi Ortalama bir Ingiliz icin spora ve her turlu eglence etkinligine katilim ve spor musabakalarina ilgi onemli olcude artti 1920 lere gelindiginde sinema ve radyo basta genc kadinlar olmak uzere her siniftan yastan ve cinsiyetten cok sayida kisinin ilgisini cekiyordu Kasket takan ve balik ve patates kizartmasi fish and chips yiyen isci sinifi erkekleri heyecanli futbol seyircileriydiler Muzikhollerde sarki soylediler at yarislarinda kumar oynadilar ve yazlari ailelerini Blackpool a goturduler 1957 de baslayan gazete karikaturu Andy Capp bu yasam tarzinin yansitmaktaydi Siyasi aktivistler isci sinifi eglencelerinin erkekleri devrimcilikten uzaklastirdigindan yakiniyorlardi Sinema ve radyo Sinema yonetmeni Alfred Hitchcock 1955 Ingiliz sinema sektoru 1890 larda sinemalarin butun Bati dunyasinda populerlesmesiyle ortaya cikti ve aktorler yonetmenler ve yapimcilar icin buyuk olcude Londra tiyatrosundan beslendi Ancak Amerikan pazari cok daha buyuk ve zengindi En ustun yetenekleri transfer eden Amerikalilar ozellikle 1920 lerde Hollywood on plana ciktiginda dunya sinemasinin yuzde 80 inden fazlasini uretmekteydi Karsi koyma cabalari bosunaydi hukumet Britanya yapimi filmler icin kota koydu ancak basari saglayamadi Hollywood ayrica bol gelir getiren Kanada ve Avustralya pazarlarina da hakim oldu Bollywood Mumbai merkezli devasa Hint pazarina hakim oldu Londra da kalan onde gelen yonetmenler Macar gocmeni Alexander Korda ve Alfred Hitchcock tu 1933 1945 doneminde ozellikle Nazilerden kacan Yahudi film yapimcilarinin ve aktorlerin gelisiyle yaraticilikta bir canlanma oldu Bu arada Hollywood filmlerini izlemek isteyen kalabaliklar icin devasa saraylar insa edildi Liverpool da nufusun yuzde 40 i haftada bir kez sehirdeki 69 sinemadan birine gidiyordu yuzde 25 ise iki kez gitmekteydi Gelenekciler Amerikan kulturel istilasi hakkinda homurdandilar ancak bu durumun toplum uzerinde kalici etkisi kucuktu Radyoda ise Britanyali izleyicilerin tek yayinci olan devlet kurumu BBC nin ust sinifa hitap eden programlarindan baska secenegi yoktu Son derece ahlakci bir muhendis olan tam yetkiye sahipti Amaci Insan bilgisinin cabasinin ve basarisinin her alaninda en iyi olan her sey Yuksek bir ahlaki uslubun korunmasi tabii ki buyuk oneme sahiptir Spor Britanyalilar spora tum rakiplerinden daha derin bir ilgi gosterdiler ve cok cesitli spor dallariyla ilgilendiler Sportmenlik ve sportif erdem fair play gibi ahlaki meselelere buyuk onem verdiler Futbol sehirli isci sinif icin oldukca cazip bir spor dali oldu boylece spor dunyasi holigan taraftar ile tanisti Golf tenis bisiklet ve hokey gibi yeni oyunlar neredeyse bir gecede populer hale geldi Kadinlarin bu sporlara girme imkani eski yerlesik sporlardan cok daha fazlaydi Aristokrasi ve toprak sahibi soylular arazi uzerindeki kati kontrolleri ile avlanma aticilik balikcilik ve at yarisini domine ettiler Kriket Britanya Imparatorlugu ruhunu hakimiyet sahasi boyunca Kanada haric yansitiyordu Test kriket maclari 1870 lerde basladi en unlusu kupasi icin yapilan Avustralya ve Ingiltere arasindaki maclardir Edebiyat 1900 den sonra okuryazarlik orani ve bos zaman arttikca kitap okumak populer bir eglence haline geldi Yillik yeni cikan kurgu eser sayisi 1920 lerde ikiye katlanarak 1935 yilinda 2800 yeni kitaba ulasti Kutuphaneler stoklarini uce katladi ve yeni kurgu eserler icin yogun talep gordu Buyuk etki yaratan bir icat 1935 te Penguin Books yayinevinden Allen Lane in onculugunu yaptigi ciltsiz karton kapakli kitapti Bu sekilde yayimlanan ilk eserler arasinda Ernest Hemingway ve Agatha Christie nin romanlari bulunuyordu Bu kitaplar Woolworth s gibi alt siniflara hitap eden cesitli magazalarda ucuza genellikle alti peni satilmaktaydi Penguin egitimli orta sinif tuketiciyi hedefliyordu ve Amerikan karton kapakli kitaplarinin alt sinif imajindan kacindi Editoryal cizgisi kisinin kulturel gelisimi ve politik egitimini amaclamaktaydi Bununla birlikte savas yillari yayincilar ve kitapcilar icin personel sikintisina ve ciddi bir kagit kitligina neden oldu Durum kagidin karneye baglanmasi ve 1940 ta Paternoster Meydani na yapilan ve depolarda bulunan 5 milyon kitabin yanmasina sebep olan hava saldirisiyla daha da kotulesti Romantik kurgu ozellikle populerdi ve bu turde onde gelen yayinci du Romantik iliskiler yalnizca sosyal muhafazakarligi degil ayni zamanda kadin kahramanlarin kisisel ozgurluklerini nasil kontrol edebildiklerini de gosteren bir cinsel safligi prensip edinmekteydi Macera dergileri ozellikle in yayinlari oldukca populer oldu yayinci erkek cocuklarla konusmak ve ne okumak istediklerini ogrenmek icin ulkenin dort bir yanina gozlemciler gonderdi Dergilerde ve sinemada erkek cocuklara en cok hitap eden hikayeler hakli olduklari savaslarda heyecanla savasan Britanya askerlerinin goz kamastirici kahramanliklarini icerenlerdi 1920 lerde siyaset ve ekonomi Refah devleti genisliyor 1919 ve 1920 de refah devletini kalici olarak genisleten iki buyuk program parlamentodaki Muhafazakar cogunluga ragmen sasirtici derecede az tartismayla kabul edildi 1918 deki secim kampanyasinda verilen kahramanlara layik evler vaadini gerceklestirmek amaciyla 1919 Konut Sehir Planlamasi vd Yasasi kabul edildi ve devlete ait bir sosyal konut sistemi kuruldu Adini Britanya nin ilk Saglik Bakani dan alan bu Addison Yasasi kendi bolgelerindeki barinma ihtiyaclarinin tespiti ve gecekondu mahallelerini donusturecek yeni ev insasi icin yerel yonetimi sorumlu kildi Hazine dusuk kiralari subvanse etti Ingiltere ve Galler de 214 000 ev insa edildi ve Saglik Bakanligi buyuk olcude bir konut bakanligi haline geldi issizlik oraninin dusuk oldugu bir zamanda gecirildi Ev iscileri tarim iscileri ve memurlar disindaki tum calisanlara 39 haftalik issizlik odenegi the dole saglayan bir