İslamcılık (siyasal İslam ya da İslami köktencilik), modern devlet ve devletçiklerin anayasal, ekonomik ve yargısal olarak, bu kesimde canlanma ya da otantikliğe dönüş olarak algılanan İslami uygulamalarla yeniden kurulması gerektiğini öne süren siyasi ideolojidir. Bu akımlardaki hakim anlayış Emr-i bi'l ma'rûf ve nehy-i anil münker'in yerine getirilmesidir. Siyasal İslam'ın Seyyid Kutub ve Mevdudî gibi köktendinci öncüleri "Allah'ın sistemi" olarak gördükleri şeriata dayanmayan güç sahipleri olarak tanımladıkları tağuta isyanı tevhidin ön şartı olarak sundular.
İslamcı ideolojiler, devlet gücünü kullanarak toplumu dönüştürmeyi savunan devrimciler olarak ortaya çıkabileceği gibi tabandan gelen sosyal ve politik aktivizm ile İslamlaşmayı seçen reformistler de olabilirler.
İslamcılar şeriatın uygulanmasını, pan-İslamcı siyasi birliği,İslam devletlerinin yaratılmasını veya Müslüman dünyasında İslam'la bağdaşmadığına ve sömürgeciliğin yeni bir biçimi olduğuna inandıkları, Batılı veya evrensel ekonomik, askeri, siyasi, sosyal veya kültürel nitelikteki Müslüman olmayan etkilerin tamamen ortadan kaldırılmasını vurgularlar.
Graham E. Fuller gibi bazı analistler bunu, "Müslümanların kimlik, özgünlük, daha geniş bölgeselcilik, canlanma ve toplumun yeniden canlandırılmasını içeren bir kimlik siyaseti olarak tanımlıyorlar.
Batılı kitle iletişim araçları tarafından kullanıldığında şiddet taktikleri, insan hakları ihlalleri ve siyasi aşırılık çağrışımları yaptığına inanılan terim İslamcılar tarafından benimsenmez. Bazı yazarlar "İslami aktivizm" terimini tercih ederken, Raşid Gannuşi gibi İslamcı figürler "İslami hareket" terimini tercih ederler.
20. yüzyıl İslamcılığının merkezi ve önde gelen isimleri arasında Reşid Rıza,Hassan el-Benna, Seyyid Kutub, Abul A'la Mevdudi,Hasan et-Turabi, ve Humeyni gibi isimler yer alıyor. Müslüman Kardeşler ve birçok İslamcı hareket, devrimci yollardan ziyade barışçıl süreçlerle kendi amaçlarını gerçekleştirmeye isteklidir. Kutub ve diğerleri açıkça şiddet çağrısında bulundu ve takipçileri İslami aşırılık yanlıları olarak kabul edildiler. Ancak Kutub masumların öldürülmesini de kınadı.
Robin Wright'a göre, İslamcı hareketlerin "modern devletlerin bağımsızlığını kazanmasından bu yana Orta Doğu'yu herhangi bir eğilimden daha fazla değiştirdiği", "siyaseti ve hatta sınırları" yeniden tanımladığı görüşünde.Arap Baharı'nın ardından, bazı İslamcı akımlar demokratik siyasete yoğun bir şekilde dahil olurken,Irak ve Şam İslam Devleti gibi diğerleri bugüne kadarki "en saldırgan ve hırslı İslamcı milisleri" ortaya çıkardı.
İslamcılık, hem kamusal hem de akademik bağlamda anlamı tartışılan bir kavramdır. Terim, kamusal ve siyasi hayatın İslami ilkeler tarafından yönlendirilmesi gerektiğini savunan çeşitli sosyal ve siyasi aktivizm biçimlerine atıfta bulunabilir.
Akademik kullanımda İslamcılık, "hangi İslami düzen" veya "şeriat vizyonu"nun savunulduğu veya savunucuların amaçlarını gerçekleştirme yöntemlerini belirtmez.
Terminoloji
İslam dinine referans veren terim, İngilizce'de ilk İslamismus ve İslamism olarak kullanıldı. Yirminci yüzyılın başında "İslam" terimi onun yerini almaya başladı ve İngilizcede İslamism terimi fiilen kaybolmuş görünüyor.
"İslamcılık", çağdaş çağrışımlarını Fransız akademisinde 1970'lerin sonlarında ve 1980'lerin başında kazandı. 1980'lerin ortalarında ve son yıllarda Fransızcadan İngilizceye göç etmeye ve akademik çevrelerde büyük ölçüde İslami köktencilik teriminin yerini almaya başladı.
"İslamcılık" teriminin yeni kullanımı, yeni İslami hareketlere sempati duyma olasılığı daha yüksek olan bilim adamları için bir işaretti. Terim popülerlik kazandıkça, Taliban veya Cezayir Silahlı İslami Grubu gibi siyasi gruplar ve kamuya açık şiddet eylemleriyle ilişkilendirildi.
Hizbullah'ın ruhani danışmanı Hüseyin Fadlallah (1935-2010) ve Cezayir İslami Kurtuluş Cephesi lideri Abbassi Madani (1931-) sadece "Müslüman" olduklarında ısrar ederek bu terimin kullanımına karşı çıkıyor.
Amerikan-İslam İlişkileri Konseyi 2013'te Associated Press'in "İslam yasalarıyla uyumlu ve Kur'an'ı siyasi model olarak gören bir hükümetin destekçisi"- şeklindeki İslamcı tanımının, "Sevmediğimiz Müslümanlar"ın aşağılayıcı kısaltması şeklinde bir siyasi model haline geldiğinden şikayet etti. Doğu Michigan Üniversitesi'nden sosyolog Mansur Moaddel "iyi bir terim değil" olarak eleştirdi çünkü "İslamcı teriminin kullanımı oldukça heterojen olan fenomenleri yansıtmazdı."
İslamcılar için AP Stil Kitabı girişi (2013) şöyledir:
"İslam'ın öngördüğü (şeriat) yasalara göre hükumet ve toplumu yeniden dizayn etmeyi savunan siyasi bir hareketin destekçisidir. İslamcı olabilecek veya olmayabilecek İslami savaşçılar, militanlar, aşırılık yanlıları veya radikallerle eş anlamlı kullanmayın. Mümkünse, spesifik olun ve militan bağlantıların adını kullanın: El Kaide, Hizbullah, Taliban bağlantılı vb. Kuran'ı siyasi bir model olarak görenler, ana akım politikacılardan cihatçı olarak bilinen militanlara kadar geniş bir Müslüman yelpazesini kapsıyor."
Genel bakış
Tanımlar
İslamcılık farklı şekillerde tanımlanmıştır:
- "İslam'ın kişisel hayat kadar sosyal ve siyasi hayata da yön vermesi gerektiği inancı",
- bir "dini siyaset" biçimi ve köktencilik örneği
- "İslam'ın öngördüğü yasalara göre hükumet ve toplumu yeniden düzenlemeyi tercih eden siyasi hareket",
- 'Sevmediğimiz Müslümanlar'ın kısaltması.
- "Topluma bir bütün olarak rehberlik eden ve hukuku [öğreten] [İslami] ideoloji, İslam şeriatına uygun olmalıdır",
- "Yabancılar tarafından, İslam'ı katı ve hareketsiz bir şey, sadece bir kabile bağlılığı olarak yanlış anlamalarını haklı çıkardığını düşündükleri bir faaliyet zincirini belirtmek için kullanılan bir terim."
- o kadar geniş ve esnek bir hareket ki İslam'da "her şeye" ulaşıyor ve onu "sürdürülemez" hale getiriyor.
- yoksul kitlelere alternatif bir sosyal destek sağlayıcısı;
- hayal kırıklığına uğramış gençlere öfke platformu;
- kimlik arayanlara "saf dine dönüşü" ilan eden yüksek sesli bir borazan;
- varlıklı ve liberaller için "ilerici, ılımlı bir dini platform";
- ... ve aşırı uçlarda, retçi ve radikaller için bir şiddet aracı.
- "Batı'dan kültürel farklılaşma ve sömürge öncesi sembolik evrenle yeniden bağlantı kurmayı amaçlayan İslami bir hareket",
- "Müslüman metinlere atıfta bulunarak modern siyasi sorunları çözmeye çalışan örgütlü siyasi eğilim [...] toplumu İslam'a yatırmaya çalışan tüm düşünce bütünü, entegrasyonist olabilir ama aynı zamanda gelenekçi de olabilir, reform fikirli ve hatta devrimci"
- "Karakter olarak İslami olduğu kabul edilen inanç, talimat, yasa veya politikaların aktif olarak öne sürülmesi ve desteklenmesidir."
- "Siyasi faaliyete ilham vermek, şekillendirmek ve canlandırmak için İslam inancı, sembolleri ve dilinden yararlanan Müslümanlar" hareketidir; İçlerinde ılımlı, barışçıl aktivistleri veya "hoşgörüsüzlüğü ve şiddeti vaaz edenleri" barındırıyor olabilirler.
- "Toplum yaşamı, aile veya iş yeri ile ilgili, çevrelerini İslamileştirmeye çalışan herkes İslamcı olarak tanımlanabilir."
Çeşitleri
İslamcılık, koşullar değiştikçe değişen, "yıkım, muhalefet, işbirliği, kayıtsızlık" gibi farklı biçimler alır ve mevcut güçlere yönelik geniş bir strateji ve taktik yelpazesini kapsar ve hareket bu nedenle yeknesak değildir.
Demokratik süreci kabul eden ve içinde çalışan ılımlı ve reformist İslamcılar arasında Tunus Ennahda Hareketi gibi partiler yer alıyor. Pakistan Cemaat-i İslami temelde sosyo-politik ve demokratik bir Öncü parti olmakla birlikte geçmiş askeri darbeler yoluyla siyasi nüfuz kazanır. Lübnan Hizbullahı ve Filistinli Hamas silahlı saldırıların yanı sıra demokratik ve siyasi sürece de katılıyor. El Kaide, Mısır İslam Cihadı Taliban gibi cihatçı örgüt ve gruplar demokrasiyi tamamen reddediyor ve onu bir küfür biçimi olarak görüyor. Ayrıca saldırgan cihat çağrısı yapıyor veya dini temele dayalı saldırıları teşvik ediyor ve yürütüyorlar.
İslamcılık içindeki bir başka büyük bölünme, Graham E. Fuller'in kökten dinci "geleneğin koruyucuları" olarak tanımladığı (Vahhabi - Selefi)ler ile "değişim ve İslami reformun öncüsü" Müslüman Kardeşler arasındadır.
Olivier Roy, pan-Arabizm'in İslamlaştırılmasına odaklanan Müslüman Kardeşler Hareketi ve Sünni pan-İslamcılığının 20. yüzyılın ikinci yarısında dikkate değer bir değişim geçirdiğini ve "İslami kurumların inşası yerine şeriat" ve Şii İslam'ın reddi vurgusunu öne çıkaran Selefi hareket tarafından gölgede bırakıldığını savunuyor. Roy, Arap Baharı'nın ardından İslamcılığı, Arap Müslüman dünyasının çoğunda demokrasiyle "giderek birbirine bağımlı" olarak tanımladı, öyle ki "şimdi hiçbiri diğeri olmadan hayatta kalamazdı." İslamcı siyasi kültürün kendisi demokratik olmasa da, İslamcıların meşruiyetlerini sürdürmek için demokratik seçimlere ihtiyaçları var. Aynı zamanda, popülariteleri o kadar fazladır ki, ana akım İslamcı grupları dışlayan hiçbir hükûmet kendisini demokratik olarak adlandıramaz.
İslam ile İlişki
İslam ve İslamcılık kavramları arasındaki ilişki anlaşmazlıklara konu olmuştur.
Hayri Abaza, İslam ile İslamcılık arasında ayrım yapma başarısızlığının, dini siyasetten ayırmaya çalışanların zararına, Batı'daki pek çok kişinin liberal olmayan İslami rejimleri desteklemesine yol açtığını savunuyor.
Uluslararası Kriz Grubundan bir yazar, "'siyasal İslam' kavramının", Amerikalıların -İran İslam Devrimi'ni açıklamak için kullandıkları- bir eseri olduğunu ve apolitik İslam'ın, " 1945 ile 1970 arasında, kısa ömürlü seküler Arap milliyetçiliğinin altın çağının" tarihsel bir rastlantısı olduğunu savunuyor ve açıklama gerektiren İslamcılık değil, sükunetçi /siyasi olmayan İslam'dır" diyor.
Bir kaynak, İslamcıyı 20. yüzyılın büyük olaylarıyla bağlantılı siyasi/dini bir fenomen olmasıyla" ayırt eder. İslamcılar, en azından zaman zaman, kendilerini "İslamiyyun/İslamcılar" olarak tanımlamışlardır.Daniel Pipes, İslamcılığı, "geleneksel İslam dininden çok Avrupa ütopik siyasi ideolojilerine ve "izmlerine" borçlu olan" modern bir ideoloji olarak tanımlar.
Etkiler
İslam dünyasında İslamcılığın etkisine az sayıda gözlemci karşı çıkar.Sovyetlerin dağılmasının ardından, liberal ifade özgürlüğü ve demokratik yönetime dayalı siyasi ideolojiler, Latin Amerika, Doğu Avrupa ve Asya'nın birçok bölgesinde muhalefete öncülük etmişti; ancak "basit gerçek şu ki, siyasal İslam bugün Müslüman dünyasında en güçlü ideolojik güç olarak hüküm sürüyor".
İnsanlar Müslüman dünyasındaki değişmeyen sosyoekonomik görünümü bu durumu açıklayan önemli bir faktör olarak değerlendiriyorlar. Olivier Roy, "İslamcı dalgayı ayakta tutan sosyoekonomik gerçeklerin hala burada olduğuna ve değişmeyeceğine inanıyor: yoksulluk, köklerinden koparılmışlık, değerler ve kimlik krizleri, eğitim sistemlerinin çöküşü, Kuzey-Güney karşıtlığı ve göçmenlerin ev sahibi toplumlara entegrasyon sorunları.
İslamcılığın gücü Müslüman dünyasındaki dindarlığın gücünden de gelmektedir. Batılı toplumlarla karşılaştırıldığında, "İslam dünyası ... dinsizliğin en az nüfuz ettiği yer görünümündedir.
Diğer halklar, atalarının kutsal kitaba bırakılmasının en iyi yol olarak kabul ettiği alanlarda yanıt için fizik veya sosyal bilimlere başvurabilirken, Müslüman dünyasında din az değil, daha kapsayıcı hale geldi, "son birkaç on yılda, giderek artan bir şekilde Müslüman kültürünün sınırlarını kökten dinciler temsil etti.
Sonya Zekri Mısır ve diğer Müslüman ülkelerdeki İslamcıları 2009 da "son derece etkili" diye nitelendirdi: ". . . Birinin nasıl giyineceğini, ne yiyeceğini belirlerler. Bu alanlarda inanılmaz başarılılar. . . . İslamcılar hiçbir zaman iktidara gelmeseler bile ülkelerini dönüştürmüşlerdir.” Siyasal İslamcılar, " Türkiye, Tunus, Malezya ve Endonezya gibi yerlerde demokratik meydanlarda rekabet eden" kişiler olarak tanımlandı.
Türleri
Ilımlı İslamcılık
"Ilımlı İslamcılık", 20. yüzyılın ortalarındaki geleneksel İslamcı söylemlerden ayrılarak ortaya çıkan, İslamcı söylem ve hareketlerdir. Ilımlı İslamcılık, çoğunluğudemokrasilerde olmak üzere mevcut anayasal ve siyasi çerçevelere pragmatik katılımla karakterizedir. Ilımlı İslamcılar, çağdaş İslamcı hareketlerin çoğunluğunu oluşturuyorlar. Felsefi açıdan, söylemleri, demokrasi de dahil olmak üzere Batı'dan ithal edilen modern sosyo-politik kurumlar ve değerlerin reformu veya yeniden yorumlanmasıyla ilgilidir. İslami yorumlar genellikle bu anlayış içinde denenmektedir. Demokrasi örneğinde, sistemin entelektüel olarak geliştirilen biçimi İslami demokrasidir. İslamda Muhammed'in sünneti olarak kabul edilen istişare geleneğine dayanan şura kavramı, demokratik bir kurum olarak yeniden yorumlanır ve sistemi meşrulaştırmak için çağrılır.
"Ilımlı İslamcı hareketlerin" performansı, hedefi, stratejisi ve sonucu, ülkeye ve sosyo-politik ve tarihsel bağlamına bağlı olarak değişir. İslamcı siyasi partilerin çoğu muhaliftir. Bununla birlikte Sudan Ulusal Kongre Partisi, Irak Ulusal Irak İttifakı ve Fas Adalet ve Kalkınma Partisi önemli sayıda halk oyu elde etmiş ve yönetime katılmışlardır. Tunus'un Ennahda Hareketi ve Endonezya'nın Müreffeh Adalet Partisi şeriat uygulama vizyonlarından resmen vazgeçtiler. Fas'ta PJD, Kral VI. Muhammed'in kadınlara boşanma hakkı veren, evlilik yaşını 18'e çıkaran ve ayrılık durumunda eşit mülk dağılımını şart koşan "ilerici bir aile yasası" olan Mudawana'yı destekledi.
Sudan Ulusal Kongresi, muhafazakar devletlerin dış desteğiyle şeriatı uyguladı. İlk kategorideki hareketler aynı zamanda olarak da adlandırılır (aşağıya bakınız).
Siyasi sonuçları, "kapsayıcılık-ılımlılık dengesi" ile bağlantılıdır İslamcılar ne kadar hoşgörülü olurlarsa, hayatta kalma olasılıklarının o kadar az tehdit edileceğini var sayarlar. Benzer şekilde, hükûmet ne kadar uzlaşmacı olursa, o kadar az "aşırı" İslamcılar olur.
Demokratik yapı içindeki ılımlı İslamcılık nispeten yeni bir olgudur. 80 ve 90'lar boyunca Müslüman Kardeşler ve Nahda gibi hareketler demokratik siyasi katılımdan dışlandı. Yasal çerçevede faaliyet gösteren İslamcı hareketler,1991–2002 Cezayir İç Savaşı ve 90'lı yıllarda Mısır'da artan terörizmin ardından mercek altına alındı. İslamcılar, 21. yüzyılda giderek revizyonist ve demokratik prosedürlere açık hale geldiler. Modernist İslamcılığın bu yeni dalgasına uyum sağlama olasılığı, Türk modeli gibi bir kavramla Batılı entelektüeller arasında araştırılmıştır. Konsept, Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Türkiye Adalet ve Kalkınma Partisi'nin İslamcı ilkeleri modern devlet çerçevesine uyumlu hale getirme konusundaki algılanan başarısından ilham aldı. Ancak Türk modelinin, Erdoğan rejimi tarafından son zamanlardaki tasfiye ve demokratik ilkelerin ihlal edilmesinden sonra "takıldığı" kabul edildi. Demokrasiyi reddeden diğer İslamcıları da içeren kavramı eleştirenler, İslamcı özlemlerin temel olarak demokratik ilkelerle uyumsuz olduğunu savunuyorlar.
İslamcılığın Sonrası
İranlı siyasi sosyolog Asef Bayat, 20. yüzyılın ortalarındaki geleneksel İslamcı söylemlerden ayrılan İslamcı hareketlere atıfta bulunmak için Post-İslamizm kavramını önerdi :4 Kendisi "bir deneme aşamasının ardından", "İslamcılığın çekiciliği, enerjisi, sembolleri ve meşruiyet kaynaklarının", bir zamanlar onun ateşli destekçileri arasında bile tükendiğini keşfetmişti.
Post-İslamcılık İslam karşıtı değildir, ancak dini yeniden sekülerleştirme eğilimini yansıtır."
Bu ifade aslen, "post-İslamcılığın kişiselleştirilmiş bir inanç olarak İslam ile demokratik değerler ve modernite ilişkili bireysel seçim özgürlüğü arasındaki kaynaşma fikrinde ifade edilen" İran'a aitti.:45
2008 Lowy Uluslararası Politika Enstitüsü raporu, Endonezya'nın PKS'sinin ve Türkiye'nin AKP'sinin İslamcılık sonrası olduğunu öne sürüyor.:51, 76
Karakterizasyon Malezya İslami Partisi'ne (PAS) uygulanabilir ve Tunus Ennahda'sındaki "ideolojik evrimi" tanımlamak için de kullanılabilir.
Selefi hareketi
Çağdaş Selefi hareket, İbn Teymiyye'nin reformist misyonunu paylaşan çeşitli İslamcı doktrinleri kapsar.
Selefi hareket genel olarak üç gruba ayrılabilir; dingin (sessiz), eylemci ve cihatçı. (Cihatçı selefilik için aşağıya bakınız).
Sessiz okul, siyasi aktivizmden ziyade dini eğitim ve kendi dinini yayma yoluyla toplumsal reformu savunuyor.
Aktivist okul, aksine, anayasal ve siyasi çerçeve içinde siyasi katılımı teşvik eder.
Cihatçı okul, Seyyid Kutub'un (Kutbizm) ideolojisinden ilham alır ve laik kurumların meşruiyetini reddeder ve yeni bir Halifeliğin kurulmasının önünü açmak için devrimi teşvik eder.
Sessiz Selefilik, taklid kavramına "kör bir bağlılık" diye meydan okuyan Nasiruddin Albani öğretisinden kaynaklanmaktadır.
Bu ekolün örneği Rabi el-Madhali'nin yazılarına dayanan Medhalizm'de görülür. Selefi aktivizminin yükselişine ve Selefi Cihatçılık tehdidine bir tepki olarak 90'lı yıllarda Suudi Arabistan'da ortaya çıktı. Mısır ve Suudi Arabistan'ın otoriter hükûmetleri tarafından onaylanan seküler yönetimlere karşı her türlü muhalefeti reddettiler ve böylece bu hükûmetler tarafından teşvik edildiler.
Son zamanlarda, hükûmetler popüler İslamcı hizipleri bünyesine katmaya başladı ve sükunetçi okulun etkisi Orta Doğu'da önemli ölçüde azaldı
Siyasi olarak aktif olan Selefi hareketi, Selefi aktivizmi veya harekilik, Tanrı'nın İlahi yönetimini korumak için şiddet içermeyen siyasi aktivizmi destekleyen inanctır. Siyaset, Selefi ilkelerin toplumun ve hayatın diğer yönleri gibi uygulanmasını gerektiren bir alan olarak görülür.
Selefi aktivizm, 50'li ve 60'lı yıllarda, Nasır rejimi tarafından kovuşturmadan kaçan Müslüman Kardeşler üyelerinin sığındığı Suudi Arabistan'da ortaya çıktı. Müslüman Kardeşlerin aktivizmi orada Selefilik ile sentezlenmiş ve 80'lerde Sahva hareketi tarafından örneklenen Selefi aktivist akımının yaratılmasına yol açmıştır.Sefer El-Havali ve Selman El-Avde tarafından ilan edilen bu okul, bugün Selefiliğin çoğunluğunu oluşturmaktadır. Yemen'in El Islah Partisi ve Bahreyn'in da dahil olmak üzere, Müslüman dünyasında birçok aktif Selefi siyasi parti var.
Vahhabilik
Çağdaş Selefi hareketin öncüsü, Muhammed bin Abdülvehhab tarafından gerçekleştirilen Necd'deki 18. yüzyıl reform hareketine kadar uzanan Vahhabiliktir. Farklı köklere sahip olmasına rağmen, Vahhabilik ve Selefilik, 60'ların Suudi Arabistan'ında aşağı yukarı birleşmiş olarak kabul edilir. Bu süreçte Selefilik, Vahhabilikten büyük ölçüde etkilendi ve bugün benzer dini görüşleri paylaşırlar. Vahhabilik bir Suudi Selefilik markası olarak da tanımlanır. Siyasi açıdan, Vahhabilik, beyat öğretisinde kendisini gösterir ve çoğunluğu Suud Hanedanı'na bağlılıkların sunarlar. Bununla birlikte Suud Hanedanı'na bağlılık göstermeyi reddeden Selefi Cihatçı da dahil olmak üzere az sayıda başka türleri vardır.
Vahhabilik ayrıca, çoğu İslamcı tarafından ileri sürülen sosyal adalete, sömürgecilik karşıtlığına veya ekonomik eşitliğe olan ilgisizliğiyle de karakterize edilir.
Tarihsel olarak, Vahhabilik devlet destekliydi ve Suudiler tarafından petrol ihracatından sağlanan fonların yardımı ile uluslararası alanda yayıldı. (70'lerden itibaren etkisinin (ve ardından Selefiliğin etkisinin) "patlayıcı büyümesine" yol açan ve genellikle Petro-İslam olarak adlandırılan bir fenomen). Bugün hem Vahhabilik hem de Selefilik dünya çapında etki gösteriyor ve dolaylı olarak Selefi Cihatçılığın yükselişine de katkıda bulunuyorlar.
