Brezilya (Portekizce: Brasil), resmî adıyla Brezilya Federal Cumhuriyeti (Portekizce: ), Güney Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Latin Amerika’nın %47,7’sini kaplayan Brezilya, Ekvador ve Şili haricinde Güney Amerika ülkelerinin hepsi ile sınır komşusudur. Komşuları ile 12.000 km'lik sınıra sahip olan Brezilya güneybatıda Arjantin ve Paraguay, batıda Bolivya ve Peru, kuzeybatıya Kolombiya ve kuzeyde ise Venezuela, Guyana, Surinam ve Fransız Guyanası'nın komşusudur.
Brezilya República Federativa do Brasil Brezilya Federal Cumhuriyeti | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Slogan Ordem e Progresso "Düzen ve İlerleme" | |||||||||||
Başkent | Brasília 15°45′G 47°57′B / 15.750°G 47.950°B | ||||||||||
En büyük şehir | São Paulo | ||||||||||
Resmî dil(ler) | Portekizce (Brezilya Portekizcesi) | ||||||||||
Etnik gruplar | %47,73 Beyaz %43,13 Melez %7,61 Siyah %1,09 Asyalı %0,43 Kızılderili | ||||||||||
Demonim | Brezilyalı | ||||||||||
Hükûmet | Federal başkanlık cumhuriyeti | ||||||||||
| |||||||||||
Yasama organı | Ulusal Kongre | ||||||||||
Federal Senato | |||||||||||
Temsilciler Meclisi | |||||||||||
Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
Yüzölçümü | |||||||||||
• Total | 8.515.767 km2 (5.) | ||||||||||
• Su (%) | 0,65B | ||||||||||
Nüfus | |||||||||||
• 2021 tahminî | 213.317.639 (6.) | ||||||||||
• Yoğunluk | 25/km2 (200.) | ||||||||||
GSYİH (SAGP) | 2021 tahminî | ||||||||||
• Toplam | 3,329 trilyon $ (8.) | ||||||||||
• Kişi başına | 15.643 $ (79..) | ||||||||||
GSYİH (nominal) | 2021 tahminî | ||||||||||
• Toplam | 1,834 trilyon $ (10.) | ||||||||||
• Kişi başına | 7.011 $ (82.) | ||||||||||
Gini (2018) | ▲ 53.9 yüksek · 10. | ||||||||||
İGE (2019) | 0.765 yüksek · 84. | ||||||||||
Para birimi | Real (R$, BRL) | ||||||||||
Zaman dilimi | UTC-2 ila -5 (BRT) | ||||||||||
Trafik akışı | sağ | ||||||||||
Telefon kodu | |||||||||||
İnternet alan adı | .br |
Dünyanın en kalabalık altıncı ülkesi olan Brezilya’nın 2021 yılı itibarıyla nüfusu yaklaşık olarak 213.317.639 kişiden oluşmaktadır.
Nüfusu 1 milyonun üzerinde on üç şehri olan Brezilya’nın en büyük şehirleri São Paulo (12,1 milyon) ve Rio de Janeiro’dur (6,6 milyon). Brezilya bayrağında renkler, ormanları ve madenleri değil eskiden görev yapmış kraliyet ailelerini simgeler. Resmî dili Portekizce olan Brezilya'da başkan, milletvekilleri, senatörler, valiler, belediye başkanları, eyalet ve şehir meclisleri üyeleri dört senede bir yapılan seçimlerle belirlenir. 110 milyon seçmenin katıldığı 2002 yılı seçimlerinde tüm bölgelerde elektronik seçim sandıkları kullanılmıştır.
Kişi başına gelirin 15.000 dolar olduğu nüfusunun %64,6’sı Katolik, %22,2’si Protestan, %2’si Spiritist, %3,2’si diğer dinlere mensup, %8’i ise dinsizdir. Katoliklerden 20 milyon kadarı aynı zamanda Afrika kökenli dinlerin ayinlerine de gitmektedirler.
Brezilya’da 8 senelik zorunlu eğitim devlet okulları tarafından ücretsiz bir şekilde sağlanmaktadır. Bunun yanında, yükseköğretim de dahil olmak üzere, devlet okullarının yanı sıra özel okullar da etkinlik göstermektedirler.
