Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dürzîler; (Arapça: درزي veya موحدون دروز İbranice: דרוזי) Orta Doğu kaynaklı Sâbiîlik ve Ezidilik gibi dinlerin etkisiyle, 11. yüzyılda İslâmiyet'in Şiîlik mezhebinin İsmâîlîyye kolundan köken alarak ortaya çıkmış olan tektanrılı bir dinî inanç topluluğudur. Bu dine inananlara Dürzî denir (çoğulu Durûz). Kendilerine birleştiriciler, tek tanrıcılar anlamına gelen Muvahhidun derler.
 Dûrzî Yıldızı | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Suriye | 700.000 |
 Lübnan | 280.000 - 350.000 |
 İsrail | 118.000 |
 Ürdün | 20.000 |
 Avrupa | 100.000 |
 ABD | 20.000 |
 Kanada | 15.000 |
 Avustralya | 10.000 |
| Diller | |
| Din | |
Dürzîlik Tarikâtı
Muhammed bin İsmâ‘il Neştekin ed-Derezî tarafından, Altıncı Fâtımî Hâlifesi EbûʿAlî el-Mansûr el-Hâkim bi-EmrʿAllâh'ın ilâhlığı, onun gayba halinde saklanan Mehdi olduğu ve tenasüh inançları üzerine kurulu olan, ayrıca "Risalet’ül-Hikmet" (Hikmet Mekupları), ve El-Hikmet’ül-Şerife adında açık, El-Münferid bi-Zâtihî ve El-Şeriat’ül-Ruhanîyye adında gizli kitapları itîkâdî inançlarının temel kaynağı olarak benimseyen dinî topluluk.
Yunan felsefesiyle beraber ve Sâbiîlik ve Hristiyanlık gibi dinlerden de etkilenmişlerdir. Sünni mezhepler tarafından İslam dışı ilan edilmişlerdir. Dürzîler de kendilerini Müslüman olarak görmezler. Dürzî nüfusu konusunda kesin bir bilgi olmamakla birlikte değişik kaynaklara göre sayılarının 1.000.000 ile 2.500.000 arasında olduğu sanılmaktadır.
Etimoloji
Dürzî adının bu inanışın asıl dâîsi (davetçi ve yayıcısı) Muhammed bin İsmâ‘il ed-Derezî'den geldiği sanılmaktadır.[]
Derezî sözcüğünün de daha sonra Arap dili gramerinde değişikliğe uğrayarak Dürzî veya Dürzü kelimesine dönüştüğü sanılmaktadır. Dürzî sözcüğünün çoğulu ise Durûz'dür. Dürzîlerin işgaline uğrayan Hevran bölgesi daha sonra Cebel el-Dürzi (Dürzî dağı) olarak anılmaya başlamıştır.
Daha zayıf olan bir başka sava göre ise Dürzî ismi, Haçlı Seferleri sırasında Lübnan dağlarına yerleşmiş olan adından gelmektedirler. Bu topluluğun torunları kendi dil ve dinlerini tümüyle yitirmişlerdir.
Tarihi
| Dürzîlik ile alâkalı bir dizinin parçasıdır. İsmâ‘îlî-Dûrz’îyye Mezhebi Kurucuları Tevhîd Dâvâsı'nın Başı ve İsmâ‘îl’îyye Mezhebi'nin On Altıncı Dâ’î-i Â’zamı: الحاكم بأمر الله المنصور بن العزيز بالله بن المعز لدين الله معد الفاطمي El-Hâkim bi-Emr’Allâh el-Mansûr ibn-il-'Azîz bi-llâh ibn-il-Mu'izz li-Dîn’Allâh Ma'd el-Fâṭımîy Tevhîd Dâvâsı Baş Dâ’î-i Evvel İmamı: حمزه بن علي بن أحمد Hamza ibn-i ‘Alī ibn-i Aḥmed Tevhîd Dâvâsı Dâ’î-i Sânî Fâtımîler Hâlifeliği - Epemiye, Suriye Valisi: El-Mu'tenâ Baha’ud-Dîn ʿAli ibn-i Ahmed ibn-i ed-Deyf es-Sâmukî ed-Tâ’i |
Dürzîlik; İslam Dîni'nin Şiî meşrebinin bir mezhebi olan İsmailîyye grubundan köken almıştır. Dürzîlik, 10. yüzyılda Fâtımî Devleti'nin altıncı halifesi EbûʿAlî el-Mansûr el-Hâkim bi-EmrʿAllâh bin el Aziz billâh ve onun veziri Hamza ibn Ali ibn Ahmed tarafından kurulmuştur. İlk olarak Hamza, halife El-Hâkim'in Allah'ın adına yönetici olduğunu ortaya atmıştır. Hâkim'in ulûhiyyet iddiası ve bu iddiasını farklı yerlere gönderdiği dâ’îler ile yaymaya çalışması kısa sürede halkın tepkisine neden olmuştur. Bu sıralarda El Hâkim, veziri Hamza'yı imam tayin etmiştir. Aynı zamanlarda El Hâkim'in dâîlerinden Muhammed bin İsmâ‘il Neştekin ed-Derezî kendisinin imam tayin edilmesi için çalışır ama bu halkı kızdırmış ve isyan eden halk tarafından 1020 yılında öldürülmüştür.
Halkın olumsuz tepkisi üzerine bir süre dini yayma faaliyetlerine ara verilmiş, fakat daha sonra Hamza yeniden faaliyete başlamıştır. Birçok yeni inanan elde edilir. El Hâkim 1021 yılında bir dağda kaybolur, büyük ihtimalle öldüğü sanılmaktadır. El Hâkim’in ölümünden sonra Hamza da inzivaya çekilir. Sonraki halife Ali ez-Zâhir Dürzîlere karşı kötü davranır ve bu Dürzî cemaatin inançlarını saklamaya başlamasına neden olur. Dürzîler İslam Dîni'nde takiyye terimi ile tanımlanan, "gerçek inancı saklama ve genelin inancına bağlı gözükme" siyasetini uygulamağa başlarlar.
Dürzîliğin inançsal kökeni Mısır'daki Fâtımî Devleti'ne dayanmaktadır. Araştırmacılar Dürzîliğin tarih sahnesine ilk çıkışını Fâtımî halifesi Hâkim Biemrillah'ın kendisinin Tanrı olduğu fikrini ileri sürdüğü 1017 yılı olarak kabul ederler. Çünkü Dürzîlik, ilk olarak 1017 yılında Anti-Lübnan Dağları'nda yaşayan İsmailîler'in Fâtımîler Hâlifeliği'in altıncı halifesi olan EbûʿAlî el-Mansûr el-Hâkim bi-EmrʿAllâh'ın ulûhiyyet iddialarını kabul etmeleriyle ortaya çıkmıştır. Bu nedenle bu yıl Dürzîlerce takvim başlangıcı biçimde değerlendirilir. Hâkim'in veziri olan Hamza, Hâkim'in Tanrılığına dayanan bu yeni inancı yaymak görevini üstlenir ve Hâkim'in imamlığını ve tanrılığını savunan iki risale kaleme alır.
Bu risalelerde Allah-u Teâlâ'nın Yedi İmam'a hûlul ederek insan biçiminde ortaya çıktığı ve en son olarak da Dünya'ya Hâkim bi-Emrʿil-Lâh'ın özünde geldiğine imân ederler. Hamza, Hâkim'in tanrılığının yanı sıra, kendisinin de peygamber olduğunu ortaya atar. Hamza bu yeni inançları yayması amacıyla Muhammed bin İsmâ‘il ed-Derezî'yi Suriye'ye gönderir. Neştekin, Suriye ve civarında yaptığı propagandalarda oldukça başarılı olur. Diğer taraftan 1020 yılında Hamza, Kahire’de bir camide inançlarını açıkça duyurur ve bunun üzerine Hamza karşıtı büyük bir ayaklanma başlar. Hamza, bir süre Hâkim tarafından korunur ve sonra ortadan yok olur. Halife Hâkim ise, giderek genişleyen ayaklanma karşısında özellikle Fustat kentine karşı müthiş bir intikam hareketine girişir. Ne var ki tam bu sırada halife Hâkim de 23 Şubat 1021 gecesi esrarengiz biçimde ortadan kaybolur. Hâkim ve Hamza’nın yandaşları Mısır'ı terk etmek ve Suriye'de Muhammed bin İsmâ‘il ed-Derezî tarafından oluşturulan topluluklara katılmak zorunda kalırlar.