Militan İslamcılık/Cihatçılık
Kutubçuluk
Kutubçuluk, Mısır'daki Müslüman Kardeşler'in etkili bir figürü olan Seyyid Kutub tarafından 50'li ve 60'lı yıllarda formüle edilen, İslamcı hedefleri zorlamak için kafir olarak tanımladıkları kişilere karşı şiddet kullanımını haklı Saldırgan cihat "ın kendine özgü metodolojik kavramıyla işaretlenen bir ideolojidir. İki kavrama dayanarak, rejimini devirmek için devlet aygıtına angajmanı teşvik eder. Kutubçu ve Selefi Hareketin kaynaşması, Selefi cihatçılığın gelişmesine yol açtı (aşağıya bakınız).
Kutubçuluk, 1954 te Müslüman Kardeşler'in Nasır'a suikast düzenleme planının bir sonucu olarak ortaya çıkan aşırı baskının bir ürünü olarak kabul edilir. Suikast girişimi sonrasında binlerce Müslüman Kardeş üyesi hapsedildi, Kutub dahil birçoğu işkence gördü ve toplama kamplarında tutuldu.
Bu koşullar altında Kutub, Nasır rejimi içindeki Müslümanları laiklik ve Batı ile eşitlediği çığır açıcı eseri Yoldaki İşaretler ile ideolojisini geliştirmiş ve çağdaş durumu "modern cahiliye" olarak tanımlamıştı. Kutub, ideolojisinin tamamlanmasından önce idam edilmiş olmasına rağmen, fikirleri, Abdullah Azzam ve Kutub'un kardeşi Muhammed Kutub'un öğrencisi ve Usame bin Ladin'in akıl hocası olan Ayman ez-Zevahiri'nin de aralarında bulunduğu sonraki nesiller tarafından yayıldı ve genişletildi. Ez-Zevahiri, Kutubçu söylemde "Kutb'un karakterinin saflığı ve hapishanede çektiği işkence" olarak kabul edildi ve saldırgan cihadın normalleştirilmesinde kapsamlı bir rol oynadı. Hem el-Zevahiri hem de bin Ladin, Müslüman dünyasında 20. yüzyılın sonlarında yaşanan jeopolitik kriz zemininde katlanarak gelişen Cihatçı hareketlerin çekirdeği haline geldiler.
Selefi Cihatçılık
Selefi cihatçılık, İslami bir devlet veya yeni bir Halifelik kurmak için şiddeti ve terörü aktif olarak teşvik eden ve yürüten ideolojiye atıfla ilk kez 2002 yılında Gilles Kepel tarafından kullanılmış bir terimdir. Bugün, genellikle Cihatçılık veya Cihatçı hareket olarak kullanılır. Kutubçuluk, Selefilik, Vahhabilik ve diğer İslamcı akımlar arasında melez bir ideolojidir. Kutubçuluğa Abdullah Azzam gibi alimler siyasi entelektüel temeller sağlamıştır. Selefi Cihatçılık, çağdaş İslamcı hareketlerin içerisinde azınlık oluşturur.
Selefi Cihatçılığın belirgin özellikleri arasında, Hadisler ve erken dönem Müslüman uygulamalarından esinlenen "lidere biat yemini" yer alır.El Kaide ve El Nusra Cephesi arasındaki ilişkilerde örneklenen diğer bir özellik, stratejik veya finansal olarak uygun olduğunda daha az popüler olan hareketlerle bağları koparabilme esnekliğidir. Cihatçılar "yakın düşman" ve "uzak düşman" kavramlarını da kullandılar. "Yakın düşman", Müslüman toplumu işgal eden despotik rejimleri ifade eder. Muhammed Abd al-Salam Faraj tarafından Selefi Mısır İslami Cihad örgütünce Enver Sedat'ın 1981'de öldürülmesini haklı çıkarmak için kullanılmıştır. Daha sonra Batı'yı çağrıştıran "uzak düşman" kavramı 1996 yılında El Kaide tarafından tanıtıldı ve resmen ilan edildi.
Selefi Cihatçılık 80'lerde Sovyetlerin Afganistan'ı işgal etmesiyle ortaya çıktı. Yerel mücahitler Suudi Arabistan, Pakistan ve ABD'den mali, lojistik ve askeri destek aldılar. Usame bin Ladin, 1988'de bu finansal, lojistik ve askeri ağdan yararlanmak ve operasyonlarını genişletmek amacıyla ulusötesi bir örgüt olarak El Kaide'yi kurdu. İdeoloji, 90'lı yıllarda Müslüman dünyasının sayısız jeopolitik kriz yaşadığıCezayir İç Savaşı (1991–2002), Bosna (1992–1995) ve Birinci Çeçen Savaşları (1994–1996) sırasında yükseldi. Bu çatışmalar içinde, siyasal İslam, ideolojinin aktif bir şekilde yayılması karşılığında El Kaide'den mali, lojistik ve askeri destek talep eden yerel savaşçılar için sıklıkla harekete geçirici bir faktör olarak hareket etti.
1998'de ABD büyükelçiliklerinin bombalanmasından, 11 Eylül saldırılarından (2001), ABD liderliğindeki Afganistan (2001) ve Irak'ın (2003) işgalinden sonra, Selefi Cihatçılık ivmelendi, ancak, ABD'nin terörle mücadele operasyonları tarafından harap edildi ve 2011'de Bin Ladin'in ölümüyle sonuçlandı. Arap Baharı (2011) ve müteakip Suriye İç Savaşı'ndan (2011-günümüz) sonra, Irak'taki El Kaide kalıntıları, hızla Irak ve Şam İslam Devleti'ne dönüşen ve etkisini MENA bölgesinin ve dünyanın neredeyse tüm çatışma bölgelerine yayan kapasitelerini geri kazanmıştı.
Tarih
Önceki hareketler
İslamcılıktan önce çıkan bazı İslami dirilişçi hareketleri ve liderler şunları içerir:
- Ahmed Sirhindi (~1564-1624), İslami Tasavvuf içindeki ortodoksinin yeniden ortaya çıkışının bir parçasıydı ve takipçileri tarafından 'ikinci bin yılın yenileyicisi' olarak biliniyordu. Sirhindi'nin "Hint İslamına bugün görülen katı ve muhafazakar damgayı verdiği" söylenir.
- İbn Teymiyye, 13. ve 14. yüzyıllarda çağdaş İslamcılar tarafından sıklıkla alıntılanan Suriye İslam hukukçusu. İbn Teymiyye, şeriat hukukunun küçültülmesine karşı çıktı, Muhammed'in doğum gününün kutlanmasına karşıydı ve evliya mezarlarından yardım isteme gibi uygulamaları şirk olarak değerlendirdi.
- Hindistanlı ve Arabistanlı Muhammed bin Abdülvahhab, Mekke'de okurken birbirleriyle tanışan çağdaşlardı. Muhammed ibn Abd-el-Wahhab, kabir ibadeti gibi sonraki birikimlerin kaldırılmasını ve Muhammed'in vaaz ettiği ve uyguladığı İslam'ın harfine ve ruhuna geri dönmeyi savundu. Muhammed Abduh, Muhammed İkbal ve Muhammed Esed gibi reformist İslamcıların öncüsü olan Şah Veliullah, "Müslüman toplumu ilerleyip genişledikçe ekonomik veya sosyal yeni sorunlarla başa çıkmak zorunda kaldıkça yeni içtihadlara ihtiyaç duyulduğuna" inanıyordu.
- , İslam'ın İslami olmayan inanç ve uygulamalardan 'arınmasını' vurgulayan Şah Veliullah'ın oğlunun bir öğrencisi ve halefiydi. Aşırılıkçı, cihatçı bir harekete liderlik ederek modern militan İslamcıları öngördü ve İslam hukukunun uygulanmasına dayalı bir İslam devleti yaratmaya çalıştı. Müslüman çoğunluklu Kuzey-Batı Hindistan'da Sih İmparatorluğu'na karşı birkaç savaşa girerken, takipçileri ölümünden sonra 1857 Hint İsyanı'na katıldı.
- Hint İsyanı'nın yenilgisinden sonra, Şah Veliullah'ın bazı takipçileri askeri işlere karışmayı bıraktılar ve 1867'de Deoband kasabasında Dar al-Ulum ruhban okulunu kurdular. Okuldan, alt kıtadaki geleneksel İslam düşüncesinin en büyük felsefi hareketi haline gelen ve günümüz Hindistan, Pakistan ve Bangladeş'te binlerce medresenin kurulmasına yol açan Deobandi hareketi gelişti.
Erken tarih
19. yüzyıl sonu, Müslüman Osmanlı İmparatorluğu'nun çoğunun Müslüman olmayan Avrupalı sömürgeci güçler tarafından parçalanmasına tanık oldu. İmparatorluk, güçlerini modernize etmek ve Avrupalılarla rekabet etmek için Batı'nın sivil ve askeri teknolojisine büyük meblağlar harcadı ve süreçte bu güçlere derinden borçlandı.
Bu bağlamda, Cemaleddin Efgani (1837–97), Muhammed Abduh (1849–1905) ve Reşid Rıza (1865–1935) yayın yoluyla imparatorluğun siyasi, ekonomik ve kültürel çöküşüne karşı İslami alternatifler vaaz ettiler. Abduh ve Afgani, erken İslamcı hareketin başlangıcını oluşturdu. Abduh'un öğrencisi Raşid Rıza, çağdaş İslamcı hareketlerin "ideolojik atalarından" kabul edilir.
Reşid Rıza, Hasan el-Benna ve fikirleri, şeriat yönetimi altında gerçek bir İslam toplumunun yaratılmasını ve doğru yoldan saptığına inandıkları önceki otoritelerin kör taklidinin reddini içeriyordu. Daha sonraki bazı İslamcıların aksine, Erken Selefilik, Halifeliğin yeniden kurulmasını şiddetle vurguladı.
Seyyid Raşid Rıza
Modern İslam devleti kavramı ilk olarak Müslüman Kardeşler ideolojisi ve dünyadaki diğer Sünni İslamcı hareketleri etkilemede önemli bir rol oynayan Suriye-Mısırlı İslam alimi Reşid Rıza tarafından dile getirildi. Rıza'nın İslam devleti, ulemanın hakim olacağı şura ilkesini vurguladı.
Etkili kitabı el-Khilafa aw al-Imama al-'Uzma'da; Raşid Rıza, önerdiği İslam devletinin kuruluşunu ayrıntılarıyla anlattı. Bu doktrin, gelecekteki İslamcı hareketlerin planı haline gelecekti. Rıza, Şeriat'a itaat eden toplumların hem kapitalizm, hem de sınıf temelli sosyalizm bozuntularına alternatif olarak başarılı bir şekilde ortaya çıkabileceğine inanıyordu; çünkü böyle bir toplum onun ayartmalarına karşı duyarsız olacaktır.
Rıza'nın Hilafeti'nde Halife, rolü İslami yasaların uygulanmasını denetleyerek yönetmek olan en yüksek baş olacaktı. Bu, kutsal yazıları değerlendirerek ictihada giren ve şura yoluyla yöneten müctehid uleması ile “gerçek halife” arasındaki ortaklık yoluyla gerçekleşecekti. Hilafet aynı zamanda İslam medeniyetini yeniden canlandırabilecek, Müslüman ümmetine siyasi ve hukuki bağımsızlığı geri kazandırabilecek ve İslam'ı tasavvufun sapkın etkilerinden arındırabilecekti. Reşid Rıza'nın İslami siyaset teorisi, Arap dünyasındaki müteakip İslami diriliş hareketlerini büyük ölçüde etkileyecekti.
Rıza'dan sonra gelen Hasan el-Benna gibi İslamcılar O'nun ilmî itibarına yetişemezdi. Dini bilimler hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmayan radikal düşünür Seyyid Kutub şeriat için öncülük etti. Kutub, Batılı inançları reddederken, kendi inançlarını doğrulamak için Batı terminolojisini, kendi öznel metodolojisini Kutsal Yazılara dayandırken de klasik kaynakları kullandı.
Muhammed İkbal
Muhammed İkbal, İngiliz Hindistan'ındaki İslami Milliyetçilik ve Pakistan Hareketi'ne ilham verdiği kabul edilen bir bok beğenilen bir modern İslam filozofu, şair ve politikacıdır. Uluslararası edebiyat alimleri tarafından bir klasik şair olarak takdir edilmektedir.
İkbal, İngiltere ve Almanya'da hukuk ve felsefe okurken Tüm Hindistan Müslüman Birliği'nin Londra şubesinin bir üyesi oldu. 1908'de Lahor'a geri döndü. İkbal, zamanını hukuk pratiği ve felsefi şiir arasında bölerken, Müslüman Birliği'nde aktif olmaya devam etti. Muhammed Ali Johar ve Muhammed Ali Cinnah gibi Müslüman siyasi liderlerle yakın temasını sürdürdü. O ana akım Hint milliyetçisi laik Hint Ulusal Kongresi'ne muhalifti. İkbal'in İngilizce 7 dersi, 1934'te Oxford Üniversitesi basını tarafından İslam'da Dini Düşüncenin Yeniden İnşası adlı bir kitapta yayınlandı. Bu dersler, modern çağda bir din olmasının yanı sıra bir siyasi ve hukuk felsefesi olarak İslamın rolü üzerinde durur.
İkbal, yalnızca laikliğin ve seküler milliyetçiliğin İslam ve Müslüman toplumun manevi temellerini zayıflatacağından değil, Hindu çoğunluğun Müslüman mirası, kültürü ve siyasi etkisini dışlayacağından da korkuyordu. Afganistan, Filistin, Mısır ve Suriye'ye yaptığı seyahatlerde, İslami siyasi işbirliği fikirlerini destekleyerek milliyetçi farklılıkların ortadan kaldırılması çağrısında bulundu. Sir Muhmmad İkbal, 1930'da Allahabad'daki oturumunda ve 1932'de Lahor'daki oturumda Müslüman Birliği'nin başkanı seçildi. 29 Aralık 1930'daki Allahabad Konuşmasında, kuzeybatı Hindistan'daki Müslüman çoğunluklu eyaletler için bağımsız bir devlet vizyonunu özetledi. Bu konuşma daha sonra Pakistan hareketine ilham verdi.
İkbal'in vizyonu daha sonra birçok reformist İslamcıyı etkiledi; Muhammed Esed, Seyyid Abul Ala Mevdudi ve Ali Şeriati bunlar arasındadır.
Ebul Ala Mevdudi
Seyyid Abul Ala Mevdudi 20,yy başlarında Hindistan ve bağımsızlık sonrası Pakistan'da İslami uyanışta önemli bir figürdü. Hukuk eğitimi aldı, ancak gazeteciliği seçti ve çağdaş meseleler, İslam ve İslam hukuku hakkında yazdı. 1941'de Cemaat-i İslami partisini kurdu ve 1972'ye kadar liderliğini sürdürdü. Mevdudi, siyasi örgütlenmesinden ziyade yazılarıyla etki yarattı. Onun kitapları birçok dile çevrilerek İslam'ı modern bir bağlama yerleştirdi. Mevdudi sadece muhafazakar ulemayı değil, Bilginin İslamileştirilmesi örneğinde Faruki gibi liberal İslamcıları da etkiledi.
Mevdudi, Müslüman toplumun Şeriat olmadan İslami olamayacağına ve İslamın bir İslami devletin kurulmasını gerektirdiğine inanıyordu. Bu devlet, tevhid, risalet ve hilafet ilkelerine dayanan bir "teo-demokrasi" olmalıydı. Mevdudi her ne kadar İslam devriminden bahsetse de "devrim" ile İran Devrimi'nin şiddet veya popülist politikalarını değil, bireylerin kalp ve zihinlerini bir eğitim süreci veya da'va yoluyla toplumun tepeden aşağıya doğru kademeli olarak değiştirmesini kastetmiştir.
Müslüman kardeşliği
1928'de Mısır'ın İsmailiye kentinde Hassan al Benna tarafından kuruldu. Onun örgütü tartışmasız en büyük ve en etkili modern İslami siyasi örgüttü. "Kuran bizim anayasamızdır" sloganı altında, camilerde vaaz yoluyla ve ayrıca okullar ve atölyelerle temel toplum hizmetleri sağlayarak İslami canlanmayı aradı.
Mevdudi gibi Benna da tedricen ve ikna yoluyla uygulanan, şeriat hukukuna dayalı bir hükûmet yönetimine ve İslam dünyasındaki tüm emperyalist etkinin ortadan kaldırılmasının gerekliliğine inanıyordu.
Emirlere karşı gelerek te olsa İhvan'ın bazı unsurları, hükûmete karşı şiddete başvurdu ve kurucu El-Benna, Mısır'ın önde geleni Mahmud Fami Nakraşi'ye suikast düzenlenmesine misilleme olarak 1949'da öldürüldü. Müslüman Kardeşler, Mısır'da periyodik baskıya maruz kaldı ve 1948'de binlerce üyeyi hapse atan Mısır cumhurbaşkanı Cemal Abdünnâsır ile olan çatışmaları müteakiben birkaç kez yasaklandı.
Periyodik baskılara rağmen, Müslüman kardeşler Arap ve İslam dünyasında,en etkili hareketlerden biri haline geldi. "Yarı yasal" statüleri ile Mısır'da seçimlerde aday gösterebilen tek muhalefet grubuydu. 2011-12 Mısır parlamento seçimlerinde, "İslamcı" olarak tanımlanan siyasi partiler Özgürlük ve Adalet Partisi (Kardeşlerin), Selefi El Nur Partisi ve liberal İslamcı El Vasat Partisi toplam sandalyelerin %75'ini kazandı.
Müslüman Kardeşler'den Muhammed Mursi, Mısır'ın demokratik olarak seçilen ilk cumhurbaşkanıydı. 2013 darbesi ile görevden alındı. Bugün Müslüman Kardeşler, Bahreyn, Rusya, Suriye, Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından terör örgütü olarak gösterilmektedir.
Seyyid Kutub
Mevdudi'nin fikirleri, İslamcılığın kilit filozoflarından ve İslami evrenselciliğin etkili düşünürlerinden biri olan Müslüman Kardeşler hareketinin üyesi Seyyid Kutub'u etkiledi. Kutub, işlerin öyle bir noktaya geldiğine inanıyordu ki, Müslüman cemaati kelimenin tam anlamıyla var olmaktan çıkmış, Allah'sız Cahiliye'ye döndürülerek, soyu birkaç asır içerisinde tükenmişti.
Kutub'a göre cahiliyeyi ortadan kaldırmak için Şeriat veya İslam hukuku yeniden kurulmalıydı. Şeriat sadece İslam'ın varlığı için gerekli değil, aynı zamanda komünizm, milliyetçilik veya laik demokrasi gibi "kötü ve yozlaşmış," İslami olmayan ideolojileri engelleyen her şeyi kapsardı.
Kutub, Müslümanların, bireyleri dönüştürmek için İslam'ı barışçıl bir şekilde sunma'larının yanında, Cahiliye'nin "iktidar yapılarını" - sadece İslam ana vatanından değil, tüm yeryüzünden - kaldırmak üzere cihat ilan ederek iki yönlü bir saldırıya girmeleri gerektiğini vaaz etti.
Kutub, hem kardeşliğin bir üyesi hem de Müslüman dünyasında son derece etkiliydi. Kutub, (Fawaz A. Gerges) gibi bazıları tarafından Usame bin Ladin benzeri modern cihatçıların "kurucu babası ve önde gelen teorisyeni" kabul edilir.
Ancak Mısır ve Avrupa'daki Müslüman Kardeşler, demokratik olmayan İslam devleti vizyonunu ve silahlı cihadı benimsemedi.
Uluslararası siyasette yükseliş
İslami şevk, ABD'nin Sovyetler Birliği'ne ve komünist müttefiklerine karşı Soğuk Savaş'ta bir silah olarak kullanabileceği bir silah olarak değerlendirildi, çünkü komünizm ateizmi savunuyordu. Eylül 1957'de ABD Başkanı Eisenhower ile üst düzey ABD dış politika yetkilileri arasındaki Beyaz Saray toplantısında, Suudi Arabistan da dahil olmak üzere Orta Doğu'nun despot yönetimlerine silah teslim etmek için gizli bir görev gücü kurarak komünistlerin din eksikliğini onlara karşı kullanma konusunda anlaşmaya varıldı. Başkan Eisenhower, "Orta Doğu'da geçerli olan 'kutsal savaş' yönünü vurgulamak için mümkün olan her şeyi yapmalıyız" dedi.
Altı Gün Savaşı (1967)
Arap birliklerinin Altı Gün Savaşı sırasında İsrail birlikleri tarafından hızlı ve kesin bir yenilgiye uğratılması, Müslüman-Arap dünyasında çok önemli bir olay oldu. Yenilgi yenilen ülkelerdeki ekonomik durgunlukla birlikte, egemen rejimlerin laik Arap milliyetçiliğine bağlandı. Seküler, sosyalist ve milliyetçi siyasetin popülaritesinde ve güvenilirliğinde keskin ve istikrarlı bir düşüş yaşandı. Baasçılık, Arap sosyalizmi ve Arap milliyetçiliği zarar gördü ve Mevdudi ve Seyyid Kutub'dan ilham alan farklı demokratik ve anti-demokratik İslamcı hareketler zemin kazandı.
İran Devrimi (1978–1979)
Ziya'nın Pakistan'ı hariç, olasılıkla İlk modern "İslamcı devlet" İran'ın Şiileri arasında kuruldu. Ayetullah Humeyni, dünyanın geri kalanına büyük bir şok yaşatarak, Şah Muhammed Rıza Pehlevi tarafından yönetilen petrol zengini, iyi silahlanmış, Batılılaşmış ve Amerikan yanlısı laik monarşiyi devirmek üzere 1979 İran Devrimi'ne öncülük etti.
İran Devrim ideologu Ali Şeriati'nin görüşleri Pakistan Devletinin ideolojik babası Muhammed İkbal'in görüşlerine benziyordu, ancak Humeyni'nin inançlarının Şii İslam ile Mevdudi ve Kutub gibi Sünni İslam düşünürlerinin inançları arasında bir yere yerleştirildiği algılanıyor. Muhammed ve Ali gibi haleflerinin şeriat yasasını yeniden kurmak için tam bir taklidinin İslam için esas olduğuna, birçok laik, Batılılaşan Müslüman'ın aslında Batı'nın ajanları olduğuna ve Müslüman topraklarının "yağmalanması" gibi batı çıkarlarına hizmet ettiğine inanıyordu. Batılılaşma hükûmetlerin İslam'a karşı uzun vadeli bir komplosunun parçasıydı.
Görüşleri Sünni alimlerin görüşlerinden farklıydı:
- Bir Şii olarak Humeyni, Ali bin Ebu Talib ve Hüseyin bin Ali'yi İmam olarak görüyor, ancak Ebu Bekir, Ömer veya Osman'ı görmüyordu.
- Humeyni, Hilafet veya Sünni İslami demokrasiyi restore etmekten değil, -demokratik veya diktatörce- siyasi sistemin vesayetinin, Mehdi gaybetten dönene kadar Şii İmamların halefleri olarak Şii ulema tarafından gerçekleştirildiği bir devlet kurmaktan bahsetti. Onun velayet-i-fakih ("İslam hukukçusunun vesayeti") kavramı, önde gelen Şii din adamlarının, Şeriat kanunlarını diktatörler veya demokratik parlamentolar tarafından kabul edilen "yenilik" ve "İslam karşıtı kanunlardan" korumak için devletin denetçisi olarak hizmet etmesi gerektiğini savunuyordu.
Devrim, Marksizme karşı çıkmayı (Muhammed Bakır es-Sadr'ın eseri) ya da sosyalizm ile İslamcılığı bütünleştirmeyi (Ali Şeriati'nin eseri) arayan yazılardan etkilenmiştir. Devrimci önderliğin güçlü bir kanadı, Ali Ekber Muhteşemi gibi solcu veya "radikal popülistlerden" oluşuyordu.
İslam dünyasında devrime yönelik başlaşlarda görülen yoğun coşku "temizlemeler, infazlar ve izlenim düşüren ezinçler" ve kampanyalar nedeniyle azaldı.
İslam Cumhuriyeti de ABD'nin ekonomik yaptırımlarına rağmen İran'daki gücünü korudu ve büyük Şii nüfusa sahip iki Müslüman ülke olan Irak (SCIRI) ve Lübnan'da (Hizbullah) benzer anlayışta terörist gruplar yarattı ve yardım etti. 2006 İsrail-Lübnan anlaşmazlığı sırasında, İran yönetimi, Hizbullah'a verdiği destek ve Başkan Mahmud Ahmedinejad'ın ABD'ye karşı şiddetli görüşü ve İsrail'in yok olacağı çağrısı nedeniyle, çoğunluğu Sünni olan " Arap sokağı "nda popüler bir canlanma yaşadı.
İslamcı hareketin gücü, Müslüman kamuoyunu köktendinciliğe karşı çevireceği kesin gibi görünen bir olayda kendini gösterdi. 1979'da Mekke'de Mescid-i Haram, silahlı bir köktendinci grup tarafından bir haftadan fazla bir süre işgal edildi. Silah ve şiddetin kesinlikle yasak olduğu bir yerin olan, İslam'ın en kutsal yerlerinden birinin ağır ihlalinde çok sayıda insan öldürüldü.
