Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şarap veya mey, fermente meyvelerden yapılan alkollü bir içecektir. Maya, meyvelerdeki şekeri tüketir ve onu etanol ve karbondioksite dönüştürerek ısı açığa çıkarır. Şarap erik, kiraz, nar, yaban mersini, frenk üzümü ve mürver gibi çeşitli meyvelerden yapılabilse de çoğunlukla üzümden yapılır ve "şarap" terimi genellikle bir niteleyici olmadan kullanıldığında üzüm şarabını ifade eder. Şarap, çoğunlukla %9 ila %15 arası alkol ihtiva etmektedir. Başka meyvelerden de üretilebilen şaraplar o meyvenin adı ile anılmaktadır.
| Kırmızı Şarap | |
|---|---|
| Besin değeri | |
| Enerji 360 kJ (80 kcal) | |
| Karbonhidrat | 2,6 g |
| - Şeker | 0,6 g |
| Yağ | 0,0 g |
| Protein | 0,1 g |
| Alkol | 10,6 g |
| 10,6 g alkol hacim cinsinden %13'tür. 100 g şarap yaklaşık 100 ml'ye denk gelir Şeker ve alkol oranı markaya göre fark eder. Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır. | |
Şarap binlerce yıldır üretilmektedir. Şarabın en eski örnekleri, bugünkü Gürcistan (MÖ 6000), İran (MÖ 5000), İtalya ve Kafkasya (MÖ 4000) bölgesindendir. Yeni Dünya şarabının Amerika'nın yerli halkları tarafından yapılan alkollü içeceklerle bir miktar bağlantısı vardır, ancak esas olarak Yeni İspanya'daki daha sonraki İspanyol gelenekleriyle bağlantılıdır. Daha sonra, Eski Dünya şarabı bağcılık tekniklerini daha da geliştirdikçe, Avrupa en büyük şarap üreten üç bölgeyi kapsayacaktı. Bugün en büyük şarap üretim bölgelerine sahip beş ülke İtalya, İspanya, Fransa, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin'dedir.
Şarap uzun zamandır dinde önemli bir rol oynamıştır. Kırmızı şarap, eski Mısırlılar tarafından kanla ilişkilendirildi ve hem Yunan Dionysos kültü hem de Romalılar tarafından Bacchanalia'da kullanıldı; Yahudilik aynı zamanda onu Kiduş'a, Hıristiyanlık da Efkaristiya'ya dahil eder. Mısır, Yunan, Roma ve İsrail şarap kültürleri hâlâ bu antik köklerle bağlantılıdır. Benzer şekilde İtalya, İspanya ve Fransa'daki en büyük şarap bölgeleri kutsal şarapla bağlantılı miraslara sahiptir; aynı şekilde Güneybatı Amerika Birleşik Devletleri'ndeki bağcılık gelenekleri, Katolik rahiplerin ve keşişlerin ilk kez New Mexico ve Kaliforniya'da şarap üretmesiyle Yeni İspanya'da başlamıştır.
Etimoloji
Türkçede yer alan şarap sözcüğü, Arapça şrb kökünden gelen ve "her türlü içecek, içki" manasında kullanılmış شراب (şarāb) sözcüğünden ödünçlemedir. Bu kelime Arapça "içti" anlamındaki شَرَبَ (şaraba) fiilinin faˁāl vezninde türevidir. Herhangi bir Türkî dilde en eski kaydedilmiş kullanımı 1069 yılına tarihlenen Kutadgu Bilig'de yer alır, ancak burada genel içki anlamında kullanılmıştır. Şarap anlamında ilk kullanım 1303'e tarihlenen Codex Cumanicus eserinde tespit edilmiştir. Aynı kökten maşrapa, meşrep, meşrubat, şerbet (sorbe) ve şurup kelimeleri de evrilmiştir.
Mey, kökensel açıdan Farsça "mayalanmış içki, şarap" anlamındaki مى (may) sözcüğünden alıntıdır ve bu sözcük Orta Farsça aynı anlama gelen may sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Proto Hint-Avrupa dilinde var olduğu düşünülen ve "bal veya baldan yapılan içki" anlamındaki *médʰu biçiminden evrilmiştir. Aynı kökten Grekçe methý ile İngilizce mead sözcükleri türemiştir.
Pek çok Hint-Avrupa dilinde şarabı kastetmek için kullanılan sözcük, bir proto dil olan Proto Hint-Avrupa dilinde yer aldığı varsayılan *win-o- kelimesinden türemiştir. Bu kullanım modern İngilizcede yer alan wine sözcüğünün yanı sıra Latince vinum, Grekçe: οἶνος oinos, Hititçe wiyana, Ermenice գինի gini ve Likçe oino gibi diğer çağdaş ve tarihî dillerde de tespit edilmiştir.Güney Kafkas dillerine mensup Gürcücede de ღვინო (Gürcüce telaffuz: ) şekliyle vardır ve bu kelimenin kökeni Proto Güney Kafkasya dilinde yer alan *ɣwino- köküne bağlanmıştır. Bu proto dile genellikle ya Proto Hint-Avrupa dilinden, ya da Proto Ermeniceden (*ɣʷeinyo-) ödünçlenerek girdiği düşünülür, ancak bazı akademisyenlere göre Proto Kartveli dilinde yerli olarak bulunan ve "bükmek" anlamındaki *ɣun- kökünden evrilmiştir.
Macarca'daki bor sözcüğünün dile 10. yüzyıldan önce bir Türk dili vasıtasıyla alıntılandığı düşünülmektedir. Bu kullanım Kumanca ve Kıpçakça gibi çağdaşı dillerde de tespit edilmiştir. Sözcüğün son kökeni ise Orta Farsça "kırmızımsı-kahverengi" anlamına gelmiş bōr kelimesine dayanır.
Tarihçe
Şarap üretimi binlerce yıllık bir geçmişe sahiptir. Günümüzde Gürcistan'ın yer aldığı bölge genellikle şarap üretiminin doğum yeri olarak kabul edilir. Bu bölgedeki arkeolojik ve çalışmaları, üzüm şarabı ve bağcılığın başlangıcına ilişkin kanıtları MÖ 6000–5800 yılları arasına tarihlemiştir.
Gürcistan'dan sonra şarabın ilk Güney Kafkasya'da veya Doğu Anadolu ile Kuzey İran arasındaki bölgelerde üretilmeye başlandığı düşünülmektedir. İran'daki arkeolojik kanıtlar üretimin MÖ 5000'de,Sicilya'da ise MÖ 4000 dolaylarında başladığını ortaya koymaktadır.
En eski şaraphane ise günümüzde Ermenistan‘daki Areni-1 Mağara Kompleksi'ndeki şaraphanedir.
Çin'de MÖ 7000'ye tarihlenen çömleklerdeki tartarik asit kalıntıları göz önünde bulundurulduğunda bu bölgede şarap üretimine dair Gürcistan'dan daha eski kanıtlar vardır, ancak bu içeceklerde üzüm yerine başka meyvelerin kullanılmış olması olasıdır. Bu içeceğin meyve ve pirincin karıştırılarak üretildiği düşünülmektedir.