Beş kez dünya şampiyonu olduğu futbolun yanı sıra voleybol, basketbol, tenis, yüzme, plaj voleybolu, sörf, otomobil yarışları ve yelkencilik Brezilya'nın dünya çapında başarılar elde ettiği spor dallarıdır. Ayrıca Capoeira ve samba, özellikle ülkenin Afrika kökenli kültürünün, bütün dünyada dikkat çektiği folk etkinlikleridir. Dünya futboluna önemli oyuncular katmıştır ve katmaktadır.
Etimoloji
Sömürge döneminin başlangıcında, Joao di Barush, Vicente do Salvador ve Peru di Magallais Gandavou gibi tarihçiler "Brezilya" adının kökenini Brezilya ağacına bağladılar (Caesalpinia echinata; Port. pau-brasil).
Brezilya ağacının adının kökeninin izini sürmek zordur. Modern Brezilyalı filologlar onu Keltlerin ve hatta Fenikelilerin dilinde ararlar. Mevcut adı "Brezilya" kurulmadan önce, yeni keşfedilen topraklar Monte Pascoal, Vera Crus adası, Santa Crus toprakları, Nova Lusitânia, Cabralia ve diğerleridir.
Ülkenin şu anki resmi adı olan "Brezilya Federal Cumhuriyeti", 1967'de askeri rejimin ilk anayasası ile tanıtıldı ve adı 1988'deki yeni Anayasa'nın kabul edilmesinden bu yana korundu. Ülke 1822'de "Brezilya İmparatorluğu" olarak adlandırıldı ve 1889'da cumhuriyetçi bir hükûmetin kurulmasından sonra, "Birleşik Brezilya Eyaletleri Cumhuriyeti" olarak adlandırıldı.
25 Mart 1824 tarihli ilk Brezilya anayasasının doğruladığı gibi Brezilya sakinlerine "Brezilyalılar" (brasileiros) denir. Ülkede ikamet edenler için 1706 yılından bu yana Portekizcede kullanılır. Ancak başlangıçta yalnızca Brezilyalı kereste tüccarları için kullanılıyordu.
Tarihçe
Kolomb öncesi dönem
Brezilya'da bulunan fosiller, en az 8000 yıl önce bu topraklarda insan yerleşimini kanıtlar niteliktedir. Bununla birlikte, Brezilya'ya ilk kimin geldiği sorusu hala bir tartışma konusudur. Arkeologlar genellikle ilk yerleşimcilerin göç yoluyla Asya'dan gelen avcılar olduklarını düşünmektedirler. Bering boğazı yoluyla ilk Alaska'ya sonra Amerika ve ardından güneydeki Brezilya'ya gelmişlerdir. Ancak diğer kimi arkeologlar, Brezilya'nın ilk sakinlerinin Avustralya yerlileri ve Afrikalılar olduklarını öne sürmektedirler.
And Dağları'nın batısındaki Kızılderililer, Peru'daki İnka İmparatorluğu gibi yüksek kültüre sahip kentsel devletler geliştirirken, Brezilya'daki Kızılderililer avcılık, balıkçılık ve avcılığı, balıkçılık ve çiftçiliği içeren yarı göçebe bir yaşam tarzı ile yaşadılar. Bir yazıları yoktu, büyük ölçekli yapılar inşa etmediler, bu yüzden esas olarak çanak çömlek aracılığıyla onlar hakkında bilgi edinmek zordu. Avrupalılar Brezilya'yı keşfettiklerinde, Brezilya'daki yerli nüfus çok düşüktü, nüfus sadece 1 milyon civarındaydı. Bugün, Brezilya Kızılderilileri kısmen diğer ırklarla iç içedir ya da Amazon ormanlarında ilkel olarak yaşarlar.
Koloni dönemi
Brezilya, kaşif Pedro Alvares Cabral tarafından Portekiz adına 22 Ekim 1500 tarihinde keşfedilmiştir.
İlk başta Portekizliler Brezilya ile pek ilgilenmediler, ancak daha çok Çin, Hindistan ve Endonezya ile ticari faaliyetlere odaklandılar. Kullanılmamış devasa toprakları ve kaynaklarıyla, Fransa ve Hollanda gibi diğer birçok Avrupa ülkesi de Brezilya'da koloniler kurmak istedi, ancak sonuçta Portekizliler başarısız oldu.