sistem kuruldu Isverenlerin ve iscilerin haftalik katkilariyla finanse edilen sistem issiz erkekler icin 15 silin ve issiz kadinlar icin 12 silinlik haftalik odeme sagladi Tarihci bu iki yasayi arka kapi sosyalizmi olarak adlandiriyor ve 1921 yilinin yuksek issizlik ortaminda Hazine nin yukunun bir anda patlamasina siyasetcilerin nasil sasirdigina dikkat cekiyor Muhafazakar yonetimi Lloyd George hukumeti 1922 de dagildi Muhafazakar Parti nin lideri 1923 1937 ve Basbakan 1923 1924 1924 1929 ve 1935 1937 de Stanley Baldwin bu donemde Britanya siyasetine hakim oldu Guclu sosyal reformlar ve istikrarli yonetimde istikrar vaatleri secmende karsilik buldu ve Muhafazakarlar Britanya yi tek basina ya da in buyuk ortagi olarak 1940 lara tasidi Baldwin 50 den fazla oy orani kazanan son parti lideriydi Baldwin in siyasi stratejisi secmenleri kutuplastirmak ve secmenleri sagda Muhafazakarlar ile solda Isci Partisi arasinda secim yapmaya zorlayarak merkezdeki Liberalleri zor duruma dusurmekti Kutuplasma gerceklesti ve Liberaller Lloyd George baskanliginda faaliyetlerini surdurmelerine karsin secimde ancak birkac sandalye kazandilar ve 2010 da Muhafazakarlarla koalisyon kurana kadar kucuk bir faktor olarak kaldilar Baldwin in itibari 1920 lerde ve 1930 larda yukseldi ancak 1945 ten sonra Almanya ya yonelik yatistirma siyasetinden sorumlu tutuldu ve Churchill Muhafazakarlarin yeni ikonu haline geldi 1970 lerden bu yana Baldwin itibarini yeniden kazanmaya basladi Isci Partisi 1923 secimlerini kazandi ancak 1924 te Baldwin ve Muhafazakarlar buyuk cogunlukla iktidara geri dondu McKibbin Iki Savas Arasi Donem siyasi kulturunun basta Baldwin olmak uzere Muhafazakar liderler tarafindan desteklenen anti sosyalist orta sinif etrafinda insa edildigini ifade etmektedir Ekonomi Savas sirasinda vergiler artirildi ve bir daha eski seviyelerine geri donmedi Zengin bir adam savas oncesi gelirinin 8 i kadar vergi verirken savasin ardindan bu oran ucte bire yukseldi Paranin cogu the dole yani haftalik issizlik yardimina gitti Her yil milli gelirin takribi 5 i varsillardan yoksullara aktariliyordu A J P Taylor toplumun cogunlugunun daha uzun tatiller daha kisa calisma saatleri daha yuksek gercek ucretler vasitasi ile dunya tarihinde hic gorulmedigi kadar mureffeh bir hayatin tadini cikardigini savunmaktadir Britanya ekonomisi 1920 lerde durgundu Ozellikle Iskocya ve Galler de agir sanayi ve komurde buyuk dususler yasanmis ve yuksek issizlik sorunu ortaya cikmisti Komur ve celik ihracati 1939 da yari yariya dustu ve is dunyasi Fordizm tuketici kredisi kapasite fazlaligini yok etme daha iyi yapilandirilmis bir yonetim tasarimi ve daha buyuk olcek ekonomileri kullanimi gibi ABD den gelen yeni calisma ve yonetim ilkelerini benimsemekte gec kaldi Bir asirdan fazla bir suredir Britanya denizcilik sektoru dunya ticaretine hakim olmustu ancak hukumetin cesitli tesviklerine ragmen durgunluk surdu 1929 dan sonra dunya ticaretindeki keskin dususle birlikte durumu iyice kritik hale geldi Maliye Bakani Chancellor of the Exchequer Winston Churchill 1925 te altin standardini geri getirdi bu karar bircok ekonomist tarafindan ekonominin vasat performansindan sorumlu tutulmaktadir Digerleri ise Dunya Savasi nin enflasyonist etkileri ve savastan sonra azalan calisma saatlerinin neden oldugu arz krizleri dahil olmak uzere cesitli faktorleri sebep gostermektedir 1920 lerin sonlarina gelindiginde ekonomik performans istikrara kavusmustu ancak genel durum umut kiriciydi cunku Britanya onde gelen sanayi gucu unvanini Birlesik Devletler e kaptirmisti Ayrica bu donemde Ingiltere nin kuzeyi ve guneyi arasinda derin bir ekonomik ucurum vardi Ingiltere nin guneyi ve Midlands 1930 larda oldukca mureffehken guney Galler in bazi kisimlari ve sanayinin yogunlastigi Kuzey Ingiltere yuksek issizlik ve yoksulluk oranlari nedeniyle sikintili alanlar olarak gorulmeye basladi Buna karsilik yerel meclisler tarafindan kohne gecekondu mahallelerinin yikilip ev ici tuvalet banyo ve elektrikli aydinlatmaya sahip yeni evlerin council houses insasi yasam standardini yukseltti Ozel sektor 1930 larda bir konut insaati patlamasi yasadi Isci hareketi Savas sirasinda sendikalar tesvik edildi ve 1914 te 4 1 milyon olan sendikali isci sayisi 1918 de 6 5 milyona yukseldi ve 1920 de 8 3 milyona ulasarak zirve yapti 1923 e gelindiginde ise 5 4 milyona geriledi Komur madenciligi hasta bir sektordu iyi maden sahalari tukeniyor bu da maliyeti yukseltiyordu Petrol yakitta komurun yerini almaya baslayinca talep dustu Lokavt edilen 1 2 milyon madenciye destek amaciyla baslatilan ve dokuz gun suren 1926 genel grevine ulke capinda 1 3 milyon demiryolu lojisitik matbaa liman ve demir celik iscisi katildi Madenciler dusen fiyatlar karsisinda maden sahiplerinin daha uzun calisma saatleri ve daha dusuk ucret taleplerini reddetmisti Muhafazakar hukumet 1925 te dokuz aylik bir subvansiyon saglamis ancak bu hasta bir sektoru dondurmek icin yeterli olmamisti Tum sendikalarin cati orgutu olan Trades Union Congress TUC madencileri desteklemek icin bazi kritik sendikalara cagrida bulundu Istekleri hukumetin sektoru yeniden organize etmek ve verimi artirmak amaciyla mudahale etmesi ve subvansiyonu artirmasiydi Muhafazakar hukumet ise ihtiyac maddelerini stokladi ve temel hizmetleri orta sinif gonullulerle devam ettirdi Uc buyuk parti greve karsi cikti Isci Partisi liderleri partiyi radikalizm imajiyla lekeleyeceginden korktular ve grevi onaylamadilar cunku Moskova daki Komintern komunistlere grevi agresif bir sekilde desteklemeleri icin talimat gondermisti Genel grevin kendisi buyuk olcude bariscildi ancak madencilerin lokavti devam etti ve Iskocya da siddet olaylari yasandi Ernest Bevin gibi TUC liderleri bunu bir hata olarak gordu ve 1926 grevi Britanya tarihindeki tek genel