Şarap kültürünün batıya yayılmasında Doğu Akdeniz'de yer almış tarihî Fenikelilerin önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Fenike şehri Biblos'dan Mısır'daki Eski Krallık'a ve diğer Akdeniz bölgelerine şarap ihraç edilmiştir. MÖ 750'ye tarihlenen ve Robert Ballard'ın keşfetmiş olduğu iki Fenike gemi enkazında, gemilerin taşımış oldukları şaraplar bozulmadan ele geçirilmiştir. Fenikeliler bu şarapları bir zeytinyağı tabakası ile çamdan ve reçineden yapılma bir mühür yardımıyla oksidasyondan korumuştur.[]
Antik Yunanistan'dan Homeros ve Alkman pek çok kez şaraba atıfta bulunmuşlardır. Antik Romalılar, askerî birliklere şarabın yerel olarak sağlanabilmesi için garnizon kentlerinin yakınındaki bölgelere şarap bağları ekmiştir. Bu bölgelerden bazıları günümüzdeki en önemli şarap üretim bölgelerini oluşturmaktadır. Romalılar ayrıca boş şarap şişelerinin içerisinde kükürtlü mum yakmanın şarabı taze tuttuğunu ve sirkeleşmesinin önüne geçtiğini keşfetmişlerdir.'nda Katolik Kilisesi şarap üretimini Missa Ayini sırasında kullanıldığı için desteklemiştir. Bu nedenden ötürü Hristiyan keşişler şarap üretimi gerçekleştirmiştir.
İlerleyen dönemlerde dinî amaçlar için kullanılan şarap rafine edilmiş ve tadı geliştirilmiştir. Bu, , İtalyan şarabı, , Alman şarabı, Portekiz şarabı, İsveç şarabı, Arjantin şarabı, Şili şarabı ve İspanyol şarabı gibi modern şarapçılık geleneklerinin oluşmasına, bu gelenekler ise coğrafi keşifler sonucunda Yeni Dünya'daki geleneğinin başlamasına yol açmıştır. Yeni Dünya'daki en eski şarapçılık Vikinglerin Vinland Sagalarında geçen Vinland'da gerçekleşmiştir. Daha sonraki dönemlerde ise New Mexico ile Kaliforniya'da üretilmeye başlanan şarap bu bölgelerde köklü bir geçmişe sahiptir.
Türleri ve sınıflandırma
Renklerine göre
Üzüm şarabı, kırmızı (kırmızı şarap), beyaz (beyaz şarap) veya pembe (roze/blush) rengine sahip olabilir. Şaraba rengini veren antosiyanin pigmentleri üzümün kabuğunda yer aldığından ötürü kırmızı şarap üretiminde üzüm, kabukları ile birlikte fermente edilir. Bu nedenden ötürü beyaz şarap yeşil üzümün yanı sıra kabukları ayrılmış kırmızı üzüm şırasından da üretilebilir. Roze, beyaz ve kırmızı şarabın kupajı ile veya üzüm kabuklarının sadece kısa bir süreliğine sıvıda tutulmasıyla elde edilebilir. Üzüm kabuklarının şırada bekletilmesi işlemine maserasyon denir.
Şarabın renklenmesinde tanenler de önemli rol oynar. Bitki, tohum, ağaç kabukları, odun, yaprak ve meyve kabuklarında doğal halde bulunan bir polifenol olan tanen, şaraba ya üzümün kabuğundan ya da fermente edildiği meşe fıçıdan geçebilir. Tanenlerin yol açtığı burukluk tadına şarap terminolojisinde omurga denir.
Tatlılığına göre
Şarabın tatlılığı, şaraptaki şeker miktarı, göreceli alkol, asit ve tanen seviyesi de dahil olmak üzere çeşitli faktörlerin etkileşimiyle öznel olarak belirlenir. Şekerler ve alkol şarabın tatlılığını artırır; asitler (ekşilik) ve acı tanenler ise tatlılığı azaltır. Bu sınıflandırmaya göre; sek, dömi-sek, yarı-tatlı ve tatlı olmak üzere dört ana grup vardır. Bu şekerler, çoğu zaman fermantasyon sonundaki artık şekerler olmakla birlikte, bazı şarap üreticileri mayalanması bitmiş şaraplara taze üzüm suyu katarak tatlılığını artırır. Bu ekleme özellikle Alman şaraplarında görülür.
| Sek | Dömisek | Yarı tatlı | Tatlı | |
| Şeker miktarı | ≤ 4 g/l | ≤ 12 g/l | ≤ 45 g/l | 45 g/l > |
| Asitlik uygunsa | ≤ 9 g/l | ≤ 18 g/l |
Tatlı şarap, tatlıların yanında içilen özel bir şarap türüdür. Neyin tatlı şarabı olduğuna dair farklı bölgelerde farklı tanımlar vardır. Bu tarz üretilmiş şaraplar, brendi gibi kaynaklardan eklenmiş ek alkol ve şeker içerir.[]
Köpüklü şarap
Bu şaraplar şarabın ikinci kez mayalanması ve bu işlem sırasında ortaya çıkan karbondioksit gazının şişenin içinde kalması sağlanarak üretilir ve bunun sonucunda yüksek miktarda karbondioksit içerirler. Elde edilen şarap mantar ve tel düzeneği sayesinde şişe içinde kalır ve şişe açıldığında veya patlatıldığında köpük oluşması sağlanır. Köpüklü şaraplar büyük oranda beyaz şaraptan üretilir, ancak genellikle yeşil ve kırmızı üzüm varyatelerinin kupajıyla hazırlanmaktadır.
Bazı ülkelerde köpüklü şaraplar şampanya olarak adlandırılır. Ancak şampanya sadece Fransa'nın Champagne bölgesinde özel şartlar altında üretilen bir köpüklü şarap çeşididir. Champagne ismi uluslararası anlaşmalarla korunmaktadır. İtalyan Prosecco ile Alman , diğer popüler köpüklü şarap türleridir.
Diğer
Üzüm dışı diğer meyvelerden imal edilen şaraplara adı verilir ve pek çok meyveden şarap üretilebilir. Fakat dünyada şarapların büyük bir kısmı üzümden üretilmektedir. Meyve içermeyen, bal şarabı gibi baldan üretilen şarap çeşitleri de bulunmaktadır.
Şarap olarak adlandırılan, ancak hammadesi şeker içermeyen ürünler olan içkilerde vardır. Bu içkiler arasında pirinç şarabı, sake ve arpa şarabı yer almaktadır. Arpa şarabı, arpanın maltlanması ile üretildiğinden ötürü tanım gereği bira ile daha yakındır. Pirinç şarabında ise nişasta mikroorganizmaların yardımıyla şekere dönüştürülmekte, fermentasyon sonucunda oluşan sıvı ise damıtılmaktadır.
Üretim
Şarap yapmak için önce üzümler bağlarından toplanır, ardından ezilir sonra, maya (üzümde doğal olarak bulunur) üzüm suyundaki şeker ile birleşir ve aşamalı olarak bu şekeri tüketerek alkole dönüşür. Maya aynı zamanda havada buharlaşan karbondioksiti üretir. Mayanın işlemi tamamlandığında üzüm suyu şaraba dönüşür.
Üzüm çeşitleri
Şarap genellikle Pinot noir, Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Gamay ve Merlot gibi Vitis vinifera Avrupa üzüm türünün bir veya daha çok çeşit'inden yapılır. Bu çeşitlerden biri baskın üzüm olarak kullanıldığında (genellikle kanunla minimum %75 ila %85 olarak tanımlanır), sonuç "harman" şarabı yerine "" (İngilizce: varietal) şarabı olur. Harmanlanmış şaraplar, çeşit şaraplarından daha kötü değildir, aksine farklı bir şarap yapım tarzıdır.
Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot noir, /Syrah, Zinfandel, Nebbiolo, Sangiovese, Tempranillo, , Gamay, Grenache, Kuntra, Karalahna ve şarap yapılan başlıca kırmızı üzüm türleridir.