Brezilya adı, bu toprakların önemli bir ihracatının adından gelir: şarap ağacı (Port. Pau-Brasil), kırmızı boyayı yapmak için reçine sağlayan bir ağaçtır. 17. yüzyılda, şeker kamışı yavaş yavaş Brezilya ana ihraç maddesi haline gelmesi ile şarap değiştirilir. Portekizli soylular ve toprak sahipleri, büyük şeker kamışı tarlaları kurdular ve Afrika'dan milyonlarca siyahı bu tarlalarda çalışmak için köleleştirdiler. Siyah insanlara çok sert davranıldı, bu yüzden birçok ayaklanma ve mücadele yaşadılar, tipik olarak 1835'te Salvador, Bahia'daki ayaklanma ama çoğu zaman başarılı olamadılar.
Brezilya İmparatorluğu
1808'de, Napolyon'un ordusundan kaçmak için Portekiz kraliyet ailesi ve hükûmet, o zamanlar Brezilya'nın başkenti Rio de Janeiro'ya göç etti. Bu, tarihte tek bir kraliyet ailesinin kıtalararası göçüydü. 1815'te Portekiz Kralı VI. João, Brezilya'yı Portekiz ve Algarve ile birleşmiş bir krallık ilan etti (şimdi güney Portekiz). O andan itibaren, sözde Brezilya bir koloni olmaktan çıktı, ancak naiplik Portekiz'in elinde kaldı. VI. João 1821'de Portekiz'e döndüğünde, oğlu Pedro Brezilya tahtına çıktı. 7 Eylül 1822'de, halk hareketinden önce Pedro, Brezilya'nın Portekiz'den ayrıldığını ("Bağımsızlık ya da Ölüm") ilan etti ve bağımsız Brezilya İmparatorluğu'nu kurdu. Kral Pedro kendisini Brezilya İmparatoru I. Pedro ilan etti ve yaygın olarak Dom Pedro olarak biliniyordu.
İmparator Pedro, Brezilyalı politikacılarla anlaşmazlıklar nedeniyle 1831'de Portekiz'e döndü. Oğlu Kral II. Pedro, dokuz yıllık saltanat döneminden sonra 1840'ta 14 yaşında tahta çıktı. II. Pedro, cumhuriyet kurmak için bir darbeyle tahttan indirildiği 1889 yılına kadar süren yarı parlamenter bir monarşi kurdu. Kral II. Pedro, egemenliği sona ermeden 1888'de Brezilya'da köleliği kaldırdı. Köle sahipleri tarafından nefret edilmesinin ve tahttan indirilmesinin nedeni de budur.
Eski Cumhuriyet (1889-1930)
II. Pedro, 15 Kasım 1889'da cumhuriyetçiler tarafından bir askeri darbeyle tahttan indirildi. Darbeyi yöneten General , Brezilya'nın ilk fiili başkanı oldu. Ülkenin adı Brezilya Birleşik Devletleri Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir (1967 yılında bugünkü haliyle Brezilya Federal Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir). 1889 ve 1930 yılları arasında, Brezilya bir oldu anayasal demokratik hükûmet ile, cumhurbaşkanlığa geçti.
19. yüzyılın sonunda, kahve, şeker kamışı yerine Brezilya'nın ana ihracat ürünü haline geldi. Yabancı ülkelerle yapılan kahve ticareti, Brezilya'nın ekonomik refahına katkıda bulunurken, başta İtalya ve Almanya olmak üzere Avrupa ülkelerinden de önemli sayıda göçmen çekmiştir. Artan nüfus ve bol işgücü, Brezilya'nın endüstriler geliştirmesine ve topraklarını kıtaya daha da genişletmesine izin verdi.
"Eski Cumhuriyet" olarak bilinen bu dönem, 1930'da Getúlio Vargas'ın cumhurbaşkanı olduğu bir askeri darbeyle sona erdi.
Popülizm ve kalkınma (1930-1964)
Getúlio Vargas 1930'daki askeri darbeden sonra iktidara geldi. Brezilya'yı değişen demokrasi dönemleriyle bir diktatör olarak yönetti. 1930'dan sonra, Brezilya hükûmeti tarım, sanayi ve bölgenin geniş iç Brezilya'sını genişletme projelerinde başarıyı sürdürdü.
Başkan Getúlio Vargas, 1930-1934 ve 1937-1945 olmak üzere iki dönem diktatör olarak hüküm sürdü. 1951-1954 yılları arasında Brezilya cumhurbaşkanı seçildi. Getúlio Vargas, ülkenin kalkınmasını daha da ilerletmek için Brezilya siyaseti hakkında yeni fikirlere sahipti. O zamanlar Brezilya'da gelişen endüstri bağlamında, işçilerin yeni bir siyasi iktidar biçimi olan demokrasi, uyuşturucu eşliğinde burada önemli bir siyasi güç haline geleceğini anlamıştı. Bunu akılda tutarak, Başkan Vargas 1954'te intihar edene kadar 15 yıl boyunca Brezilya siyasetini nispeten istikrarla kontrol etti.