Zamanla güçlenen Dürzîler, Haçlı Seferleri sırasında Anti-Lübnan Dağları'ndaki İsmailîler ile birleşerek İslam ordularına karşı Hristiyanların yanında yer aldılar. Ancak bu dönemde o yörede yaşayan İsmailîler ile Dürzîler arasındaki ilişkiler hakkında açık bir fikir edinmek olanaklı değildir. Birçok araştırmacı bu iki mezhebi birbirine karıştırmıştır. Kesin olarak bilinen her iki mezhebin de Haçlı Seferlerinin sonuna kadar Hristiyanlar'ın müttefiki olarak kaldıklarıdır.
Haçlı Seferlerinden sonra da bölgede varlıklarını sürdüren Dürzîler, ve diye iki kola ayrıldılar. Yemânîler, Mercidabık Savaşında (1516) Osmanlılar’ın, Kaysîler ise Memlukluların safında yer aldı. Daha sonraki yıllarda sık sık çıkardıkları ayaklanmalar ve kargaşalıklarla Osmanlı İmparatorluğu'ndaki sorunlu topluluklardan biri olma özelliklerini sürdürdüler. I. Dünya Savaşı sırasında diğer Arap kabileleri gibi Osmanlılar’a karşı harekete geçtiler ve Fransız işgali sonucu (1918) Osmanlı yönetiminden ayrıldılar. Fransızlar, Dürzîler'in yaşadıkları yörede özerk “Cebel-i Durûz Emirliği”ni kurdular (1921). Dürzî Emirliği 1936 yılında kaldırıldı ve Dürzîler'in bir kısmı Suriye’ye, bir kısmı da Lübnan’a bağlandı.
Nüfus ve dağılımı
Dürzîlerin Dünya üzerindeki toplam sayılarının yaklaşık 1.000.000 ile 2.500.000 arasında olduğu sanılmaktadır.
Dürzîler; bugün Lübnan, Suriye, İsrail ve Ürdün'de dağınık topluluklar biçiminde yaşamaktadırlar. En yoğun olarak yaşadıkları bölge Lübnan’ın dağlık yöreleridir. Dürzîler uzun yıllardan beri Lübnan dağının güneyi ile Anti-Lübnan Dağlarının batısı arasında kalan; kuzeyde Beyrut’tan güneyde Sur’a ve Akdeniz kıyılarından Şam’a kadar uzanan bölgede oturmaktadırlar. Ayrıca az sayıda da olsa Avrupa, ABD, Kanada, Latin Amerika ülkeleri (Brezilya, Arjantin, Şili, Peru, Meksika) ve hatta Avustralya’da da Dürzî toplulukları bulunmaktadır.
Dürzîler'in etnik kökeni
Dürzîlerin ırk olarak kökenleri konusu tartışmalıdır ve oldukça farklı köken kuramları ileri sürülmüştür. Bir görüşe göre Dürzîlerin kökeni Hititler’e ya da Galatlar’a kadar geri götürülür. Bazı araştırmacılar, eski İran kavimlerinden Persler’in ve Medler’in inançları olan Mazdekizm (Mazdekçilik) ile Dürzîlik arasındaki benzerlikleri kanıt sayarak, Dürzîlerin bu kavimlerin soyundan geldiklerini ileri sürerler. Kimi etnograflar ise Dürzîlerin Asurlular tarafından sürgün edilmiş barbar bir kavmin devamı olduklarını savunurlar.[]
Dürzîlerin kökeni hakkında bir başka görüş, bunları Fenikelilere ve özellikle Eski Ahit’te I. Krallar 5:6’da sözü edilen ve Süleyman Tapınağı'nın yapımı sırasında Lübnan dağlarından kereste sağlayan Saydalı işçilere bağlamaktadır. Uzun yıllar boyunca Lübnan'da yaşamış olan Haskett-Smith, “The Druses of Syria” (Suriye Dürzîleri) adlı yapıtında: “Dürzîler, kendilerinin Süleyman Tapınağı'nı yapanların torunları olduklarını ileri sürüyorlar; oysa Eski Ahit ve Yahudi tarihi hakkında bilgileri pek sınırlı” diye belirtmektedir.
Dürzîler, kendilerini Arap ırkından sayarlar. Dürzîlerin kökeni konusunda en çok yandaş toplamış olan görüş, Dürzîlerin Yemen’deki Aramilerle karışmış olan Araplar oldukları biçimindedir. Bu görüşe göre Dürzîler, büyük bir sel felaketinden sonra Yemen’den ayrılarak kuzeye göç ettiler. İslâmiyet’in yayılması sırasında bu yeni dini benimseyerek, Lübnan’ın dağlık yörelerini yurt edindiler.
Dürzîlerin kökeni hakkında Batı’da geliştirilmiş olan bir söylenceye göre Dürzîler, Haçlı Seferleri sırasında Lübnan dağlarına yerleşmiş olan Kont Dreux ve adamlarının soyundan gelmektedirler. Bu topluluğun torunları kendi dil ve dinlerini tümüyle yitirmişlerdir. Dürzî sözcüğünün kökeni de Dreux’den türemiştir. Söylenceye göre, XII. yüzyılda yörede kalıp, memleketlerine dönemeyen bu Haçlılar, Müslümanların baskısı karşısında ’nün komutası altında dağlara çekilmişler ve yerliler ile evlenerek ayrı bir topluluk oluşturmayı başarmışlardır. XVII. yüzyılda bu söylence daha da geliştirilmiş ve Dürzîlerin başında bulunan Emir II. Fahreddin’in Lorraine Hanedanı ile kan bağı bulunduğu ve bu yolla ilk Kudüs Haçlı Kralına bağlandığı ortaya atılmıştır. Fahreddin’in 1613-1618 yılları arasında Floransa ve Paris’te kaldığı, hem Medici Hanedanı hem de Fransa Kralı XIII. Louis ile Osmanlılar’a karşı ittifak kurduğu bilinmektedir.
Dil
Dürzîler'in ana dili Arapça'dır. Suriye ve Ürdün'deki Dürzîler, 'e bağlı Şam lehçesini, Lübnan'dakiler ise Beyrut lehçesini konuşmaktadırlar. Ayrıca Suriye ve Lübnan'daki Dürzîler'in bir kısmı yaşadıkları bölgenin bir zamanlar Fransız hakimiyetinde olmasından dolayı ileri düzeyde Fransızca da bilmekte ve konuşmaktadırlar. (Andrews, 1992: 215)
İsrail'deki Dürziler ise Arapça'nın yanı sıra İbranice de bilmekte ve konuşmaktadırlar. (Andrews, 1992: 215)
Ayrıca Dünya'nın ABD, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda ve Avrupa ülkeleri gibi Orta Doğu'dan uzak bölgelerinde yaşayan Dürzîler İngilizce ve Fransızca gibi dilleri, Latin Amerika ülkelerinde (Brezilya, Arjantin, Şili, Peru, Meksika) yaşayan Dürzîler ise İspanyolca ve Portekizce'yi anadilleri Arapça kadar iyi konuşmaktadırlar. (Andrews, 1992: 216)
Dürzî inancı
Dürzî inancının ana esaslarının çok az bir kısmı kamuya açıktır, inanç esaslarının çoğu herkesten saklanır. Bu biraz da uzun süre inançlarını saklamaları yüzünden gelişmiştir.
Dürzîler Tanrı'nın birliğine inanırlar, bu nedenle kendilerini Ehl el Tevhid (Tevhid ehli - birleştiriciler) olarak anmışlardır. Dürzi inancı, Musevilik, Hristiyanlık ve İslam inançlarına benzer bir şekilde monoteistiktir. Dürzi teolojisi Yeni platoncu düşünceden ve bazı gnostik ve ezoterik gruplardan etkilenmiştir. Ayrıca, genel kanının aksine Dürzî düşüncesi Sufizm'den etkilenmemiştir. Ayrıca kimi araştırmacıların Dürzîliği İslam'ın bâtınî akımları arasında saymalarına karşın, Dürzîliğin Sünni şeriatıyla olduğu kadar Şii-Bâtınî anlayışla da çatışan tarafları vardır.