Chardonnay, Riesling, Sauvignon blanc, /Pinot Grigio, , , Misket, , Sémillon, , Vasilaki ve ise şarap yapılan başlıca beyaz üzüm türleridir.
Şarabın diğer kullanım yerleri
Din
Hristiyanlıkta hiçbir katkı maddesi eklenmeden kullanılır.
Eczacılık
Tıbbi Şarap; içine çeşitli maddelerin çözünmesiyle içmek suretiyle yapılan ilaçtır. Alkol derecesi en az 11 olan kırmızı veya beyaz şaraplar tercih edilir.
Edebiyat
Edebiyatta şarabın konu edildiği şiirlere Hamriyyât adı verilmektedir. Klasik Arap edebiyatının en meşhur hamriyyât şairi Ebû Nuvâs'tır.
Kırmızı rengi dolayısıyla sevgilinin dudağı, âşığın kanlı gözyaşıdır. Kadehi andıran biçimiyle lale, kırmızı rengiyle gül de şaraptır ve tekkelerde saki adındaki şarap dağıtıcı aslında Allah'ın rahmetini dağıtır. Yani şarap, edebiyatta mecaz anlamda kullanılır. Şarabın diğer adı da 'mey' olarak adlandırılır.
Şarap üreten ülkeler
Dünyada 2018 yılı itibarıyla 7,4 milyon hektarlık alanda bağcılık yapılmakta olup 29,2 milyar litre şarap üretilmiştir.
| 1 |  İtalya | 5,48 |
| 2 |  Fransa | 4,91 |
| 3 |  İspanya | 4,44 |
| 4 |  ABD | 2,39 |
| 5 |  Arjantin | 1,45 |
| 6 |  Şili | 1,29 |
| 7 |  Avustralya | 1,29 |
| 8 |  Almanya | 0,98 |
| 9 |  Güney Afrika | 0,95 |
| 10 |  Çin | 0,93 |
Şarap tadımı
Şarap tadımı, duyulara dayanarak şarapların değerlendirilmesi işlemidir. Sadece tat alma değil, görme, koklama ve ağız duyusuna da hitap eden, profesyonellere olduğu kadar amatörlere de seslenen bir uğraştır. Bu dalda profesyonel olarak çalışanlara 'sommelier' denir. Dilin tat alma hassasiyetini korumak amacıyla, profesyoneller kadar amatörler de aşırı derecede acılı, ekşili ve tuzlu yiyeceklerden kaçınmalıdırlar.
Şarabın tatlılığı, şaraptaki kalan şeker miktarı ile tanen, alkol ve asitlerin ortak değerlendirilmesi ile öznel olarak belirlenir; sek, dömi-sek, yarı-tatlı ve tatlı olmak üzere dört adet ana grup vardır. Tanenler, kırmızı ve roze şaraplara burukluk tadını varen kimyasal maddelerdir, şarabın tadına yarattıkları etki omurga olarak adlandırılır ve şaraplar hafif, orta veya güçlü tanenli olarak sınıflandırılabilirler. Şarabın asitlik seviyesi keskinlik olarak adlandırılır. Soğuk ve bulutlu bölgelerde yetişen üzümler daha asitli şaraplar üretmektedir. şarabın keskinliğini azaltabilir. Keskinlik, düşük, orta veya yüksek olarak betimlenir. Gövde, şarabın alkol miktarını belirtir ve şaraplar hafif, orta ve yoğun gövdeli olarak tanımlanır.
Havalandırma sırasında, daha genç bir şarabın havaya maruz kalması genellikle içeceği "rahatlatır", bu ise şarabı daha pürüzsüz yapar ve aroma, doku ve lezzetle daha iyi bütünleşmesini sağlar. Daha eski şaraplar genellikle uzun süreli havalandırma ile solar (karakterlerini ve lezzet yoğunluğunu kaybederler). Bu genel kurallara rağmen, havalandırmak tüm şaraplara mutlaka fayda sağlamaz. Ne kadar süreyle havalandırılması gerektiğini belirlemek için şişe açılır açılmaz şarabın tadına bakılabilir. Şarap tadırken, organik moleküllerin karmaşık karışımından dolayı (ör. esterler ve terpenler) üzüm suyu ve şarap içerebilir. Deneyimli tadımcılar, belirli bir üzümün karakteristik aromaları ile şarap yapımındaki diğer faktörlerden kaynaklanan aromalarını ayırt edebilir. Şaraptaki tipik kasıtlı lezzet unsurları (şarap-çikolata, vanilya veya kahve) üzümün kendisinden ziyade meşe fıçılarda yıllandırılarak verilir.
Dikey ve yatay tatma, aynı üzüm cinsinde ve aynı bağda bir dizi hasatı veya bir hasat zamanı birden çok bağın üzüm hasatından yapılan şarapları kapsar.
"Muz" aromaları (izoamil asetat), "tıbbi" veya "Band-Aid" (4-Etilfenol, "baharatlı" veya "dumanlı" (4-Etilguaiakol), ve çürük yumurta (hidrojen sülfür) gibi bozulma aromaları maya metabolizmasının ürünüdür.
Bazı çeşitler ayrıca, bağ toprağında kireçtaşının bulunması sonucu suda çözülebilir tuzlar nedeniyle mineral bir tat sergileyebilir. Şarap aroması, havaya salınan uçucu bileşiklerden gelir. Bu bileşiklerin buharlaşması, şarap kadehi döndürülerek veya oda sıcaklığında servis edilerek hızlandırılabilir. Birçok içici, Chinon ve Beaujolais gibi zaten oldukça aromatik olan kırmızı şarapları soğutmayı tercih eder.
Sağlık etkileri
Beslenme değerleri: adı= Kırmızı masa şarabı, kJ=355, yağ=0.0 g, protein=0.1 g, karbonhidrat=2.6 g, şekerler=0.6 g, alkol=10.6 g, kaynak: _usda=1,noRDA=1, not=10.6 g alkol hacimce 13%.
100 g şarap miktarı yaklaşık olarak 100 ml.
Şeker ve alkol içeriği değişebilir.
Kısa-vadeli etkiler
Şarap etil alkol, bira ve damıtılmış alkollü içkiler‘deki kimyasalı içerir. İnsan vücudundaki farklı alkol konsantrasyonlarının kişi üzerinde çeşitli etkileri vardır. Şarabın etkileri diğer faktörlerin yanı sıra tüketilen miktara, tüketimin süresine ve şaraptaki alkol miktarına bağlıdır.
%0.03-0.12'lik kan alkol konsantrasyonu (BAC) değerine ulaşmak için yeterince içme, ruh halinde genel bir iyileşmeye, artan özgüvene ve sosyalleşmeye, kaygının azalmasına, yüzün kızarmasına, muhakeme ve motor koordinasyon bozulmasına neden olur.
%0,09 ila %0,25'lik BAC uyuşukluk, sedasyon, denge sorunları ve bulanık görmeye neden olur.
%0,18'den %0,30'a kadar BAC, derin kafa karışıklığına, konuşma bozukluğuna (örn. geveleyerek konuşma), sendelemeye, baş dönmesine ve kusmaya neden olur.
%0,25 ila %0,40 arasında BAC, stupor, bilinç kaybı, anterograd amnezi, kusma, solunum depresyonu ve bilinçsizlik süresince kusmuk soluma nedeniyle ölüme neden olabilir.
%0,35 ila %0,80 arasında BAC koma, yaşamı tehdit eden solunum depresyonu ve muhtemelen ölümcül alkol zehirlenmesi'ne neden olur. Araç veya makinelerin alkollüyken çalıştırılması kaza riskini artırabilir ve birçok ülkede içme ve araç kullanmaya karşı yasalar vardır.