Başkan Getúlio Vargas yönetimindeki iki diktatörlük döneminden sonra, 1945-1964 yılları arasında Brezilya'da demokrasi genel olarak hüküm sürdü. Bu dönemde gerçekleşen önemli olaylardan biri de Brezilya'nın başkentinin Rio de Janeiro şehrinden Brasília şehrine taşınmasıydı.
Askeri diktatörlük (1964-1985)
Ekonomik ve sosyal krizler 1964'te askeri darbeye yol açtı. Darbeye Minas Gerais başkanı José de Magalhães Pinto gibi bir dizi önemli politikacı yardım etti ve ABD hükûmetinin desteğini aldı. Darbeden sonra, Brezilya'da 21 yıl boyunca ordunun ülkenin tüm siyasetini kontrol ettiği bir askeri diktatörlük dönemi kuruldu. Brezilya ekonomisi, 1968'den 1980'e kadar askeri hükûmetin yönetimi sırasında olağanüstü bir büyüme yaşadı (bu dönem "Brezilya Mucizesi" tabiriyle anılır.). Ülkenin çehresi hızla değişti (1960'ta Brezilya nüfusunun %55'i hala kırsal alanlarda yaşıyordu, 1980'de Brezilya nüfusunun %67'si kentsel alanlarda yaşıyordu). Bu büyüme dönemi, petrol fiyatı krizinin etkisiyle ancak 1979'da sona erdi.
1985'ten günümüze Brezilya
1985 yılında Brezilya demokratik sürece geri dönmeye başladı. Tancredo Neves başkan seçildi, ancak yemin etmeden önce öldü, yerine başkan yardımcısı José Sarney atandı. Aralık 1989'da Fernando Collor de Mello cumhurbaşkanı seçildi ve görev süresinin ilk yıllarını Brezilya'nın o zamana kadar ayda %25'e ulaşan hiperenflasyonunun üstesinden gelmek için harcadı. Kendisinden sonra gelen başkanlar, serbest ticaret ve devlete ait işletmelerin özelleştirilmesi gibi açık ekonomi politikalarını sürdürmeye devam ettiler.
Politika
Hükûmet
Anayasaya göre, Brezilya federal bir cumhuriyet altındaki bir ülkedir ve federal, eyalet, belediye yönetimi ve özerk federal bölge olmak üzere dört siyasi birim temelinde oluşturulmuştur. Bu siyasi oluşumlar arasında belirli bir güç hiyerarşisi yoktur. Brezilya hükûmeti 3 dala ayrılmıştır: yasama, yürütme ve yargı. Bu şubelerin faaliyetleri birbirinden bağımsız olarak gerçekleşir ve eş zamanlı olarak kontrol edilir ve buna göre dengelenir. Yürütme ve yasama organları dört siyasi birimin tamamında örgütlenirken, yargı organı yalnızca Federal ve Eyalet düzeylerinde örgütlenmiştir.
Yürütme organı hükûmet tarafından yürütülürken yasama organı hem hükûmet hem de Brezilya parlamentosunun iki kanadı tarafından yürütülür. Yargı şubesi, yukarıdaki iki şubeden ayrı olarak çalışır. Yürütme organı ile ilgili olarak, devlet başkanı 4 yıllık bir görev süresi ile Brezilya Devlet Başkanıdır ve en fazla 2 dönem görev yapmasına izin verilir. Bu ülkenin şu anki görevdeki başkanı, 2022'de seçilen Lula da Silva'dır. Başkanın görevi, ülkeyi yönetmede cumhurbaşkanını desteklemek olan federal başbakanı atama yetkisine sahiptir. Yasama organı ile ilgili olarak, Brezilya Ulusal Meclisi iki meclise ayrılmıştır: üst meclis ve alt meclis. Brezilya Federal Senatosu 81 sandalyeden oluşur, her biri 26 eyalete ve federal bölgeye (sermaye) eşit olarak dağıtılmış 3 sandalyeden oluşur ve 8 yıllık bir görev süresine sahiptir. Temsilciler Meclisi, dört yıllığına seçilen ve eyaletler tarafından orantılı olarak dağıtılan toplam 513 sandalyeye sahiptir.