grev olarak kaldi Cogu tarihci bunu uzun vadeli sonuclari az olan tekil bir olay olarak ele almaktadir ancak Martin Pugh bunun isci sinifi secmenlerinin Isci Partisi ne yonelimini hizlandirdigini ve bunun da gelecekte kazanimlara yol actigini soylemektedir genel grevleri yasadisi ilan etti ve sendika uyelerinden Isci Partisi ne otomatik odemelere son verdi Bu yasa 1946 da buyuk olcude yururlukten kaldirildi Komur endustrisi kolay erisilebilir komuru tukettikce maliyet artti uretim ise 1924 te 2567 milyon tondan 1945 te 183 milyon tona geriledi Isci Partisi hukumeti 1947 de madenleri kamulastirdi Buyuk Buhran Buyuk Buhran 1929 un sonlarinda Amerika Birlesik Devletleri nde ortaya cikti ve hizla tum dunyaya yayildi 1920 lerde ABD Almanya Kanada ve Avustralya da yasanan ekonomik sicrama Britanya da yasanmamisti bu nedenle cokusun siddeti daha az oldu Britanya nin uluslararasi ticareti yariya indi 1929 1933 agir sanayi uretimi ucte bir oraninda dustu neredeyse tum sektorlerde kar kaybi yasandi 1932 yazinda kayitli issiz sayisi 3 5 milyondu ve daha bircogu yari zamanli calisiyordu Uzmanlar iyimser kalmaya calisti Cokusu ongormeyen John Maynard Keynes Londra da dogrudan ciddi sonuclari olmayacak Gelecegi kesinlikle umut verici buluyoruz Solda J A Hobson ve gibi figurler kapitalizmin yakinda sona erecegine dair yillardir yaptiklari uyarilari yinelediler ancak bu sefer kulak veren insanlarin sayisi artti 1935 ten itibaren her ay yeni bir uyarida bulundu ve alternatif olarak Sovyet tarzi sosyalizmin guvenilirligi dusuncesini yaydi Ekonomik sorunlardan en cok etkilenen bolgeler Ingiltere nin kuzeyi Iskocya Kuzey Irlanda ve Galler di 1930 larin basinda bazi bolgelerde issizlik 70 e ulasti toplamda 3 milyondan fazla kisi issiz kaldi ve bircok aile tamamen issizlik odenegine dayanarak yasamini surdurur hale geldi Issizligin dustugu 1936 da 200 issiz erkek sanayi iscilerinin kotu durumuna dikkat cekmek amaciyla Jarrow dan Londra ya yurudu Basinda bolca yer almasina ve sol tarafindan fazlasiyla romantiklestirilmesine ragmen Isci Partisi nde derin bir bolunmeyi ortaya cikardi ve hukumetten de sonuc alinamadi Savas tum issizleri kendine cekene dek issizlik yuksek kaldi George Orwell in adli kitabi donemin zorluklarina kasvetli bir genel bakis sunmaktadir Yatistirma Britanya Basbakani Neville Chamberlain Munih te Hitler ile gorusmesinin ardindan 30 Eylul 1938 de na inis yaparken elinde Britanya ile Almanya arasindaki baris anlasmasini tutuyor source source track Chamberlain Ingiiliz Alman Anlasmasi ni imzalayarak Munih ten donuyor I Dunya Savasi nin dehsetinin ve olumlerin canli hatiralari Britanya toplumunu ve liderlerini iki savas arasi donemde guclu bir sekilde barisciliga yoneltti Barisa saldiri diktatorlerden geldi Once Italya da Benito Mussolini ardindan cok daha guclu Nazi Almanyasi nda Adolf Hitler iktidara geldiler Milletler Cemiyeti savunucularini hayal kirikligina ugratarak diktatorlerin tehditleri karsisinda cozum uretemedi Britanya nin politikasi verilen tavizlerle tatmin olmalarini umarak diktatorleri yatistirmakti 1938 e gelindiginde savasin yaklastigi ve Almanya nin dunyanin en guclu ordusuna sahip oldugu ortadaydi Son yatistirma cabasi Britanya ve Fransa nin 1938 Munih Anlasmasi yla Hitler in talepleri dogrultusunda Cekoslovakya yi feda etmesiyle gerceklesti Hitler yine de tatmin olmayarak Polonya yi tehdit etti ve sonunda Basbakan Neville Chamberlain yatistirma politikasini terk ederek Polonya yi savunma sozu verdi Ancak Hitler Dogu Avrupa yi bolmek icin Josef Stalin ile bir anlasma yapti Almanya Eylul 1939 da Polonya yi isgal ettiginde Britanya ve Fransa savas ilan etti Britanya somurgeleri Londra nin kararini takip etti Ikinci Dunya Savasi 1939 1945 source source track track Basbakan Neville Chamberlain Nazi Almanyasi na savas acildigini ilan ediyor Prenses Elizabeth 1944 yilinda Ingiltere deki hava indirme birliklerine yaptigi bir ziyarette Normandiya Cikarmasi hazirliklarini surduren parasutculerin inisini izliyor Yaninda komutani Tuggeneral bulunuyor Kral Almanya nin Polonya yi isgalinden sonra Eylul 1939 da Nazi Almanyasi na savas ilan etti Savasin basindaki sakin gecen tuhaf savas doneminde Britonlar Fransa ya dunyanin en mekanize ordusunu gonderdiler Fransa ile toplamda Almanya dan daha fazla tanka ancak daha az savas ucagina sahiptiler 1940 baharindaki ezici Alman zaferi tamamen ustun savas doktrini gercekci egitim yaratici cephe liderligi ve generallerden cavuslara kadar essiz karar alma yeteneginden kaynaklaniyordu Imkansiza yakin gorulmesine ragmen Britanya ana ordusunu ve bircok Fransiz askerini Dunkerque ten kurtamayi basardi ancak tum ekipmanlarini ve savas malzemelerini geride birakti Winston Churchill Almanlarla sonuna kadar savasma sozu vererek iktidara geldi Almanlar Britanya yi istila tehdidinde bulundu Almanlar once hava ustunlugunu elde etmeye calistilar ancak 1940 yazinin sonlarindaki Britanya Muharebesi nde Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafindan yenildiler Japonya Aralik 1941 de savas ilan etti ve hizla Hong Kong Malay Singapur ve Birmanya yi ele gecirerek Avustralya ve Hindistan i tehdit etti Britanya Sovyetler Birligi ile 1941 de ittifak kurdu ve Birlesik Devletler ile 1940 tan itibaren cok yakin baglar kurdu Savasin maliyeti cok yuksekti Bu maliyet yuksek vergiler ve varlik satisi ile ABD ve Kanada nin buyuk yardimlariyla lend lease odendi ABD 30 milyar dolarlik savas malzemesi gonderdi Amerikan ve Kanada yardiminin geri odenmesi gerekmiyordu ancak geri odenen Amerikan kredileri de mevcuttu Britanya nin bu donemdeki topyekun seferberligi kamuoyu destegini koruyarak savasin kazanilmada etkili oldu Savas demokratik ideallere destegi genisleten ve savasin ardindan bir refah devleti vadeden bir halk savasi kimligi kazandi