Şaraplar, rahatlama ve rahatlık gibi kısa sürede olumlu duyguları tetikler. Şarabın içeriği ve kalitesi, ruh halini ve duyguları etkileyebilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Amerine, Maynard A. (26 Temmuz 1999). "Wine: Definition, History, Varieties, & Facts". Encyclopedia Britannica. 10 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2024.
- ^ Ronsheim, John R.; Johnson, Hugh; Robinson, Jancis (1990). "Vintage: The Story of Wine". The Antioch Review. 48 (1): 111. doi:10.2307/4612162. ISSN 0003-5769.
- ^ Congressional Serial Set (İngilizce). U.S. Government Printing Office. 1903. 28 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2023.
- ^ "şarap". Nişanyan Sözlük. 25 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ "mey". Nişanyan Sözlük. 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^
- ^ Whiter, Walter (1800). "Wine". Etymologicon Magnum, Or Universal Etymological Dictionary, on a New Plan. Francis Hodson. s. 145. Erişim tarihi: 25 Haziran 2008.
- ^ .
- ^ a b c Klimov, Georgij (1998). Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages. Berlin: Walter de Gruyter. s. 227. ISBN . Erişim tarihi: 26 Nisan 2015.
- ^ Gamkrelidze, Ivanov: Indo-European and the Indo-Europeans: A reconstruction and historical analysis of a proto-language and a proto-culture (vols. I-II). Berlin / New York, 1994–1995, p.
- ^ The Sound of Indo-European: Phonetics, Phonemics, and Morphophonemics 3 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., p. 505+
- ^ Asya Pereltsvaig, Martin W. Lewis (2015). The Indo-European Controversy, Cambridge University Press, p. 193-195
- ^ Arbeitman, Yoël (2000), The Asia Minor Connexion: Studies on the Pre-Greek Languages in Memory of Charles Carter, Peeters Publishers.
- ^ Siewierska, Anna (1998), Constituent Order in the Languages of Europe, Berlin: Walter de Gruyter
- ^ (2010). Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon. Leiden, Boston: Brill Academic Publishers. s. 214.
- ^ Adjarian, Hrachia. Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (Ermenice). I. Erivan: Yerevan State University. s. 559. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ Starostin, Sergei. "Kartvelian Etymology database". 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2014.
- ^ (2010). Etymological Dictionary of Greek. Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series, volume 10. II. with the assistance of Lucien van Beek. Leiden, Boston: Brill. s. 1059.
- ^ Fähnrich, Heinz (2007). Kartwelisches Etymologisches Wörterbuch (Almanca). Leiden, Boston: Brill. s. 486.
- ^ bor in Zaicz, Gábor (ed.). Etimológiai szótár: Magyar szavak és toldalékok eredete (‘Dictionary of Etymology: The origin of Hungarian words and affixes’). Budapest: Tinta Könyvkiadó, 2006, →ISBN.
- ^ "National Geographic: Earliest Known Winery Found in Armenian Cave". 12 Ocak 2011. 3 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ "Georgia made 'world's oldest wine'". 13 Kasım 2017. 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020 – www.bbc.com vasıtasıyla.
- ^ Schuster, Ruth (13 Kasım 2017). "Earliest Wine in World Found in 8,000-year-old Neolithic Georgia". 1 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020 – Haaretz vasıtasıyla.
- ^ McGovern, Patrick; Jalabadze, Mindia; Batiuk, Stephen; Callahan, Michael P.; Smith, Karen E.; Hall, Gretchen R.; Kvavadze, Eliso; Maghradze, David; Rusishvili, Nana; Bouby, Laurent; Failla, Osvaldo; Cola, Gabriele; Mariani, Luigi; Boaretto, Elisabetta; Bacilieri, Roberto; This, Patrice; Wales, Nathan; Lordkipanidze, David (28 Kasım 2017). "Early Neolithic wine of Georgia in the South Caucasus". Proceedings of the National Academy of Sciences. 114 (48): E10309-E10318. doi:10.1073/pnas.1714728114. (PMC) 5715782 $2. (PMID) 29133421.
- ^ Abigail Tucker. "The Beer Archaeologist". Smithsonian. 2 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ "Grape Wine". 6 Eylül 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ Berkowitz, Mark (1996). "World's Earliest Wine". . . 49 (5). 27 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ Tondo, Lorenzo (30 Ağustos 2017). "Traces of 6,000-year-old wine discovered in Sicilian cave". The Guardian. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ "National Geographic: Earliest Known Winery Found in Armenian Cave". 12 Ocak 2011. 12 Ocak 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ Patrick E. McGovern (30 Eylül 2003). "Fermented beverages of pre- and proto-historic China". Proceedings of the National Academy of Sciences. The National Academy of Sciences. 101 (51): 17593-17598. doi:10.1073/pnas.0407921102. (PMC) 539767 $2. (PMID) 15590771.
- ^ McGovern, Patrick E. 2003. Ancient wine: the search for the origins of viniculture. Princeton University Press
- ^ "MIT technology helps map ancient Phoenician shipwrecks". MIT News | Massachusetts Institute of Technology (İngilizce). 29 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ H. Johnson Vintage: The Story of Wine pg 82–89 Simon and Schuster 1989
- ^ "Practical Winery & Vineyard Journal Jan/Feb 2009". www.practicalwinery.com. 1 Şubat 2009. 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 October 2020.
- ^ Phillips, Rod (12 Kasım 2002). A Short History of Wine. Harper Perennial. ss. 62-63. ISBN .
- ^ Team, About Our (19 Ekim 2017). "Vinland: The Mystical Legend of "The Land of Grapes"". WineCoolerDirect.com. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ Birchell, D.B.; Steel, G. (2013). New Mexico Wine: An Enchanting History. American Palate Series (İtalyanca). American Palate. ISBN . 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2019.
- ^ New Mexico. Office of Cultural Affairs (1995). Enchanted Lifeways: The History, Museums, Arts & Festivals of New Mexico. New Mexico Magazine. ISBN . 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2019.
- ^ a b c Gözen, Selen (12 Şubat 2017). "Şarabın Anatomisi". Somelyer. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ Friedrich Schmitthenner: Das Süsshalten von Wein durch Entkeimung und das Süssen von Wein mit sterilem Most im Lichte des Weingesetzes von 1909. Seitz-Werke, Kreuznach 1920
- ^ L_2002_118_0001_0054_EN_PDF 19 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - laying down certain rules for applying Council Regulation (EC) No 1493/1999 as regards the description, designation, presentation and protection of certain wine sector products - 2002-04-29
- ^ L_2006_384_0038_0043_EN_PDF 19 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - adapting several regulations concerning the common organisation of the market in wine by reason of the accession of Bulgaria and Romania to the European Union - 2006-12-19
- ^ "Don't Judge a Wine by the Grape on Its Label". The New York Times (İngilizce). 1 Şubat 2018. ISSN 0362-4331. 9 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2018.
- ^ Esat Ayyıldız, "Ebû Nuvâs’ın Şarap (Hamriyyât) Şiirleri" 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/18 (Aralık 2020): 147-173.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
- ^ "Fruity character and breathing times". . 18 Eylül 2005. 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2007.
- ^ . Williamson's Wines. 10 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
As a general rule wine should be tasted as soon as it is opened to determine how long it might be aerated
- ^ Breton, Félicien. . French Scout. 25 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2008.
- ^ ETS Laboratories (15 Mart 2001). . 19 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2008.