Cumhuriyetin siyasi ilkelerinden biri, siyasi özgürlüğün garantisi olarak çok partili sistemdi. Şu anda, Brezilya Ulusal Meclisi'nde sandalyeleri olan irili ufaklı toplam 15 siyasi parti var. Bugün en büyük dört parti İşçi Partisi (PT), (PSDB), (PMDB) ve Demokrat Parti (eski adıyla - PFL).
Hukuk
Brezilya hukuku, Roma hukuku - Germania geleneğine dayanmaktadır. Haziran tarihinde kabul Federal Anayasa, 5 ayda 10 yıl 1988 Brezilya en temel yasaları olduğunu. Yasama organının ve mahkemelerin tüm kararları Brezilya Anayasasına dayanmalıdır. Brezilya eyaletlerinin her birinin, Federal Anayasa'ya aykırı olmaması gereken kendi eyalet anayasaları vardır. Federal şehir ve ilçe yönetimlerinin kendi anayasaları yoktur, bunun yerine temel kanunlar (leis orgânicas) olarak adlandırılan kendi kanunları vardır.
Yasal güç yargı tarafından kullanılır, ancak bazı özel durumlarda Brezilya Anayasası Federal Senato'nun yasama kararlarını geçirmesine de izin verir. Brezilya yargısındaki en yüksek otorite Yüksek Federal Mahkemedir. Bununla birlikte, Brezilya'nın yargı sistemi, son birkaç on yılda yargılamanın son adımlarını gerçekleştirmede etkisiz olduğu için eleştirildi. Davaların sonuçlanması ve nihai bir karara varması genellikle birkaç yıl alır.
Diplomatik ve askeri ilişkiler
Brezilya, Latin Amerika'da politik ve ekonomik olarak lider ülkedir. Ancak Brezilya'daki ekonomik ve sosyal çalkantı, Brezilya'nın ilerlemesini ve dünyada önemli bir güç olmasını engelledi. Dan dönemde Dünya Savaşı için 1990'larda, Brezilyalı hükûmetler ekonomik gelişimine odaklanan ve bir dış politika. Bağımsızlığı sağlayarak uluslararası etkilerini artırmak için çalıştılar. Brezilya, son yıllarda Latin Amerika'daki komşu ülkelerle ilişkilerini giderek güçlendiriyor ve aynı zamanda BM misyonunda da önemli bir rol oynuyor.. Brezilya'nın dış politikası, uluslararası anlaşmazlıklarda barışçıl bir duruş sergilemek ve diğer ülkelerin işlerine karışmamaktır.
Brezilya, Birleşmiş Milletler, Dünya Ticaret Örgütü ve Güney Amerika Ortak Pazarı (Mercosur) gibi birçok uluslararası kuruluşa üyedir.
Brezilya'nın askeri kuvvetleri üç ana bölümden oluşmaktadır: ordu, donanma ve hava kuvvetleri. Polis teşkilatı anayasada ordunun bir kolu olarak kabul edilir, ancak her eyaletin komutası altındadır. Brezilya, 2014 yılında toplam 318.450 askerle Latin Amerika'daki en büyük askerî güce sahiptir. Brezilya Devlet Başkanı aynı zamanda ülkenin ordusunun başkomutanıdır. Brezilya'nın 2017'deki askeri harcamalarının GSYİH'nin yaklaşık %1.4'ü olduğu tahmin ediliyor. Brezilya'da 21-45 yaş arası erkekler için yaklaşık 9 ila 12 ay süren askerlik hizmeti bulunurken, gönüllü hizmet 17-45 yaş arasıdır. Ancak Brezilya gibi büyük bir nüfusa sahip bir ülke için bu ülkedeki erkeklerin çoğunun askere gitmesine gerek yok. Brezilya, 1980'lerde Güney Amerika'da kadınları askerlik hizmetine kabul eden ilk ülkeydi. Brezilya ordusunun ana rolü, ulusal egemenliği korumak ve yurtdışındaki BM barışı koruma operasyonlarına katılmaktır.
Coğrafya
Bölgeler ve arazi
Brezilya çok büyük bir ülkedir. Ülkenin toplam yüzölçümü 8.514.876.599 km², Güney Amerika topraklarının yarısını oluşturuyor. Brezilya toprakları Arjantin, Bolivya, Kolombiya, Fransız Guyanası, Guyana, Paraguay, Peru, Surinam, Uruguay ve Venezuela ülke ve bölgeleriyle sınırlanmıştır. Brezilya, Rusya, Kanada, ABD ve Çin'in hemen arkasında, bölgelere göre dünyanın beşinci büyük ülkesidir. Bu ülkenin toprakları 4 farklı zaman dilimine yayılıyor. Brezilya ayrıca Atlantik Okyanusu'na kıyısı olan 7367 km uzunluğunda bir sahil şeridine sahiptir.