Suudiler bu eyleme saldırganların kaynağı olduğu köktenci anlayışla savaş yerine zaten muhafazakar olan yapıyı daha fazla İslami kısıtlamalarla destekleyerek yanıt verdi. Yakarı için kapanmayan esnaflardan ve kadın resimleri yayınlayan gazetelere, oyuncak bebek, ayı (canlı nesnelerin resimleri haram kabul edilir) ve köpek maması (köpekler pis kabul edilir) şatışına kadar her şeye baskı yapıldı.
İşgale karşı suçlama ve öfke diğer Müslüman ülkelerde de, köktendincilere değil, İslami köktendinciliğin en önemli jeopolitik düşmanı olan ABD'ye yöneltildi. Humeyni'nin şu açıklaması Amerikan büyükelçiliklerine yönelik saldırılara yol açtı:
Bunun cani Amerikan emperyalizmi ve uluslararası Siyonizmin işi olduğu tahmin gerektirmez.
Bunu Filipinler, Türkiye, Bangladeş, Hindistan, B.A.E, Pakistan ve Kuveyt'te Amerikan karşıtı gösteriler izledi. ABD'nin Libya ve İslamabad büyükelçilikleri ateşe verildi.
Afganistan'da Sovyet işgali (1979-1989)
Sovyetler, Afgan İç Savaşı'nda müttefikleri Marksist rejime karşı İslami bir ayaklanmayı bastırmak üzere 40. Orduyu Afganistan'a konuşlandırdı. Yerli yoksul savaşçıları din karşıtı bir süper güçle karşı karşıya getiren çatışma, dünya çapında binlerce Müslümanı yardım göndermeye ve bazen de kendi inançları için savaşmaya teşvik etti. Bu Pan-İslamist çabanın başında Filistinli şeyh Abdullah Azzam vardı. Bu " Afgan Arapların " ordusal etkinliği azken, dünyanın dört bir yanından tahminen 16.000 ila 35.000 Müslüman gönüllü Afganistan'da savaşmak için geldi.
Sovyetler Birliği,1989'da Necibullah rejimini terk edip Afganistan'dan çekildiğinde (rejim 1992'de düştü), zafer birçok Müslüman tarafından İslam inancının, üstün askeri güç ve teknoloji üzerindeki başka yerlerde de tekrarlanabilecek bir yengi olarak görüldü.
Cihatçılar, kazandıkları yengiden cihatlarını Müslümanların yardıma ihtiyaç duyduğuna inandıkları diğer ülkelere taşıma konusunda Müslüman halk ve militanlar arasında güven, geçerlilik ve saygınlık kazandılar.
Cezayir, Mısır ve diğer ülkelere "deneyim, ideoloji ve silahlarıyla" dönen "gaziler" çoğu zaman silahlı cihada devam etmeye hevesliydi.
Sovyetler Birliği'nin 1991'deki çöküşü, Bin Ladin de dahil olmak üzere birçok İslamcı tarafından bir süper gücün İslam'ın elindeki yenilgisi olarak görüldü. ABD ve Pakistan'ın mücahidlere askeri eğitim ve istihbarat desteği olarak verilen 6 milyar dolarlık yardımı içinbin Ladin şunları yazdı: "ABD'nin Sovyetler Birliği'nin çöküşünde kayda değer bir rolü yok"... daha çok, övgü Tanrı'ya ve Afganistan mücahitlerine aittir.
Körfez Savaşı (1990–1991)
1990'ların başında İslamcı hareketi radikalleşmeye iten bir diğer faktör, birkaç yüz bin ABD ve Müslüman olmayan askerî personeli Saddam Hüseyin'in Kuveyt işgaline son vermek için Suudi Arabistan topraklarına getiren Körfez Savaşıydı. Komşu Irak'ın laik ve Baasçı diktatörü Saddam savaştaki (İran-Irak savaşı) düşmanı Kuveyt'e saldırdığında, batılı birlikler Hüseyini kuveytten çıkarmak ve monarşiyi korumak üzere Arabistan topraklarına geldiler. İslamcılar Suudi rejimini batının kuklası olmakla suçladılar.1990'dan önce Suudi yardımını alan birçok İslamcı gruba kesilen yardım onların dizginlenmesinde önemli bir rol oynadı.
Suudi Arabistan, kendisine saldıran yerli İslamcıları bastırarak onlar arasında prestij kaybına uğradı ancak Dünyanın dört bir yanındaki İslamcı medrese ve hatta bazı şiddet yanlısı İslamcı gruplara yardım ederek prestij kaybını telafi etmeye çalıştı. Bu olmadı, ancak ılımlılık adına, savaş öncesi etkisi büyük ölçüde azaldı. Bunun bir sonucu Mısır'da hükûmet yetkililerine ve turistlere yönelik bir saldırı kampanyası, Cezayir'de kanlı bir iç savaş ve Usame bin Ladin'in 11 Eylül saldırısıyla doruğa ulaşan terör saldırıları oldu.
2000'ler
Yirmi birinci yüzyılın başlarında, 1960'lar ve 70'lerde "gururla giyilen bir etiket olan laiklik", Mısır ve Müslüman dünyanın geri kalanında sakınılan ve siyasi düşmanları "karalamak için kullanılan" bir kelimeye dönüştü. İslamcılar, "inatçılık, cesaret", "risk alma" veya "örgütsel beceriler" açısından laik muhalefet partilerini geride bıraktılar.
Dini söylem Orta doğu ve Pakistan'da toplumlar, radyo dalgaları ve dünya hakkında düşünceye hakimdir. Mısır'da radikal camiler çoğaldı. Kitapçılarda dini temalı eserler hakimdir. . . Şeriat talebi, hükümetlerin İslam'a karşı sadakatsiz ve İslam'ın tüm sorunların çözümü olduğuna inanmaları ve Batı'nın İslam'a savaş açtığının kesinliği; bunlar kamusal tartışmaya hakim olan temalardır. İslamcılar parlamento veya hükümet saraylarını kontrol edemeyebilirler, ancak popüler hayal gücünü işgal ettiler.
İslam ülkelerinde yapılan kamuoyu yoklamaları, çoğunluğun, dinin kamusal yaşamda daha büyük bir rol oynamasını istediğini ancak IŞİD gibi gruplara da karşı olduğunu gösterdi.
"Post-İslamizm"
İran devrimi ve Kabe'nin aşırılık yanlıları tarafından ele geçirilmesinden yaklaşık 40 yıl sonra, 2020 yılına gelindiğinde, Olivier Roy, Mustafa Akyol, Nadir Haşimi gibi bazı gözlemciler İslamcılığın canlılığında ve popülaritesinde düşüş tespit ettiler.
İslamcılık, statükonun acımasız gerçekliğiyle karşılaştırılabilecek idealize edilmiş/ütopik bir kavramdı. Kırk yılı aşan çabalara rağmen “toplum için somut ve uygulanabilir bir plan” oluşturmayı başaramamış (Olivier Roy); yerine dünya üzerindeki etkisinin ilham verici olmayan bir geçmişini bırakmıştı (Nader Hashemi).
Sonuç olarak, yukarıda bahsedilen İslamcı veya eski İslamcı partilerin (Endonezya'nın PKS'si , Türkiye'nin AKP'si ve Malezya'nın PAS'ı gibi) ılımlılık eğilimine ek olarak, ülkelerde İslamcı yönetime karşı sosyal/dini ve bazen siyasi bir tepki oldu. Türkiye, İran ve Sudan (Mustafa Akyol) gibi.
2020'de yazan Mustafa Akyol, birçok Müslüman tarafından siyasi İslam'a karşı, İslamcılığın güçlendirmeyi amaçladığı şey olan dini inancın zayıflamasını da içeren güçlü bir tepki olduğunu savunuyor. Müslüman gençler arasında İslamcılığa karşı bu tepkinin yirmi birinci yüzyılda Arap dünyasında " Suriye, Irak ve Yemen "deki mezhepsel iç savaşlar gibi" "İslam adına" meydana gelen "korkunç olaylardan" kaynaklandığını öne sürüyor
Arap Barometresi tarafından altı Arap ülkesinde (Cezayir, Mısır, Tunus, Ürdün, Irak ve Libya) yapılan anketler, "Arapların dini partilere ve liderlere olan inancını yitirdiğini" ortaya koydu. 2018-19'da, altı ülkenin tümünde, İslamcı partilere güvenip güvenmedikleri sorulanların %20'sinden azı olumlu yanıt verdi. Oran 2012-14'le karşılaştırıldığında altı ülkenin tamamında düşmüştü. Camiye katılım da ortalama 10 puandan fazla düştü ve kendilerini "dindar değil" olarak tanımlayan Arapların oranı 2013'te %8'den 2018–19'da %13'e yükseldi. Şam el-Ali "Suriyeli gençler arasında yükselen dinden dönme" bildiriyor.
2021'de yazan Nadir Haşimi, Irak, Sudan, Tunus, Mısır, Gazze, Ürdün ve diğer yerlerde İslamcı partilerin iktidara geldiği veya kampanya yürüttüğü "genel görünümü "Siyasal İslam'ın popüler prestiji, devlet iktidarıyla olan tecrübesiyle zedelenmiştir" şeklinde özetledi. İslamcı terörizm bile pan-İslamcı olmaktan ziyade "yerel olma" eğilimine girmiş, düşüşe geçmişti. 2021 itibarıyla El Kaide, etkili bir merkezi komuta olmayan "bir grup milisten" oluşuyordu.(Frid Zekeriya)
Ülkelere göre İslamcılığın Yükselişi
Afganistan (Taliban)
Mücahitlerin 1980'lerde Sovyetler Birliği'ne karşı kazandığı zafer, aşiret savaş ağaları arasında yaşanan şiddetli ve yıkıcı iç savaş yasal sistemi yok etti ve Afganistan'ı dünyanın en fakir ülkelerinden biri haline getirdi. Komünist Afganistan Demokratik Cumhuriyeti 1992'de çöktü ve mücahitlerin İslamcı unsurları Afganistan İslam Devleti'ni kurdu.1996'da, Taliban olarak bilinen daha muhafazakar ve anti-demokratik İslamcı hareket savaş ağalarının çoğunu yendi ve Afganistan'ın yaklaşık %80'ini ele geçirdi.
Taliban, Diyubendi hareketinin yoksul Afgan mülteciler için kurduğu, Pakistan'daki hükûmet ve dini gruplar tarafından desteklenen binlerce medrese arasından doğdu. Taliban, İslami köktendinci olarak tanımlanabilecekleri, "muhafazakar kabile geleneklerinin idealize edilmiş ve sistemleştirilmiş bir versiyonunu" Şeriat etiketi altında tüm ülkeye yaymakla ilgiliydi. İdeolojilerinin ayrıca Vahhabilikten ve konukları Usame bin Ladin'in aşırılıkçı cihatçılığından etkilendiği belirtildi.
Taliban "siyaseti" Şeriat'a aykırı gördü ve seçim yapmadı. Taliban tarafından seçilen birkaçyüz Peştun din adamı tarafından Nisan 1996'da yasallık ve sadakat taahhüdü verilen " Emir el-Mü'minin " unvanlı Abdul Gani Birader ve Muhammed Ömer tarafından yönetildiler. Taliban ezici çoğunlukla Peştun'du ve Afganlıların yaklaşık %60'ını oluşturan diğer etnik gruplar ile iktidarı paylaşmamakla suçlandılar. (bkz: Taliban#İdeoloji ve amaçlar)
11 Eylül saldırılarının ardından Taliban'ın Usame bin Ladin'i barındırması, onları iktidardan uzaklaştıran Amerikan örgütlü bir saldırıya yol açtı. Taliban, NATO ve Afgan hükûmet hedeflerine karşı intihar bombaları ve silahlı saldırılarla şiddetli bir savaşa devam etti. ABD ile 2020 barış anlaşması ve ABD destekli hükümetin devrilmesinin ardından 2021'de ülkenin kontrolünü yeniden kurdu.
Cezayir
Cezayir'deki FIS veya Front Islamique de Salut (İslami Kurtuluş Cephesi) Selefilik, Afganistan cihadı ve Müslüman Kardeşler'den etkilenen İslamcı bir hareket idi. 1989 yılında Abbassi Medani ve karizmatik İslamcı vaiz Ali Belhaj tarafından yönetilen geniş bir koalisyon olarak kuruldu.
İktidardaki solcu-milliyetçi FLN hükûmetinin ekonomik başarısızlık ve popüler olmayan sosyal liberalleşme ve laikleşme politikalarından yararlanarak, vaazlarını Şeriat kanunu, ekonomik liberalizasyon, kalkınma, Fransızca yerine Arapça eğitim ve Cezayirli genç erkekler arasındaki yüksek işsizlik oranını azaltmak için kadınların evde kalması cinslerin ayrımı üzerine verdi. FIS, yerel seçimlerde büyük başarılar elde etti ve 1991'de seçimlerin askeri darbeyle iptal edildiği ulusal seçimleri kazanacaktı.
İslami Kurtuluş Ordusu, MIA ve Silahlı İslami Grup tarafından gölgede bırakılan FIS liderleri de Hükûmeti devirmek için silaha sarıldıkları için tutuklandı ve sonraki on yılda 150.000 ila 200.000 arasında insanın öldüğü kanlı ve yıkıcı bir iç savaş başladı.
İç savaş İslamcılar için bir zafer değildi. 2002'de ana gerilla grupları yok edilmiş ya da teslim olmuştu. İslamcı popülaritesi, 2004 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde "Abdallah Jaballah'ın %5 oy alarak üçüncü sırada geldiği" noktasına kadar geriledi.
Bangladeş
Bangladeş Cemaat-i İslami ülkedeki en büyük İslamcı partidir ve Şeriat yasasının uygulanmasını ve ülkenin ana sağ siyasetini destekler. Ana siyasi muhalefet Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP) O ve başka bir İslami parti İslami Oikya Jote ile 2000 yılından bu yana ittifak halindedir.
Eski bakan ve milletvekilleri de dahil olmak üzere bazı lider ve destekçileri, Bangladeş'in bağımsızlık mücadelesi sırasında savaş suçları iddiasıyla ve iktidardaki Bangladeş Awami Ligi aleyhinde konuştukları için asıldı.
Belçika
2012 yılında İslam adlı partinin dört adayı Molenbeek ve Anderlecht'te seçildiler. 2018 yılında 28 belediyede aday çıkardılar. Politikaları, okulların helal gıda sunması ve kadınların her yerde başörtüsü takabilmelerini içeriyordu. İslam Partisi'nin bir diğer amacı da toplu taşımada kadın ve erkekleri ayırmaktır. Parti başkanı, bu politikanın kadınları cinsel tacizden korumaya yardımcı olacağını savunuyor.
Danimarka
İslamcı hareketler 1990'lardan itibaren büyüdü. İlk İslamcı grup ve ağlar ağırlıklı olarak göç ettikleri ülkelerden etkilenmişlerdi. Katılanların Orta Doğu, Güney Asya ve Kuzey Afrika'daki militan İslamcılarla yakın temasları vardı. Operasyonları, ilk olarak militan grupları finansal açıdan desteklemekti. 1990'lardan sonra İslamcı militan eğitimi veya mücadele için çeşitli çatışmalara katılımlar oldu.
2014'te Kopenhag, Aarhus ve Odense'deki İslamcı hareketler arasında militanlar vardı. Militan İslamcı hareketin 2014'te yüzlerce kişiyi kapsadığı tahmin ediliyordu.
Danimarka Ulusal Sosyal Araştırma Merkezi, Çocuk, Entegrasyon ve Sosyal İşler Bakanlığı tarafından yaptırılan, 15 aşırılık yanlısı grubu belgeleyen bir rapor yayınladı. Bu örgütlerin çoğunluğu gayrimüslim aşırı sağ veya aşırı sol, beşi Sünni İslamcı gruplardı.
Gruplar arasında Hizb ut-Tahrir Danimarka, Dawah-bærere, Kaldet til Islam, Dawah-centret ve Muslimk Ungdomscenter bulunmaktadır. Aarhus'ta faaliyet gösteren Muslimk Ungdomscenter dışında, tüm gruplar Büyük Kopenhag'da faaliyet göstermektedir. Toplamda, kabaca 195 ila 415 Müslüman bu kuruluşlardan birine aittir ve çoğu genç erkektir.
Mısır (Cihatçılık)
Kutub'un fikirleri hapis hayatında 1966'da idam edilmeden önce giderek radikalleşirken, Hasan el-Hudeybi'nin İhvan liderliği ılımlı kaldı, siyasi müzakere ve aktivizmle ilgilendi. Kutub'un son yazılarından Yoldaki İşaretler gelişti ve daha radikal bir yön izlediler. 1970'ler de Müslüman Kardeşler, şiddet yöntemini terk etti.
1981'de Enver Sedat'ın öldürülmesinden sorumlu Mısır İslami Cihad örgütü şiddet ve askeri mücadele yolunu üstlendi. Sömürgecilik karşıtı hareketlerden farklı olarak, saldırılarını Müslüman devletlerin “mürted” olduğuna inandığı liderlere, laik eğilimlere sahip veya İslam toplumlarına Batılı/yabancı fikir ve uygulamaları tanıtmış veya teşvik etmiş liderlere yöneltti.
Görüşleri, Muhammed Abd'üs-Selam Farac tarafından yazılan bir broşürde özetleniyor:
cihatta ilk savaş alanı hiç şüphe yok ki, bu kafir liderlerin imha edilmesi ve yerine tam bir İslami Düzenin getirilmesidir. . .
İslami mücadelelerinde şiddete başvuran gruplardan bir diğeri de İslam Cemaati idi. 1990'larda Mısır devletine karşı yürüttükleri kampanyanın kurbanları arasında terörle mücadele polisi başkanı (Tümgeneral Rauf Hayrat), meclis başkanı (Rifat el-Mahcub), Mısırlılar, Avrupalı turistler ve 100'den fazla Mısır polisi vardı. Hükûmeti devirme kampanyası başarısız oldu ve grup 2003 yılında şiddeti reddetti. Daha az bilinen gruplar arasında İslami Kurtuluş Partisi, Cehennemden Kurtuluş ve Tekfir ve-Hicret yer alıyor. Bu gruplar, siyasilere yönelik suikast girişimleri, video dükkanlarını kundaklama ve hükûmet binalarını ele geçirme girişimleri gibi çeşitli faaliyetlerde bulundular.
Fransa
Fransa Demokrat Müslümanlar Birliği (UDMF), 2012 yılında kurulan bir parti, 2019 belediye seçimlerine katılmak üzere 50 farklı şehir için aday listeleri sundu. Ayrıca Avrupa Parlamentosu seçimleri için de adaylar çıkardı. Partinin yükselişi, Fransız Müslümanların ana akım siyasi partilerden memnuniyetsizliğine bağlanabilir.
İçişleri Bakanı Gérald Darmanin, Le séparatisme Islamiste adlı kitabında, 'Dünyanın en güçlü ideolojisi olan İslamcılık, İslam'ı sesini duyurmaktan yoksun bıraktı' dedi.
Gazze (Hamas)
Hamas, Gazze Şeridi'ni yöneten Filistinli Sünni İslamcı örgüttür. Cins ayrımı, kırbaçlama ve İslami kıyafet gibi konularda şeriatı uygulama gibi amaçları bulunuyor. Hamas'ın ayrıca askeri bir direniş kanadı olan İzzeddin el-Kassam Tugayları da var.
Birinci Filistin İntifadası'ndan birkaç dekad önce, Müslüman Kardeşler, İsrail'e karşı Filistinde "sakin" bir tavır takındı. Vaaz, eğitim, cami ve hayır kurumları ağı oluşturmak gibi sosyal hizmetlere odaklandı ve İsrail'in hoşgörüsünden yararlandılar.
Birinci İntifada hız kazanır ve ayaklanmayı desteklemek için Filistinli esnaf dükkanlarını kapatırken, Müslüman Kardeşler İsrail'e karşı cihada adanmış HAMAS'ın kurulduğunu duyurdu. 1988 Hamas tüzüğü, İsrail'in yıkılması ve Filistin'de bir İslam devleti kurulması çağrısında bulunarak FKÖ'den daha uzlaşmaz bir tavır aldı. İntifadanın kontrolü için FKÖ ile rekabete girdi ve onu geçti. Kardeşler'in dindar orta sınıf tabanı, kültürel muhafazakarlıklarında ve laik orta sınıfın alkol içmek ve başörtüsü takmamak gibi faaliyetlerine karşı antipatilerinde intifadanın yoksul gençleriyle ortak bir neden buldu.
Hamas, 2000'den 2007'ye kadar 140 intihar saldırısı veya "şehitlik operasyonları"nda 542 kişiyi öldürdü. Ocak 2006 seçimlerinde -siyasi sürece ilk girişi- sandalyelerin çoğunluğunu kazandı ve 2007'de FKÖ'yü Gazze'den sürdü. Hamas, İsrail'i Gazze Şeridi'nden çıkardığı için övüldü, ancak ağır yıkım ve can kaybına rağmen 2008-09 ve 2014 Gazze Savaşlarında taleplerini yerine getiremedi.
Irak ve Suriye (İslam Devleti)
Pakistan
Pakistan devlet tarihinin başlarında (12 Mart 1949), Pakistan'ın kurucu babaları Muhammed İkbal, Muhammed Ali Cinnah, Liyakat Ali Han vizyonuna uygun olarak bir parlamento kararı kabul edildi. Şunları ilan etti:
Egemenlik yalnızca Allah'a aittir, ancak onu, kutsal bir emanet olarak belirlediği sınırlar içinde kullanılması için halkı aracılığıyla Pakistan Devletine havale etmiştir.
- Devlet, yetki ve yetkisini halkın seçilmiş temsilcileri aracılığıyla kullanır.
- İslam'ın ilan ettiği demokrasi, özgürlük, eşitlik, hoşgörü ve sosyal adalet ilkelerine tam olarak uyulacaktır.
- Müslümanların bireysel ve kolektif yaşamlarını Kuran ve Sünnet'te belirtilen İslam öğretilerine göre düzenlemeleri sağlanacaktır.
- Dini azınlıkların dinlerini özgürce açıklamaları ve yaşamaları ve kültürlerini geliştirmeleri sağlanacaktır.
Bu karar sonraki Pakistan Anayasa yazarları için ilham kaynağı oldu ve anayasaya giriş olarak dahil edildi.
Temmuz 1977'de General Ziya-ül-Hak, Başbakan Zülfikar Ali Butto yönetimini devirdi. İslamcılarla demokratik rekabet içinde olan solcu Butto, devrilmeden kısa bir süre önce alkol ve gece kulüplerinin 6 ay içerisinde yasaklanacağını açıklamıştı. İslamlaştırma ” ya da İslam hukukunun uygulanması, onun on bir yıllık askeri diktatörlüğünün temel taşı ve “resmi devlet ideolojisi” oldu. Ziya ül Hak Mevdudi hayranıydı ve Mevdudi'nin partisi Cemaat-i İslami " rejimin ideolojik ve siyasi kolu" haline geldi. Pakistan'daki yukarıdan İslamlaştırma "muhtemelen" -İran ve Sudan'dakiler hariç diğer tüm rejimlerden daha- eksiksizdi, ancak Ziya-ül Hak birçok İslamcı tarafından özden ziyade "semboller" empoze ettiği ve iktidarı ele geçirme araçlarını meşrulaştırmak için İslamlaştırmayı kullandığı için eleştirildi. Komşu İran'ın aksine, Ziya-ül-Hak'ın politikaları "devrimci aşırılıktan kaçınmayı" ve Amerikan ve Basra Körfezi müttefikleriyle ilişkileri zorlamamayı amaçlıyordu. Ziya 1988'de öldürüldü, ancak İslamlaşma Pakistan toplumunda önemli bir unsur olmaya devam ediyor.
Sudan
Sudan, uzun yıllar Hasan et-Turabi liderliğinde İslamcı bir rejime sahip oldu. Ulusal İslam Cephesi ilk olarak, güçlü adam General Cafer Numeyrinin, 1979'da üyelerini hükûmetinde hizmet etmeye davet etmesiyle nüfuz kazandı. Turabi, Suudi Arabistan ve yabancı İslami bankacılık sistemlerinden gelen parayla güçlü bir ekonomik temel inşa etti. Ayrıca, eğitim bakanıyken üniversiteye ve askeri akademiye sempatik öğrencileri yerleştirerek nüfuzlu sadıklardan oluşan bir kadroyu işe aldı ve inşa etti.
Parti 1985'te Numeyri'nin devrilmesinden sonraki ulusal seçimlerde başarısız oldu, ancak 1989'da ordunun yardımıyla seçilmiş hükûmeti devirmeyi başardı. Turabi, iktidara gelmeden önce demokratik süreci ve liberal bir hükûmeti desteklediğini iddia ediyordu. Ancak gücü ele geçirdiğinde şeriatın katı bir şekilde uygulanması, işkence ve muhalefetin toplu olarak hapsedilmesi ve Güney Sudan'da uzun süredir devam eden savaşın yoğunlaşmasıyla dikkat çekti. NIF rejimi ayrıca 11 Eylül'den önce bir süre Usame bin Ladin'i barındırdı ve 1991 Körfez Savaşı'nda Amerika'nın Irak'a saldırısına karşı İslamcı muhalefeti birleştirmeye çalıştı.