Medya buna halk savasi adini verdi bu terim planli ekonomiye ve genisletilmis bir refah devletine yonelik toplumsal talebi ifade ediyordu Kraliyet ailesi savasta onemli sembolik roller oynadi The Blitz sirasinda Londra dan ayrilmayi reddettiler ve durmaksizin ulkenin dort bir yarinda askeri birlikleri muhimmat fabrikalarini tersaneleri ve hastaneleri ziyaret ettiler Tum toplumsal siniflar kraliyet ailesinin halkin umutlarini korkularini ve zorluklarini paylasmasini takdir etti Kadin seferberligi York ta Yardimci Gonullu Servisi ne Auxiliary Territorial Service mensup kadinlar Tarihciler potansiyel isgucunun buyuk bir bolumunu seferber etme uretimi en ust duzeye cikarma yetenegine gore insanlari dogru gorevlere atama ve halkin moralini yuksek tutma hedeflerini kapsayan ic cephedeki savas seferberligi konusunda Britanya yi son derece basarili bulurlar Bu basarinin cogu Aralik 1941 den itibaren ilan edilen seferberlik ile kadinlarin isci asker ve ev kadini olarak planli ve sistematik mobilizasyonundan kaynaklaniyordu Kadinlar savas mucadelesini desteklediler ve tuketim mallarinin karneye baglanmasinin olumlu sonuclanmasini sagladilar Hukumet bazi konularda olcusuz tepki gosterdi Savasin ilk gunlerinde gereginden fazla cocugu tahliye etti gereksiz gordugu icin sinemalari kapatti ancak ucuz eglenceye duyulan ihtiyac kendini gosterdiginde yeniden acti evcil hayvan mamalarinin nakliyesinden az da olsa yer kazanmak icin kedi ve kopek katliamlari gerceklestirdi ki bu ancak fareleri kontrol altinda tutmak icin hayvanlarin gerekli oldugunun kesfedilmesine yaradi Britanya nin gonulluluge dayanan bu sistemi basarili oldu Muhimmat uretimi onemli olcude artti ve kalite de korundu Gemilerde cephane nakline yer acmak amaciyla yerel gida uretimine onem verildi Ciftciler ekili alani 50 000 km den 75 000 km ye cikardilar ve tarimda calisan is gucu ozellikle Women s Land Army sayesinde beste bir oraninda artti Refah devleti Hukumetin hastane ve okul yemegi gibi yeni hizmetler saglamadaki basarisi ve ortaya cikan esitlikci ruh genisletilmis bir refah devletine destegin artmasina katkida bulundu Bu gorus koalisyon hukumeti ve tum buyuk partiler tarafindan desteklendi Savas sirasinda yasam kosullarinda ozellikle gidada hukumetin urunleri karneye baglamasi ve gida fiyatlarini subvanse etmesiyle iyilesme saglandi Bununla birlikte barinma kosullari bombalamalarla daha da kotulesti ve giyimde sikinti yasandi Zenginler ve beyaz yakalilarin vergileri artar ve gelirleri keskin bir sekilde duserken mavi yakali isciler karne ve fiyat kontrollerinden yararlandilar bu da toplumda esitsizligin azalmasini sagladi Halk savas zamanindaki fedakarliklarina karsilik odul olarak refah devletinin genisletilmesini talep etti Hedef William Beveridge tarafindan hazirlanan unlu bir raporda uygulamali hale getirildi Raporda 1911 den beri adim adim buyuyen cesitli gelir destegi hizmetlerinin sistematik ve evrensel hale getirilmesi tavsiye ediliyordu Issizlik ve malulluk odenekleri evrensel olacak annelik icin yeni odenekler cikarilacakti Yaslilik ayligi sistemi revize edilip genisletilecek ve kisinin emekli olmasini zorunlu kilacakti Tam kapsamli bir Ulusal Saglik Servisi herkese ucretsiz saglik hizmeti saglayacakti Tum buyuk partiler bu ilkelere onay verdi ve baris saglandiginda teklifler buyuk olcude yururluge girdi Savas sonrasi8 Mayis 1945 te Winston Churchill in zafer konusmasini dinlemek ve i kutlamak icin Whitehall da toplanan insanlar Britanya savasi kazandi ancak 1947 de Hindistan i 1960 larda ise imparatorlugun neredeyse tamamini kaybetti Uluslararasi arenadaki konumunu tartismaya acan ulke 1945 te Birlesmis Milletlere 1949 da NATO ya katildi ve ABD nin yakin bir muttefiki oldu 1950 lerde eski refah seviyesine ulasildi ve Londra dunyanin finans ve kultur merkezi olmaya devam etti ancak ulus artik buyuk bir dunya gucu degildi 1973 te uzun bir tartisma ve ilkin reddedilmenin ardindan Ortak Pazar a katildi Kemer sikma 1945 1950 Savasin sonu Clement Attlee ve Isci Partisi icin ezici bir zafer getirdi Ulusal Saglik Servisinin olusturulmasi daha fazla sosyal konut ve birkac buyuk sanayi kolunun millilestirilmesi gibi sol politikalari iceren buyuk bir sosyal adalet manifestosu Isci Partisini iktidara tasidi Britanya bu donemde ciddi bir mali krizle karsi karsiya kaldi hukumet buna uluslararasi sorumluluklarini azaltarak ve kemer sikma caginin sikintilarini halka bolusturerek yanit verdi Birlesik Devletler den alinan buyuk krediler ve Marshall Plani yardimlari ulke altyapisi ve ekonomisinin yeniden insasina ve modernlesmesine yardimci oldu Karne ve zorunlu askerlik savas sonrasi yillara kadar surdu ustelik 1946 47 de tum zamanlarin en kotu kislardan biri yasandi Yine de 1947 de Prenses Elizabeth in dugunu ve 1951 de Britanya Festivali gibi etkinlikler halkin moralini yukseltti MillilestirmeKaynakca New Act of Union would strengthen UK says Fabricant BBC News 3 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Eylul 2013 presenter Britannia Incorporated 10 3 dakika BBC One Bilinmeyen parametre air date gormezden gelindi yardim www cia gov 2 Mart 2022 9 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Trevelyan G M 1942 A shortened history of England s 363 The Recent Historiography of the Hanoverian Regime Historical Journal 29 4 1005 1020 1986 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim George I 1660 1727 Oxford Dictionary of National Biography 2004 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim George I 2001 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Jacobitism and Popular Disturbances in Northern England 1714 1719 Northern History 41 1 111 128 2004 doi 10 1179 007817204790180871 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Georges I amp II History Today 53 2 February 