Dürzî inancına göre Allah, Yedi İmam'dan sonra Fatımî halifesi Hâkim Biemrillah el-Mansur İbnil Aziz Billah'ta Hâkim Biemrihi adıyla insan kılığında görünmüştür. Halife'nin veziri Hamza ibn Ali de onun peygamberidir. Dürzîliğin dört şartı, Hâkim'in Allah olduğuna inanmak, emri tanımak, hududu bilmek ve nasihate uymaktır. Hâkim hem Allah hem de insandır. Ancak iki türlü görünüşü vardır: Lâhûtî (Allah) ve Nâsûtî (insan). Bu iki görünüş birbirine benzemez. Akılla anlaşılamayan Hâkim birçok defa insan şeklinde görünmüş, insanlar fitne fesada başlayınca gizlenmiştir. Yeniden ortaya çıktığında Dürzîleri mükâfatlandıracak, kendine inanmayanları da cezalandıracaktır. Hâkim imamlığı, veziri Hamza'ya bırakmıştır. Hamza, insana hûlul eden bir cevher, yaratıkların en şereflisidir. Kâinat ondan doğmuştur, ilk yaratılan odur. Ruhlara hükmeden, günah ve sevapları hesaplayan, dünya ve âhiret işlerini elinden geçiren odur. Îlahi emirleri öğreten hududların başı yine Hamza'dır. Dürzîlerin tapınaklarına adı verilir. Şeriat yolunu da Şiî-Bâtınî inanışını da reddederler. Kendi aralarında din işlerini bilenler (ukkâl) ve bilmeyenler (cuhhâl) diye ikiye ayrılırlar. Kendi inanışlarına gerçek tevhid inanışı, kendilerine de muvahhid derler. Kurban ve Ramazan Bayramına benzeyen iki bayramları vardır.
Hamza'nın öğretisi
Dürzîliğin temel inancı Hamza ibn Ali tarafından oluşturulmuş olan dört temel ilkeye (farz) dayanır.
1. Hâkim’i ilâh bilmek: Hâkim, hem Tanrı hem de insandır (Lâhut-Nâsut). Bu iki nitelik birbirinden ayrılmayacak ölçüde iç içe geçmiştir. Tanrı'nın tüm işleri anlamlı ve bilgecedir. İnsan aklı O’nu ve işlerini kavrayıp tanımlayamaz. Allah, yeryüzünde birçok kez insan biçiminde zuhur etmiştir; en son olarak da kendisini Hâkim biçiminde göstermiştir. Kötülükler ve bozukluklar ortadan kalktığında gizlendiği yerden bir kez daha ortaya çıkacak, Dürzîleri ödüllendirip inançsızları cezalandıracaktır.
2. Emri bilmek: “Kaim al-Zaman” olarak da adlandırılan emir, Hamza ibn Ali'nin kendisidir. Hamza, Allah’ın ilk yarattığı, ilk cevheridir. Evren ve tüm diğer varlıklar ondan yaratılmıştır; bu nedenle Hamza, yaratıkların en onurlusu ve Allah'ın elçisidir. Dünya ve Ahiret işlerini yöneten, ceza ve ödül veren odur. Allah'ın öz nurundan yaratıldığı için, imamların imamı olup, kıyâmet gününde sevap ve ikab onun eli ile yapılacaktır. Yer, içer, el ile tutulur. Babası ve anası vardır. Karısı ve çocukları yoktur. O, nedenlerin nedeni ve tümel akıldır (Akl-i Külli).
3. Hududu bilmek: Tanrısal emirleri öğreten ve yayanlara “Hudud” denir. Hudud’un başı Hamza’dır ve onunla birlikte sayıları beşe ulaşır. Bunlara “Vezir” de denilir. Hamza’dan sonra gelen dört hudud yaratıkların en onurlularıdır, evlenmedikleri gibi her türlü günahtan uzaktırlar. Bunlar dışında hudud sayılan üç grup daha vardır: “Dâîler”, “Mezunlar” ve “Mukassirler”.
Dinin önderleri diye adlandırılan “hudud” aslında beş tanrısal ilkeyi temsil etmektedir. Beş Dürzî önderin de kişiliklendirilen bu beş ilkeden ilki erkek ilke olan Evrensel Akıl’dır ve Tanrı’nın ilk yarattığı varlık olan Hamza ibn Ali tarafından temsil edilir. tarafından kişiliklendirilen ikincisi Evrensel Ruh’tur (Nefs) ve dişi ilkedir. Bunların ikisinden, ’te kişiliklenen, Söz (Logos) türemiştir. Söz ve Evrensel Ruh’tan üreyen ve ’da kişilik kazanan dördüncüsü ise Sağ Kanat (El-Cenahu’l-Eymen) ya da yöntem’dir. Sağ Kanat’tan aynı biçimde üreyen ve El-Mu'tenâ Baha’ud-Dîn’da kişiliklenen Sol Kanat (El-Cenahu’l-Yesar) ya da izleyen beşincileridir. Bunlar, aynı On sefirotun Kabalacılar’ın gizem ağacını oluşturması gibi, Dürzîliğin dinsel hiyerarşisini oluştururlar. Büyük olasılıkla Dürzîler bu kavramları Kabalacılar’dan almışlardır.
4. Vasiyetlere uymak: Bazı ahlak kurallarından oluşan ve “Hâsıl” da denilen vasiyetlere uyulması zorunludur. Bu kurallar:
- Doğru sözlü olmak (Sıdk al-Lisan).
- Kardeşlik, mezhep üyelerini koruma (Hıfz al-İhvan).
- Önceki tüm ibadetlerin ve dinsel inançların terk edilmesi.
- İblis’ten ve tüm kötülerden uzak durmak.
- Hâkim’in tek tanrı olduğuna inanmak (Tevhid al-Hâkim).
- Hâkim’in buyruk ve eylemlerine boyun eğmek.
- Hâkim’in iradesine teslim olmak.
Dürzî inancının özetle ilkeleri
- Yalnızca tek bir Tanrı vardır. O, bilinmez ve bilinemez, tahayyül edilemez. Yalnızca O’nun varlığını, var olduğunu doğrulayabilir ya da bilebiliriz. Tanrı insan biçiminde dokuz kez görünmüştür. Bunlar, bedenleşme (incarnation) biçiminde değildir, zira Tanrı bir bedene gerek duymaz, bu belirmeler daha çok bir insanın elbise giymesi gibi Tanrı’nın beden giymesi tarzında olmuştur.
- Dürzîlerde bilgeliğe yalnızca belirli bir dinsel eğitimi tamamlamış olan seçkin kişilerce ulaşılır; bunlara akıllılar anlamına gelen Ukkal denir. Bunlar başlarına beyaz sarık sararlar ve kendi aralarında özel toplantılar düzenlerler. Dürzîlik'te Ukkal'in uygulamakta olduğu dokuz dereceli bir hiyerarşik yapılanma bulunmaktadır. İnisiyasyonun ilk yılında deneme süresini tamamlayan aday asıl üyeliğe kabul edilebilir. Çıraklık devresini tamamlayan Dürzî’nin ancak ikinci yılda inancının simgesi olan beyaz sarık takmasına izin verilir ve mezhebin tüm gizemli âyinlerine katılmaya hak kazanır.
- Çoğunluğu oluşturan diğerleri Dürzî inançlarının yalnızca sınırlı bir bölümünü bilirler ve bunlara da cahiller anlamına gelen Cuhhal denilir. Bunlar ancak herkese açık ibadet yerlerinde buluşurlar. Böylelikle iki katlı bir inançsal yapıya sahip olan Dürzîlik, kendine özgü bir ezoterik yapı ortaya koymaktadır. Bu tür iki katlı inançsal yapıların özellikle Manicilik, Bogomiller, Paflikyanlar ve Batı’da Katharlar’da bulunduğu bilinmektedir.
- Dürzîlerin inançsal ilkelerinin yalnızca bir tür inisiyasyondan geçmiş kendi mezhep üyelerine açıklanan gizler olması nedeniyle, inanç ve öğretileri tam olarak bilinmemekle beraber Musevilik, Hristiyanlık ve İslamiyet karışımı bir uzlaşımcı sentez gibi değerlendirilmektedir.