Yoksul bir ülke olan Sudan, istihbarat servislerinin Mısır Cumhurbaşkanı'na yönelik bir suikast girişimine karışmasının ardından, BM ekonomik yaptırımları uygulandı ve Turabi gözden düştü. 2004-05'te bir süre hapis yattı. Müslüman olmayan güneyle savaş gibi bazı NIF politikaları tersine çevrildi. Ancak Ulusal İslami Cephe hala Ömer el-Beşir hükûmetinde ve ülkedeki bir başka İslamcı parti olan Ulusal Kongre Partisi'nde önemli bir güce sahiptir.
İsviçre
İsviçre, özellikle Belçika veya Fransa gibi ülkelerle karşılaştırıldığında, İslamcılığın bir merkezi olarak görülmez. Bununla birlikte, 2012'den 2018'e kadar, ülkenin cihatçı olması muhtemel nüfusunun çoğunluğu İsviçre'de radikalleşti.
Türkiye
Türkiye'deki bir dizi İslamcı parti laiklik karşıtı faaliyetleri nedeniyle anayasa mahkemesi tarafından yasaklandı ve isimlerini değiştirerek faaliyetlerini sürdürdü. Necmettin Erbakan (1926-2011), Milli Nizam Partisi (1970–1971), Milli Selamet Partisi, (1972–1981) Refah Partisi (1983–1998) Fazilet Partisi (1997–2001) ve Saadet Partisi (2003-04/2010-11)ne liderlik yaptı. Mevcut Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, uzun süre siyasi İslam’ın bir savunucusu olarak görülüyor.
2002'den beri Türk siyasetine hakim olan Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) zaman zaman İslamcı olarak tanımlanmakta, ancak bunu reddetmektedir.
Çağdaş zamanlar
Partiler ve kuruluşlar
Günümüzde Türkiye'de ideolojik hedefleri arasında İslamcılık bulunan partiler bulunmaktadır. Bunlar Yeniden Refah Partisi, Saadet Partisi, Hür Dava Partisi, Büyük Birlik Partisi olarak sıralanabilir. Yine Türkiye'de geçmişte İslamcı hedefleri olan partiler olarak Refah Partisi örnek gösterilebilir. Günümüzde tam olarak İslamcı olarak nitelendirilmeseler bile İslamcı eğilimli muhafazakâr hedefleri olan partiler de bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak Adalet ve Kalkınma Partisi gösterilebilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b William E. Shepard (2009). John L. Esposito (Ed.). The Oxford Encyclopedia of the Islamic World. ISBN . r eksik
|soyadı1=
() - ^ . www.sciencedirect.com. 10 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2021.
- ^ "Theocracy". International encyclopedia of human geography. N. J. Thrift, Rob Kitchin. Amsterdam. 2009. ISBN . OCLC 496521377. 24 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "The Totalitarianism of Jihadist Islamism and its Challenge to Europe and to Islam". Totalitarian Movements and Political Religions. 8 (1): 35-54. 1 Mart 2007. doi:10.1080/14690760601121630. ISSN 1469-0764. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Islamism and Totalitarianism". Totalitarian Movements and Political Religions. 10 (2): 73-96. 1 Haziran 2009. doi:10.1080/14690760903371313. ISSN 1469-0764. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ Teâli-i İslâm Cemiyeti’nden: “Zaman-ı hâzırın erbâb-ı tefekkürünü ve mukadderât-ı milelin hal ve tanzimiyle alâkadar zimamdaranını herşeyden ziyâde işgâle şâyân olan Bolşevizm hakkında ebnâ-yı beşerin mühim bir kısmının nâzım-ı efkâr ve hissiyâtı bulunan İslâmiyetin nokta-i nazarını tesbit ve ilân emr-i bi’l-maruf ve nehy-i ani’l-münker vazifesiyle de mükellef olan cemiyetimizce... https://www.koprudergisi.com/guz-2000/islamin-siyasallasma-surecinde-cemiyet-i-muderrisinden-teali-i-islama/ 17 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2023.
- ^ : p. 24
- ^ Eikmeier (2007). "Qutbism: An Ideology of Islamic-Fascism" (PDF). The US Army War College Quarterly: Parameters. 37 (1): 85-97. doi:10.55540/0031-1723.2340. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ Soage, Ana Belén. "Introduction to Political Islam." Religion Compass 3.5 (2009): 887–96.
- ^ Fuller, Graham E., The Future of Political Islam, Palgrave MacMillan, (2003), p. 21
- ^ a b (PDF). International Crisis Group. s. 5. 7 Mart 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Rashid Ghannouchi (31 Ekim 2013). . MEMO. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Commentary on "Islamic State": Thoughts of Islamism". Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (In Asia). Routledge: Taylor & Francis group. 7 (3): 23-28. 2013. doi:10.1080/19370679.2013.12023226. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Fuller, Graham E., The Future of Political Islam, Palgrave MacMillan, (2003), p. 120
- ^ "Commentary on "Islamic State": Thoughts of Islamism". Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (In Asia). Routledge: Taylor & Francis group. 7 (3): 38-40. 2013. doi:10.1080/19370679.2013.12023226. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b Hamid, Shadi (October 1, 2015). What most people get wrong about political Islam 29 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Brookings. Retrieved December 2, 2017.
- ^ p. 296 Sayyid Qutb and the Origins of Radical Islamism by John Calvert
- ^ a b c Wright (10 Ocak 2015). "A Short History of Islamism". Newsweek. 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2015.
- ^ a b . foreignpolicy.com. 16 Nisan 2012. 16 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b Emin Poljarevic (2015). Emad El-Din Shahin (Ed.). The Oxford Encyclopedia of Islam and Politics. r eksik
|soyadı1=
() - ^ John L. Esposito, (Ed.) (2014). The Oxford Dictionary of Islam. r eksik
|soyadı1=
() - ^ Krämer, Gudrun. "Political Islam." In Encyclopedia of Islam and the Muslim World. Vol. 6. Edited by Richard C. Martin, 536–540. New York: Macmillan, 2004. via Encyclopedia.com 13 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . Oxford English Dictionary. Oxford University Press. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2012.
- ^ Compare: Google Books Ngram Viewer
- ^ a b c . Council on American-Islamic Relations (CAIR). 5 Nisan 2013. 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2015.
- ^ Briggs, David (June 29, 2012). Is It Time to Reconsider the Term Islamist? 21 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Huffington Post. Retrieved December 2, 2017.
- ^ . Politico.Com. 6 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014.
- ^ "Islamism, Revolution, and Civil Society". Perspectives on Politics. 1 (2): 258. 2003. doi:10.1017/S1537592703000197. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Bassam Tibi (2012). Islamism and Islam. Yale University Press. s. 22. ISBN .
- ^ Shepard, W. E. Sayyid Qutb and Islamic Activism: A Translation and Critical Analysis of Social Justice in Islam. Leiden, New York: E.J. Brill. (1996). p. 40
- ^ a b Osman, Tarek, Egypt on the brink, 2010, p. 111
- ^ Burgat, F, "Islamic Movement", pp. 39–41, 67–71, 309
- ^ . Opendemocracy.net. 6 Nisan 2011. 18 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ The Columbia World Dictionary of Islamism. Columbia University Press. 2007. s. viii. ISBN . Erişim tarihi: 15 Aralık 2015.
- ^ a b The Failure of Political Islam. Harvard University Press. 1994. s. 24. ISBN .
- ^ The Failure of Political Islam. Harvard University Press. 1994. s. 109. ISBN .
- ^ a b Fuller, The Future of Political Islam, (2003), pp. 194–95
- ^ Roy, Olivier, The Politics of Chaos in the Middle East, Columbia University Press, (2008), pp. 92–93
- ^ Hayri Abaza (22 Ekim 2010). "Is It Islamic or Islamist?". Newsweek. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
- ^ . . 2 Mart 2005. 8 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Final Report of the National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States, The 9/11 Commission Report, W.W. Norton & Company, New York, (2004), p. 562
- ^ Daniel Pipes (1 Mart 2000). "Islam and Islamism: Faith and Ideology". The National Interest (Spring 2000). 12 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2014.
- ^ a b Murphy, Caryle, Passion for Islam, (c. 2002), p. 160
- ^ a b c Cook, Michael, The Koran: A Very Short Introduction, Oxford University Press, (2000)
- ^ a b Murphy, Caryle, Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience, Scribner, (c. 2002), p. 161
- ^ Fuller, The Future of Political Islam, (2003), p. 67
- ^ Referring to the success of radical transnational Islamism and specifically the party Hizb ut-Tahrir, Zeyno Baran writes that "all religions have radicals, but in contemporary Islam the radicals have become the mainstream, and the moderates are pushed to the sides of the debate." (source: (PDF). Nixon Center. December 2004. s. 13. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2016.)
- ^ Roy, Failure of Political Islam (1994) p. 27
- ^ Farr, Thomas F. "Islam's Way to Freedom", First Things, November 2008, pp. 24–28 [26]
- ^ Cevik, Neslihan. Muslimism in Turkey and Beyond: Religion in the Modern World. Springer, Nov 17, 2015. p. 16.
- ^ a b c The Key to Arab Reform: Moderate Islamists 4 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Carnegie Endowment for Peace. p. 2. Retrieved December 2, 2017.
- ^ a b Moussalli, Ahmad S. Islamic democracy and pluralism. from Safi, Omid. Progressive Muslims: On Justice, Gender, and Pluralism. Oneworld Publications, Apr 1, 2003.
- ^ . www.alhewar.com. 5 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Esposito, J. & Voll, J.,2001, Islam and Democracy, Humanities, Volume 22, Issue 6
- ^ "Ennahda is "Leaving" Political Islam". Wilson Center. 20 Mayıs 2016. 24 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2017.
- ^ Al-Hamdi, Ridho. (2017). Moving towards a Normalised Path: Political Islam in Contemporary Indonesia. JURNAL STUDI PEMERINTAHAN (JOURNAL OF GOVERNMENT & POLITICS). Vol. 8 No. 1, February 2017. p. 53, 56–57, 62.
- ^ a b Human Rights Watch Report 5 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .| November 1994 Vol. 6, No. 9| SUDAN| "IN THE NAME OF GOD", Repression Continues in Northern Sudan
- ^ a b Fuller, Graham E., The Future of Political Islam, Palgrave MacMillan, (2003), p. 108
- ^ Pahwa, Sumita (2016). Pathways of Islamist adaptation: the Egyptian Muslim Brothers' lessons for inclusion moderation theory. Democratization, Volume 24, 2017 – Issue 6. pp. 1066–1084.
- ^ Can the Turkish Model Gain Traction in the New Middle East? 30 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sinan Ülgen, Marwan Muasher, Thomas de Waal, Thomas Carothers | carnegieendowment.org| 19 December 2011
- ^ "Turkey: 'Surreal, Menacing…Pompous'". New York Review of Books. 19 Aralık 2013. 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Aralık 2013. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Akyol (22 Temmuz 2016). "Who Was Behind the Coup Attempt in Turkey?". New York Times. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016.
- ^ Post-Islamist Political Theory: Iranian Intellectuals and Political Liberalism in Dialogue. Philosophy and Politics – Critical Explorations. 5. Springer. 2017. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "The Coming of a Post-Islamist Society". Critique: Critical Middle Eastern Studies. 5 (9): 43-52. Sonbahar 1996. doi:10.1080/10669929608720091. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ (PDF). Australia: Lowy Institute for International Policy. 2008. ISBN . 5 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017.
- ^ Muller (2013). (PDF). Paideuma: Mitteilungen zur Kulturkunde. 6 (10): 261-284. 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
- ^ Cavatorta (2015). "Post-Islamism, ideological evolution and 'la tunisianite of the Tunisian Islamist party al-Nahda". Journal of Political Ideologies. 20 (1): 27–42. doi:10.1080/13569317.2015.991508.
- ^ a b c d Mohie-Eldin, Fatima. The Evolution of Salafism A History of Salafi Doctrine. Al-Noor, Fall 2015. pp. 44–47.
- ^ Notes, Whatever Happened to the Islamists?: Salafis, Heavy Metal Muslims and the Lure of Consumerist Islam, p. 291. Eds. Amel Boubekeur and Olivier Roy. New York: Columbia University Press, 2012.
- ^ The Transmission and Dynamics of the Textual Sources of Islam: Essays in Honour of Harald Motzki, eds. Nicolet Boekhoff-van der Voort, and Joas Wagemakers, p. 382. Leiden: Brill Publishers, 2011.
- ^ Murphy, Passion for Islam, (2002), p. 36
- ^ a b Commins, David, The Wahhabi Mission and Saudi Arabia, I. B. Tauris, 2006, p. 152
- ^ George Joffé, Islamist Radicalisation in Europe and the Middle East: Reassessing the Causes of Terrorism, p. 317. London: I.B. Tauris, 2013.
- ^ (PDF). Naval Post-Graduate School. September 2009. ss. 3-4. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2014.
Hamid Algar ... emphasizes the strong influence of the Saudi petrodollar in the propagation of Wahhabism, but also attributes the political situation of the Arab world at the time as a contributing factor that led to the co-opting of Salafism ... Khaled Abou El Fadl ... expresses the opinion that Wahhabism would not have been able to spread in the modern Muslim world ... it would have to be spread under the banner of Salafism. This attachment of Wahhabism to Salafism was needed as Salafism was a much more 'credible paradigm in Islam'; making it an ideal medium for Wahhabism ... The co-opting of Salafism by Wahhabism was not completed until the 1970s when the Wahhabis stripped away some of their extreme intolerance and co-opted the symbolism and language of Salafism; making them practically indistinguishable.
Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;St
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ "For Conservative Muslims, Goal of Isolation a Challenge". Washington Post. 5 Eylül 2006. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . pewforum.org. Pew. 27 Nisan 2006. 10 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2014.
- ^ "Saudi Arabia. Wahhabi Theology". December 1992. Library of Congress Country Studies. 7 Kasım 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2014.
- ^ a b The Islamist: Why I joined Radical Islam in Britain, what I saw inside and why I left. Penguin Books. 2007. s. 246. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . AGAINST "ISLAMIC" TERRORISM & ISLAMOPHOBIA. 18 Şubat 2014. 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017.
- ^ Inside the Kingdom: Kings, Clerics, Modernists, Terrorists, and the Struggle for Saudi Arabia. Viking. 2009. s. 56. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Jihad: The Trail of Political Islam. I.B.Tauris. 2002. s. 61. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b . PBS Frontline. 18 Aralık 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2014.
- ^ DouglasFarah.com 25 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Qutbism and the Muslim Brotherhood by Douglas Farah
- ^ a b c Hassan, Hassan. (June 13, 2016). The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context 29 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Carnegie Endowment for Peace. Retrieved December 3, 2017.
- ^ a b Kepel, Jihad, 2002, p. 31
- ^ Sageman, Marc, Understanding Terror Networks, University of Pennsylvania Press, 2004, p. 63
- ^ . 17 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2015.
- ^ Wright, Looming Tower, 2006, p. 36
- ^ "Jihadist-Salafism" is introduced by Gilles Kepel, Jihad: The Trail of Political Islam (Harvard: Harvard University Press, 2002)
- ^ Deneoux, Guilain (June 2002). "The Forgotten Swamp: Navigating Political Islam". Middle East Policy. pp. 69–71."
- ^ القطبية الإخوانية والسرورية قاعدة مناهج السلفية التكفيرية 5 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. al-Arab Online. Retrieved December 4, 2017.
- ^ "Salafism: Politics and the puritanical". The Economist. 27 Haziran 2015. 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2015.
- ^ a b "AFTER THE ISLAMIC STATE". The New Yorker. 12 Aralık 2016. 7 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Aralık 2016. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b Noah, Timothy (February 26, 2009). The Near-Enemy Theory 26 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Slate. Retrieved December 3, 2017.
- ^ Al Qaeda grows as its leaders focus on the 'near enemy' 29 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The National. Retrieved December 3, 2017.
- ^ a b c d e Byman, Daniel L and Williams, Jennifer R. (February 24, 2015). ISIS vs. Al Qaeda: Jihadism's global civil war 21 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Brookings. Retrieved December 3, 2017.
- ^ Massington, L., Radtke, B. Chittick, W.C., Jong, F. de., Lewisohn, L., Zarcone, Th., Ernst, C, Aubin, Françoise and J.O. Hunwick, “Taṣawwuf”, in: Encyclopaedia of Islam, Second Edition, Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs
- ^ Qamar-ul Huda (2003), Striving for Divine Union: Spiritual Exercises for Suhraward Sufis, RoutledgeCurzon, pp. 1–4.
- ^ Mortimer, Faith and Power, (1982) p. 58. Quoting Aziz Ahmad, Studies in Islamic Culture in the Indian Environment, Oxford University Press, (1964), p. 189
- ^ Haque 1982, pp. 78–81.
- ^ Mortimer, Faith and Power, (1982) pp. 67–68.
- ^ Mortimer, Faith and Power, (1982), p. 69
- ^ Islamic revival in British India : Deoband, 1860–1900. 3rd impression. New Delhi: Oxford Univ. Press. 2002. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Islam and the Muslim World, (2004) p. 374
- ^ Mortimer, Edward, Faith and Power, (1982), p. 85
- ^ Mortimer, Edward, Faith and Power, (1982), pp. 93, 237–40, 249
- ^ Encyclopedia of Islam and the Muslim World, Macmillan Reference, 2004, v.2, p. 609
- ^ The New Encyclopedia of Islam by Cyril Glasse, Rowman and Littlefield, 2001, p. 19
- ^ The Oxford Dictionary of Islam by John L. Esposito, OUP, 2003, p. 275
- ^ Historical Dictionary of Islam by Ludwig W. Wadamed, Scarecrow Press, 2001, p. 233
- ^ Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience by Caryle Murphy, p. 46
- ^ Roy, Failure of Political Islam (1994), p. 33
- ^ Modern Islamic Political Thought: The Response of the Shi'i and SunnI Muslims to the Twentieth Century. Londra: The Macmillan Press Ltd. 1982. ss. 69, 77. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "A Preliminary Study on the "Islamic State" Thought in Modern Islamism". Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (In Asia). Routledge: Taylor & Francis group. 10 (4): 27. 2016. doi:10.1080/19370679.2016.12023291. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ A CONCISE HISTORY OF THE ARABS. The New Press, 38 Greene Street, New York, NY 10013: The New Press. 2013. s. 287. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "State and Government". Encyclopedia of Islam and the Muslim World, Second Edition. 27500 Drake Rd. Farmington Hills, MI, 48331-3535: Gale Publishers. 2016. s. 1088. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ A CONCISE HISTORY OF THE ARABS. The New Press, 38 Greene Street, New York, NY 10013: The New Press. 2013. ss. 172, 207, 209. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . Aml.Org.pk. 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2012.
- ^ Anil Bhatti. (PDF). Yearbook of the Goethe Society of India. 30 Ekim 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2011.
- ^ "Radical Islamism and Failed Developmentalism". Third World Quarterly. 29 (3): 483-96. 2008. doi:10.1080/01436590801931462. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b c . 14 Ekim 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2014.
- ^ . Daily Times. 28 Mayıs 2003. 6 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2011.
- ^ a b . Iqbal Academy. 26 Mayıs 2006. 28 Şubat 2002 tarihinde kaynağından (PHP) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- ^ . Witness-pioneer.org. 27 Ocak 2012. 10 Kasım 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ Jihad: From Qur'an to Bin Laden. Hampshire: Palgrave Macmillan. 2004. s. 201.
Mawdudi trained with two Deobandi ulama at the Fatihpuri mosque's seminary in Delhi and received his certificates to teach religious sciences (ijazahs) in 1926.
Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Abu al-A'la al-Mawdudi, "Political Theory of Islam," in Khurshid Ahmad, ed., Islam: Its Meaning and Message (London: Islamic Council of Europe, 1976), pp. 159–61.
- ^ Abu al-A'la al-Mawdudi, Islamic Way of Life (Delhi: Markazi Maktaba Islami, 1967), p. 40
- ^ Esposito and Piscatori, "Democratization and Islam," pp. 436–37, 440
- ^ Esposito, The Islamic Threat, pp. 125–26; Voll and Esposito, Islam and Democracy, pp. 23–26.
- ^ He was the author of the book S. Abul A'la Maududi, The Process of Islamic Revolution Webarşiv şablonunda hata:
|url=
value. Boş. (Lahore, 1980). - ^ Mawdudi and the Making of Islamic Revivalism. Oxford, New York: Oxford University Press. 1996. s. 77. ISBN .
- ^ Maududi on social justice: "a man who owns a car can drive it; and those who do not own one should walk; and those who are crippled cannot walk but can hop along." (Nizam al-Hayat fi al-Islam, 1st ed., n.d. (Bayrut: Musassast al-Risalah, 1983), p. 54) See also Radical Islamic Fundamentalism: the Ideological and Political Discourse of Sayyid Qutb by Ahmad S. Moussalli American University of Beirut, (1992)
- ^ . 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "A genealogical inquiry into early Islamism: the discourse of Hasan al-Banna". Journal of Political Ideologies. 17 (1): 61-85. 2012. doi:10.1080/13569317.2012.644986. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . Gemsofislamism.tripod.com. 17 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ . Fr.jpost.com. 23 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ Islamists Win 70% of Seats in the Egyptian Parliament 4 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The New York Times.
- ^ "The Inclusive Dynamics of Islamic Universalism: From the Vantage Point of Sayyid Qutb's Critical Philosophy". Comparative Philosophy. 5 (1): 29-54. 2014. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Qutb, Sayyid, Milestones, The Mother Mosque Foundation, (1981), p. 9
- ^ Fawaz A. Gerges, The Far Enemy: Why Jihad Went Global (Bronxville, N.Y.: Sarah Lawrence College) prologue
- ^ . Gemsofislamism.tripod.com. 17 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ "The Moderate Muslim Brotherhood". 25 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Robert S. Leiken and Steven Brooke in Foreign Affairs, March/April 2007
- ^ Annie Jacobsen, "Surprise, Kill, Vanish: The Secret History of CIA Paramilitary Armies, Operators, and Assassins," (New York: Little, Brown and Company, 2019), p. 88
- ^ Mayer, p. 110
- ^ "The Islamic Resurgence: Prospects and Implications" by Kemal A. Faruki, from Voices of Resurgent Islam, ed. by John L. Esposito, OUP, (1983), p. 283
- ^ a b Khomeini (1981), p. 54
- ^ Ranstorp, Hizb'allah in Lebanon, (1997) pp. 103, 126
- ^ Kepel, Gilles, Jihad, Harvard University Press, (2002), p. 118
- ^
- ^ Bakhash, Shaul, The Reign of the Ayatollahs, Basic Books, (1984), p. 233
- ^ "Hezbollah Terrorist Shia group is coy about revealing the sums it has received from Iran. ... Reports have spoken of figures ranging from 10 to 15 million dollars per month, but it is possible that Hezbollah has received larger sums. It is only in recent years (after 1989) that Iran has decreased its aid." from: Jaber, Hala, Hezbollah: Born with a vengeance, New York: Columbia University Press, (1997), p. 150
- ^ . 12 Mart 2007. 12 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ . Ourdialogue.com. 20 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ Wright, Lawrence, The Looming Tower: Al Qaeda and the Road to 9/11. New York: Knopf, (2006), pp. 103–04
- ^ Wright, Robin, Sacred Rage: The Wrath of Militant Islam, p. 155
- ^ Wright, Robin, Sacred Rage: The Wrath of Militant Islam, p. 149
- ^ Encyclopedia of Modern Worldwide Extremists and Extremist Groups. Greenwood Publishing Group. 2004. s. 35. ISBN . Erişim tarihi: 5 Ekim 2014.
abdullah azzam afghanistan.
- ^ The Wahhabi Mission and Saudi Arabia. Londra: I.B.Tauris & Co Ltd. 2006. s. 174.
In all, perhaps 35,000 Muslim fighters went to Afghanistan between 1982 and 1992, while untold thousands more attended frontier schools teeming with former and future fighters.
- ^ Rashid, Ahmed, Taliban: Militant Islam, Oil and Fundamentalism in Central Asia (New Haven, 2000), p. 129.
- ^ "How the CIA created Osama bin Laden". . 19 Eylül 2001. 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2007.
- ^ . Anusha.com. 18 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
- ^ Jihad: The Trail of Political Islam pp. 205–17
- ^ Jihad: The Trail of Political Islam p. 207
- ^ The Age of Sacred Terror by Daniel Benjamin and Steven Simon, Random House, 2002, pp. 172–73
- ^ "Muslims and Islam: Key findings in the U.S. and around the world". Pew Research Center. 22 Temmuz 2016. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2016.
- ^ Sinanovic (2005). "[Book review] Post-Islamism: The Failure of Islamic Activism?". International Studies Review. 7: 433-436. doi:10.1111/j.1468-2486.2005.00508.x. 7 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ a b Hashemi (2021). "Political Islam: A 40 Year Retrospective". Religions. 12 (2): 130. doi:10.3390/rel12020130.