2003 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim George II King and Elector 2011 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim George III America s Last King 2006 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim See Could the British Have Won the American War of Independence Journal of the Society for Army Historical Research 74 299 145 154 Sonbahar 1996 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 90 minute video lecture given at Ohio State in 2006 The Reign of George III 1760 1815 1960 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Hoppit 2000 The Myths of the South Sea Bubble Transactions of the Royal Historical Society 12 December 1962 ss 141 165 doi 10 1017 S0080440102000051 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Quoted in Taylor Stephen 2004 Walpole Robert first earl of Orford 1676 1745 Oxford Dictionary of National Biography online bas 18 Subat 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2017 Browning Reed 1975 Duke of Newcastle ss 254 260 Too Wild to Succeed The Occasional Conformity Bills and the Attempts by the House of Lords to Outlaw the Tack in the Reign of Anne Parliamentary History 30 2011 s 414 427 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Occasional conformity and the representation of dissent hypocrisy sincerity moderation and zeal Parliamentary History 24 1 41 57 2005 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Bernard Mandeville as Moralist and Materialist History of European Ideas 41 7 831 857 2015 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Whigs the People and Reform Proceedings of the British Academy 85 25 41 1999 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The English as Reformers Foreign Visitors Impressions 1750 1850 Proceedings of the British Academy 85 1999 ss 101 119 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Cultural Skirmishes in 18th Century England The Attack on Aristocratic Vice History Compass 12 8 664 671 2014 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Evolution of Taxation in England 1700 1850 A Period of War and Industrialization Journal of European Economic History 32 2 363 388 Sonbahar 2003 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Sinews of Power War Money and the English State 1688 1783 1990 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Rise and Fall of the Great Powers 1989 ss 80 84 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Fremont Barnes Gregory Ed 2006 The Encyclopedia of the French Revolutionary and Napoleonic Wars A Political Social and Military History 1 ss 41 42 Edge of Empire Lives Culture and Conquest in the East 1750 1850 2006 s 21 ISBN 978 1 40 007546 1 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Empire The rise and demise of the British world order and the lessons for global power 2004 s 73 ISBN 978 0 46 502328 8 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Crisis of Empire Britain and America in the Eighteenth Century 2008 ISBN 978 1 44 110445 8 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Canny Nicholas Ed 1998 1 The Origins of Empire British Overseas Enterprise to the Close of the Seventeenth Century s 92 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Birden fazla editor1 ve editor soyadi kullanildi yardim The Rise and Fall of the British Empire 2001 s 119 ISBN 978 1 46 684213 7 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Official year book of the Commonwealth of Australia 1908 s 52 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim James 2001 The Irish Constitutional Tradition s 28 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Keogh Daire Ed 2001 Acts of Union The causes contexts and consequences of the Act of Union Four Courts Press 26 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Britain and the Defeat of Napoleon 1807 1815 Yale University Press 1996 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Kennedy 1989 A History of the English People in 1815 2 1924 ss 205 206 215 228 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Britain Against Napoleon The Organisation of Victory 1793 1815 2013 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Watson 1960 The Transformation of European Politics 1763 1848 1994 ss 305 310 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Napoleon and the Transformation of Europe 2003 ss 29 33 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Wars blockade and economic change in Europe 1792 1815 Journal of Economic History 24 4 567 588 1964 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Military Heroes of the War of 1812 With a Narrative of the War 1852 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The War of 1812 in the Age of Napoleon 2009 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim is one of the few major British studies The Age of Improvement 1783 1867 1959 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Britain Before the Reform Act Politics and Society 1815 1832 2nd 2008 ss 1 27 ISBN 978 1 13 481603 3 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Addington 1965 s 350 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim George IV a Sketch History Today 55 10 30 36 2005 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A Military History of Britain From 1775 to the Present 2006 ss 74 77 ISBN 978 0 27 599039 8 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim British policy and the independence of Latin America 1804 1828 1951 ISBN 978 0 208 00351 5 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Kaufman Will Ed 2005 Britain and the Americas Culture Politics and History ss 465 468 ISBN 9781851094363 a b c d Woodward 1962 Chartism A New History 2007 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Chapter 