- Tapınmaları gizli olduğundan törenleri hakkında güvenilir bilgilere sahip değiliz. Yüksek ağaçlıklar arasında veya dağların tepelerinde gizlenmiş kutsal yapılarında hemen hiç süsleme yoktur. Belirli bir ritüelleri ve okudukları bir duaları da yoktur, ama törenler sırasında ilahiler söyler ve kutsal kitaplarını okurlar.
- Son olarak, sanki gizli bir örgüte benzerliklerini tamamlamak için, Dürzîlerin birbirlerini tanıyabilmek amacıyla benimsedikleri işaret ve şifreler olduğunu ve bunların karşılıklı olarak alınıp verilmemesi halinde gizemlerine dair tek sözcük etmedikleri bilinmektedir. Diline sahip olma (dürüstlük), kardeşini koruma (kardeşlik), yaşlıya saygı, diğerlerine yardım, vatanı koruma ve bir Tanrı'ya inanmaktır. Dürzi inancın bir diğer büyük esası da sadece insanlar arasında olan bir tür reenkarnasyondur. Dürzîler çok eşli evliliği, tütün ve alkol kullanımını, domuz eti tüketimini yasak sayarlar. Ayrıca Dürzîlik; Müslümanlar, Hristiyanlar, Yahudiler veya diğer dinlere mensup olanlarla evlenmeyi yasaklar. Fakat bu modern topluluklarda çoğunlukla göz ardı edilmektedir.
- Dürzî inancı beş kozmik ilke içerir ve bu ilkeler ile sembolize edilir: Zekâ (yeşil), ruh (kırmızı), kelime (sarı), gelenek (mavi) ve (beyaz). Bu erdemlerin beş farklı ruh olarak sürekli Dünya üzerinde, peygamberler ve filozoflar olarak reenkarnasyona uğradığına inanılır. Bu peygamber ve filozoflara, Âdem, Pisagor, Akhenaton da dâhildir. İslam Dîni'nin inandığı İsa ve Muhammed gibi peygamberlere Dürzîler'in inanıp inanmadığı kesin belli değildir. Ayrıca, oruç, namaz ve hac gibi İslamî ibâdetleri de yapmak zorunda değillerdir. Bu gibi sebeplerden dolayıdır ki Sünni mezhepler, Dürzîliğin i'tikaden İslâmiyet ile bir alâkasının bulunmadığı görüşünde birleşmektedir. Buna karşın, Dürzîler ise kendilerini İslam dini siyasi mezheplerinden Şiî-İslâmiyet'in bir mezhebi olarak tanımlamaktadır.
Dürzî yıldızı ve renklerinin anlamı
Dürzîler'in kutsal simgesi beş köşeli bir yıldızdır. Bu yıldızın her bir köşesi ayrı renkte olup, beş hududu ve onların niteliklerini temsil eder:
- Yeşil: Gerçeğin anlaşılması ve kavranması için gerekli olan “Akıl” dır. Allah’ın iradesini temsil eder.
- Kırmızı: “Nefs”dir ve varlığın sınırlarını belirler. Akla yardımcıdır.
- Sarı: Gerçeğin en yalın ifadesi olan “Söz”dür. İlk ikisine yardımcı olmaktadır.
- Mavi: “As-Sabik”tir. İradenin düşünsel gücünü temsil eder. Söz’e yardımcı olmak ve onu her türlü kötülükten koruyarak, evreni uyum ve düzen içinde tutmak üzere yaratılmıştır.
- Beyaz: “Al-Tali”dir. Mavi’nin gerçekleşmesi ve gücün maddeleşmesidir.
Tapınak Şövalyeleri ve Dürzîler
Haçlılar'ın Kutsal Topraklar'da egemen oldukları dönemde, Tapınak Şövalyeleri'nin karşılaştığı Doğu'ya özgü birçok gizemci inanç akımlarından biri de Dürzîlik'tir. Dürzîler'in inanç sisteminin ve ezoterik uygulamalarının Tapınak Şövalyeleri'ni etkilediği sıkça ileri sürülen bir savdır. Bu sava göre Tapınak Şövalyeleri, daha sonra Avrupa’ya aktarılan ve zamanla Masonluk sistemine yerleşen bir takım inanç ve geleneklerinin esinini Dürzîler'den almışlardır.
Tapınak Şövalyeleri'nin Dürzîler ile bağıntısının hem tarihsel hem de geleneksel bir takım kanıtları olmakla beraber, bunun Masonluk ve Tapınak Şövalyeleri üzerinde ne gibi etkileri olduğu konusunda yalnızca varsayımlarda bulunulabilir.
'in gnostikler ile ilgili yapıtında ileri sürdüğüne göre: “Mısır halifesi Hâkim'in mezhebin kurucusu olduğu ileri sürülmesine karşın Dürzîler'in, Prokopius'un VI. yüzyılda Lübnan ve Suriye’de hızla çoğaldıklarını söylediği Gnostik mezheplerin kalıntıları olmaları daha akla yakındır. Komşuları arasındaki yaygın kanıya göre Dürzîler, dana şeklindeki bir puta tapınmakta ve gizli toplantılarında Roma döneminde ’e (yılanı kutsallaştıran ve ona tapan bir tarikat), Ortaçağda Tapınak Şövalyeleri'ne ve çağımızda da Masonlar'a atfedilen törenler yapmaktadırlar.”
Bu görüşün başka yazarlarca da onaylandığı görülüyor. Ancak King'e göre, önemli ve ilginç olan nokta: “Dürzîler'in kendi önderlerinin İskoçya’da gizlendiğine inanmalarıdır.” Kuşkusuz bu, Tapınak Şövalyeleri'nin o yörede çok güçlü oldukları dönemlerden kalma bir inanıştır.