- ^ a b c . Hudson Institute. 12 Haziran 2020. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ “Arabs are Losing Faith in Religious Parties and Leaders”, The Economist, December 5, 2019 https://www.arabbarometer.org/2019/12/arabs-are-losing-faith-in-religious-parties-and-leaders/ 5 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ; quoted in . Hudson Institute. 12 Haziran 2020. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020..
- ^ Sham al-Ali, “On Rising Apostasy Among Syrian Youths,” Al-Jumhuriya, August 22, 2017, https://www.aljumhuriya.net/en/al-jumhuriya-fellowship/on-rising-apostasy 22 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b Zakaria (29 Nisan 2021). "Opinion: Ten years later, Islamist terrorism isn't the threat it used to be". Washington Post. 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
- ^ Rashid, Taliban (2000), pp. 26, 32
- ^ Rashid, Taliban, (2000), pp. 132, 139
- ^ Encyclopedia of Islam and the Muslim World, (2004)
- ^ Rashid, Taliban (2000), pp. 98, 101
- ^ "BBC article stating that bin Laden is "a man without sin"". BBC News. 21 Kasım 1998. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
- ^ "International: Freer and more peaceful; An election in Algeria," The Economist, April 17, 2004. V.371, n. 8371; p. 56
- ^ "Five men to die by hanging for Bangladesh 1971 war crimes". Punch Newspapers. 13 Ağustos 2018. 31 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2018.
- ^ "Mannen en vrouwen apart op de bus: opmerkelijk voorstel van Islam-partij stuit op felle kritiek". hln.be (Felemenkçe). 8 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2018.
- ^ "Partij Islam wil islamitische staat in België en vrouwen en mannen apart op de bus". hln.be (Felemenkçe). 7 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2018.
- ^ . euronews (İngilizce). 26 Nisan 2018. 26 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2019. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b . pet.dk. Danish Security and Intelligence Service Danish: Politiets Efterretningstjeneste (PET). 28 Mayıs 2014. 16 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ Jacobsen 2015
- ^ Wright, Lawrence, Looming Tower, (2006), p. 332
- ^ . Gemsofislamism.tripod.com. 17 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
- ^ . English.aljazeera.net. 13 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ Mazih Ayubi, Political Islam, 1991, p. 73
- ^ . evangelicalfocus (İngilizce). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2019.
- ^ . 5Pillars. 23 Mayıs 2019. 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2019.
- ^ . www.editions-observatoire.com (Fransızca). 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.
- ^ "This is particularly the case in view of the scholarly debate on the compatibility of Islam and democracy but even more so in view of Hamas's self-definition as an Islamic national liberation movement." The Palestinian Hamas: vision, violence, and coexistence, by Shaul Mishal & Avraham Sela, 2006, p. xxviii ;
- ^ "Frequently Asked Questions About Hamas". Abcnews.go.com. 6 Ocak 2006. 4 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2011.
- ^ : p. 153
- ^ : p. 152
- ^ : p. 156
- ^ a b c d Long (Kış 2010). "The Hamas Agenda: How Has It Changed?". Middle East Policy Council. XVII (4). 24 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2015.
- ^ : p. 154
- ^ . ThePrint (İngilizce). 14 Mayıs 2021. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2022.
- ^ Asian Survey, 6, n. 29, William L. Richter, "The Political Dynamics of Islamic Resurgence in Pakistan."
- ^ Kepel, Jihad, (2002), pp. 98, 100–01
- ^ Fuller, Future of Political Islam, (2003), p. 131
- ^ Kepel, Jihad, (2002), p. 98
- ^ . Hrw.org. 8 Ocak 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
- ^ Wright, Lawrence, Looming Towers, (2006), pp. 213–15
- ^ . Algemeiner.com (İngilizce). 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2019.
- ^ "Turkish Leader's Political Star Rebounds With Syria Invasion". Wall Street Journal (İngilizce). 29 Ekim 2019. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2019. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "AKP explains charter changes, slams foreign descriptions". Hürriyet Daily News. İstanbul. 28 Mart 2010. 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2013.
[...] the AKP's Hüseyin Çelik [...] took the opportunity to be critical of the foreign press on their descriptions of the party. ... 'In the Western press, when the AK Party administration, the ruling party of the Turkish Republic, is being named, unfortunately most of the time "Islamic," "Islamist," "mildly Islamist," "Islamic-oriented," "Islamic-leaning," "Islamic-based" or "with an Islamic agenda," and similar language is being used. These characterizations do not reflect the truth, and they sadden us,' Çelik said.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Islamcilik siyasal Islam ya da Islami koktencilik modern devlet ve devletciklerin anayasal ekonomik ve yargisal olarak bu kesimde canlanma ya da otantiklige donus olarak algilanan Islami uygulamalarla yeniden kurulmasi gerektigini one suren siyasi ideolojidir Bu akimlardaki hakim anlayis Emr i bi l ma ruf ve nehy i anil munker in yerine getirilmesidir Siyasal Islam in Seyyid Kutub ve Mevdudi gibi koktendinci onculeri Allah in sistemi olarak gordukleri seriata dayanmayan guc sahipleri olarak tanimladiklari taguta isyani tevhidin on sarti olarak sundular 2012 de Avustralya nin Sidney sehrinde Islamcilarin yaptigi bir gosteri Pankartlar Bizim olulerimiz cennette Sizin oluleriniz cehennemde Peygambere Muhammed hakaret eden herkesin kellesini ucurun Islamci ideolojiler devlet gucunu kullanarak toplumu donusturmeyi savunan devrimciler olarak ortaya cikabilecegi gibi tabandan gelen sosyal ve politik aktivizm ile Islamlasmayi secen reformistler de olabilirler Islamcilar seriatin uygulanmasini pan Islamci siyasi birligi Islam devletlerinin yaratilmasini veya Musluman dunyasinda Islam la bagdasmadigina ve somurgeciligin yeni bir bicimi olduguna inandiklari Batili veya evrensel ekonomik askeri siyasi sosyal veya kulturel nitelikteki Musluman olmayan etkilerin tamamen ortadan kaldirilmasini vurgularlar Graham E Fuller gibi bazi analistler bunu Muslumanlarin kimlik ozgunluk daha genis bolgeselcilik canlanma ve toplumun yeniden canlandirilmasini iceren bir kimlik siyaseti olarak tanimliyorlar Batili kitle iletisim araclari tarafindan kullanildiginda siddet taktikleri insan haklari ihlalleri ve siyasi asirilik cagrisimlari yaptigina inanilan terim Islamcilar tarafindan benimsenmez Bazi yazarlar Islami aktivizm terimini tercih ederken Rasid Gannusi gibi Islamci figurler Islami hareket terimini tercih ederler 20 yuzyil Islamciliginin merkezi ve onde gelen isimleri arasinda Resid Riza Hassan el Benna Seyyid Kutub Abul A la Mevdudi Hasan et Turabi ve Humeyni gibi isimler yer aliyor Musluman Kardesler ve bircok Islamci hareket devrimci yollardan ziyade bariscil sureclerle kendi amaclarini gerceklestirmeye isteklidir Kutub ve digerleri acikca siddet cagrisinda bulundu ve takipcileri Islami asirilik yanlilari olarak kabul edildiler Ancak Kutub masumlarin oldurulmesini de kinadi Robin Wright a gore Islamci hareketlerin modern devletlerin bagimsizligini kazanmasindan bu yana Orta Dogu yu herhangi bir egilimden daha fazla degistirdigi siyaseti ve hatta sinirlari yeniden tanimladigi gorusunde Arap Bahari nin ardindan bazi Islamci akimlar demokratik siyasete yogun bir sekilde dahil olurken Irak ve Sam Islam Devleti gibi digerleri bugune kadarki en saldirgan ve hirsli Islamci milisleri ortaya cikardi Islamcilik hem kamusal hem de akademik baglamda anlami tartisilan bir kavramdir Terim kamusal ve siyasi hayatin Islami ilkeler tarafindan yonlendirilmesi gerektigini savunan cesitli sosyal ve siyasi aktivizm bicimlerine atifta bulunabilir Akademik kullanimda Islamcilik hangi Islami duzen veya seriat vizyonu nun savunuldugu veya savunucularin amaclarini gerceklestirme yontemlerini belirtmez TerminolojiIslam dinine referans veren terim Ingilizce de ilk Islamismus ve Islamism olarak kullanildi Yirminci yuzyilin basinda Islam terimi onun yerini almaya basladi ve Ingilizcede Islamism terimi fiilen kaybolmus gorunuyor Islamcilik cagdas cagrisimlarini Fransiz akademisinde 1970 lerin sonlarinda ve 1980 lerin basinda kazandi 1980 lerin ortalarinda ve son yillarda Fransizcadan Ingilizceye goc etmeye ve akademik cevrelerde buyuk olcude Islami koktencilik teriminin yerini almaya basladi Islamcilik teriminin yeni kullanimi yeni Islami hareketlere sempati duyma olasiligi daha yuksek olan bilim adamlari icin bir isaretti Terim populerlik kazandikca Taliban veya Cezayir Silahli Islami Grubu gibi siyasi gruplar ve kamuya acik siddet eylemleriyle iliskilendirildi Hizbullah in ruhani danismani Huseyin Fadlallah 1935 2010 ve Cezayir Islami Kurtulus Cephesi lideri Abbassi Madani 1931 sadece Musluman olduklarinda israr ederek bu terimin kullanimina karsi cikiyor Amerikan Islam Iliskileri Konseyi 2013 te Associated Press in Islam yasalariyla uyumlu ve Kur an i siyasi model olarak goren bir hukumetin destekcisi seklindeki Islamci taniminin Sevmedigimiz Muslumanlar in asagilayici kisaltmasi seklinde bir siyasi model haline geldiginden sikayet etti Dogu Michigan Universitesi nden sosyolog Mansur Moaddel iyi bir terim degil olarak elestirdi cunku Islamci teriminin kullanimi oldukca heterojen olan fenomenleri yansitmazdi Islamcilar icin AP Stil Kitabi girisi 2013 soyledir Islam in ongordugu seriat yasalara gore hukumet ve toplumu yeniden dizayn etmeyi savunan siyasi bir hareketin destekcisidir Islamci olabilecek veya olmayabilecek Islami savascilar militanlar asirilik yanlilari veya radikallerle es anlamli kullanmayin Mumkunse spesifik olun ve militan baglantilarin adini kullanin El Kaide Hizbullah Taliban baglantili vb Kuran i siyasi bir model olarak gorenler ana akim politikacilardan cihatci olarak bilinen militanlara kadar genis bir Musluman yelpazesini kapsiyor Genel bakisTanimlar 6 Subat 2006 da Londra da duzenledikleri gosteride bir Islamcinin pankarti Ozgurluk cehenneme git Islamcilik farkli sekillerde tanimlanmistir Islam in kisisel hayat kadar sosyal ve siyasi hayata da yon vermesi gerektigi inanci bir dini siyaset bicimi ve koktencilik ornegi Islam in ongordugu yasalara gore hukumet ve toplumu yeniden duzenlemeyi tercih eden siyasi hareket Sevmedigimiz Muslumanlar in kisaltmasi Topluma bir butun olarak rehberlik eden ve hukuku ogreten Islami ideoloji Islam seriatina uygun olmalidir Yabancilar tarafindan Islam i kati ve hareketsiz bir sey sadece bir kabile bagliligi olarak yanlis anlamalarini hakli cikardigini dusundukleri bir faaliyet zincirini belirtmek icin kullanilan bir terim o kadar genis ve esnek bir hareket ki Islam da her seye ulasiyor ve onu surdurulemez hale getiriyor yoksul kitlelere alternatif bir sosyal destek saglayicisi hayal kirikligina ugramis genclere ofke platformu kimlik arayanlara saf dine donusu ilan eden yuksek sesli bir borazan varlikli ve liberaller icin ilerici ilimli bir dini platform ve asiri uclarda retci ve radikaller icin bir siddet araci Bati dan kulturel farklilasma ve somurge oncesi sembolik evrenle yeniden baglanti kurmayi amaclayan Islami bir hareket Musluman metinlere atifta bulunarak modern siyasi sorunlari cozmeye calisan orgutlu siyasi egilim toplumu Islam a yatirmaya calisan tum dusunce butunu entegrasyonist olabilir ama ayni zamanda gelenekci de olabilir reform fikirli ve hatta devrimci Karakter olarak Islami oldugu kabul edilen inanc talimat yasa veya politikalarin aktif olarak one surulmesi ve desteklenmesidir Siyasi faaliyete ilham vermek sekillendirmek ve canlandirmak icin Islam inanci sembolleri ve dilinden yararlanan Muslumanlar hareketidir Iclerinde ilimli bariscil aktivistleri veya hosgorusuzlugu ve siddeti vaaz edenleri barindiriyor olabilirler Toplum yasami aile veya is yeri ile ilgili cevrelerini Islamilestirmeye calisan herkes Islamci olarak tanimlanabilir Cesitleri Islamcilik kosullar degistikce degisen yikim muhalefet isbirligi kayitsizlik gibi farkli bicimler alir ve mevcut guclere yonelik genis bir strateji ve taktik yelpazesini kapsar ve hareket bu nedenle yeknesak degildir Demokratik sureci kabul eden ve icinde calisan ilimli ve reformist Islamcilar arasinda Tunus Ennahda Hareketi gibi partiler yer aliyor Pakistan Cemaat i Islami temelde sosyo politik ve demokratik bir Oncu parti olmakla birlikte gecmis askeri darbeler yoluyla siyasi nufuz kazanir Lubnan Hizbullahi ve Filistinli Hamas silahli saldirilarin yani sira demokratik ve siyasi surece de katiliyor El Kaide Misir Islam Cihadi Taliban gibi cihatci orgut ve gruplar demokrasiyi tamamen reddediyor ve onu bir kufur bicimi olarak goruyor Ayrica saldirgan cihat cagrisi yapiyor veya dini temele dayali saldirilari tesvik ediyor ve yurutuyorlar Islamcilik icindeki bir baska buyuk bolunme Graham E Fuller in kokten dinci gelenegin koruyuculari olarak tanimladigi Vahhabi Selefi ler ile degisim ve Islami reformun oncusu Musluman Kardesler arasindadir Olivier Roy pan Arabizm in Islamlastirilmasina odaklanan Musluman Kardesler Hareketi ve Sunni pan Islamciliginin 20 yuzyilin ikinci yarisinda dikkate deger bir degisim gecirdigini ve Islami kurumlarin insasi yerine seriat ve Sii Islam in reddi vurgusunu one cikaran Selefi hareket tarafindan golgede birakildigini savunuyor Roy Arap Bahari nin ardindan Islamciligi Arap Musluman dunyasinin cogunda demokrasiyle giderek birbirine bagimli olarak tanimladi oyle ki simdi hicbiri digeri olmadan hayatta kalamazdi Islamci siyasi kulturun kendisi demokratik olmasa da Islamcilarin mesruiyetlerini surdurmek icin demokratik secimlere ihtiyaclari var Ayni zamanda populariteleri o kadar fazladir ki ana akim Islamci gruplari dislayan hicbir hukumet kendisini demokratik olarak adlandiramaz Islam ile Iliski Islam ve Islamcilik kavramlari arasindaki iliski anlasmazliklara konu olmustur Hayri Abaza Islam ile Islamcilik arasinda ayrim yapma basarisizliginin dini siyasetten ayirmaya calisanlarin zararina Bati daki pek cok kisinin liberal olmayan Islami rejimleri desteklemesine yol actigini savunuyor Uluslararasi Kriz Grubundan bir yazar siyasal Islam kavraminin Amerikalilarin Iran Islam Devrimi ni aciklamak icin kullandiklari bir eseri oldugunu ve apolitik Islam in 1945 ile 1970 arasinda kisa omurlu sekuler Arap milliyetciliginin altin caginin tarihsel bir rastlantisi oldugunu savunuyor ve aciklama gerektiren Islamcilik degil sukunetci siyasi olmayan Islam dir diyor Bir kaynak Islamciyi 20 yuzyilin buyuk olaylariyla baglantili siyasi dini bir fenomen olmasiyla ayirt eder Islamcilar en azindan zaman zaman kendilerini Islamiyyun Islamcilar olarak tanimlamislardir Daniel Pipes Islamciligi geleneksel Islam dininden cok Avrupa utopik siyasi ideolojilerine ve izmlerine borclu olan modern bir ideoloji olarak tanimlar Etkiler 2014 te Maldivler de seriat cagrisi yapilan bir gosteri Pankartlar Islam dunyaya hukmedecek Demokrasi ile cehenneme gidin Islam dunyasinda Islamciligin etkisine az sayida gozlemci karsi cikar Sovyetlerin dagilmasinin ardindan liberal ifade ozgurlugu ve demokratik yonetime dayali siyasi ideolojiler Latin Amerika Dogu Avrupa ve Asya nin bircok bolgesinde muhalefete onculuk etmisti ancak basit gercek su ki siyasal Islam bugun Musluman dunyasinda en guclu ideolojik guc olarak hukum suruyor Insanlar Musluman dunyasindaki degismeyen sosyoekonomik gorunumu bu durumu aciklayan onemli bir faktor olarak degerlendiriyorlar Olivier Roy Islamci dalgayi ayakta tutan sosyoekonomik gerceklerin hala burada olduguna ve degismeyecegine inaniyor yoksulluk koklerinden koparilmislik degerler ve kimlik krizleri egitim sistemlerinin cokusu Kuzey Guney karsitligi ve gocmenlerin ev sahibi toplumlara entegrasyon sorunlari Islamciligin gucu Musluman dunyasindaki dindarligin gucunden de gelmektedir Batili toplumlarla karsilastirildiginda Islam dunyasi dinsizligin en az nufuz ettigi yer gorunumundedir Diger halklar atalarinin kutsal kitaba birakilmasinin en iyi yol olarak kabul ettigi alanlarda yanit icin fizik veya sosyal bilimlere basvurabilirken Musluman dunyasinda din az degil daha kapsayici hale geldi son birkac on yilda giderek artan bir sekilde Musluman kulturunun sinirlarini kokten dinciler temsil etti Sonya Zekri Misir ve diger Musluman ulkelerdeki Islamcilari 2009 da son derece etkili diye nitelendirdi Birinin nasil giyinecegini ne yiyecegini belirlerler Bu alanlarda inanilmaz basarililar Islamcilar hicbir zaman iktidara gelmeseler bile ulkelerini donusturmuslerdir Siyasal Islamcilar Turkiye Tunus Malezya ve Endonezya gibi yerlerde demokratik meydanlarda rekabet eden kisiler olarak tanimlandi TurleriIlimli Islamcilik Ilimli Islamcilik 20 yuzyilin ortalarindaki geleneksel Islamci soylemlerden ayrilarak ortaya cikan Islamci soylem ve hareketlerdir Ilimli Islamcilik cogunlugudemokrasilerde olmak uzere mevcut anayasal ve siyasi cercevelere pragmatik katilimla karakterizedir Ilimli Islamcilar cagdas Islamci hareketlerin cogunlugunu olusturuyorlar Felsefi acidan soylemleri demokrasi de dahil olmak uzere Bati dan ithal edilen modern sosyo politik kurumlar ve degerlerin reformu veya yeniden yorumlanmasiyla ilgilidir Islami yorumlar genellikle bu anlayis icinde denenmektedir Demokrasi orneginde sistemin entelektuel olarak gelistirilen bicimi Islami demokrasidir Islamda Muhammed in sunneti olarak kabul edilen istisare gelenegine dayanan sura kavrami demokratik bir kurum olarak yeniden yorumlanir ve sistemi mesrulastirmak icin cagrilir Ilimli Islamci hareketlerin performansi hedefi stratejisi ve sonucu ulkeye ve sosyo politik ve tarihsel baglamina bagli olarak degisir Islamci siyasi partilerin cogu muhaliftir Bununla birlikte Sudan Ulusal Kongre Partisi Irak Ulusal Irak Ittifaki ve Fas Adalet ve Kalkinma Partisi onemli sayida halk oyu elde etmis ve yonetime katilmislardir Tunus un Ennahda Hareketi ve Endonezya nin Mureffeh Adalet Partisi seriat uygulama vizyonlarindan resmen vazgectiler Fas ta PJD Kral VI Muhammed in kadinlara bosanma hakki veren evlilik yasini 18 e cikaran ve ayrilik durumunda esit mulk dagilimini sart kosan ilerici bir aile yasasi olan Mudawana yi destekledi Sudan Ulusal Kongresi muhafazakar devletlerin dis destegiyle seriati uyguladi Ilk kategorideki hareketler ayni zamanda olarak da adlandirilir asagiya bakiniz Siyasi sonuclari kapsayicilik ilimlilik dengesi ile baglantilidir Islamcilar ne kadar hosgorulu olurlarsa hayatta kalma olasiliklarinin o kadar az tehdit edilecegini var sayarlar Benzer sekilde hukumet ne kadar uzlasmaci olursa o kadar az asiri Islamcilar olur Demokratik yapi icindeki ilimli Islamcilik nispeten yeni bir olgudur 80 ve 90 lar boyunca Musluman Kardesler ve Nahda gibi hareketler demokratik siyasi katilimdan dislandi Yasal cercevede faaliyet gosteren Islamci hareketler 1991 2002 Cezayir Ic Savasi ve 90 li yillarda Misir da artan terorizmin ardindan mercek altina alindi Islamcilar 21 yuzyilda giderek revizyonist ve demokratik prosedurlere acik hale geldiler Modernist Islamciligin bu yeni dalgasina uyum saglama olasiligi Turk modeli gibi bir kavramla Batili entelektueller arasinda arastirilmistir Konsept Recep Tayyip Erdogan liderligindeki Turkiye Adalet ve Kalkinma Partisi nin Islamci ilkeleri modern devlet cercevesine uyumlu hale getirme konusundaki algilanan basarisindan ilham aldi Ancak Turk modelinin Erdogan rejimi tarafindan son zamanlardaki tasfiye ve demokratik ilkelerin ihlal edilmesinden sonra takildigi kabul edildi Demokrasiyi reddeden diger Islamcilari da iceren kavrami elestirenler Islamci ozlemlerin temel olarak demokratik ilkelerle uyumsuz oldugunu savunuyorlar Islamciligin Sonrasi Iranli siyasi sosyolog Asef Bayat 20 yuzyilin ortalarindaki geleneksel Islamci soylemlerden ayrilan Islamci hareketlere atifta bulunmak icin Post Islamizm kavramini onerdi 4 Kendisi bir deneme asamasinin ardindan Islamciligin cekiciligi enerjisi sembolleri ve mesruiyet kaynaklarinin bir zamanlar onun atesli destekcileri arasinda bile tukendigini kesfetmisti Post Islamcilik Islam karsiti degildir ancak dini yeniden sekulerlestirme egilimini yansitir Bu ifade aslen post Islamciligin kisisellestirilmis bir inanc olarak Islam ile demokratik degerler ve modernite iliskili bireysel secim ozgurlugu arasindaki kaynasma fikrinde ifade edilen Iran a aitti 45 2008 Lowy Uluslararasi Politika Enstitusu raporu Endonezya nin PKS sinin ve Turkiye nin AKP sinin Islamcilik sonrasi oldugunu one suruyor 51 76 Karakterizasyon Malezya Islami Partisi ne PAS uygulanabilir ve Tunus Ennahda sindaki ideolojik evrimi tanimlamak icin de kullanilabilir Selefi hareketi Cagdas Selefi hareket Ibn Teymiyye nin reformist misyonunu paylasan cesitli Islamci doktrinleri kapsar Selefi hareket genel olarak uc gruba ayrilabilir dingin sessiz eylemci ve cihatci Cihatci selefilik icin asagiya bakiniz Sessiz okul siyasi aktivizmden ziyade dini egitim ve kendi dinini yayma yoluyla toplumsal reformu savunuyor Aktivist okul aksine anayasal ve siyasi cerceve icinde siyasi katilimi tesvik eder Cihatci okul Seyyid Kutub un Kutbizm ideolojisinden ilham alir ve laik kurumlarin mesruiyetini reddeder ve yeni bir Halifeligin kurulmasinin onunu acmak icin devrimi tesvik eder Sessiz Selefilik taklid kavramina kor bir baglilik diye meydan okuyan Nasiruddin Albani ogretisinden kaynaklanmaktadir Bu ekolun ornegi Rabi el Madhali nin yazilarina dayanan Medhalizm de gorulur Selefi aktivizminin yukselisine ve Selefi Cihatcilik tehdidine bir tepki olarak 90 li yillarda Suudi Arabistan da ortaya cikti Misir ve Suudi Arabistan in otoriter hukumetleri tarafindan onaylanan sekuler yonetimlere karsi her turlu muhalefeti reddettiler ve boylece bu hukumetler tarafindan tesvik edildiler Son zamanlarda hukumetler populer Islamci hizipleri bunyesine katmaya basladi ve sukunetci okulun etkisi Orta Dogu da onemli olcude azaldi Siyasi olarak aktif olan Selefi hareketi Selefi aktivizmi veya harekilik Tanri nin Ilahi yonetimini korumak icin siddet icermeyen siyasi aktivizmi destekleyen inanctir Siyaset Selefi ilkelerin toplumun ve hayatin diger yonleri gibi uygulanmasini gerektiren bir alan olarak gorulur Selefi aktivizm 50 li ve 60 li yillarda Nasir rejimi tarafindan kovusturmadan kacan Musluman Kardesler uyelerinin sigindigi Suudi Arabistan da ortaya cikti Musluman Kardeslerin aktivizmi orada Selefilik ile sentezlenmis ve 80 lerde Sahva hareketi tarafindan orneklenen Selefi aktivist akiminin yaratilmasina yol acmistir Sefer El Havali ve Selman El Avde tarafindan ilan edilen bu okul bugun Selefiligin cogunlugunu olusturmaktadir Yemen in El Islah