- ^ ETS Laboratories (15 Mayıs 2002). . 19 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Gómez-Míguez, M. José; Manuela Gómez-Mígueza; Isabel M. Vicarioa; Francisco J. Heredia (April 2007). "Assessment of colour and aroma in white wines vinifications: Effects of grape maturity and soil type". Journal of Food Engineering. 79 (3): 758-764. doi:10.1016/j.jfoodeng.2006.02.038.
- ^ Johnson, Hugh; Jancis Robinson (13 Eylül 2001). The World Atlas of Wine. Mitchell Beazley. ss. 44-45. ISBN .
- ^ Danner, Lukas; Ristic, Renata; Johnson, Trent E; Meiselman, Herbert L; Hoek, Annet C (Nov 2016). "Context and wine quality effects on consumers' mood, emotions, liking and willingness to pay for Australian Shiraz wines". Food Research International. 89 (Pt 1): 254-265. doi:10.1016/j.foodres.2016.08.006. (PMID) 28460912.
Dış bağlantılar
- Ed McCarthy ve Mary Ewing, Amatörler için Şarap, Dünya Yayıncılık, 4.Baskı, 2004, [].
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sarap veya mey fermente meyvelerden yapilan alkollu bir icecektir Maya meyvelerdeki sekeri tuketir ve onu etanol ve karbondioksite donusturerek isi aciga cikarir Sarap erik kiraz nar yaban mersini frenk uzumu ve murver gibi cesitli meyvelerden yapilabilse de cogunlukla uzumden yapilir ve sarap terimi genellikle bir niteleyici olmadan kullanildiginda uzum sarabini ifade eder Sarap cogunlukla 9 ila 15 arasi alkol ihtiva etmektedir Baska meyvelerden de uretilebilen saraplar o meyvenin adi ile anilmaktadir Kadehte kirmizi ve beyaz sarapKirmizi SarapBesin degeriEnerji 360 kJ 80 kcal Karbonhidrat2 6 g Seker0 6 gYag0 0 gProtein0 1 gAlkol10 6 g10 6 g alkol hacim cinsinden 13 tur 100 g sarap yaklasik 100 ml ye denk gelir Seker ve alkol orani markaya gore fark eder Oranlar yetiskinler icin alinmasi onerilen oranlardir Sarap binlerce yildir uretilmektedir Sarabin en eski ornekleri bugunku Gurcistan MO 6000 Iran MO 5000 Italya ve Kafkasya MO 4000 bolgesindendir Yeni Dunya sarabinin Amerika nin yerli halklari tarafindan yapilan alkollu iceceklerle bir miktar baglantisi vardir ancak esas olarak Yeni Ispanya daki daha sonraki Ispanyol gelenekleriyle baglantilidir Daha sonra Eski Dunya sarabi bagcilik tekniklerini daha da gelistirdikce Avrupa en buyuk sarap ureten uc bolgeyi kapsayacakti Bugun en buyuk sarap uretim bolgelerine sahip bes ulke Italya Ispanya Fransa Amerika Birlesik Devletleri ve Cin dedir Sarap uzun zamandir dinde onemli bir rol oynamistir Kirmizi sarap eski Misirlilar tarafindan kanla iliskilendirildi ve hem Yunan Dionysos kultu hem de Romalilar tarafindan Bacchanalia da kullanildi Yahudilik ayni zamanda onu Kidus a Hiristiyanlik da Efkaristiya ya dahil eder Misir Yunan Roma ve Israil sarap kulturleri hala bu antik koklerle baglantilidir Benzer sekilde Italya Ispanya ve Fransa daki en buyuk sarap bolgeleri kutsal sarapla baglantili miraslara sahiptir ayni sekilde Guneybati Amerika Birlesik Devletleri ndeki bagcilik gelenekleri Katolik rahiplerin ve kesislerin ilk kez New Mexico ve Kaliforniya da sarap uretmesiyle Yeni Ispanya da baslamistir EtimolojiAvrupa ve cevre bolgelerde konusulan dillerde sarap kelimesi ile bu kelimenin etimolojisini gosteren harita Turkcede yer alan sarap sozcugu Arapca srb kokunden gelen ve her turlu icecek icki manasinda kullanilmis شراب sarab sozcugunden odunclemedir Bu kelime Arapca icti anlamindaki ش ر ب saraba fiilinin faˁal vezninde turevidir Herhangi bir Turki dilde en eski kaydedilmis kullanimi 1069 yilina tarihlenen Kutadgu Bilig de yer alir ancak burada genel icki anlaminda kullanilmistir Sarap anlaminda ilk kullanim 1303 e tarihlenen Codex Cumanicus eserinde tespit edilmistir Ayni kokten masrapa mesrep mesrubat serbet sorbe ve surup kelimeleri de evrilmistir Mey kokensel acidan Farsca mayalanmis icki sarap anlamindaki مى may sozcugunden alintidir ve bu sozcuk Orta Farsca ayni anlama gelen may sozcugunden evrilmistir Bu sozcuk Proto Hint Avrupa dilinde var oldugu dusunulen ve bal veya baldan yapilan icki anlamindaki medʰu biciminden evrilmistir Ayni kokten Grekce methy ile Ingilizce mead sozcukleri turemistir Pek cok Hint Avrupa dilinde sarabi kastetmek icin kullanilan sozcuk bir proto dil olan Proto Hint Avrupa dilinde yer aldigi varsayilan win o kelimesinden turemistir Bu kullanim modern Ingilizcede yer alan wine sozcugunun yani sira Latince vinum Grekce oἶnos oinos Hititce wiyana Ermenice գինի gini ve Likce oino gibi diger cagdas ve tarihi dillerde de tespit edilmistir Guney Kafkas dillerine mensup Gurcucede de ღვინო Gurcuce telaffuz ɣvinɔ sekliyle vardir ve bu kelimenin kokeni Proto Guney Kafkasya dilinde yer alan ɣwino kokune baglanmistir Bu proto dile genellikle ya Proto Hint Avrupa dilinden ya da Proto Ermeniceden ɣʷeinyo odunclenerek girdigi dusunulur ancak bazi akademisyenlere gore Proto Kartveli dilinde yerli olarak bulunan ve bukmek anlamindaki ɣun kokunden evrilmistir Macarca daki bor sozcugunun dile 10 yuzyildan once bir Turk dili vasitasiyla alintilandigi dusunulmektedir Bu kullanim Kumanca ve Kipcakca gibi cagdasi dillerde de tespit edilmistir Sozcugun son kokeni ise Orta Farsca kirmizimsi kahverengi anlamina gelmis bōr kelimesine dayanir TarihceErmenistan daki Areni 1 magarasi dunyanin bilinen en eski saraphanesidir Sarap uretimi binlerce yillik bir gecmise sahiptir Gunumuzde Gurcistan in yer aldigi bolge genellikle sarap uretiminin dogum yeri olarak kabul edilir Bu bolgedeki arkeolojik ve calismalari uzum sarabi ve bagciligin baslangicina iliskin kanitlari MO 6000 5800 yillari arasina tarihlemistir Gurcistan dan sonra sarabin ilk Guney Kafkasya da veya Dogu Anadolu ile Kuzey Iran arasindaki bolgelerde uretilmeye baslandigi dusunulmektedir Iran daki arkeolojik kanitlar uretimin MO 5000 de Sicilya da ise MO 4000 dolaylarinda basladigini ortaya koymaktadir En eski saraphane ise gunumuzde Ermenistan daki Areni 1 Magara Kompleksi ndeki saraphanedir Cin de MO 7000 ye tarihlenen comleklerdeki tartarik asit kalintilari goz onunde bulunduruldugunda bu bolgede sarap uretimine dair Gurcistan dan daha eski kanitlar vardir ancak bu iceceklerde uzum yerine baska meyvelerin kullanilmis olmasi olasidir Bu icecegin meyve ve pirincin karistirilarak uretildigi dusunulmektedir Sarap kulturunun batiya yayilmasinda Dogu Akdeniz de yer almis tarihi Fenikelilerin onemli rol oynadigi dusunulmektedir Fenike sehri Biblos dan Misir daki Eski Krallik a ve diger Akdeniz bolgelerine sarap ihrac edilmistir MO 750 ye tarihlenen ve Robert Ballard in kesfetmis oldugu iki