Dürzîler'in İslâmiyet'in bir mezhebi olan İsmail’îyye içindeki genel konumu
| 2. İmâm Hüseyin | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. İmâm Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4. İmâm Muhammed el-Bakır | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| İmamet | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 5. İmâm Câ'fer-i Sâdık | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Dürz’îyye Tarikâtı'nın Şiîlik mezhepleri arasındaki genel konumu
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Durziler Arapca درزي veya موحدون دروز Ibranice דרוזי Orta Dogu kaynakli Sabiilik ve Ezidilik gibi dinlerin etkisiyle 11 yuzyilda Islamiyet in Siilik mezhebinin Ismailiyye kolundan koken alarak ortaya cikmis olan tektanrili bir dini inanc toplulugudur Bu dine inananlara Durzi denir cogulu Duruz Kendilerine birlestiriciler tek tanricilar anlamina gelen Muvahhidun derler Durzilik دروز DruziyyahDurzi YildiziOnemli nufusa sahip bolgelerSuriye700 000Lubnan280 000 350 000Israil118 000Urdun20 000Avrupa100 000ABD20 000Kanada15 000Avustralya10 000DillerArapca Ingilizce Ibranice Sadece Israil de Fransizca Sadece Lubnan ve Suriye de DinDini Kitaplari Kur an i Kerim Risalet ul Hikmet Ezoterik ve Gizli Kitaplari veDurzilik TarikatiMuhammed bin Isma il Nestekin ed Derezi tarafindan Altinci Fatimi Halifesi EbuʿAli el Mansur el Hakim bi EmrʿAllah in ilahligi onun gayba halinde saklanan Mehdi oldugu ve tenasuh inanclari uzerine kurulu olan ayrica Risalet ul Hikmet Hikmet Mekuplari veEl Hikmet ul Serifeadinda acik El Munferid bi ZatihiveEl Seriat ul Ruhaniyyeadinda gizli kitaplari itikadi inanclarinin temel kaynagi olarak benimseyen dini topluluk Yunan felsefesiyle beraber ve Sabiilik ve Hristiyanlik gibi dinlerden de etkilenmislerdir Sunni mezhepler tarafindan Islam disi ilan edilmislerdir Durziler de kendilerini Musluman olarak gormezler Durzi nufusu konusunda kesin bir bilgi olmamakla birlikte degisik kaynaklara gore sayilarinin 1 000 000 ile 2 500 000 arasinda oldugu sanilmaktadir EtimolojiDurzi adinin bu inanisin asil daisi davetci ve yayicisi Muhammed bin Isma il ed Derezi den geldigi sanilmaktadir kaynak belirtilmeli Derezi sozcugunun de daha sonra Arap dili gramerinde degisiklige ugrayarak Durzi veya Durzu kelimesine donustugu sanilmaktadir Durzi sozcugunun cogulu ise Duruz dur Durzilerin isgaline ugrayan Hevran bolgesi daha sonra Cebel el Durzi Durzi dagi olarak anilmaya baslamistir Daha zayif olan bir baska sava gore ise Durzi ismi Hacli Seferleri sirasinda Lubnan daglarina yerlesmis olan adindan gelmektedirler Bu toplulugun torunlari kendi dil ve dinlerini tumuyle yitirmislerdir TarihiDurzilik ile alakali bir dizinin parcasidir Isma ili Durz iyye Mezhebi Kuruculari Tevhid Davasi nin Basi ve Isma il iyye Mezhebi nin On Altinci Da i i A zami الحاكم بأمر الله المنصور بن العزيز بالله بن المعز لدين الله معد الفاطمي El Hakim bi Emr Allah el Mansur ibn il Aziz bi llah ibn il Mu izz li Din Allah Ma d el Faṭimiy Tevhid Davasi Bas Da i i Evvel Imami حمزه بن علي بن أحمد Hamza ibn i Ali ibn i Aḥmed Tevhid Davasi Da i i Sani Fatimiler Halifeligi Epemiye Suriye Valisi El Mu tena Baha ud Din ʿAli ibn i Ahmed ibn i ed Deyf es Samuki ed Ta i Durzilik Islam Dini nin Sii mesrebinin bir mezhebi olan Ismailiyye grubundan koken almistir Durzilik 10 yuzyilda Fatimi Devleti nin altinci halifesi EbuʿAli el Mansur el Hakim bi EmrʿAllah bin el Aziz billah ve onun veziri Hamza ibn Ali ibn Ahmed tarafindan kurulmustur Ilk olarak Hamza halife El Hakim in Allah in adina yonetici oldugunu ortaya atmistir Hakim in uluhiyyet iddiasi ve bu iddiasini farkli yerlere gonderdigi da iler ile yaymaya calismasi kisa surede halkin tepkisine neden olmustur Bu siralarda El Hakim veziri Hamza yi imam tayin etmistir Ayni zamanlarda El Hakim in dailerinden Muhammed bin Isma il Nestekin ed Derezi kendisinin imam tayin edilmesi icin calisir ama bu halki kizdirmis ve isyan eden halk tarafindan 1020 yilinda oldurulmustur Halkin olumsuz tepkisi uzerine bir sure dini yayma faaliyetlerine ara verilmis fakat daha sonra Hamza yeniden faaliyete baslamistir Bircok yeni inanan elde edilir El Hakim 1021 yilinda bir dagda kaybolur buyuk ihtimalle oldugu sanilmaktadir El Hakim in olumunden sonra Hamza da inzivaya cekilir Sonraki halife Ali ez Zahir Durzilere karsi kotu davranir ve bu Durzi cemaatin inanclarini saklamaya baslamasina neden olur Durziler Islam Dini nde takiyye terimi ile tanimlanan gercek inanci saklama ve genelin inancina bagli gozukme siyasetini uygulamaga baslarlar Durziligin inancsal kokeni Misir daki Fatimi Devleti ne dayanmaktadir Arastirmacilar Durziligin tarih sahnesine ilk cikisini Fatimi halifesi Hakim Biemrillah in kendisinin Tanri oldugu fikrini ileri surdugu 1017 yili olarak kabul ederler Cunku Durzilik ilk olarak 1017 yilinda Anti Lubnan Daglari nda yasayan Ismaililer in Fatimiler Halifeligi in altinci halifesi olan EbuʿAli el Mansur el Hakim bi EmrʿAllah in uluhiyyet iddialarini kabul etmeleriyle ortaya cikmistir Bu nedenle bu yil Durzilerce takvim baslangici bicimde degerlendirilir Hakim in veziri olan Hamza Hakim in Tanriligina dayanan bu yeni inanci yaymak gorevini ustlenir ve Hakim in imamligini ve tanriligini savunan iki risale kaleme alir Bu risalelerde Allah u Teala nin Yedi Imam a hulul ederek insan biciminde ortaya ciktigi ve en son olarak da Dunya ya Hakim bi Emrʿil Lah in ozunde geldigine iman ederler Hamza Hakim in tanriliginin yani sira kendisinin de peygamber oldugunu ortaya atar Hamza bu yeni inanclari yaymasi amaciyla Muhammed bin Isma il ed Derezi yi Suriye ye gonderir Nestekin Suriye ve civarinda yaptigi propagandalarda oldukca basarili olur Diger taraftan 1020 yilinda Hamza Kahire de bir camide inanclarini acikca duyurur ve bunun uzerine Hamza karsiti buyuk bir ayaklanma baslar Hamza bir sure Hakim tarafindan korunur ve sonra ortadan yok olur Halife Hakim ise giderek genisleyen ayaklanma karsisinda ozellikle Fustat kentine karsi muthis bir intikam hareketine girisir Ne var ki tam bu sirada halife Hakim de 23 Subat 1021 gecesi esrarengiz bicimde ortadan kaybolur Hakim ve Hamza nin yandaslari Misir i terk etmek ve Suriye de Muhammed bin Isma il ed Derezi tarafindan olusturulan topluluklara katilmak zorunda kalirlar Zamanla guclenen Durziler Hacli Seferleri sirasinda Anti Lubnan Daglari ndaki Ismaililer ile birleserek Islam ordularina karsi Hristiyanlarin yaninda yer aldilar Ancak bu donemde o yorede yasayan Ismaililer ile Durziler arasindaki iliskiler hakkinda acik bir fikir edinmek olanakli degildir Bircok arastirmaci bu iki mezhebi birbirine karistirmistir Kesin olarak bilinen her iki