Partisi ve Bahreyn in da dahil olmak uzere Musluman dunyasinda bircok aktif Selefi siyasi parti var Vahhabilik Cagdas Selefi hareketin oncusu Muhammed bin Abdulvehhab tarafindan gerceklestirilen Necd deki 18 yuzyil reform hareketine kadar uzanan Vahhabiliktir Farkli koklere sahip olmasina ragmen Vahhabilik ve Selefilik 60 larin Suudi Arabistan inda asagi yukari birlesmis olarak kabul edilir Bu surecte Selefilik Vahhabilikten buyuk olcude etkilendi ve bugun benzer dini gorusleri paylasirlar Vahhabilik bir Suudi Selefilik markasi olarak da tanimlanir Siyasi acidan Vahhabilik beyat ogretisinde kendisini gosterir ve cogunlugu Suud Hanedani na bagliliklarin sunarlar Bununla birlikte Suud Hanedani na baglilik gostermeyi reddeden Selefi Cihatci da dahil olmak uzere az sayida baska turleri vardir Vahhabilik ayrica cogu Islamci tarafindan ileri surulen sosyal adalete somurgecilik karsitligina veya ekonomik esitlige olan ilgisizligiyle de karakterize edilir Tarihsel olarak Vahhabilik devlet destekliydi ve Suudiler tarafindan petrol ihracatindan saglanan fonlarin yardimi ile uluslararasi alanda yayildi 70 lerden itibaren etkisinin ve ardindan Selefiligin etkisinin patlayici buyumesine yol acan ve genellikle Petro Islam olarak adlandirilan bir fenomen Bugun hem Vahhabilik hem de Selefilik dunya capinda etki gosteriyor ve dolayli olarak Selefi Cihatciligin yukselisine de katkida bulunuyorlar Militan Islamcilik Cihatcilik Kutubculuk Kutubculuk Misir daki Musluman Kardesler in etkili bir figuru olan Seyyid Kutub tarafindan 50 li ve 60 li yillarda formule edilen Islamci hedefleri zorlamak icin kafir olarak tanimladiklari kisilere karsi siddet kullanimini hakli Saldirgan cihat in kendine ozgu metodolojik kavramiyla isaretlenen bir ideolojidir Iki kavrama dayanarak rejimini devirmek icin devlet aygitina angajmani tesvik eder Kutubcu ve Selefi Hareketin kaynasmasi Selefi cihatciligin gelismesine yol acti asagiya bakiniz Kutubculuk 1954 te Musluman Kardesler in Nasir a suikast duzenleme planinin bir sonucu olarak ortaya cikan asiri baskinin bir urunu olarak kabul edilir Suikast girisimi sonrasinda binlerce Musluman Kardes uyesi hapsedildi Kutub dahil bircogu iskence gordu ve toplama kamplarinda tutuldu Bu kosullar altinda Kutub Nasir rejimi icindeki Muslumanlari laiklik ve Bati ile esitledigi cigir acici eseri Yoldaki Isaretler ile ideolojisini gelistirmis ve cagdas durumu modern cahiliye olarak tanimlamisti Kutub ideolojisinin tamamlanmasindan once idam edilmis olmasina ragmen fikirleri Abdullah Azzam ve Kutub un kardesi Muhammed Kutub un ogrencisi ve Usame bin Ladin in akil hocasi olan Ayman ez Zevahiri nin de aralarinda bulundugu sonraki nesiller tarafindan yayildi ve genisletildi Ez Zevahiri Kutubcu soylemde Kutb un karakterinin safligi ve hapishanede cektigi iskence olarak kabul edildi ve saldirgan cihadin normallestirilmesinde kapsamli bir rol oynadi Hem el Zevahiri hem de bin Ladin Musluman dunyasinda 20 yuzyilin sonlarinda yasanan jeopolitik kriz zemininde katlanarak gelisen Cihatci hareketlerin cekirdegi haline geldiler Selefi Cihatcilik Selefi cihatcilik Islami bir devlet veya yeni bir Halifelik kurmak icin siddeti ve teroru aktif olarak tesvik eden ve yuruten ideolojiye atifla ilk kez 2002 yilinda Gilles Kepel tarafindan kullanilmis bir terimdir Bugun genellikle Cihatcilik veya Cihatci hareket olarak kullanilir Kutubculuk Selefilik Vahhabilik ve diger Islamci akimlar arasinda melez bir ideolojidir Kutubculuga Abdullah Azzam gibi alimler siyasi entelektuel temeller saglamistir Selefi Cihatcilik cagdas Islamci hareketlerin icerisinde azinlik olusturur Irak ve Sam Islam Devleti ISID Rakka Suriye 2014 Selefi Cihatciligin belirgin ozellikleri arasinda Hadisler ve erken donem Musluman uygulamalarindan esinlenen lidere biat yemini yer alir El Kaide ve El Nusra Cephesi arasindaki iliskilerde orneklenen diger bir ozellik stratejik veya finansal olarak uygun oldugunda daha az populer olan hareketlerle baglari koparabilme esnekligidir Cihatcilar yakin dusman ve uzak dusman kavramlarini da kullandilar Yakin dusman Musluman toplumu isgal eden despotik rejimleri ifade eder Muhammed Abd al Salam Faraj tarafindan Selefi Misir Islami Cihad orgutunce Enver Sedat in 1981 de oldurulmesini hakli cikarmak icin kullanilmistir Daha sonra Bati yi cagristiran uzak dusman kavrami 1996 yilinda El Kaide tarafindan tanitildi ve resmen ilan edildi Selefi Cihatcilik 80 lerde Sovyetlerin Afganistan i isgal etmesiyle ortaya cikti Yerel mucahitler Suudi Arabistan Pakistan ve ABD den mali lojistik ve askeri destek aldilar Usame bin Ladin 1988 de bu finansal lojistik ve askeri agdan yararlanmak ve operasyonlarini genisletmek amaciyla ulusotesi bir orgut olarak El Kaide yi kurdu Ideoloji 90 li yillarda Musluman dunyasinin sayisiz jeopolitik kriz yasadigiCezayir Ic Savasi 1991 2002 Bosna 1992 1995 ve Birinci Cecen Savaslari 1994 1996 sirasinda yukseldi Bu catismalar icinde siyasal Islam ideolojinin aktif bir sekilde yayilmasi karsiliginda El Kaide den mali lojistik ve askeri destek talep eden yerel savascilar icin siklikla harekete gecirici bir faktor olarak hareket etti 1998 de ABD buyukelciliklerinin bombalanmasindan 11 Eylul saldirilarindan 2001 ABD liderligindeki Afganistan 2001 ve Irak in 2003 isgalinden sonra Selefi Cihatcilik ivmelendi ancak ABD nin terorle mucadele operasyonlari tarafindan harap edildi ve 2011 de Bin Ladin in olumuyle sonuclandi Arap Bahari 2011 ve muteakip Suriye Ic Savasi ndan 2011 gunumuz sonra Irak taki El Kaide kalintilari hizla Irak ve Sam Islam Devleti ne donusen ve etkisini MENA bolgesinin ve dunyanin neredeyse tum catisma bolgelerine yayan kapasitelerini geri kazanmisti TarihOnceki hareketler Islamciliktan once cikan bazi Islami dirilisci hareketleri ve liderler sunlari icerir Ahmed Sirhindi 1564 1624 Islami Tasavvuf icindeki ortodoksinin yeniden ortaya cikisinin bir parcasiydi ve takipcileri tarafindan ikinci bin yilin yenileyicisi olarak biliniyordu Sirhindi nin Hint Islamina bugun gorulen kati ve muhafazakar damgayi verdigi soylenir Ibn Teymiyye 13 ve 14 yuzyillarda cagdas Islamcilar tarafindan siklikla alintilanan Suriye Islam hukukcusu Ibn Teymiyye seriat hukukunun kucultulmesine karsi cikti Muhammed in dogum gununun kutlanmasina karsiydi ve evliya mezarlarindan yardim isteme gibi uygulamalari sirk olarak degerlendirdi Hindistanli ve Arabistanli Muhammed bin Abdulvahhab Mekke de okurken birbirleriyle tanisan cagdaslardi Muhammed ibn Abd el Wahhab kabir ibadeti gibi sonraki birikimlerin kaldirilmasini ve Muhammed in vaaz ettigi ve uyguladigi Islam in harfine ve ruhuna geri donmeyi savundu Muhammed Abduh Muhammed Ikbal ve Muhammed Esed gibi reformist Islamcilarin oncusu olan Sah Veliullah Musluman toplumu ilerleyip genisledikce ekonomik veya sosyal yeni sorunlarla basa cikmak zorunda kaldikca yeni ictihadlara ihtiyac duyulduguna inaniyordu Islam in Islami olmayan inanc ve uygulamalardan arinmasini vurgulayan Sah Veliullah in oglunun bir ogrencisi ve halefiydi Asirilikci cihatci bir harekete liderlik ederek modern militan Islamcilari ongordu ve Islam hukukunun uygulanmasina dayali bir Islam devleti yaratmaya calisti Musluman cogunluklu Kuzey Bati Hindistan da Sih Imparatorlugu na karsi birkac savasa girerken takipcileri olumunden sonra 1857 Hint Isyani na katildi Hint Isyani nin yenilgisinden sonra Sah Veliullah in bazi takipcileri askeri islere karismayi biraktilar ve 1867 de Deoband kasabasinda Dar al Ulum ruhban okulunu kurdular Okuldan alt kitadaki geleneksel Islam dusuncesinin en buyuk felsefi hareketi haline gelen ve gunumuz Hindistan Pakistan ve Banglades te binlerce medresenin kurulmasina yol acan Deobandi hareketi gelisti Erken tarih Cemaleddin el Afgani 19 yuzyil sonu Musluman Osmanli Imparatorlugu nun cogunun Musluman olmayan Avrupali somurgeci gucler tarafindan parcalanmasina tanik oldu Imparatorluk guclerini modernize etmek ve Avrupalilarla rekabet etmek icin Bati nin sivil ve askeri teknolojisine buyuk meblaglar harcadi ve surecte bu guclere derinden borclandi Bu baglamda Cemaleddin Efgani 1837 97 Muhammed Abduh 1849 1905 ve Resid Riza 1865 1935 yayin yoluyla imparatorlugun siyasi ekonomik ve kulturel cokusune karsi Islami alternatifler vaaz ettiler Abduh ve Afgani erken Islamci hareketin baslangicini olusturdu Abduh un ogrencisi Rasid Riza cagdas Islamci hareketlerin ideolojik atalarindan kabul edilir Resid Riza Hasan el Benna ve fikirleri seriat yonetimi altinda gercek bir Islam toplumunun yaratilmasini ve dogru yoldan saptigina inandiklari onceki otoritelerin kor taklidinin reddini iceriyordu Daha sonraki bazi Islamcilarin aksine Erken Selefilik Halifeligin yeniden kurulmasini siddetle vurguladi Seyyid Rasid Riza Modern Islam devleti kavrami ilk olarak Musluman Kardesler ideolojisi ve dunyadaki diger Sunni Islamci hareketleri etkilemede onemli bir rol oynayan Suriye Misirli Islam alimi Resid Riza tarafindan dile getirildi Riza nin Islam devleti ulemanin hakim olacagi sura ilkesini vurguladi Etkili kitabi el Khilafa aw al Imama al Uzma da Rasid Riza onerdigi Islam devletinin kurulusunu ayrintilariyla anlatti Bu doktrin gelecekteki Islamci hareketlerin plani haline gelecekti Riza Seriat a itaat eden toplumlarin hem kapitalizm hem de sinif temelli sosyalizm bozuntularina alternatif olarak basarili bir sekilde ortaya cikabilecegine inaniyordu cunku boyle bir toplum onun ayartmalarina karsi duyarsiz olacaktir Riza nin Hilafeti nde Halife rolu Islami yasalarin uygulanmasini denetleyerek yonetmek olan en yuksek bas olacakti Bu kutsal yazilari degerlendirerek ictihada giren ve sura yoluyla yoneten muctehid ulemasi ile gercek halife arasindaki ortaklik yoluyla gerceklesecekti Hilafet ayni zamanda Islam medeniyetini yeniden canlandirabilecek Musluman ummetine siyasi ve hukuki bagimsizligi geri kazandirabilecek ve Islam i tasavvufun sapkin etkilerinden arindirabilecekti Resid Riza nin Islami siyaset teorisi Arap dunyasindaki muteakip Islami dirilis hareketlerini buyuk olcude etkileyecekti Riza dan sonra gelen Hasan el Benna gibi Islamcilar O nun ilmi itibarina yetisemezdi Dini bilimler hakkinda ayrintili bilgiye sahip olmayan radikal dusunur Seyyid Kutub seriat icin onculuk etti Kutub Batili inanclari reddederken kendi inanclarini dogrulamak icin Bati terminolojisini kendi oznel metodolojisini Kutsal Yazilara dayandirken de klasik kaynaklari kullandi Muhammed Ikbal Muhammed Ikbal Ingiliz Hindistan indaki Islami Milliyetcilik ve Pakistan Hareketi ne ilham verdigi kabul edilen bir bok begenilen bir modern Islam filozofu sair ve politikacidir Uluslararasi edebiyat alimleri tarafindan bir klasik sair olarak takdir edilmektedir Ikbal Ingiltere ve Almanya da hukuk ve felsefe okurken Tum Hindistan Musluman Birligi nin Londra subesinin bir uyesi oldu 1908 de Lahor a geri dondu Ikbal zamanini hukuk pratigi ve felsefi siir arasinda bolerken Musluman Birligi nde aktif olmaya devam etti Muhammed Ali Johar ve Muhammed Ali Cinnah gibi Musluman siyasi liderlerle yakin temasini surdurdu O ana akim Hint milliyetcisi laik Hint Ulusal Kongresi ne muhalifti Ikbal in Ingilizce 7 dersi 1934 te Oxford Universitesi basini tarafindan Islam da Dini Dusuncenin Yeniden Insasi adli bir kitapta yayinlandi Bu dersler modern cagda bir din olmasinin yani sira bir siyasi ve hukuk felsefesi olarak Islamin rolu uzerinde durur Ikbal yalnizca laikligin ve sekuler milliyetciligin Islam ve Musluman toplumun manevi temellerini zayiflatacagindan degil Hindu cogunlugun Musluman mirasi kulturu ve siyasi etkisini dislayacagindan da korkuyordu Afganistan Filistin Misir ve Suriye ye yaptigi seyahatlerde Islami siyasi isbirligi fikirlerini destekleyerek milliyetci farkliliklarin ortadan kaldirilmasi cagrisinda bulundu Sir Muhmmad Ikbal 1930 da Allahabad daki oturumunda ve 1932 de Lahor daki oturumda Musluman Birligi nin baskani secildi 29 Aralik 1930 daki Allahabad Konusmasinda kuzeybati Hindistan daki Musluman cogunluklu eyaletler icin bagimsiz bir devlet vizyonunu ozetledi Bu konusma daha sonra Pakistan hareketine ilham verdi Ikbal in vizyonu daha sonra bircok reformist Islamciyi etkiledi Muhammed Esed Seyyid Abul Ala Mevdudi ve Ali Seriati bunlar arasindadir Ebul Ala Mevdudi Seyyid Abul Ala Mevdudi 20 yy baslarinda Hindistan ve bagimsizlik sonrasi Pakistan da Islami uyanista onemli bir figurdu Hukuk egitimi aldi ancak gazeteciligi secti ve cagdas meseleler Islam ve Islam hukuku hakkinda yazdi 1941 de Cemaat i Islami partisini kurdu ve 1972 ye kadar liderligini surdurdu Mevdudi siyasi orgutlenmesinden ziyade yazilariyla etki yaratti Onun kitaplari bircok dile cevrilerek Islam i modern bir baglama yerlestirdi Mevdudi sadece muhafazakar ulemayi degil Bilginin Islamilestirilmesi orneginde Faruki gibi liberal Islamcilari da etkiledi Mevdudi Musluman toplumun Seriat olmadan Islami olamayacagina ve Islamin bir Islami devletin kurulmasini gerektirdigine inaniyordu Bu devlet tevhid risalet ve hilafet ilkelerine dayanan bir teo demokrasi olmaliydi Mevdudi her ne kadar Islam devriminden bahsetse de devrim ile Iran Devrimi nin siddet veya populist politikalarini degil bireylerin kalp ve zihinlerini bir egitim sureci veya da va yoluyla toplumun tepeden asagiya dogru kademeli olarak degistirmesini kastetmistir Musluman kardesligi 1928 de Misir in Ismailiye kentinde Hassan al Benna tarafindan kuruldu Onun orgutu tartismasiz en buyuk ve en etkili modern Islami siyasi orguttu Kuran bizim anayasamizdir slogani altinda camilerde vaaz yoluyla ve ayrica okullar ve atolyelerle temel toplum hizmetleri saglayarak Islami canlanmayi aradi Mevdudi gibi Benna da tedricen ve ikna yoluyla uygulanan seriat hukukuna dayali bir hukumet yonetimine ve Islam dunyasindaki tum emperyalist etkinin ortadan kaldirilmasinin gerekliligine inaniyordu Emirlere karsi gelerek te olsa Ihvan in bazi unsurlari hukumete karsi siddete basvurdu ve kurucu El Benna Misir in onde geleni Mahmud Fami Nakrasi ye suikast duzenlenmesine misilleme olarak 1949 da olduruldu Musluman Kardesler Misir da periyodik baskiya maruz kaldi ve 1948 de binlerce uyeyi hapse atan Misir cumhurbaskani Cemal Abdunnasir ile olan catismalari muteakiben birkac kez yasaklandi Periyodik baskilara ragmen Musluman kardesler Arap ve Islam dunyasinda en etkili hareketlerden biri haline geldi Yari yasal statuleri ile Misir da secimlerde aday gosterebilen tek muhalefet grubuydu 2011 12 Misir parlamento secimlerinde Islamci olarak tanimlanan siyasi partiler Ozgurluk ve Adalet Partisi Kardeslerin Selefi El Nur Partisi ve liberal Islamci El Vasat Partisi toplam sandalyelerin 75 ini kazandi Musluman Kardesler den Muhammed Mursi Misir in demokratik olarak secilen ilk cumhurbaskaniydi 2013 darbesi ile gorevden alindi Bugun Musluman Kardesler Bahreyn Rusya Suriye Misir Suudi Arabistan ve Birlesik Arap Emirlikleri tarafindan teror orgutu olarak gosterilmektedir Seyyid Kutub Seyyid Kutub Mevdudi nin fikirleri Islamciligin kilit filozoflarindan ve Islami evrenselciligin etkili dusunurlerinden biri olan Musluman Kardesler hareketinin uyesi Seyyid Kutub u etkiledi Kutub islerin oyle bir noktaya geldigine inaniyordu ki Musluman cemaati kelimenin tam anlamiyla var olmaktan cikmis Allah siz Cahiliye ye dondurulerek soyu birkac asir icerisinde tukenmisti Kutub a gore cahiliyeyi ortadan kaldirmak icin Seriat veya Islam hukuku yeniden kurulmaliydi Seriat sadece Islam in varligi icin gerekli degil ayni zamanda komunizm milliyetcilik veya laik demokrasi gibi kotu ve yozlasmis Islami olmayan ideolojileri engelleyen her seyi kapsardi Kutub Muslumanlarin bireyleri donusturmek icin Islam i bariscil bir sekilde sunma larinin yaninda Cahiliye nin iktidar yapilarini sadece Islam ana vatanindan degil tum yeryuzunden kaldirmak uzere cihat ilan ederek iki yonlu bir saldiriya girmeleri gerektigini vaaz etti Kutub hem kardesligin bir uyesi hem de Musluman dunyasinda son derece etkiliydi Kutub Fawaz A Gerges gibi bazilari tarafindan Usame bin Ladin benzeri modern cihatcilarin kurucu babasi ve onde gelen teorisyeni kabul edilir Ancak Misir ve Avrupa daki Musluman Kardesler demokratik olmayan Islam devleti vizyonunu ve silahli cihadi benimsemedi Uluslararasi siyasette yukselis Islami sevk ABD nin Sovyetler Birligi ne ve komunist muttefiklerine karsi Soguk Savas ta bir silah olarak kullanabilecegi bir silah olarak degerlendirildi cunku komunizm ateizmi savunuyordu Eylul 1957 de ABD Baskani Eisenhower ile ust duzey ABD dis politika yetkilileri arasindaki Beyaz Saray toplantisinda Suudi Arabistan da dahil olmak uzere Orta Dogu nun despot yonetimlerine silah teslim etmek icin gizli bir gorev gucu kurarak komunistlerin din eksikligini onlara karsi kullanma konusunda anlasmaya varildi Baskan Eisenhower Orta Dogu da gecerli olan kutsal savas yonunu vurgulamak icin mumkun olan her seyi yapmaliyiz dedi Alti Gun Savasi 1967 Arap birliklerinin Alti Gun Savasi sirasinda Israil birlikleri tarafindan hizli ve kesin bir yenilgiye ugratilmasi Musluman Arap dunyasinda cok onemli bir olay oldu Yenilgi yenilen ulkelerdeki ekonomik durgunlukla birlikte egemen rejimlerin laik Arap milliyetciligine baglandi Sekuler sosyalist ve milliyetci siyasetin popularitesinde ve guvenilirliginde keskin ve istikrarli bir dusus yasandi Baascilik Arap sosyalizmi ve Arap milliyetciligi zarar gordu ve Mevdudi ve Seyyid Kutub dan ilham alan farkli demokratik ve anti demokratik Islamci hareketler zemin kazandi Iran Devrimi 1978 1979 Ayetullah Ruhullah Humeyni Ziya nin Pakistan i haric olasilikla Ilk modern Islamci devlet Iran in Siileri arasinda kuruldu Ayetullah Humeyni dunyanin geri kalanina buyuk bir sok yasatarak Sah Muhammed Riza Pehlevi tarafindan yonetilen petrol zengini iyi silahlanmis Batililasmis ve Amerikan yanlisi laik monarsiyi devirmek uzere 1979 Iran Devrimi ne onculuk etti Iran Devrim ideologu Ali Seriati nin gorusleri Pakistan Devletinin ideolojik babasi Muhammed Ikbal in goruslerine benziyordu ancak Humeyni nin inanclarinin Sii Islam ile Mevdudi ve Kutub gibi Sunni Islam dusunurlerinin inanclari arasinda bir yere yerlestirildigi algilaniyor Muhammed ve Ali gibi haleflerinin seriat yasasini yeniden kurmak icin tam bir taklidinin Islam icin esas olduguna bircok laik Batililasan Musluman in aslinda Bati nin ajanlari olduguna ve Musluman topraklarinin yagmalanmasi gibi bati cikarlarina hizmet ettigine inaniyordu Batililasma hukumetlerin Islam a karsi uzun vadeli bir komplosunun parcasiydi Gorusleri Sunni alimlerin goruslerinden farkliydi Bir Sii olarak Humeyni Ali bin Ebu Talib ve Huseyin bin Ali yi Imam olarak goruyor ancak Ebu Bekir Omer veya Osman i gormuyordu Humeyni Hilafet veya Sunni Islami demokrasiyi restore etmekten degil demokratik veya diktatorce siyasi sistemin vesayetinin Mehdi gaybetten donene kadar Sii Imamlarin halefleri olarak Sii ulema tarafindan gerceklestirildigi bir devlet kurmaktan bahsetti Onun velayet i fakih Islam hukukcusunun vesayeti kavrami onde gelen Sii din adamlarinin Seriat kanunlarini diktatorler veya demokratik parlamentolar tarafindan kabul edilen yenilik ve Islam karsiti kanunlardan korumak icin devletin denetcisi olarak hizmet etmesi gerektigini savunuyordu Devrim Marksizme karsi cikmayi Muhammed Bakir es Sadr in eseri ya da sosyalizm ile Islamciligi butunlestirmeyi Ali Seriati nin eseri arayan yazilardan etkilenmistir Devrimci onderligin guclu bir kanadi Ali Ekber Muhtesemi gibi solcu veya radikal populistlerden olusuyordu Islam dunyasinda devrime yonelik baslaslarda gorulen yogun cosku temizlemeler infazlar ve izlenim dusuren ezincler ve kampanyalar nedeniyle azaldi Islam Cumhuriyeti de ABD nin ekonomik yaptirimlarina ragmen Iran daki gucunu korudu ve buyuk Sii nufusa sahip iki Musluman ulke olan Irak SCIRI ve Lubnan da Hizbullah benzer anlayista terorist gruplar yaratti ve yardim etti 2006 Israil Lubnan anlasmazligi sirasinda Iran yonetimi Hizbullah a verdigi destek ve Baskan Mahmud Ahmedinejad in ABD ye karsi siddetli gorusu ve Israil in yok olacagi cagrisi nedeniyle cogunlugu Sunni olan Arap sokagi nda populer bir canlanma yasadi 1979 Kabe Baskini Islamci hareketin gucu Musluman kamuoyunu koktendincilige karsi cevirecegi kesin gibi gorunen bir olayda kendini gosterdi 1979 da Mekke de Mescid i Haram silahli bir koktendinci grup tarafindan bir haftadan fazla bir sure isgal edildi Silah ve siddetin kesinlikle yasak oldugu bir yerin olan Islam in en kutsal yerlerinden birinin agir ihlalinde cok sayida insan olduruldu Suudiler bu eyleme saldirganlarin kaynagi oldugu koktenci anlayisla savas yerine zaten muhafazakar olan yapiyi daha fazla Islami kisitlamalarla destekleyerek yanit verdi Yakari icin kapanmayan esnaflardan ve kadin resimleri yayinlayan gazetelere oyuncak bebek ayi canli nesnelerin resimleri haram kabul edilir ve kopek mamasi kopekler pis kabul edilir satisina kadar her seye baski yapildi Isgale karsi suclama ve ofke diger Musluman ulkelerde de koktendincilere degil Islami koktendinciligin en onemli jeopolitik dusmani olan ABD ye yoneltildi Humeyni nin su aciklamasi Amerikan buyukelciliklerine yonelik saldirilara yol acti Bunun cani Amerikan emperyalizmi ve uluslararasi Siyonizmin isi oldugu tahmin gerektirmez Bunu Filipinler Turkiye Banglades Hindistan B A E Pakistan ve Kuveyt te Amerikan karsiti gosteriler izledi ABD nin Libya ve Islamabad buyukelcilikleri atese verildi Afganistan da Sovyet isgali 1979 1989 Sovyetler Afgan Ic Savasi nda muttefikleri Marksist rejime karsi Islami bir ayaklanmayi bastirmak uzere 40 Orduyu Afganistan a konuslandirdi Yerli yoksul savascilari din karsiti bir super gucle karsi karsiya getiren catisma dunya capinda binlerce Muslumani yardim gondermeye ve bazen de kendi inanclari icin savasmaya tesvik etti Bu Pan Islamist cabanin basinda Filistinli seyh Abdullah Azzam vardi Bu Afgan Araplarin ordusal etkinligi azken dunyanin dort bir yanindan tahminen 16 000 ila 35 000 Musluman gonullu Afganistan da savasmak icin geldi Sovyetler Birligi 1989 da Necibullah rejimini terk edip Afganistan dan cekildiginde rejim 1992 de dustu zafer bircok Musluman tarafindan Islam inancinin ustun askeri guc ve teknoloji uzerindeki baska yerlerde de tekrarlanabilecek bir yengi olarak goruldu Cihatcilar kazandiklari yengiden cihatlarini Muslumanlarin yardima ihtiyac duyduguna inandiklari diger ulkelere tasima konusunda Musluman halk ve militanlar arasinda guven gecerlilik ve sayginlik kazandilar Cezayir Misir ve diger ulkelere deneyim ideoloji ve silahlariyla donen gaziler cogu zaman silahli cihada devam etmeye hevesliydi Sovyetler Birligi nin 1991 deki cokusu Bin Ladin de dahil olmak uzere bircok Islamci tarafindan bir super gucun Islam in elindeki yenilgisi olarak goruldu ABD ve Pakistan in mucahidlere askeri egitim ve