Fenike gemi enkazinda gemilerin tasimis olduklari saraplar bozulmadan ele gecirilmistir Fenikeliler bu saraplari bir zeytinyagi tabakasi ile camdan ve recineden yapilma bir muhur yardimiyla oksidasyondan korumustur kaynak belirtilmeli Antik Yunanistan dan Homeros ve Alkman pek cok kez saraba atifta bulunmuslardir Antik Romalilar askeri birliklere sarabin yerel olarak saglanabilmesi icin garnizon kentlerinin yakinindaki bolgelere sarap baglari ekmistir Bu bolgelerden bazilari gunumuzdeki en onemli sarap uretim bolgelerini olusturmaktadir Romalilar ayrica bos sarap siselerinin icerisinde kukurtlu mum yakmanin sarabi taze tuttugunu ve sirkelesmesinin onune gectigini kesfetmislerdir nda Katolik Kilisesi sarap uretimini Missa Ayini sirasinda kullanildigi icin desteklemistir Bu nedenden oturu Hristiyan kesisler sarap uretimi gerceklestirmistir Ilerleyen donemlerde dini amaclar icin kullanilan sarap rafine edilmis ve tadi gelistirilmistir Bu Italyan sarabi Alman sarabi Portekiz sarabi Isvec sarabi Arjantin sarabi Sili sarabi ve Ispanyol sarabi gibi modern sarapcilik geleneklerinin olusmasina bu gelenekler ise cografi kesifler sonucunda Yeni Dunya daki geleneginin baslamasina yol acmistir Yeni Dunya daki en eski sarapcilik Vikinglerin Vinland Sagalarinda gecen Vinland da gerceklesmistir Daha sonraki donemlerde ise New Mexico ile Kaliforniya da uretilmeye baslanan sarap bu bolgelerde koklu bir gecmise sahiptir Turleri ve siniflandirmaRenklerine gore Uzum sarabi kirmizi kirmizi sarap beyaz beyaz sarap veya pembe roze blush rengine sahip olabilir Saraba rengini veren antosiyanin pigmentleri uzumun kabugunda yer aldigindan oturu kirmizi sarap uretiminde uzum kabuklari ile birlikte fermente edilir Bu nedenden oturu beyaz sarap yesil uzumun yani sira kabuklari ayrilmis kirmizi uzum sirasindan da uretilebilir Roze beyaz ve kirmizi sarabin kupaji ile veya uzum kabuklarinin sadece kisa bir sureligine sivida tutulmasiyla elde edilebilir Uzum kabuklarinin sirada bekletilmesi islemine maserasyon denir Sarabin renklenmesinde tanenler de onemli rol oynar Bitki tohum agac kabuklari odun yaprak ve meyve kabuklarinda dogal halde bulunan bir polifenol olan tanen saraba ya uzumun kabugundan ya da fermente edildigi mese ficidan gecebilir Tanenlerin yol actigi burukluk tadina sarap terminolojisinde omurga denir Tatliligina gore Sarabin tatliligi saraptaki seker miktari goreceli alkol asit ve tanen seviyesi de dahil olmak uzere cesitli faktorlerin etkilesimiyle oznel olarak belirlenir Sekerler ve alkol sarabin tatliligini artirir asitler eksilik ve aci tanenler ise tatliligi azaltir Bu siniflandirmaya gore sek domi sek yari tatli ve tatli olmak uzere dort ana grup vardir Bu sekerler cogu zaman fermantasyon sonundaki artik sekerler olmakla birlikte bazi sarap ureticileri mayalanmasi bitmis saraplara taze uzum suyu katarak tatliligini artirir Bu ekleme ozellikle Alman saraplarinda gorulur Avrupa Birligi ne gore sarabin tatliligi Sek Domisek Yari tatli TatliSeker miktari 4 g l 12 g l 45 g l 45 g l gt Asitlik uygunsa 9 g l 18 g l Tatli sarap tatlilarin yaninda icilen ozel bir sarap turudur Neyin tatli sarabi olduguna dair farkli bolgelerde farkli tanimlar vardir Bu tarz uretilmis saraplar brendi gibi kaynaklardan eklenmis ek alkol ve seker icerir kaynak belirtilmeli Kopuklu sarap Bu saraplar sarabin ikinci kez mayalanmasi ve bu islem sirasinda ortaya cikan karbondioksit gazinin sisenin icinde kalmasi saglanarak uretilir ve bunun sonucunda yuksek miktarda karbondioksit icerirler Elde edilen sarap mantar ve tel duzenegi sayesinde sise icinde kalir ve sise acildiginda veya patlatildiginda kopuk olusmasi saglanir Kopuklu saraplar buyuk oranda beyaz saraptan uretilir ancak genellikle yesil ve kirmizi uzum varyatelerinin kupajiyla hazirlanmaktadir Bazi ulkelerde kopuklu saraplar sampanya olarak adlandirilir Ancak sampanya sadece Fransa nin Champagne bolgesinde ozel sartlar altinda uretilen bir kopuklu sarap cesididir Champagne ismi uluslararasi anlasmalarla korunmaktadir Italyan Prosecco ile Alman diger populer kopuklu sarap turleridir Diger Uzum disi diger meyvelerden imal edilen saraplara adi verilir ve pek cok meyveden sarap uretilebilir Fakat dunyada saraplarin buyuk bir kismi uzumden uretilmektedir Meyve icermeyen bal sarabi gibi baldan uretilen sarap cesitleri de bulunmaktadir Sarap olarak adlandirilan ancak hammadesi seker icermeyen urunler olan ickilerde vardir Bu ickiler arasinda pirinc sarabi sake ve arpa sarabi yer almaktadir Arpa sarabi arpanin maltlanmasi ile uretildiginden oturu tanim geregi bira ile daha yakindir Pirinc sarabinda ise nisasta mikroorganizmalarin yardimiyla sekere donusturulmekte fermentasyon sonucunda olusan sivi ise damitilmaktadir UretimSarap yapmak icin once uzumler baglarindan toplanir ardindan ezilir sonra maya uzumde dogal olarak bulunur uzum suyundaki seker ile birlesir ve asamali olarak bu sekeri tuketerek alkole donusur Maya ayni zamanda havada buharlasan karbondioksiti uretir Mayanin islemi tamamlandiginda uzum suyu saraba donusur Uzum cesitleriUzum bagi Sarap genellikle Pinot noir Chardonnay Cabernet Sauvignon Gamay ve Merlot gibi Vitis vinifera Avrupa uzum turunun bir veya daha cok cesit inden yapilir Bu cesitlerden biri baskin uzum olarak kullanildiginda genellikle kanunla minimum 75 ila 85 olarak tanimlanir sonuc harman sarabi yerine Ingilizce varietal sarabi olur Harmanlanmis saraplar cesit saraplarindan daha kotu degildir aksine farkli bir sarap yapim tarzidir Cabernet Sauvignon Merlot Pinot noir Syrah Zinfandel Nebbiolo Sangiovese Tempranillo Gamay Grenache Kuntra Karalahna ve sarap yapilan baslica kirmizi uzum turleridir Chardonnay Riesling Sauvignon blanc Pinot Grigio Misket Semillon Vasilaki ve ise sarap yapilan baslica beyaz uzum turleridir Sarabin diger kullanim yerleriDin Hristiyanlikta hicbir katki maddesi eklenmeden kullanilir Eczacilik Tibbi Sarap icine cesitli maddelerin cozunmesiyle icmek suretiyle yapilan ilactir Alkol derecesi en az 11 olan kirmizi veya beyaz saraplar tercih edilir Edebiyat Edebiyatta sarabin konu edildigi siirlere Hamriyyat adi verilmektedir Klasik Arap edebiyatinin en meshur hamriyyat sairi Ebu Nuvas tir Kirmizi rengi dolayisiyla sevgilinin dudagi asigin kanli gozyasidir Kadehi andiran bicimiyle lale kirmizi rengiyle gul de saraptir ve tekkelerde saki adindaki sarap dagitici aslinda Allah in rahmetini dagitir Yani sarap edebiyatta mecaz anlamda kullanilir Sarabin diger adi da mey olarak adlandirilir Sarap