mezhebin de Hacli Seferlerinin sonuna kadar Hristiyanlar in muttefiki olarak kaldiklaridir Hacli Seferlerinden sonra da bolgede varliklarini surduren Durziler ve diye iki kola ayrildilar Yemaniler Mercidabik Savasinda 1516 Osmanlilar in Kaysiler ise Memluklularin safinda yer aldi Daha sonraki yillarda sik sik cikardiklari ayaklanmalar ve kargasaliklarla Osmanli Imparatorlugu ndaki sorunlu topluluklardan biri olma ozelliklerini surdurduler I Dunya Savasi sirasinda diger Arap kabileleri gibi Osmanlilar a karsi harekete gectiler ve Fransiz isgali sonucu 1918 Osmanli yonetiminden ayrildilar Fransizlar Durziler in yasadiklari yorede ozerk Cebel i Duruz Emirligi ni kurdular 1921 Durzi Emirligi 1936 yilinda kaldirildi ve Durziler in bir kismi Suriye ye bir kismi da Lubnan a baglandi Nufus ve dagilimiFransiz mandasi Suriye Halep bolgesi Sam bolgesi Alavi bolgesi Alexandrette bolgesi sonraki Hatay Cumhuriyeti Lubnan bolgesi Durzi bolgesi Durzilerin Dunya uzerindeki toplam sayilarinin yaklasik 1 000 000 ile 2 500 000 arasinda oldugu sanilmaktadir Durziler bugun Lubnan Suriye Israil ve Urdun de daginik topluluklar biciminde yasamaktadirlar En yogun olarak yasadiklari bolge Lubnan in daglik yoreleridir Durziler uzun yillardan beri Lubnan daginin guneyi ile Anti Lubnan Daglarinin batisi arasinda kalan kuzeyde Beyrut tan guneyde Sur a ve Akdeniz kiyilarindan Sam a kadar uzanan bolgede oturmaktadirlar Ayrica az sayida da olsa Avrupa ABD Kanada Latin Amerika ulkeleri Brezilya Arjantin Sili Peru Meksika ve hatta Avustralya da da Durzi topluluklari bulunmaktadir Durziler in etnik kokeniGeleneksel dini kiyafeti icerisinde Durzi bir kadin 1870 ler Lubnan Durzilerin irk olarak kokenleri konusu tartismalidir ve oldukca farkli koken kuramlari ileri surulmustur Bir goruse gore Durzilerin kokeni Hititler e ya da Galatlar a kadar geri goturulur Bazi arastirmacilar eski Iran kavimlerinden Persler in ve Medler in inanclari olan Mazdekizm Mazdekcilik ile Durzilik arasindaki benzerlikleri kanit sayarak Durzilerin bu kavimlerin soyundan geldiklerini ileri surerler Kimi etnograflar ise Durzilerin Asurlular tarafindan surgun edilmis barbar bir kavmin devami olduklarini savunurlar kaynak belirtilmeli Durzilerin kokeni hakkinda bir baska gorus bunlari Fenikelilere ve ozellikle Eski Ahit te I Krallar 5 6 da sozu edilen ve Suleyman Tapinagi nin yapimi sirasinda Lubnan daglarindan kereste saglayan Saydali iscilere baglamaktadir Uzun yillar boyunca Lubnan da yasamis olan Haskett Smith The Druses of Syria Suriye Durzileri adli yapitinda Durziler kendilerinin Suleyman Tapinagi ni yapanlarin torunlari olduklarini ileri suruyorlar oysa Eski Ahit ve Yahudi tarihi hakkinda bilgileri pek sinirli diye belirtmektedir Durziler kendilerini Arap irkindan sayarlar Durzilerin kokeni konusunda en cok yandas toplamis olan gorus Durzilerin Yemen deki Aramilerle karismis olan Araplar olduklari bicimindedir Bu goruse gore Durziler buyuk bir sel felaketinden sonra Yemen den ayrilarak kuzeye goc ettiler Islamiyet in yayilmasi sirasinda bu yeni dini benimseyerek Lubnan in daglik yorelerini yurt edindiler Durzilerin kokeni hakkinda Bati da gelistirilmis olan bir soylenceye gore Durziler Hacli Seferleri sirasinda Lubnan daglarina yerlesmis olan Kont Dreux ve adamlarinin soyundan gelmektedirler Bu toplulugun torunlari kendi dil ve dinlerini tumuyle yitirmislerdir Durzi sozcugunun kokeni de Dreux den turemistir Soylenceye gore XII yuzyilda yorede kalip memleketlerine donemeyen bu Haclilar Muslumanlarin baskisi karsisinda nun komutasi altinda daglara cekilmisler ve yerliler ile evlenerek ayri bir topluluk olusturmayi basarmislardir XVII yuzyilda bu soylence daha da gelistirilmis ve Durzilerin basinda bulunan Emir II Fahreddin in Lorraine Hanedani ile kan bagi bulundugu ve bu yolla ilk Kudus Hacli Kralina baglandigi ortaya atilmistir Fahreddin in 1613 1618 yillari arasinda Floransa ve Paris te kaldigi hem Medici Hanedani hem de Fransa Krali XIII Louis ile Osmanlilar a karsi ittifak kurdugu bilinmektedir DilDurziler in ana dili Arapca dir Suriye ve Urdun deki Durziler e bagli Sam lehcesini Lubnan dakiler ise Beyrut lehcesini konusmaktadirlar Ayrica Suriye ve Lubnan daki Durziler in bir kismi yasadiklari bolgenin bir zamanlar Fransiz hakimiyetinde olmasindan dolayi ileri duzeyde Fransizca da bilmekte ve konusmaktadirlar Andrews 1992 215 Israil deki Durziler ise Arapca nin yani sira Ibranice de bilmekte ve konusmaktadirlar Andrews 1992 215 Ayrica Dunya nin ABD Kanada Avustralya Yeni Zelanda ve Avrupa ulkeleri gibi Orta Dogu dan uzak bolgelerinde yasayan Durziler Ingilizce ve Fransizca gibi dilleri Latin Amerika ulkelerinde Brezilya Arjantin Sili Peru Meksika yasayan Durziler ise Ispanyolca ve Portekizce yi anadilleri Arapca kadar iyi konusmaktadirlar Andrews 1992 216 Durzi inanciDurzi inancinin ana esaslarinin cok az bir kismi kamuya aciktir inanc esaslarinin cogu herkesten saklanir Bu biraz da uzun sure inanclarini saklamalari yuzunden gelismistir Durziler Tanri nin birligine inanirlar bu nedenle kendilerini Ehl el Tevhid Tevhid ehli birlestiriciler olarak anmislardir Durzi inanci Musevilik Hristiyanlik ve Islam inanclarina benzer bir sekilde monoteistiktir Durzi teolojisi Yeni platoncu dusunceden ve bazi gnostik ve ezoterik gruplardan etkilenmistir Ayrica genel kaninin aksine Durzi dusuncesi Sufizm den etkilenmemistir Ayrica kimi arastirmacilarin Durziligi Islam in batini akimlari arasinda saymalarina karsin Durziligin Sunni seriatiyla oldugu kadar Sii Batini anlayisla da catisan taraflari vardir Durzi inancina gore Allah Yedi Imam dan sonra Fatimi halifesi Hakim Biemrillah el Mansur Ibnil Aziz Billah ta Hakim Biemrihi adiyla insan kiliginda gorunmustur Halife nin veziri Hamza ibn Ali de onun peygamberidir Durziligin dort sarti Hakim in Allah olduguna inanmak emri tanimak hududu bilmek ve nasihate uymaktir Hakim hem Allah hem de insandir Ancak iki turlu gorunusu vardir Lahuti Allah ve Nasuti insan Bu iki gorunus birbirine benzemez Akilla anlasilamayan Hakim bircok defa insan seklinde gorunmus insanlar fitne fesada baslayinca gizlenmistir Yeniden ortaya ciktiginda Durzileri mukafatlandiracak kendine inanmayanlari da cezalandiracaktir Hakim imamligi veziri Hamza ya birakmistir Hamza insana hulul eden bir cevher yaratiklarin en sereflisidir Kainat ondan dogmustur ilk yaratilan odur Ruhlara hukmeden gunah ve sevaplari hesaplayan dunya ve ahiret islerini elinden geciren odur Ilahi emirleri ogreten hududlarin basi yine Hamza dir Durzilerin tapinaklarina adi verilir Seriat yolunu da Sii Batini inanisini da reddederler Kendi aralarinda din islerini bilenler ukkal ve bilmeyenler