3 Britannia s Burden The Political Evolution of Modern Britain 1851 1890 1994 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Erosion of Childhood Childhood in Britain 1860 1918 1991 s 11 ISBN 041500165X Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Rise of Respectable Society A Social History of Victorian Britain 1830 1900 1988 ss 211 214 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Porter 1994 Hoppen 2000 Brandon David L Brooke Alan 2019 The Railway Haters Opposition To Railways From the 19th to 21st Centuries Pen amp Sword Transport s 10 ISBN 9781526700216 OL 39630610M Chapter 1 The Rise of Free Trade Imperialism Cambridge University Press 1970 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Finance and Informal Empire before the First World War Economic History Review 29 2 291 305 1976 doi 10 2307 2594316 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Russians Shall Not Have Constantinople History Today 53 9 39 45 2003 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Crimean War A History 2012 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Britain and the Eastern Question 1875 1878 1979 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A World on Fire Britain s Crucial Role in the American Civil War 2012 ISBN 978 0 37 575696 2 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Alabama British Neutrality and the American Civil War 2004 s 19 ISBN 978 0 25 334473 1 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Marshall P J ed The Cambridge Illustrated History of the British Empire 1996 online Bismark s Aliances 1879 82 1953 ISBN 978 0 19 881270 8 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A History of the English Speaking Peoples Since 1900 2008 s 27 29 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Boer War A History 2002 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Haldane s army reforms 1906 8 The Deception of the Radicals History 56 186 17 34 1971 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Sir John Fisher s naval revolution University of South Carolina Press 2002 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Modern England From the 18th Century to the Present 2nd 1980 ss 442 447 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Protestant revival and the Catholic question in England 1778 1829 Journal of Modern History 8 3 297 319 1936 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Great Hunger Ireland 1845 1849 1962 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Atlas of the Great Irish Famine 2012 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Ireland 1798 1998 politics and war 1999 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim PDF Economic Development and Cultural Change 45 3 591 612 1997 doi 10 1086 452292 17 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Politics at the Accession of Queen Victoria History Today 3 5 329 338 1953 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Ensor 1936 The Liberal Unionist Alliance Chamberlain Hartington and the Conservatives 1886 1904 English Historical Review 77 302 53 78 1962 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A Short History of the Liberal Party The Road Back to Power Palgrave Macmillan UK 2010 ss 24 26 ISBN 978 1 13 705607 8 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Queen Victoria 2003 ISBN 0 333 63806 9 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Victoria History Today 52 6 46 53 2002 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Lord Palmerston 1970 ISBN 0094559309 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The foreign policy of Victorian England 1830 1902 1970 ISBN 0198730071 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Was Disraeli a failure History Today 31 10 5 8 October 1981 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Lion and the Unicorn Gladstone vs Disraeli 2007 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Disraeli 1967 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Disraeli and England Historical Journal 43 3 699 728 2000 doi 10 1017 s0018246x99001326 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Politics of British Foreign Policy in the Era of Disraeli amp Gladstone 1985 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 1867 Disraeli Gladstone and revolution 1967 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Gladstone and Disraeli Psychology Press 2005 ss 73 74 ISBN 9780415323567 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Disraeli Benjamin earl of Beaconsfield 1804 1881 Oxford Dictionary of National Biography 2004 doi 10 1093 ref odnb 7689 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2012 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Gladstone A Biography 2002 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Gladstone and Nonconformity in the 1860s The Formation of an Alliance Historical Journal 17 2 347 364 1974 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Gladstone William Ewart 1809 1898 Oxford Dictionary of National Biography 2004 doi 10 1093 ref odnb 10787 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Liberal Unionist Party A History 2012 ss 13 41 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Gladstone A Biography 1997 ss 293 378 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Roberts amp Roberts 1985 Robert Lowe and the 1870 Education Act History of Education 3 2 16 26 1974 doi 10 1080 0046760740030202 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Sir George Jessel and the Union of Judicature American Journal of Legal History 26 3 227 251 1982 doi 10 2307 844738 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Paul Cardinal Cullen and the Shaping of Modern Irish Catholicism Wilfrid Laurier