ureten ulkelerSarap uretim alanlari Dunyada 2018 yili itibariyla 7 4 milyon hektarlik alanda bagcilik yapilmakta olup 29 2 milyar litre sarap uretilmistir Kisi basina yillik sarap tuketimi 2006 1 litreden daha az 1 ile 7 litre 7 ile 15 litre 15 ile 30 litre 30 litreden daha fazlaUlkelere gore sarap uretimi 2018 Sira Ulke Uretim milyar litre 1 Italya 5 482 Fransa 4 913 Ispanya 4 444 ABD 2 395 Arjantin 1 456 Sili 1 297 Avustralya 1 298 Almanya 0 989 Guney Afrika 0 9510 Cin 0 93Sarap tadimiSarap tadimi duyulara dayanarak saraplarin degerlendirilmesi islemidir Sadece tat alma degil gorme koklama ve agiz duyusuna da hitap eden profesyonellere oldugu kadar amatorlere de seslenen bir ugrastir Bu dalda profesyonel olarak calisanlara sommelier denir Dilin tat alma hassasiyetini korumak amaciyla profesyoneller kadar amatorler de asiri derecede acili eksili ve tuzlu yiyeceklerden kacinmalidirlar Sarabin tatliligi saraptaki kalan seker miktari ile tanen alkol ve asitlerin ortak degerlendirilmesi ile oznel olarak belirlenir sek domi sek yari tatli ve tatli olmak uzere dort adet ana grup vardir Tanenler kirmizi ve roze saraplara burukluk tadini varen kimyasal maddelerdir sarabin tadina yarattiklari etki omurga olarak adlandirilir ve saraplar hafif orta veya guclu tanenli olarak siniflandirilabilirler Sarabin asitlik seviyesi keskinlik olarak adlandirilir Soguk ve bulutlu bolgelerde yetisen uzumler daha asitli saraplar uretmektedir sarabin keskinligini azaltabilir Keskinlik dusuk orta veya yuksek olarak betimlenir Govde sarabin alkol miktarini belirtir ve saraplar hafif orta ve yogun govdeli olarak tanimlanir Sarap yapiminda kullanilan uzumler Havalandirma sirasinda daha genc bir sarabin havaya maruz kalmasi genellikle icecegi rahatlatir bu ise sarabi daha puruzsuz yapar ve aroma doku ve lezzetle daha iyi butunlesmesini saglar Daha eski saraplar genellikle uzun sureli havalandirma ile solar karakterlerini ve lezzet yogunlugunu kaybederler Bu genel kurallara ragmen havalandirmak tum saraplara mutlaka fayda saglamaz Ne kadar sureyle havalandirilmasi gerektigini belirlemek icin sise acilir acilmaz sarabin tadina bakilabilir Sarap tadirken organik molekullerin karmasik karisimindan dolayi or esterler ve terpenler uzum suyu ve sarap icerebilir Deneyimli tadimcilar belirli bir uzumun karakteristik aromalari ile sarap yapimindaki diger faktorlerden kaynaklanan aromalarini ayirt edebilir Saraptaki tipik kasitli lezzet unsurlari sarap cikolata vanilya veya kahve uzumun kendisinden ziyade mese ficilarda yillandirilarak verilir Dikey ve yatay tatma ayni uzum cinsinde ve ayni bagda bir dizi hasati veya bir hasat zamani birden cok bagin uzum hasatindan yapilan saraplari kapsar Muz aromalari izoamil asetat tibbi veya Band Aid 4 Etilfenol baharatli veya dumanli 4 Etilguaiakol ve curuk yumurta hidrojen sulfur gibi bozulma aromalari maya metabolizmasinin urunudur Bazi cesitler ayrica bag topraginda kirectasinin bulunmasi sonucu suda cozulebilir tuzlar nedeniyle mineral bir tat sergileyebilir Sarap aromasi havaya salinan ucucu bilesiklerden gelir Bu bilesiklerin buharlasmasi sarap kadehi dondurulerek veya oda sicakliginda servis edilerek hizlandirilabilir Bircok icici Chinon ve Beaujolais gibi zaten oldukca aromatik olan kirmizi saraplari sogutmayi tercih eder Saglik etkileriBeslenme degerleri adi Kirmizi masa sarabi kJ 355 yag 0 0 g protein 0 1 g karbonhidrat 2 6 g sekerler 0 6 g alkol 10 6 g kaynak usda 1 noRDA 1 not 10 6 g alkol hacimce 13 100 g sarap miktari yaklasik olarak 100 ml Seker ve alkol icerigi degisebilir Kisa vadeli etkiler Sarap etil alkol bira ve damitilmis alkollu ickiler deki kimyasali icerir Insan vucudundaki farkli alkol konsantrasyonlarinin kisi uzerinde cesitli etkileri vardir Sarabin etkileri diger faktorlerin yani sira tuketilen miktara tuketimin suresine ve saraptaki alkol miktarina baglidir 0 03 0 12 lik kan alkol konsantrasyonu BAC degerine ulasmak icin yeterince icme ruh halinde genel bir iyilesmeye artan ozguvene ve sosyallesmeye kayginin azalmasina yuzun kizarmasina muhakeme ve motor koordinasyon bozulmasina neden olur 0 09 ila 0 25 lik BAC uyusukluk sedasyon denge sorunlari ve bulanik gormeye neden olur 0 18 den 0 30 a kadar BAC derin kafa karisikligina konusma bozukluguna orn geveleyerek konusma sendelemeye bas donmesine ve kusmaya neden olur 0 25 ila 0 40 arasinda BAC stupor bilinc kaybi anterograd amnezi kusma solunum depresyonu ve bilincsizlik suresince kusmuk soluma nedeniyle olume neden olabilir 0 35 ila 0 80 arasinda BAC koma yasami tehdit eden solunum depresyonu ve muhtemelen olumcul alkol zehirlenmesi ne neden olur Arac veya makinelerin alkolluyken calistirilmasi kaza riskini artirabilir ve bircok ulkede icme ve arac kullanmaya karsi yasalar vardir Saraplar rahatlama ve rahatlik gibi kisa surede olumlu duygulari tetikler Sarabin icerigi ve kalitesi ruh halini ve duygulari etkileyebilir Ayrica bakinizSarap ureten ulkeler listesi Uzum cesitleri listesi Arnavut sarabi Bocut Bagcilik Turk sarabi Elma sarabi HamriyyatKaynakca Amerine Maynard A 26 Temmuz 1999 Wine Definition History Varieties amp Facts Encyclopedia Britannica 10 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2024 Ronsheim John R Johnson Hugh Robinson Jancis 1990 Vintage The Story of Wine The Antioch Review 48 1 111 doi 10 2307 4612162 ISSN 0003 5769 Congressional Serial Set Ingilizce U S Government Printing Office 1903 28 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ekim 2023 sarap Nisanyan Sozluk 25 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 mey Nisanyan Sozluk 16 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 Whiter Walter 1800 Wine Etymologicon Magnum Or Universal Etymological Dictionary on a New Plan Francis Hodson s 145 Erisim tarihi 25 Haziran 2008 a b c Klimov Georgij 1998 Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages Berlin Walter de Gruyter s 227 ISBN 978 3 11 015658 4 Erisim tarihi 26 Nisan 2015 Gamkrelidze Ivanov Indo European and the Indo Europeans A reconstruction and historical analysis of a proto language and a proto culture vols I II Berlin New York 1994 1995 p The Sound of Indo European Phonetics Phonemics and Morphophonemics 3 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde p 505 Asya Pereltsvaig Martin W Lewis 2015 The Indo European Controversy Cambridge University Press p 193 195 Arbeitman Yoel 2000 The Asia Minor Connexion Studies on the Pre Greek Languages in Memory of Charles Carter Peeters Publishers