cuhhal diye ikiye ayrilirlar Kendi inanislarina gercek tevhid inanisi kendilerine de muvahhid derler Kurban ve Ramazan Bayramina benzeyen iki bayramlari vardir Hamza nin ogretisi Durziligin temel inanci Hamza ibn Ali tarafindan olusturulmus olan dort temel ilkeye farz dayanir 1 Hakim i ilah bilmek Hakim hem Tanri hem de insandir Lahut Nasut Bu iki nitelik birbirinden ayrilmayacak olcude ic ice gecmistir Tanri nin tum isleri anlamli ve bilgecedir Insan akli O nu ve islerini kavrayip tanimlayamaz Allah yeryuzunde bircok kez insan biciminde zuhur etmistir en son olarak da kendisini Hakim biciminde gostermistir Kotulukler ve bozukluklar ortadan kalktiginda gizlendigi yerden bir kez daha ortaya cikacak Durzileri odullendirip inancsizlari cezalandiracaktir 2 Emri bilmek Kaim al Zaman olarak da adlandirilan emir Hamza ibn Ali nin kendisidir Hamza Allah in ilk yarattigi ilk cevheridir Evren ve tum diger varliklar ondan yaratilmistir bu nedenle Hamza yaratiklarin en onurlusu ve Allah in elcisidir Dunya ve Ahiret islerini yoneten ceza ve odul veren odur Allah in oz nurundan yaratildigi icin imamlarin imami olup kiyamet gununde sevap ve ikab onun eli ile yapilacaktir Yer icer el ile tutulur Babasi ve anasi vardir Karisi ve cocuklari yoktur O nedenlerin nedeni ve tumel akildir Akl i Kulli 3 Hududu bilmek Tanrisal emirleri ogreten ve yayanlara Hudud denir Hudud un basi Hamza dir ve onunla birlikte sayilari bese ulasir Bunlara Vezir de denilir Hamza dan sonra gelen dort hudud yaratiklarin en onurlularidir evlenmedikleri gibi her turlu gunahtan uzaktirlar Bunlar disinda hudud sayilan uc grup daha vardir Dailer Mezunlar ve Mukassirler Dinin onderleri diye adlandirilan hudud aslinda bes tanrisal ilkeyi temsil etmektedir Bes Durzi onderin de kisiliklendirilen bu bes ilkeden ilki erkek ilke olan Evrensel Akil dir ve Tanri nin ilk yarattigi varlik olan Hamza ibn Ali tarafindan temsil edilir tarafindan kisiliklendirilen ikincisi Evrensel Ruh tur Nefs ve disi ilkedir Bunlarin ikisinden te kisiliklenen Soz Logos turemistir Soz ve Evrensel Ruh tan ureyen ve da kisilik kazanan dorduncusu ise Sag Kanat El Cenahu l Eymen ya da yontem dir Sag Kanat tan ayni bicimde ureyen ve El Mu tena Baha ud Din da kisiliklenen Sol Kanat El Cenahu l Yesar ya da izleyen besincileridir Bunlar ayni On sefirotun Kabalacilar in gizem agacini olusturmasi gibi Durziligin dinsel hiyerarsisini olustururlar Buyuk olasilikla Durziler bu kavramlari Kabalacilar dan almislardir 4 Vasiyetlere uymak Bazi ahlak kurallarindan olusan ve Hasil da denilen vasiyetlere uyulmasi zorunludur Bu kurallar Dogru sozlu olmak Sidk al Lisan Kardeslik mezhep uyelerini koruma Hifz al Ihvan Onceki tum ibadetlerin ve dinsel inanclarin terk edilmesi Iblis ten ve tum kotulerden uzak durmak Hakim in tek tanri olduguna inanmak Tevhid al Hakim Hakim in buyruk ve eylemlerine boyun egmek Hakim in iradesine teslim olmak Durzi inancinin ozetle ilkeleri Yalnizca tek bir Tanri vardir O bilinmez ve bilinemez tahayyul edilemez Yalnizca O nun varligini var oldugunu dogrulayabilir ya da bilebiliriz Tanri insan biciminde dokuz kez gorunmustur Bunlar bedenlesme incarnation biciminde degildir zira Tanri bir bedene gerek duymaz bu belirmeler daha cok bir insanin elbise giymesi gibi Tanri nin beden giymesi tarzinda olmustur Durzilerde bilgelige yalnizca belirli bir dinsel egitimi tamamlamis olan seckin kisilerce ulasilir bunlara akillilar anlamina gelen Ukkal denir Bunlar baslarina beyaz sarik sararlar ve kendi aralarinda ozel toplantilar duzenlerler Durzilik te Ukkal in uygulamakta oldugu dokuz dereceli bir hiyerarsik yapilanma bulunmaktadir Inisiyasyonun ilk yilinda deneme suresini tamamlayan aday asil uyelige kabul edilebilir Ciraklik devresini tamamlayan Durzi nin ancak ikinci yilda inancinin simgesi olan beyaz sarik takmasina izin verilir ve mezhebin tum gizemli ayinlerine katilmaya hak kazanir Cogunlugu olusturan digerleri Durzi inanclarinin yalnizca sinirli bir bolumunu bilirler ve bunlara da cahiller anlamina gelen Cuhhal denilir Bunlar ancak herkese acik ibadet yerlerinde bulusurlar Boylelikle iki katli bir inancsal yapiya sahip olan Durzilik kendine ozgu bir ezoterik yapi ortaya koymaktadir Bu tur iki katli inancsal yapilarin ozellikle Manicilik Bogomiller Paflikyanlar ve Bati da Katharlar da bulundugu bilinmektedir Durzilerin inancsal ilkelerinin yalnizca bir tur inisiyasyondan gecmis kendi mezhep uyelerine aciklanan gizler olmasi nedeniyle inanc ve ogretileri tam olarak bilinmemekle beraber Musevilik Hristiyanlik ve Islamiyet karisimi bir uzlasimci sentez gibi degerlendirilmektedir Tapinmalari gizli oldugundan torenleri hakkinda guvenilir bilgilere sahip degiliz Yuksek agacliklar arasinda veya daglarin tepelerinde gizlenmis kutsal yapilarinda hemen hic susleme yoktur Belirli bir rituelleri ve okuduklari bir dualari da yoktur ama torenler sirasinda ilahiler soyler ve kutsal kitaplarini okurlar Son olarak sanki gizli bir orgute benzerliklerini tamamlamak icin Durzilerin birbirlerini taniyabilmek amaciyla benimsedikleri isaret ve sifreler oldugunu ve bunlarin karsilikli olarak alinip verilmemesi halinde gizemlerine dair tek sozcuk etmedikleri bilinmektedir Diline sahip olma durustluk kardesini koruma kardeslik yasliya saygi digerlerine yardim vatani koruma ve bir Tanri ya inanmaktir Durzi inancin bir diger buyuk esasi da sadece insanlar arasinda olan bir tur reenkarnasyondur Durziler cok esli evliligi tutun ve alkol kullanimini domuz eti tuketimini yasak sayarlar Ayrica Durzilik Muslumanlar Hristiyanlar Yahudiler veya diger dinlere mensup olanlarla evlenmeyi yasaklar Fakat bu modern topluluklarda cogunlukla goz ardi edilmektedir Durzi inanci bes kozmik ilke icerir ve bu ilkeler ile sembolize edilir Zeka yesil ruh kirmizi kelime sari gelenek mavi ve beyaz Bu erdemlerin bes farkli ruh olarak surekli Dunya uzerinde peygamberler ve filozoflar olarak reenkarnasyona ugradigina inanilir Bu peygamber ve filozoflara Adem Pisagor Akhenaton da dahildir Islam Dini nin inandigi Isa ve Muhammed gibi peygamberlere Durziler in inanip inanmadigi kesin belli degildir Ayrica oruc namaz ve hac gibi Islami ibadetleri de yapmak zorunda degillerdir Bu gibi sebeplerden dolayidir ki Sunni mezhepler Durziligin i tikaden Islamiyet ile bir alakasinin bulunmadigi gorusunde birlesmektedir Buna karsin Durziler ise kendilerini Islam dini siyasi mezheplerinden Sii Islamiyet in bir mezhebi olarak tanimlamaktadir Durzi yildizi ve renklerinin anlami Durziler in kutsal simgesi bes koseli bir yildizdir Bu yildizin her bir kosesi ayri renkte olup bes hududu ve onlarin niteliklerini temsil eder Yesil Gercegin anlasilmasi ve