istihbarat destegi olarak verilen 6 milyar dolarlik yardimi icinbin Ladin sunlari yazdi ABD nin Sovyetler Birligi nin cokusunde kayda deger bir rolu yok daha cok ovgu Tanri ya ve Afganistan mucahitlerine aittir Korfez Savasi 1990 1991 1990 larin basinda Islamci hareketi radikallesmeye iten bir diger faktor birkac yuz bin ABD ve Musluman olmayan askeri personeli Saddam Huseyin in Kuveyt isgaline son vermek icin Suudi Arabistan topraklarina getiren Korfez Savasiydi Komsu Irak in laik ve Baasci diktatoru Saddam savastaki Iran Irak savasi dusmani Kuveyt e saldirdiginda batili birlikler Huseyini kuveytten cikarmak ve monarsiyi korumak uzere Arabistan topraklarina geldiler Islamcilar Suudi rejimini batinin kuklasi olmakla sucladilar 1990 dan once Suudi yardimini alan bircok Islamci gruba kesilen yardim onlarin dizginlenmesinde onemli bir rol oynadi Suudi Arabistan kendisine saldiran yerli Islamcilari bastirarak onlar arasinda prestij kaybina ugradi ancak Dunyanin dort bir yanindaki Islamci medrese ve hatta bazi siddet yanlisi Islamci gruplara yardim ederek prestij kaybini telafi etmeye calisti Bu olmadi ancak ilimlilik adina savas oncesi etkisi buyuk olcude azaldi Bunun bir sonucu Misir da hukumet yetkililerine ve turistlere yonelik bir saldiri kampanyasi Cezayir de kanli bir ic savas ve Usame bin Ladin in 11 Eylul saldirisiyla doruga ulasan teror saldirilari oldu 2000 ler Yirmi birinci yuzyilin baslarinda 1960 lar ve 70 lerde gururla giyilen bir etiket olan laiklik Misir ve Musluman dunyanin geri kalaninda sakinilan ve siyasi dusmanlari karalamak icin kullanilan bir kelimeye donustu Islamcilar inatcilik cesaret risk alma veya orgutsel beceriler acisindan laik muhalefet partilerini geride biraktilar Dini soylem Orta dogu ve Pakistan da toplumlar radyo dalgalari ve dunya hakkinda dusunceye hakimdir Misir da radikal camiler cogaldi Kitapcilarda dini temali eserler hakimdir Seriat talebi hukumetlerin Islam a karsi sadakatsiz ve Islam in tum sorunlarin cozumu olduguna inanmalari ve Bati nin Islam a savas actiginin kesinligi bunlar kamusal tartismaya hakim olan temalardir Islamcilar parlamento veya hukumet saraylarini kontrol edemeyebilirler ancak populer hayal gucunu isgal ettiler Islam ulkelerinde yapilan kamuoyu yoklamalari cogunlugun dinin kamusal yasamda daha buyuk bir rol oynamasini istedigini ancak ISID gibi gruplara da karsi oldugunu gosterdi Post Islamizm Iran devrimi ve Kabe nin asirilik yanlilari tarafindan ele gecirilmesinden yaklasik 40 yil sonra 2020 yilina gelindiginde Olivier Roy Mustafa Akyol Nadir Hasimi gibi bazi gozlemciler Islamciligin canliliginda ve popularitesinde dusus tespit ettiler Islamcilik statukonun acimasiz gercekligiyle karsilastirilabilecek idealize edilmis utopik bir kavramdi Kirk yili asan cabalara ragmen toplum icin somut ve uygulanabilir bir plan olusturmayi basaramamis Olivier Roy yerine dunya uzerindeki etkisinin ilham verici olmayan bir gecmisini birakmisti Nader Hashemi Sonuc olarak yukarida bahsedilen Islamci veya eski Islamci partilerin Endonezya nin PKS si Turkiye nin AKP si ve Malezya nin PAS i gibi ilimlilik egilimine ek olarak ulkelerde Islamci yonetime karsi sosyal dini ve bazen siyasi bir tepki oldu Turkiye Iran ve Sudan Mustafa Akyol gibi 2020 de yazan Mustafa Akyol bircok Musluman tarafindan siyasi Islam a karsi Islamciligin guclendirmeyi amacladigi sey olan dini inancin zayiflamasini da iceren guclu bir tepki oldugunu savunuyor Musluman gencler arasinda Islamciliga karsi bu tepkinin yirmi birinci yuzyilda Arap dunyasinda Suriye Irak ve Yemen deki mezhepsel ic savaslar gibi Islam adina meydana gelen korkunc olaylardan kaynaklandigini one suruyor Arap Barometresi tarafindan alti Arap ulkesinde Cezayir Misir Tunus Urdun Irak ve Libya yapilan anketler Araplarin dini partilere ve liderlere olan inancini yitirdigini ortaya koydu 2018 19 da alti ulkenin tumunde Islamci partilere guvenip guvenmedikleri sorulanlarin 20 sinden azi olumlu yanit verdi Oran 2012 14 le karsilastirildiginda alti ulkenin tamaminda dusmustu Camiye katilim da ortalama 10 puandan fazla dustu ve kendilerini dindar degil olarak tanimlayan Araplarin orani 2013 te 8 den 2018 19 da 13 e yukseldi Sam el Ali Suriyeli gencler arasinda yukselen dinden donme bildiriyor 2021 de yazan Nadir Hasimi Irak Sudan Tunus Misir Gazze Urdun ve diger yerlerde Islamci partilerin iktidara geldigi veya kampanya yuruttugu genel gorunumu Siyasal Islam in populer prestiji devlet iktidariyla olan tecrubesiyle zedelenmistir seklinde ozetledi Islamci terorizm bile pan Islamci olmaktan ziyade yerel olma egilimine girmis dususe gecmisti 2021 itibariyla El Kaide etkili bir merkezi komuta olmayan bir grup milisten olusuyordu Frid Zekeriya Ulkelere gore Islamciligin Yukselisi Afganistan Taliban Taliban bayragi Mucahitlerin 1980 lerde Sovyetler Birligi ne karsi kazandigi zafer asiret savas agalari arasinda yasanan siddetli ve yikici ic savas yasal sistemi yok etti ve Afganistan i dunyanin en fakir ulkelerinden biri haline getirdi Komunist Afganistan Demokratik Cumhuriyeti 1992 de coktu ve mucahitlerin Islamci unsurlari Afganistan Islam Devleti ni kurdu 1996 da Taliban olarak bilinen daha muhafazakar ve anti demokratik Islamci hareket savas agalarinin cogunu yendi ve Afganistan in yaklasik 80 ini ele gecirdi Taliban Diyubendi hareketinin yoksul Afgan multeciler icin kurdugu Pakistan daki hukumet ve dini gruplar tarafindan desteklenen binlerce medrese arasindan dogdu Taliban Islami koktendinci olarak tanimlanabilecekleri muhafazakar kabile geleneklerinin idealize edilmis ve sistemlestirilmis bir versiyonunu Seriat etiketi altinda tum ulkeye yaymakla ilgiliydi Ideolojilerinin ayrica Vahhabilikten ve konuklari Usame bin Ladin in asirilikci cihatciligindan etkilendigi belirtildi Taliban siyaseti Seriat a aykiri gordu ve secim yapmadi Taliban tarafindan secilen birkacyuz Pestun din adami tarafindan Nisan 1996 da yasallik ve sadakat taahhudu verilen Emir el Mu minin unvanli Abdul Gani Birader ve Muhammed Omer tarafindan yonetildiler Taliban ezici cogunlukla Pestun du ve Afganlilarin yaklasik 60 ini olusturan diger etnik gruplar ile iktidari paylasmamakla suclandilar bkz Taliban Ideoloji ve amaclar 11 Eylul saldirilarinin ardindan Taliban in Usame bin Ladin i barindirmasi onlari iktidardan uzaklastiran Amerikan orgutlu bir saldiriya yol acti Taliban NATO ve Afgan hukumet hedeflerine karsi intihar bombalari ve silahli saldirilarla siddetli bir savasa devam etti ABD ile 2020 baris anlasmasi ve ABD destekli hukumetin devrilmesinin ardindan 2021 de ulkenin kontrolunu yeniden kurdu Cezayir FIS bayragi Cezayir deki FIS veya Front Islamique de Salut Islami Kurtulus Cephesi Selefilik Afganistan cihadi ve Musluman Kardesler den etkilenen Islamci bir hareket idi 1989 yilinda Abbassi Medani ve karizmatik Islamci vaiz Ali Belhaj tarafindan yonetilen genis bir koalisyon olarak kuruldu Iktidardaki solcu milliyetci FLN hukumetinin ekonomik basarisizlik ve populer olmayan sosyal liberallesme ve laiklesme politikalarindan yararlanarak vaazlarini Seriat kanunu ekonomik liberalizasyon kalkinma Fransizca yerine Arapca egitim ve Cezayirli genc erkekler arasindaki yuksek issizlik oranini azaltmak icin kadinlarin evde kalmasi cinslerin ayrimi uzerine verdi FIS yerel secimlerde buyuk basarilar elde etti ve 1991 de secimlerin askeri darbeyle iptal edildigi ulusal secimleri kazanacakti Islami Kurtulus Ordusu MIA ve Silahli Islami Grup tarafindan golgede birakilan FIS liderleri de Hukumeti devirmek icin silaha sarildiklari icin tutuklandi ve sonraki on yilda 150 000 ila 200 000 arasinda insanin oldugu kanli ve yikici bir ic savas basladi Ic savas Islamcilar icin bir zafer degildi 2002 de ana gerilla gruplari yok edilmis ya da teslim olmustu Islamci popularitesi 2004 cumhurbaskanligi secimlerinde Abdallah Jaballah in 5 oy alarak ucuncu sirada geldigi noktasina kadar geriledi Banglades Banglades Cemaat i Islami ulkedeki en buyuk Islamci partidir ve Seriat yasasinin uygulanmasini ve ulkenin ana sag siyasetini destekler Ana siyasi muhalefet Banglades Milliyetci Partisi BNP O ve baska bir Islami parti Islami Oikya Jote ile 2000 yilindan bu yana ittifak halindedir Eski bakan ve milletvekilleri de dahil olmak uzere bazi lider ve destekcileri Banglades in bagimsizlik mucadelesi sirasinda savas suclari iddiasiyla ve iktidardaki Banglades Awami Ligi aleyhinde konustuklari icin asildi Belcika 2012 yilinda Islam adli partinin dort adayi Molenbeek ve Anderlecht te secildiler 2018 yilinda 28 belediyede aday cikardilar Politikalari okullarin helal gida sunmasi ve kadinlarin her yerde basortusu takabilmelerini iceriyordu Islam Partisi nin bir diger amaci da toplu tasimada kadin ve erkekleri ayirmaktir Parti baskani bu politikanin kadinlari cinsel tacizden korumaya yardimci olacagini savunuyor Danimarka Islamci hareketler 1990 lardan itibaren buyudu Ilk Islamci grup ve aglar agirlikli olarak goc ettikleri ulkelerden etkilenmislerdi Katilanlarin Orta Dogu Guney Asya ve Kuzey Afrika daki militan Islamcilarla yakin temaslari vardi Operasyonlari ilk olarak militan gruplari finansal acidan desteklemekti 1990 lardan sonra Islamci militan egitimi veya mucadele icin cesitli catismalara katilimlar oldu 2014 te Kopenhag Aarhus ve Odense deki Islamci hareketler arasinda militanlar vardi Militan Islamci hareketin 2014 te yuzlerce kisiyi kapsadigi tahmin ediliyordu Danimarka Ulusal Sosyal Arastirma Merkezi Cocuk Entegrasyon ve Sosyal Isler Bakanligi tarafindan yaptirilan 15 asirilik yanlisi grubu belgeleyen bir rapor yayinladi Bu orgutlerin cogunlugu gayrimuslim asiri sag veya asiri sol besi Sunni Islamci gruplardi Gruplar arasinda Hizb ut Tahrir Danimarka Dawah baerere Kaldet til Islam Dawah centret ve Muslimk Ungdomscenter bulunmaktadir Aarhus ta faaliyet gosteren Muslimk Ungdomscenter disinda tum gruplar Buyuk Kopenhag da faaliyet gostermektedir Toplamda kabaca 195 ila 415 Musluman bu kuruluslardan birine aittir ve cogu genc erkektir Misir Cihatcilik Kutub un fikirleri hapis hayatinda 1966 da idam edilmeden once giderek radikallesirken Hasan el Hudeybi nin Ihvan liderligi ilimli kaldi siyasi muzakere ve aktivizmle ilgilendi Kutub un son yazilarindan Yoldaki Isaretler gelisti ve daha radikal bir yon izlediler 1970 ler de Musluman Kardesler siddet yontemini terk etti 1981 de Enver Sedat in oldurulmesinden sorumlu Misir Islami Cihad orgutu siddet ve askeri mucadele yolunu ustlendi Somurgecilik karsiti hareketlerden farkli olarak saldirilarini Musluman devletlerin murted olduguna inandigi liderlere laik egilimlere sahip veya Islam toplumlarina Batili yabanci fikir ve uygulamalari tanitmis veya tesvik etmis liderlere yoneltti Gorusleri Muhammed Abd us Selam Farac tarafindan yazilan bir brosurde ozetleniyor cihatta ilk savas alani hic suphe yok ki bu kafir liderlerin imha edilmesi ve yerine tam bir Islami Duzenin getirilmesidir Islami mucadelelerinde siddete basvuran gruplardan bir digeri de Islam Cemaati idi 1990 larda Misir devletine karsi yuruttukleri kampanyanin kurbanlari arasinda terorle mucadele polisi baskani Tumgeneral Rauf Hayrat meclis baskani Rifat el Mahcub Misirlilar Avrupali turistler ve 100 den fazla Misir polisi vardi Hukumeti devirme kampanyasi basarisiz oldu ve grup 2003 yilinda siddeti reddetti Daha az bilinen gruplar arasinda Islami Kurtulus Partisi Cehennemden Kurtulus ve Tekfir ve Hicret yer aliyor Bu gruplar siyasilere yonelik suikast girisimleri video dukkanlarini kundaklama ve hukumet binalarini ele gecirme girisimleri gibi cesitli faaliyetlerde bulundular Fransa Fransa Demokrat Muslumanlar Birligi UDMF 2012 yilinda kurulan bir parti 2019 belediye secimlerine katilmak uzere 50 farkli sehir icin aday listeleri sundu Ayrica Avrupa Parlamentosu secimleri icin de adaylar cikardi Partinin yukselisi Fransiz Muslumanlarin ana akim siyasi partilerden memnuniyetsizligine baglanabilir Icisleri Bakani Gerald Darmanin Le separatisme Islamiste adli kitabinda Dunyanin en guclu ideolojisi olan Islamcilik Islam i sesini duyurmaktan yoksun birakti dedi Gazze Hamas Hamas bayragi Hamas Gazze Seridi ni yoneten Filistinli Sunni Islamci orguttur Cins ayrimi kirbaclama ve Islami kiyafet gibi konularda seriati uygulama gibi amaclari bulunuyor Hamas in ayrica askeri bir direnis kanadi olan Izzeddin el Kassam Tugaylari da var Birinci Filistin Intifadasi ndan birkac dekad once Musluman Kardesler Israil e karsi Filistinde sakin bir tavir takindi Vaaz egitim cami ve hayir kurumlari agi olusturmak gibi sosyal hizmetlere odaklandi ve Israil in hosgorusunden yararlandilar Birinci Intifada hiz kazanir ve ayaklanmayi desteklemek icin Filistinli esnaf dukkanlarini kapatirken Musluman Kardesler Israil e karsi cihada adanmis HAMAS in kuruldugunu duyurdu 1988 Hamas tuzugu Israil in yikilmasi ve Filistin de bir Islam devleti kurulmasi cagrisinda bulunarak FKO den daha uzlasmaz bir tavir aldi Intifadanin kontrolu icin FKO ile rekabete girdi ve onu gecti Kardesler in dindar orta sinif tabani kulturel muhafazakarliklarinda ve laik orta sinifin alkol icmek ve basortusu takmamak gibi faaliyetlerine karsi antipatilerinde intifadanin yoksul gencleriyle ortak bir neden buldu Hamas 2000 den 2007 ye kadar 140 intihar saldirisi veya sehitlik operasyonlari nda 542 kisiyi oldurdu Ocak 2006 secimlerinde siyasi surece ilk girisi sandalyelerin cogunlugunu kazandi ve 2007 de FKO yu Gazze den surdu Hamas Israil i Gazze Seridi nden cikardigi icin ovuldu ancak agir yikim ve can kaybina ragmen 2008 09 ve 2014 Gazze Savaslarinda taleplerini yerine getiremedi Irak ve Suriye Islam Devleti Pakistan Pakistan devlet tarihinin baslarinda 12 Mart 1949 Pakistan in kurucu babalari Muhammed Ikbal Muhammed Ali Cinnah Liyakat Ali Han vizyonuna uygun olarak bir parlamento karari kabul edildi Sunlari ilan etti Egemenlik yalnizca Allah a aittir ancak onu kutsal bir emanet olarak belirledigi sinirlar icinde kullanilmasi icin halki araciligiyla Pakistan Devletine havale etmistir Devlet yetki ve yetkisini halkin secilmis temsilcileri araciligiyla kullanir Islam in ilan ettigi demokrasi ozgurluk esitlik hosgoru ve sosyal adalet ilkelerine tam olarak uyulacaktir Muslumanlarin bireysel ve kolektif yasamlarini Kuran ve Sunnet te belirtilen Islam ogretilerine gore duzenlemeleri saglanacaktir Dini azinliklarin dinlerini ozgurce aciklamalari ve yasamalari ve kulturlerini gelistirmeleri saglanacaktir Bu karar sonraki Pakistan Anayasa yazarlari icin ilham kaynagi oldu ve anayasaya giris olarak dahil edildi Temmuz 1977 de General Ziya ul Hak Basbakan Zulfikar Ali Butto yonetimini devirdi Islamcilarla demokratik rekabet icinde olan solcu Butto devrilmeden kisa bir sure once alkol ve gece kuluplerinin 6 ay icerisinde yasaklanacagini aciklamisti Islamlastirma ya da Islam hukukunun uygulanmasi onun on bir yillik askeri diktatorlugunun temel tasi ve resmi devlet ideolojisi oldu Ziya ul Hak Mevdudi hayraniydi ve Mevdudi nin partisi Cemaat i Islami rejimin ideolojik ve siyasi kolu haline geldi Pakistan daki yukaridan Islamlastirma muhtemelen Iran ve Sudan dakiler haric diger tum rejimlerden daha eksiksizdi ancak Ziya ul Hak bircok Islamci tarafindan ozden ziyade semboller empoze ettigi ve iktidari ele gecirme araclarini mesrulastirmak icin Islamlastirmayi kullandigi icin elestirildi Komsu Iran in aksine Ziya ul Hak in politikalari devrimci asiriliktan kacinmayi ve Amerikan ve Basra Korfezi muttefikleriyle iliskileri zorlamamayi amacliyordu Ziya 1988 de olduruldu ancak Islamlasma Pakistan toplumunda onemli bir unsur olmaya devam ediyor Sudan Sudan uzun yillar Hasan et Turabi liderliginde Islamci bir rejime sahip oldu Ulusal Islam Cephesi ilk olarak guclu adam General Cafer Numeyrinin 1979 da uyelerini hukumetinde hizmet etmeye davet etmesiyle nufuz kazandi Turabi Suudi Arabistan ve yabanci Islami bankacilik sistemlerinden gelen parayla guclu bir ekonomik temel insa etti Ayrica egitim bakaniyken universiteye ve askeri akademiye sempatik ogrencileri yerlestirerek nufuzlu sadiklardan olusan bir kadroyu ise aldi ve insa etti Parti 1985 te Numeyri nin devrilmesinden sonraki ulusal secimlerde basarisiz oldu ancak 1989 da ordunun yardimiyla secilmis hukumeti devirmeyi basardi Turabi iktidara gelmeden once demokratik sureci ve liberal bir hukumeti destekledigini iddia ediyordu Ancak gucu ele gecirdiginde seriatin kati bir sekilde uygulanmasi iskence ve muhalefetin toplu olarak hapsedilmesi ve Guney Sudan da uzun suredir devam eden savasin yogunlasmasiyla dikkat cekti NIF rejimi ayrica 11 Eylul den once bir sure Usame bin Ladin i barindirdi ve 1991 Korfez Savasi nda Amerika nin Irak a saldirisina karsi Islamci muhalefeti birlestirmeye calisti Yoksul bir ulke olan Sudan istihbarat servislerinin Misir Cumhurbaskani na yonelik bir suikast girisimine karismasinin ardindan BM ekonomik yaptirimlari uygulandi ve Turabi gozden dustu 2004 05 te bir sure hapis yatti Musluman olmayan guneyle savas gibi bazi NIF politikalari tersine cevrildi Ancak Ulusal Islami Cephe hala Omer el Besir hukumetinde ve ulkedeki bir baska Islamci parti olan Ulusal Kongre Partisi nde onemli bir guce sahiptir Isvicre Isvicre ozellikle Belcika veya Fransa gibi ulkelerle karsilastirildiginda Islamciligin bir merkezi olarak gorulmez Bununla birlikte 2012 den 2018 e kadar ulkenin cihatci olmasi muhtemel nufusunun cogunlugu Isvicre de radikallesti Turkiye 1996 yilinda secilen Necmettin Erbakan Semsettin Gunaltay dan sonra Turkiye nin ikinci Islamci basbakani oldu ancak 1997 de bir postmodern darbe ile iktidardan uzaklastirildi Turkiye deki bir dizi Islamci parti laiklik karsiti faaliyetleri nedeniyle anayasa mahkemesi tarafindan yasaklandi ve isimlerini degistirerek faaliyetlerini surdurdu Necmettin Erbakan 1926 2011 Milli Nizam Partisi 1970 1971 Milli Selamet Partisi 1972 1981 Refah Partisi 1983 1998 Fazilet Partisi 1997 2001 ve Saadet Partisi 2003 04 2010 11 ne liderlik yapti Mevcut Turkiye Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan uzun sure siyasi Islam in bir savunucusu olarak goruluyor 2002 den beri Turk siyasetine hakim olan Adalet ve Kalkinma Partisi AK Parti zaman zaman Islamci olarak tanimlanmakta ancak bunu reddetmektedir Cagdas zamanlarPartiler ve kuruluslarGunumuzde Turkiye de ideolojik hedefleri arasinda Islamcilik bulunan partiler bulunmaktadir Bunlar Yeniden Refah Partisi Saadet Partisi Hur Dava Partisi Buyuk Birlik Partisi olarak siralanabilir Yine Turkiye de gecmiste Islamci hedefleri olan partiler olarak Refah Partisi ornek gosterilebilir Gunumuzde tam olarak Islamci olarak nitelendirilmeseler bile Islamci egilimli muhafazakar hedefleri olan partiler de bulunmaktadir Bunlara ornek olarak Adalet ve Kalkinma Partisi gosterilebilir Ayrica bakinizIslamofasizmKaynakca a b William E Shepard 2009 John L Esposito Ed The Oxford Encyclopedia of the Islamic World ISBN 9780195305135 r eksik soyadi1 yardim www sciencedirect com 10 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Eylul 2021 Theocracy International encyclopedia of human geography N J Thrift Rob Kitchin Amsterdam 2009 ISBN 9780080449104 OCLC 496521377 24 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2022 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Totalitarianism of Jihadist Islamism and its Challenge to Europe and to Islam Totalitarian Movements and Political Religions 8 1 35 54 1 Mart 2007 doi 10 1080 14690760601121630 ISSN 1469 0764 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Islamism and Totalitarianism Totalitarian Movements and Political Religions 10 2 73 96 1 Haziran 2009 doi 10 1080 14690760903371313 ISSN 1469 0764 6 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2022 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Arsivlenmis kopya PDF 12 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Ekim 2022 Teali i Islam Cemiyeti nden Zaman i hazirin erbab i tefekkurunu ve mukadderat i milelin hal ve tanzimiyle alakadar zimamdaranini herseyden ziyade isgale sayan olan Bolsevizm hakkinda ebna yi beserin muhim bir kisminin nazim i efkar ve hissiyati bulunan Islamiyetin nokta i nazarini tesbit ve ilan emr i bi l maruf ve nehy i ani l munker vazifesiyle de mukellef olan cemiyetimizce https www koprudergisi com guz 2000 islamin siyasallasma surecinde cemiyet i muderrisinden teali i islama 17 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya PDF 24 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Haziran 2023 p 24 Eikmeier 2007 Qutbism An Ideology of Islamic Fascism PDF The US Army War College Quarterly Parameters 37 1 85 97 doi 10 55540 0031 1723 2340 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Soage Ana Belen Introduction to Political Islam Religion Compass 3 5 2009 887 96 Fuller Graham E The Future of Political Islam Palgrave MacMillan 2003 p 21 a b PDF International Crisis Group s 5 7 Mart 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Rashid Ghannouchi 31 Ekim 2013 MEMO 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Commentary on Islamic State Thoughts of Islamism Journal of Middle Eastern and Islamic Studies In Asia Routledge Taylor amp Francis group 7 3 23 28 2013 doi 10 1080 19370679 2013 12023226 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Fuller Graham E The Future of Political Islam Palgrave MacMillan 2003 p 120 Commentary on Islamic State Thoughts of Islamism Journal of Middle Eastern and Islamic Studies In Asia Routledge Taylor amp Francis group 7 3 38 40 2013 doi 10 1080 19370679 2013 12023226 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Hamid Shadi October 1 2015 What most people get wrong about political Islam 29 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Brookings Retrieved December 2 2017 p 296 Sayyid Qutb and the Origins of Radical Islamism by John Calvert a b c Wright 10 Ocak 2015 A Short History of Islamism Newsweek 23 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2015 a b foreignpolicy com 16 Nisan 2012 16 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Emin Poljarevic 2015 Emad El Din Shahin Ed The Oxford Encyclopedia of Islam and Politics r eksik soyadi1 yardim John L Esposito Ed 2014 The Oxford Dictionary of Islam r eksik soyadi1 yardim Kramer Gudrun Political Islam In Encyclopedia of Islam and the Muslim World Vol 6 Edited by Richard C Martin 536 540 New York Macmillan 2004 via Encyclopedia com 13 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oxford English Dictionary Oxford University Press 29 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Aralik 2012 Compare Google Books Ngram Viewer a b c Council on American Islamic Relations CAIR 5 Nisan 2013 7 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2015 Briggs David June 29 2012 Is It Time to Reconsider the Term