University Press 2006 s 192 ISBN 9780889208766 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Victorians at War 1815 1914 An Encyclopedia of British Military History ABC CLIO 2004 ss 82 83 ISBN 9781576079256 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Historiography of Gladstone and Disraeli Anthem Press 2016 ss 117 125 ISBN 9781783085309 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Ellenberger Nancy W 2003 Loades David Ed Salisbury Reader s Guide to British History 2 s 1154 Lord Salisbury A Political Biography 2001 s 383 ISBN 978 0 20 350014 9 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Conservative Party from Peel to Churchill 1970 s 132 ISBN 978 0 41 327200 3 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Discipline of Popular Government Lord Salisbury s Domestic Statecraft 1881 1902 1978 s 326 ISBN 978 0 39 100874 8 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Lord Salisbury on Politics A Selection from his Articles in the Quarterly Review 1860 1883 1972 s 1 ISBN 978 0 52 108386 7 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Matthew H C G Ed 1990 Gladstone Diaries X January 1881 June 1883 ss cxxxix cxl Birden fazla editor1 ve editor soyadi kullanildi yardim Religion and Public Doctrine in Modern England I 1980 s 387 ISBN 0 521 23289 9 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Political Change in Britain August 1914 to December 1916 Lloyd George Replaces Asquith The Issues Underlying the Drama Historical Journal 31 3 609 627 1988 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 2015 Cannon John Crowcroft Robert Ed Lloyd George David 1st Earl Lloyd George The Oxford Companion to British History s 565 ISBN 9780199677832 George V 1865 1936 Oxford Dictionary of National Biography 2004 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 1935 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Parties and People England 1914 1951 2010 ISBN 9780199605170 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Aspects of British Political History 1914 1995 2005 ss 21 22 ISBN 9781134790401 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Pacifist to interventionist David Lloyd George in 1911 and 1914 Was Belgium an issue The Historical Journal 28 4 863 885 1985 doi 10 1017 S0018246X00005100 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Britain and the origins of the First World War 1977 ss 235 237 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim For Peace and Money French and British Finance in the Service of Tsars and Commissars 2014 s 7 ISBN 9780199387816 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Hidden Perspective The Military Conversations 1906 1914 2014 ss 115 116 ISBN 9781908323675 by modern diagnostic standards Asquith became an alcoholic while Prime Minister Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 7 December 1916 Asquith Lloyd George and the Crisis of Liberalism Parliamentary History 36 3 361 371 2017 doi 10 1111 1750 0206 12318 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Rethinking Irish Nationalism The Republican Dimension Canadian Review of Studies in Nationalism 14 31 48 1986 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Great War 1914 1918 2nd 2007 ISBN 978 1 40 581252 8 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Home Front 1914 1918 How Britain Survived the Great War 2006 ISBN 978 1 90 336581 6 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Marwick 1965 With Our Backs to the Wall Victory and Defeat in 1918 2011 s 370 ISBN 978 0 67 406226 9 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Stevenson 2011 The Pity of War 1998 s 249 ISBN 978 0 71 399246 5 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A Naval History of World War I 2012 ISBN 0870212664 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Stevenson 2011 a b c d e f Mowat 1955 Mowat 1955 Britain s Lost Generation of the First World War Population Studies 31 3 449 466 1977 doi 10 1080 00324728 1977 10412760 PMID 11630506 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim covers the statistical history of military service and death The Versailles Settlement Peacemaking after the First World War 1919 1923 2nd 2008 ISBN 9781137611390 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Augusteign Joost Ed 2002 The Irish Revolution 1913 1923 Basingstoke A History of Northern Ireland 1920 1996 1998 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Marwick 1965 a b Wrigley Chris Ed 2008 Leisure and Sport in Britain A Companion to Early Twentieth Century Britain ss 453 469 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The English Seaside Resort A Social History 1750 1914 1983 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The English Pub a History 1994 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Leisure in Britain 1780 1939 1983 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Wrigley Chris Ed 2008 Leisure and Sport in Britain A Companion to Early Twentieth Century Britain s 457 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Age of the Dream Palace Cinema amp Society in Britain 1930 1939 1990 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Fighting the American Invasion with Cricket Roses and Marmalade for Breakfast The Velvet Light Trap 40 3 17 1997 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Jews and Exiles in British cinema The Leo Baeck Institute Yearbook 37 1 517 541 1992 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Continental Connection German Speaking Emigres and British Cinema 1927 45 2011 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Land of Sport and Glory Sport and British society 1887 1910 1995 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Playing the Game Sport and