kavranmasi icin gerekli olan Akil dir Allah in iradesini temsil eder Kirmizi Nefs dir ve varligin sinirlarini belirler Akla yardimcidir Sari Gercegin en yalin ifadesi olan Soz dur Ilk ikisine yardimci olmaktadir Mavi As Sabik tir Iradenin dusunsel gucunu temsil eder Soz e yardimci olmak ve onu her turlu kotulukten koruyarak evreni uyum ve duzen icinde tutmak uzere yaratilmistir Beyaz Al Tali dir Mavi nin gerceklesmesi ve gucun maddelesmesidir Tapinak Sovalyeleri ve DurzilerHaclilar in Kutsal Topraklar da egemen olduklari donemde Tapinak Sovalyeleri nin karsilastigi Dogu ya ozgu bircok gizemci inanc akimlarindan biri de Durzilik tir Durziler in inanc sisteminin ve ezoterik uygulamalarinin Tapinak Sovalyeleri ni etkiledigi sikca ileri surulen bir savdir Bu sava gore Tapinak Sovalyeleri daha sonra Avrupa ya aktarilan ve zamanla Masonluk sistemine yerlesen bir takim inanc ve geleneklerinin esinini Durziler den almislardir Tapinak Sovalyeleri nin Durziler ile bagintisinin hem tarihsel hem de geleneksel bir takim kanitlari olmakla beraber bunun Masonluk ve Tapinak Sovalyeleri uzerinde ne gibi etkileri oldugu konusunda yalnizca varsayimlarda bulunulabilir in gnostikler ile ilgili yapitinda ileri surdugune gore Misir halifesi Hakim in mezhebin kurucusu oldugu ileri surulmesine karsin Durziler in Prokopius un VI yuzyilda Lubnan ve Suriye de hizla cogaldiklarini soyledigi Gnostik mezheplerin kalintilari olmalari daha akla yakindir Komsulari arasindaki yaygin kaniya gore Durziler dana seklindeki bir puta tapinmakta ve gizli toplantilarinda Roma doneminde e yilani kutsallastiran ve ona tapan bir tarikat Ortacagda Tapinak Sovalyeleri ne ve cagimizda da Masonlar a atfedilen torenler yapmaktadirlar Bu gorusun baska yazarlarca da onaylandigi goruluyor Ancak King e gore onemli ve ilginc olan nokta Durziler in kendi onderlerinin Iskocya da gizlendigine inanmalaridir Kuskusuz bu Tapinak Sovalyeleri nin o yorede cok guclu olduklari donemlerden kalma bir inanistir Durziler in Islamiyet in bir mezhebi olan Ismail iyye icindeki genel konumu 2 Imam Huseyin 3 Imam Ali Zeyn el Ab i Din 4 Imam Muhammed el Bakir Imamet 5 Imam Ca fer i Sadik 6 Imam Ismail bin Ca fer el Mubarek Musa el Kazim 8 Imam ʿAhmed el Vafi ʿAbadullah bin Muhammed 7 Imam Muhammed bin Isma il es Sakir Ali er Riza 9 Imam Taki Muhammed ʿAhmed bin ʿAbadullah Ismaililik Yedicilik Batinilik Ismaililik Muhammed el Cevad 10 Imam Razi Zeki ʿAbd Allah Huseyin bin ʿAhmed Kufeli Hamdan Karmat 11 Imam Ebu Muhammed Ubayd Allah el Medhi Ebu Saʿid Hasan bin Behram Jennabi Sabiilik Fatimi Devleti Karmatilik Yediciler elʿBakl iyye Uniter Cagri 16 Da i A zam Tarik ul Hakim bi EmrʿAllah Hamza El Mu tena 18 Da i A zam Ebu Tamim Ma add el Mustensir Hikmet Risaleleri 19 Imam Ebu l Kasim ʿAhmed el Musta li 19 Ebu Mansur Nizar el Mustafa Nasir i Husrev Durzilik Mustalilik Nizarilik Turkistan Aleviligi Hafizilik Tayyib iyye Alamut Kalesi Suleymani Buhra Davudi Buhra Hashasiler Hebtiahs Buhra Etbe i Melek Buhra Sunni Buhra Ileri Davudi Buhra Alavi Buhra Caferi Buhra Patani Buhra Durz iyye Tarikati nin Siilik mezhepleri arasindaki genel konumu Hasim bin ʿAbd Menaf Hasimogullari ʿAbd el Muttalib bin Hasim Amine bint Vehb ʿAbd Allah bin ʿAbd el Muttalib Ebu Talib Ez Zubeyr Hamza Abbas binʿAbd el Muttalib Hatice bint Huveylid Muhammed ʿAbd Allah bin Abbas Fatima Ali Havlet bint Ca fer Ali bin ʿAbd Allah Selman i Farisi Hasan bin Ali Huseyin Seyyid es Suheda Muhammed bin Hanefiyye Abbasiler Muhammed el Imam bin Ali bin el Abbas Hasan bin Zeyyid Zeyyid bin Hasan Hasan el Mu tena Zeynelabidin Keysanilik Bu Muslim iyye Mazdekcilik Taberistan Alavileri Hasan bin Zeyd ʿAbd Allah el Kamil Muhammed el Bakir Zeyd bin Ali es Sehid Sinbad Neo Mazdekcilik Ibrahim bin ʿAbd Allah Muhammed bin ʿAbd Allah Muhammed bin Abdullah el Mehdi Idrisiler Zeyd iyye Imamet Zeydilik El Mukanna iyye Hurremiyye Babek Hurremi Yahya bin ʿAbd Allah Zu n Nun el Misri Ca bir bin Hayyan Caʿfer es Sadik Hasan bin Zeyd ul Alevi Kizilbas Gnostisizm Beyazid i Bestami ʿAbd Allah el Eftah bin Caʿfer i Sadik Ismail bin Ca fer es Sadik Musa el Kazim Cepniler Tahtacilar Fethilik Eftah iyye Vafi Ahmed ʿAbd Allah bin Muhammed bin Isma il el Vafi Muhammed bin Isma il es Sakir Yediciler Ali er Riza Taberistan Zeydi Alaviler Emirligi Melamilik Muhammed bin ʿAbd Allah el Eftah Taki Muhammed ʿAhmed bin ʿAbd Allah bin Muhammed et Taki Ismaililik Isma il iyye Yedicilik Muhammed el Cevad Tavvusilik Tavvus iyye Alticilik Batinilik Isma il iyye Ezoterizm Tasavvuf Razi ʿAbd Allah Huseyin bin ʿAhmed bin ʿAbd Allah ez Zeki Kufeli Hamdan Karmat Karmatiyye Yediciler Ali el Hadi Vakifilik Vakif iyye Mitraizm Sabiilik Mehdi Fatimi Ebu Saʿid Hasan bin Behram Cennabi Bahreyn Hasan el Askeri Muhammed bin Ali en Naki Muhammedilik Muhammed iyye Muhammed ed Derezi Fatimi Devleti Karmatilik Yediciler elʿBakl iyye Muhammed el Mehdi FazlʿAllah Esterabadi Hurufilik Muhammad bin Nusayr Durzilik Mustalilik Nizarilik On Iki Imam Hurufilik Nusayrilik Mecid iyye Hafiz iyye Tayyib iyye Turkistan Aleviligi Kabbalah Sunni Buhra DavudiʿBuhra 1094 Alamut Kalesi Sabbahiyye Muhammed Kebir Arizi Mahmud Pasikhani Caʿferi Buhra 1426 Patani Buhra 1538 SuleymaniʿBuhra 1591 Alavi Buhra 1625 Tacu l Arifin Ebu l Vefa Vefailik Vefa iyye Nuktavilik Hurufilik Hebtiahs Buhra 1754 Etbei MelekʿBuhra 1840 Ileri Davudi Buhra 1977 Tac ed Din Geylani Halvet iyye Zahid iyye Ebu l Beka Baba Ilyas Babailik Baba iyye Seyyid Nesimi Huruf iyye Yusuf Hemedani Melamet iyye Kalender iyye Uveys bin Amir i Kareni Uveys iyye Imamet Isnaaseriyye ogretisi Safi ud Din Ishak Safev iyye Baba Ishak Ishak iyye Dedebabalik Bektas iyye Ahmed Yesevi Yesevilik Melamet iyye Hallac i Mansur En el Hak Cuneyd El Bagdadi Sadr ed Din Musa Hoca Ala ed Din Ali Hamid ud Din i Veli Haci Bayram i Veli Ahmed er Rifai Kutb ud Din Haydar Kalenderilik Yesevilik Muhy ud Din i Arabi Sufi metafizigi Abdulkadir Geylani Kadir iyye Seyh Ibrahim Cuneyd Haydar Bayram iyye Celvet iyye Aziz Mahmud Hudayi Rifa iyye Haci Bektas i Veli Haydarilik Ekberilik Sadr ed Din Konevi Ekber iyye Yefa i Sah Ni metullah i Veli Sultan Ali MirzaSafevi Devleti I Ismail Sari Saltik Dede Saltuk iyye Galip Hasan Kuscuoglu Ahi Evran Ahilik Kizilbas Ni metullah iyye Isna aser iyye Barak iyyun Galibi Tarikati Taptuk Emre Abdal Musa Burhan ed Din Halil ullah Alevilik Kurt Aleviligi Yunus Emre Balim Sultan Nadir Sah Sultan Sahak Adiyy bin Musafir Kaygusuz Abdal Bektasilik Nurbaks iyye Caʿfer iyye Yaresaniler Ezidiler Ali iyye Harabat iyye Usuli Ahbari Pir Sultan Abdal Celal iyye Afsarlar Luviler Kabalizm Kul Himmet Kacar Hanedani Isik Aleviligi Seyhilik Babilik