Islamist 21 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Huffington Post Retrieved December 2 2017 Politico Com 6 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Agustos 2014 Islamism Revolution and Civil Society Perspectives on Politics 1 2 258 2003 doi 10 1017 S1537592703000197 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Bassam Tibi 2012 Islamism and Islam Yale University Press s 22 ISBN 978 0300160147 Shepard W E Sayyid Qutb and Islamic Activism A Translation and Critical Analysis of Social Justice in Islam Leiden New York E J Brill 1996 p 40 a b Osman Tarek Egypt on the brink 2010 p 111 Burgat F Islamic Movement pp 39 41 67 71 309 Opendemocracy net 6 Nisan 2011 18 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2012 The Columbia World Dictionary of Islamism Columbia University Press 2007 s viii ISBN 978 0231146401 Erisim tarihi 15 Aralik 2015 a b The Failure of Political Islam Harvard University Press 1994 s 24 ISBN 9780674291409 The Failure of Political Islam Harvard University Press 1994 s 109 ISBN 9780674291409 a b Fuller The Future of Political Islam 2003 pp 194 95 Roy Olivier The Politics of Chaos in the Middle East Columbia University Press 2008 pp 92 93 Hayri Abaza 22 Ekim 2010 Is It Islamic or Islamist Newsweek 4 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2022 2 Mart 2005 8 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Final Report of the National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States The 9 11 Commission Report W W Norton amp Company New York 2004 p 562 Daniel Pipes 1 Mart 2000 Islam and Islamism Faith and Ideology The National Interest Spring 2000 12 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2014 a b Murphy Caryle Passion for Islam c 2002 p 160 a b c Cook Michael The Koran A Very Short Introduction Oxford University Press 2000 a b Murphy Caryle Passion for Islam Shaping the Modern Middle East the Egyptian Experience Scribner c 2002 p 161 Fuller The Future of Political Islam 2003 p 67 Referring to the success of radical transnational Islamism and specifically the party Hizb ut Tahrir Zeyno Baran writes that all religions have radicals but in contemporary Islam the radicals have become the mainstream and the moderates are pushed to the sides of the debate source PDF Nixon Center December 2004 s 13 10 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2016 Roy Failure of Political Islam 1994 p 27 Farr Thomas F Islam s Way to Freedom First Things November 2008 pp 24 28 26 Cevik Neslihan Muslimism in Turkey and Beyond Religion in the Modern World Springer Nov 17 2015 p 16 a b c The Key to Arab Reform Moderate Islamists 4 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Carnegie Endowment for Peace p 2 Retrieved December 2 2017 a b Moussalli Ahmad S Islamic democracy and pluralism from Safi Omid Progressive Muslims On Justice Gender and Pluralism Oneworld Publications Apr 1 2003 www alhewar com 5 Aralik 1998 tarihinde kaynagindan arsivlendi Esposito J amp Voll J 2001 Islam and Democracy Humanities Volume 22 Issue 6 Ennahda is Leaving Political Islam Wilson Center 20 Mayis 2016 24 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2017 Al Hamdi Ridho 2017 Moving towards a Normalised Path Political Islam in Contemporary Indonesia JURNAL STUDI PEMERINTAHAN JOURNAL OF GOVERNMENT amp POLITICS Vol 8 No 1 February 2017 p 53 56 57 62 a b Human Rights Watch Report 5 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde November 1994 Vol 6 No 9 SUDAN IN THE NAME OF GOD Repression Continues in Northern Sudan a b Fuller Graham E The Future of Political Islam Palgrave MacMillan 2003 p 108 Pahwa Sumita 2016 Pathways of Islamist adaptation the Egyptian Muslim Brothers lessons for inclusion moderation theory Democratization Volume 24 2017 Issue 6 pp 1066 1084 Can the Turkish Model Gain Traction in the New Middle East 30 Kasim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sinan Ulgen Marwan Muasher Thomas de Waal Thomas Carothers carnegieendowment org 19 December 2011 Turkey Surreal Menacing Pompous New York Review of Books 19 Aralik 2013 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Aralik 2013 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Akyol 22 Temmuz 2016 Who Was Behind the Coup Attempt in Turkey New York Times 3 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Temmuz 2016 Post Islamist Political Theory Iranian Intellectuals and Political Liberalism in Dialogue Philosophy and Politics Critical Explorations 5 Springer 2017 ISBN 978 3319594927 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The Coming of a Post Islamist Society Critique Critical Middle Eastern Studies 5 9 43 52 Sonbahar 1996 doi 10 1080 10669929608720091 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim PDF Australia Lowy Institute for International Policy 2008 ISBN 978 1921004353 5 Mart 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2017 Muller 2013 PDF Paideuma Mitteilungen zur Kulturkunde 6 10 261 284 26 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2022 Cavatorta 2015 Post Islamism ideological evolution and la tunisianiteof the Tunisian Islamist party al Nahda Journal of Political Ideologies 20 1 27 42 doi 10 1080 13569317 2015 991508 a b c d Mohie Eldin Fatima The Evolution of Salafism A History of Salafi Doctrine Al Noor Fall 2015 pp 44 47 Notes Whatever Happened to the Islamists Salafis Heavy Metal Muslims and the Lure of Consumerist Islam p 291 Eds Amel Boubekeur and Olivier Roy New York Columbia University Press 2012 978 0231154260 The Transmission and Dynamics of the Textual Sources of Islam Essays in Honour of Harald Motzki eds Nicolet Boekhoff van der Voort and Joas Wagemakers p 382 Leiden Brill Publishers 2011 Murphy Passion for Islam 2002 p 36 a b Commins David The Wahhabi Mission and Saudi Arabia I B Tauris 2006 p 152 George Joffe Islamist Radicalisation in Europe and the Middle East Reassessing the Causes of Terrorism p 317 London I B Tauris 2013 PDF Naval Post Graduate School September 2009 ss 3 4 7 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Nisan 2014 Hamid Algar emphasizes the strong influence of the Saudi petrodollar in the propagation of Wahhabism but also attributes the political situation of the Arab world at the time as a contributing factor that led to the co opting of Salafism Khaled Abou El Fadl expresses the opinion that Wahhabism would not have been able to spread in the modern Muslim world it would have to be spread under the banner of Salafism This attachment of Wahhabism to Salafism was needed as Salafism was a much more credible paradigm in Islam making it an ideal medium for Wahhabism The co opting of Salafism by Wahhabism was not completed until the 1970s when the Wahhabis stripped away some of their extreme intolerance and co opted the symbolism and language of Salafism making them practically indistinguishable Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi St isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme For Conservative Muslims Goal of Isolation a Challenge Washington Post 5 Eylul 2006 10 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2022 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim pewforum org Pew 27 Nisan 2006 10 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Agustos 2014 Saudi Arabia Wahhabi Theology December 1992 Library of Congress Country Studies 7 Kasim 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2014 a b The Islamist Why I joined Radical Islam in Britain what I saw inside and why I left Penguin Books 2007 s 246 ISBN 9780141030432 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim AGAINST ISLAMIC TERRORISM amp ISLAMOPHOBIA 18 Subat 2014 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2017 Inside the Kingdom Kings Clerics Modernists Terrorists and the Struggle for Saudi Arabia Viking 2009 s 56 ISBN 9780670021185 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Jihad The Trail of Political Islam I B Tauris 2002 s 61 ISBN 978 1845112578 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b PBS Frontline 18 Aralik 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2014 DouglasFarah com 25 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Qutbism and the Muslim Brotherhood by Douglas Farah a b c Hassan Hassan June 13 2016 The Sectarianism of the Islamic State Ideological Roots and Political Context 29 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Carnegie Endowment for Peace Retrieved December 3 2017 a b Kepel Jihad 2002 p 31 Sageman Marc Understanding Terror Networks University of Pennsylvania Press 2004 p 63 17 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2015 Wright Looming Tower 2006 p 36 Jihadist Salafism is introduced by Gilles Kepel Jihad The Trail of Political Islam Harvard Harvard University Press 2002 Deneoux Guilain June 2002 The Forgotten Swamp Navigating Political Islam Middle East Policy pp 69 71 القطبية الإخوانية والسرورية قاعدة مناهج السلفية التكفيرية 5 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde al Arab Online Retrieved December 4 2017 Salafism Politics and the puritanical The Economist 27 Haziran 2015 28 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2015 a b AFTER THE ISLAMIC STATE The New Yorker 12 Aralik 2016 7 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Aralik 2016 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Noah Timothy February 26 2009 The Near Enemy Theory 26 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Slate Retrieved December 3 2017 Al Qaeda grows as its leaders focus on the near enemy 29 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde The National Retrieved December 3 2017 a b c d e Byman Daniel L and Williams Jennifer R February 24 2015 ISIS vs Al Qaeda Jihadism s global civil war 21 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Brookings Retrieved December 3 2017 Massington L Radtke B Chittick W C Jong F de Lewisohn L Zarcone Th Ernst C Aubin Francoise and J O Hunwick Taṣawwuf in Encyclopaedia of Islam Second Edition Edited by P Bearman Th Bianquis C E Bosworth E van Donzel W P Heinrichs Qamar ul Huda 2003 Striving for Divine Union Spiritual Exercises for Suhraward Sufis RoutledgeCurzon pp 1 4 Mortimer Faith and Power 1982 p 58 Quoting Aziz Ahmad Studies in Islamic Culture in the Indian Environment Oxford University Press 1964 p 189 Haque 1982 pp 78 81 Mortimer Faith and Power 1982 pp 67 68 Mortimer Faith and Power 1982 p 69 Islamic revival in British India Deoband 1860 1900 3rd impression New Delhi Oxford Univ Press 2002 ISBN 0195660498 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Islam and the Muslim World 2004 p 374 Mortimer Edward Faith and Power 1982 p 85 Mortimer Edward Faith and Power 1982 pp 93 237 40 249 Encyclopedia of Islam and the Muslim World Macmillan Reference 2004 v 2 p 609 The New Encyclopedia of Islam by Cyril Glasse Rowman and Littlefield 2001 p 19 The Oxford Dictionary of Islam by John L Esposito OUP 2003 p 275 Historical Dictionary of Islam by Ludwig W Wadamed Scarecrow Press 2001 p 233 Passion for Islam Shaping the Modern Middle East the Egyptian Experience by Caryle Murphy p 46 Roy Failure of Political Islam 1994 p 33 Modern Islamic Political Thought The Response of the Shi i and SunnI Muslims to the Twentieth Century Londra The Macmillan Press Ltd 1982 ss 69 77 ISBN 978 0 333 27969 4 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A Preliminary Study on the Islamic State Thought in Modern Islamism Journal of Middle Eastern and Islamic Studies In Asia Routledge Taylor amp Francis group 10 4 27 2016 doi 10 1080 19370679 2016 12023291 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A CONCISE HISTORY OF THE ARABS The New Press 38 Greene Street New York NY 10013 The New Press 2013 s 287 ISBN 978 1 59558 950 7 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim State and Government Encyclopedia of Islam and the Muslim World Second Edition 27500 Drake Rd Farmington Hills MI 48331 3535 Gale Publishers 2016 s 1088 ISBN 978 0 02 866269 5 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A CONCISE HISTORY OF THE ARABS The New Press 38 Greene Street New York NY 10013 The New Press 2013 ss 172 207 209 ISBN 978 1 59558 950 7 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Aml Org pk 5 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2012 Anil Bhatti PDF Yearbook of the Goethe Society of India 30 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2011 Radical Islamism and Failed Developmentalism Third World Quarterly 29 3 483 96 2008 doi 10 1080 01436590801931462 4 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b c 14 Ekim 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ekim 2014 Daily Times 28 Mayis 2003 6 Mayis 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2011 a b Iqbal Academy 26 Mayis 2006 28 Subat 2002 tarihinde kaynagindan PHP arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2012 Witness pioneer org 27 Ocak 2012 10 Kasim 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2012 Jihad From Qur an to Bin Laden Hampshire Palgrave Macmillan 2004 s 201 Mawdudi trained with two Deobandi ulama at the Fatihpuri mosque s seminary in Delhi and received his certificates to teach religious sciences ijazahs in 1926 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Abu al A la al Mawdudi Political Theory of Islam in Khurshid Ahmad ed Islam Its Meaning and Message London Islamic Council of Europe 1976 pp 159 61 Abu al A la al Mawdudi Islamic Way of Life Delhi Markazi Maktaba Islami 1967 p 40 Esposito and Piscatori Democratization and Islam pp 436 37 440 Esposito The Islamic Threat pp 125 26 Voll and Esposito Islam and Democracy pp 23 26 He was the author of the book S Abul A la Maududi The Process of Islamic Revolution Webarsiv sablonunda hata url value Bos Lahore 1980 Mawdudi and the Making of Islamic Revivalism Oxford New York Oxford University Press 1996 s 77 ISBN 978 0195357110 Maududi on social justice a man who owns a car can drive it and those who do not own one should walk and those who are crippled cannot walk but can hop along Nizam al Hayat fi al Islam 1st ed n d Bayrut Musassast al Risalah 1983 p 54 See also Radical Islamic Fundamentalism the Ideological and Political Discourse of Sayyid Qutb by Ahmad S Moussalli American University of Beirut 1992 28 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi A genealogical inquiry into early Islamism the discourse of Hasan al Banna Journal of Political Ideologies 17 1 61 85 2012 doi 10 1080 13569317 2012 644986 4 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Gemsofislamism tripod com 17 Aralik 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2012 Fr jpost com 23 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2012 Islamists Win 70 of Seats in the Egyptian Parliament 4 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times The Inclusive Dynamics of Islamic Universalism From the Vantage Point of Sayyid Qutb s Critical Philosophy Comparative Philosophy 5 1 29 54 2014 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Qutb Sayyid Milestones The Mother Mosque Foundation 1981 p 9 Fawaz A Gerges The Far Enemy Why Jihad Went Global Bronxville N Y Sarah Lawrence College 978 0521791403 prologue Gemsofislamism tripod com 17 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2012 The Moderate Muslim Brotherhood 25 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Robert S Leiken and Steven Brooke in Foreign Affairs March April 2007 Annie Jacobsen Surprise Kill Vanish The Secret History of CIA Paramilitary Armies Operators and Assassins New York Little Brown and Company 2019 p 88 Mayer p 110 The Islamic Resurgence Prospects and Implications by Kemal A Faruki from Voices of Resurgent Islam ed by John L Esposito OUP 1983 p 283 a b Khomeini 1981 p 54 Ranstorp Hizb allah in Lebanon 1997 pp 103 126 Kepel Gilles Jihad Harvard University Press 2002 p 118 Bakhash Shaul The Reign of the Ayatollahs Basic Books 1984 p 233 Hezbollah Terrorist Shia group is coy about revealing the sums it has received from Iran Reports have spoken of figures ranging from 10 to 15 million dollars per month but it is possible that Hezbollah has received larger sums It is only in recent years after 1989 that Iran has decreased its aid from Jaber Hala Hezbollah Born with a vengeance New York Columbia University Press 1997 p 150 12 Mart 2007 12 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2012 Ourdialogue com 20 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2012 Wright Lawrence The Looming Tower Al Qaeda and the Road to 9 11 New York Knopf 2006 pp 103 04 Wright Robin Sacred Rage The Wrath of Militant Islam p 155 Wright Robin Sacred Rage The Wrath of Militant Islam p 149 Encyclopedia of Modern Worldwide Extremists and Extremist Groups Greenwood Publishing Group 2004 s 35 ISBN 978 0 313 32485 7 Erisim tarihi 5 Ekim 2014 abdullah azzam afghanistan The Wahhabi Mission and Saudi Arabia Londra I B Tauris amp Co Ltd 2006 s 174 In all perhaps 35 000 Muslim fighters went to Afghanistan between 1982 and 1992 while untold thousands more attended frontier schools teeming with former and future fighters Rashid Ahmed Taliban Militant Islam Oil and Fundamentalism in Central Asia New Haven 2000 p 129 How the CIA created Osama bin Laden 19 Eylul 2001 12 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2007 Anusha com 18 Agustos 2000 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2012 Jihad The Trail of Political Islam pp 205 17 Jihad The Trail of Political Islam p 207 The Age of Sacred Terror by Daniel Benjamin and Steven Simon Random House 2002 pp 172 73 Muslims and Islam Key findings in the U S and around the world Pew Research Center 22 Temmuz 2016 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Kasim 2016 Sinanovic 2005 Book review Post Islamism The Failure of Islamic Activism International Studies Review 7 433 436 doi 10 1111 j 1468 2486 2005 00508 x 7 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2020 a b Hashemi 2021 Political Islam A 40 Year Retrospective Religions 12 2 130 doi 10 3390 rel12020130 a b c Hudson Institute 12 Haziran 2020 15 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2020 Arabs are Losing Faith in Religious Parties and Leaders The Economist December 5 2019 https www arabbarometer org 2019 12 arabs are losing faith in religious parties and leaders 5 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde quoted in Hudson Institute 12 Haziran 2020 15 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2020 Sham al Ali On Rising Apostasy Among Syrian Youths Al Jumhuriya August 22 2017 https www aljumhuriya net en al jumhuriya fellowship on rising apostasy 22 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Zakaria 29 Nisan 2021 Opinion Ten years later Islamist terrorism isn t the threat it used to be Washington Post 2 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2021 Rashid Taliban 2000 pp 26 32 Rashid Taliban 2000 pp 132 139 Encyclopedia of Islam and the Muslim World 2004 Rashid Taliban 2000 pp 98 101 BBC article stating that bin Laden is a man without sin BBC News 21 Kasim 1998 9 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Haziran 2012 International Freer and more peaceful An election in Algeria The Economist April 17 2004 V 371 n 8371 p 56 Five men to die by hanging for Bangladesh 1971 war crimes Punch Newspapers 13 Agustos 2018 31 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2018 Mannen en vrouwen apart op de bus opmerkelijk voorstel van Islam partij stuit op felle kritiek hln be Felemenkce 8 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2018 Partij Islam wil islamitische staat in Belgie en vrouwen en mannen apart op de bus hln be Felemenkce 7 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2018 euronews Ingilizce 26 Nisan 2018 26 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2019 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b pet dk Danish Security and Intelligence Service Danish Politiets Efterretningstjeneste PET 28 Mayis 2014 16 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Agustos 2020 Jacobsen 2015 Wright Lawrence Looming Tower 2006 p 332 Gemsofislamism tripod com 17 Aralik 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2012 English aljazeera net 13 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2012 Mazih Ayubi Political Islam 1991 p 73 evangelicalfocus Ingilizce 24 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2019 5Pillars 23 Mayis 2019 24 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2019 www editions observatoire com Fransizca 1 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Agustos 2021 This is particularly the case in view of the scholarly debate on the compatibility of Islam and democracy but even more so in view of Hamas s self definition as an Islamic national liberation movement The Palestinian Hamas vision violence and coexistence by Shaul Mishal amp Avraham Sela 2006 p xxviii Frequently Asked Questions About Hamas Abcnews go com 6 Ocak 2006 4 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2011 p 153 p 152 p 156 a b c d Long Kis 2010 The Hamas Agenda How Has It Changed Middle East Policy Council XVII 4 24 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2015 p 154 ThePrint Ingilizce 14 Mayis 2021 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mayis 2022 Asian Survey 6 n 29 William L Richter The Political Dynamics of Islamic Resurgence in Pakistan Kepel Jihad 2002 pp 98 100 01 Fuller Future of Political Islam 2003 p 131 Kepel Jihad 2002 p 98 Hrw org 8 Ocak 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2012 Wright Lawrence Looming Towers 2006 pp 213 15 Algemeiner com Ingilizce 5 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2019 Turkish Leader s Political Star Rebounds With Syria Invasion Wall Street Journal Ingilizce 29 Ekim 2019 8 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2019 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim AKP explains charter changes slams foreign descriptions Hurriyet Daily News Istanbul 28 Mart 2010 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2013 the AKP s Huseyin Celik took the opportunity to be critical of the foreign press on their descriptions of the party In the Western press when the AK Party administration the ruling party of the Turkish Republic is being named unfortunately most of the time Islamic Islamist mildly Islamist Islamic oriented Islamic leaning Islamic based or with an Islamic agenda and similar language is being used These characterizations do not reflect the truth and they sadden us Celik said