British Society 1914 1945 1995 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A Social History of English Cricket 1999 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Popular Reading And Our Public Libraries The Abjured Prescription Library Review 27 4 222 227 1978 doi 10 1108 eb012677 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A Paperback Guide to Progress Penguin Books 1935 c 1951 Twentieth Century British History 4 1 25 56 1993 doi 10 1093 tcbh 4 1 25 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Popular Reading and Publishing in Britain 1914 1950 1992 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Passion s fortune the story of Mills amp Boon 1999 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Feminine Middlebrow Novel 1920s to 1950s Class Domesticity and Bohemianism 2001 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Forever England Femininity Literature and Conservatism Between the Wars 1991 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Boys Will Be Boys The Story of Sweeney Todd Deadwood Dick Sexton Blake Billy Bunter Dick Barton et al 3rd 1975 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Baldwin Stanley first Earl Baldwin of Bewdley 1867 1947 Oxford Dictionary of National Biography 2004 doi 10 1093 ref odnb 30550 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2023 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Stanley Baldwin Heresthetics and the Realignment of British Politics British Journal of Political Science 35 3 429 463 July 2005 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Baldwin s Reputation Politics and History 1937 1967 Historical Journal 47 1 127 168 March 2004 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim McKibbin 2010 Taylor 1965 Rationalisation and Britain s industrial Malaise The interwar years revisited Journal of European Economic History 26 1 37 68 1997 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Managing decline The political economy of British shipping in the 1930s Journal of Transport History 28 1 57 130 2007 doi 10 7227 tjth 28 1 5 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Effective Exchange Rates in Britain 1920 1930 Journal of Economic History 65 3 850 859 September 2005 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A Century of Change 1837 Today Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Abstract of British Historical Statistics 1962 s 68 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 2011 ss 100 127 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Medlicott 1976 Review The General Strike 1926 The Historical Journal 20 4 1001 1012 1977 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The General Strike 56 5 40 47 2006 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Mitchell 1962 The Economic Significance of the Depression in Britain Journal of Contemporary History 4 4 3 19 1969 doi 10 1177 002200946900400401 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Twilight Years The Paradox of Britain Between the Wars Penguin 2010 s 96 ISBN 9781101498347 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Overy 2010 The Left Book Club Journal of Contemporary History 1 2 65 86 1966 doi 10 1177 002200946600100204 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Jarrow Crusade s Return The New Labour Party of Jarrow and Ellen Wilkinson M P Northern History 39 2 265 278 2002 doi 10 1179 007817202790180576 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Munich 1938 Appeasement and World War II 2010 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim How War Came Immediate Origins of the Second World War 1938 39 1990 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The romance of decline The historiography of appeasement and British national identity PDF Electronic Journal of International History 1 2000 5 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Nisan 2023 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Review 78 January 2014 s 406 10 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2023 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim reviewing Britain s War Machine Weapons Resources and Experts in the Second World War 2011 ISBN 978 0 7139 9918 1 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Financing the British War Effort Journal of Economic History 18 2 193 199 1958 doi 10 1017 S0022050700077718 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Britain in the Second World War 1999 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The People s War Britain 1939 1945 1969 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Calder 1969 Chapter 9 Britain in Transition The Twentieth Century 1962 ISBN 0226319687 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Second World War Europe 1939 1943 4 2002 s 75 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim British War Economy 1949 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Britain in the Century of Total War Peace and Social Change 1900 1967 1968 s 258 ISBN 978 0 37 000386 3 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Development of the British Economy 1914 1950 1962 ss 339 348 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Twentieth Century Britain an Encyclopedia 1995 ss 74 75 830 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Beveridge report Its origins and outcomes International Social Security Review 45 1 2 5 16 1992 doi 10 1111 j 1468 246X 1992 tb00900 x Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Clarke 2004 Chapter 4 Austerity Britain 1945 1951 2008 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Austerity in Britain Rationing Controls and Consumption 1939 1955 2002 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Havighurst 1962