Siewierska Anna 1998 Constituent Order in the Languages of Europe Berlin Walter de Gruyter 2010 Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon Leiden Boston Brill Academic Publishers s 214 Adjarian Hrachia Hayeren armatakan baṙaran Dictionary of Armenian Root Words Ermenice I Erivan Yerevan State University s 559 26 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 Starostin Sergei Kartvelian Etymology database 7 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2014 2010 Etymological Dictionary of Greek Leiden Indo European Etymological Dictionary Series volume 10 II with the assistance of Lucien van Beek Leiden Boston Brill s 1059 Fahnrich Heinz 2007 Kartwelisches Etymologisches Worterbuch Almanca Leiden Boston Brill s 486 bor in Zaicz Gabor ed Etimologiai szotar Magyar szavak es toldalekok eredete Dictionary of Etymology The origin of Hungarian words and affixes Budapest Tinta Konyvkiado 2006 ISBN National Geographic Earliest Known Winery Found in Armenian Cave 12 Ocak 2011 3 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 Georgia made world s oldest wine 13 Kasim 2017 14 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 www bbc com vasitasiyla Schuster Ruth 13 Kasim 2017 Earliest Wine in World Found in 8 000 year old Neolithic Georgia 1 Subat 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 Haaretz vasitasiyla McGovern Patrick Jalabadze Mindia Batiuk Stephen Callahan Michael P Smith Karen E Hall Gretchen R Kvavadze Eliso Maghradze David Rusishvili Nana Bouby Laurent Failla Osvaldo Cola Gabriele Mariani Luigi Boaretto Elisabetta Bacilieri Roberto This Patrice Wales Nathan Lordkipanidze David 28 Kasim 2017 Early Neolithic wine of Georgia in the South Caucasus Proceedings of the National Academy of Sciences 114 48 E10309 E10318 doi 10 1073 pnas 1714728114 PMC 5715782 2 PMID 29133421 Abigail Tucker The Beer Archaeologist Smithsonian 2 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 Grape Wine 6 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 Berkowitz Mark 1996 World s Earliest Wine 49 5 27 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 Tondo Lorenzo 30 Agustos 2017 Traces of 6 000 year old wine discovered in Sicilian cave The Guardian 14 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 National Geographic Earliest Known Winery Found in Armenian Cave 12 Ocak 2011 12 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 Patrick E McGovern 30 Eylul 2003 Fermented beverages of pre and proto historic China Proceedings of the National Academy of Sciences The National Academy of Sciences 101 51 17593 17598 doi 10 1073 pnas 0407921102 PMC 539767 2 PMID 15590771 McGovern Patrick E 2003 Ancient wine the search for the origins of viniculture Princeton University Press MIT technology helps map ancient Phoenician shipwrecks MIT News Massachusetts Institute of Technology Ingilizce 29 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 H Johnson Vintage The Story of Wine pg 82 89 Simon and Schuster 1989 0 671 68702 6 Practical Winery amp Vineyard Journal Jan Feb 2009 www practicalwinery com 1 Subat 2009 28 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 October 2020 Phillips Rod 12 Kasim 2002 A Short History of Wine Harper Perennial ss 62 63 ISBN 978 0 06 093737 9 Team About Our 19 Ekim 2017 Vinland The Mystical Legend of The Land of Grapes WineCoolerDirect com 17 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mayis 2020 Birchell D B Steel G 2013 New Mexico Wine An Enchanting History American Palate Series Italyanca American Palate ISBN 978 1 60949 643 2 13 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2019 New Mexico Office of Cultural Affairs 1995 Enchanted Lifeways The History Museums Arts amp Festivals of New Mexico New Mexico Magazine ISBN 978 0 937206 39 3 12 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2019 a b c Gozen Selen 12 Subat 2017 Sarabin Anatomisi Somelyer 11 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2020 Friedrich Schmitthenner Das Susshalten von Wein durch Entkeimung und das Sussen von Wein mit sterilem Most im Lichte des Weingesetzes von 1909 Seitz Werke Kreuznach 1920 L 2002 118 0001 0054 EN PDF 19 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde laying down certain rules for applying Council Regulation EC No 1493 1999 as regards the description designation presentation and protection of certain wine sector products 2002 04 29 L 2006 384 0038 0043 EN PDF 19 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde adapting several regulations concerning the common organisation of the market in wine by reason of the accession of Bulgaria and Romania to the European Union 2006 12 19 Don t Judge a Wine by the Grape on Its Label The New York Times Ingilizce 1 Subat 2018 ISSN 0362 4331 9 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2018 Esat Ayyildiz Ebu Nuvas in Sarap Hamriyyat Siirleri 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bozok Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 18 18 Aralik 2020 147 173 a b Arsivlenmis kopya PDF 11 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Subat 2020 Fruity character and breathing times 18 Eylul 2005 10 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2007 Williamson s Wines 10 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2018 As a general rule wine should be tasted as soon as it is opened to determine how long it might be aerated Breton Felicien French Scout 25 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2008 ETS Laboratories 15 Mart 2001 19 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2008 ETS Laboratories 15 Mayis 2002 19 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Gomez Miguez M Jose Manuela Gomez Migueza Isabel M Vicarioa Francisco J Heredia April 2007 Assessment of colour and aroma in white wines vinifications Effects of grape maturity and soil type Journal of Food Engineering 79 3 758 764 doi 10 1016 j jfoodeng 2006 02 038 Johnson Hugh Jancis Robinson 13 Eylul 2001 The World Atlas of Wine Mitchell Beazley ss 44 45 ISBN 978 1 84000 332 1 Danner Lukas Ristic Renata Johnson Trent E Meiselman Herbert L Hoek Annet C Nov 2016 Context and wine quality effects on consumers mood emotions liking and willingness to pay for Australian Shiraz wines Food Research International 89 Pt 1 254 265 doi 10 1016 j foodres 2016 08 006 PMID 28460912 Dis baglantilarEd McCarthy ve Mary Ewing Amatorler icin Sarap Dunya Yayincilik 4 Baski 2004 ISBN 975 304 043 1