Topoğrafya açısından Brezilya, dünyadaki en fazla nehir sistemine sahip ülkelerden biridir. Bu ülkenin toplam 8 büyük havzası var, nehirlerin suları bu havzalardan geçerek Atlantik Okyanusu'na akıyor. Amazon Nehri, su hacmine göre dünyanın en büyük nehri ve dünyanın en uzun ikinci nehridir. Geniş ve verimli Amazon havzası, görkemli tropik yağmur ormanlarının zengin bir organizma sistemiyle büyümesi için koşullar yarattı. Ayrıca Paraná nehir sistemi ve onun kolu olan ve ünlü Iguaçu şelalesine ev sahipliği yapan vardır. Ayrıca Negro, São Francisco, Xingu, Madeira ve Tapajos nehirleri var. Birkaç ada ve atol Atlantik Okyanusu da Brezilya'nın egemenliği altındadır.
Brezilya'nın topoğrafyası çok çeşitli ve karmaşıktır. Ancak genel olarak Brezilya'nın topoğrafyasını iki ana bölgeye ayırabiliriz. Brezilya'nın kuzeyindeki toprakların çoğu, Amazon ormanlarıyla kaplı ovalardır. Bu arada, ülkenin güney kesiminde tepeler ve alçak dağlar hakimdir. Atlantik Okyanusu'nu çevreleyen kıyı bölgesi, deniz seviyesinden 2900 m yükseklikte birçok yüksek dağa sahiptir. Brezilya'nın en yüksek dağı, Guyana Platosu'nda 3.014 m yüksekliğindeki Pico da Neblina'dır.
İklim
Brezilya'nın topraklarının çoğu ekvator ile Yengeç Dönencesi arasında yer alır. Brezilya topraklarının %90'ı tropik bölgelerde yer alsa da, iklim açısından bir bölgeden diğerine önemli farklılıklar vardır. Kuzeyden güneye, Brezilya'nın iklimi yavaş yavaş tropikal iklimden (tropikler ve ekvator arasında) nispeten ılıman bir subtropikal iklime (Yengeç Dönencesi'nin altında bulunur) dönüşür. Brezilya, ekvator, tropikal, kuru tropikal, alpin ve subtropikal olmak üzere toplam beş farklı iklime sahiptir.
Ekvator çevresindeki yıllık ortalama sıcaklık oldukça yüksektir ve ortalama 25 °C civarındadır. Ancak, yazın en sıcak günlerinde Brezilya'nın bazı bölgelerinde sıcaklıklar 40 °C'ye ulaşabilir. Güney Brezilya nispeten subtropikal bir iklime sahiptir ve kışın dona maruz kalır. Kar yağışı, Rio Grande do Sul veya Santa Catarina gibi yüksek dağlık alanlarda meydana gelebilir. Brezilya'da yağış genellikle nispeten yüksektir, yılda yaklaşık 1000 ila 1500 mm. Yağmur daha çok kuzeydeki sıcak ve nemli Amazon havzasında yoğunlaşıyor ve burada yağış yılda 2000 mm'ye ve hatta daha fazlasına ulaşabiliyor. Bu kadar büyük bir yıllık yağışa rağmen, bölge aynı zamanda enlemlere bağlı olarak 3 ila 5 ay süren kurak bir mevsime sahiptir.
Güney Yarımküre'de yer aldığı için Brezilya'da mevsimlerin zamanı Kuzey Yarımküre'deki diğer ülkelere göre tam tersidir. Burada yaz Aralık'tan Nisan'a kadar sürer ve kış Mayıs'tan Kasım'a kadardır. Aslında, ekvatora yakın bölgelerde, mevsim farkı neredeyse yok denecek kadar azdır. sahip yağışlı ve kurak mevsim. Güneydeki subtropikal iklimde hava dört mevsime ayrılır: ilkbahar, yaz, sonbahar ve kış. Brezilya da genellikle Atlantik Okyanusu'ndan gelen büyük fırtınalardan muzdariptir.
Çevre
Brezilya, dünyadaki en yüksek biyolojik çeşitliliğe sahip ülkedir ve diğer tüm ülkelerden çok daha fazladır. Ülke, dünyadaki en fazla sayıda memeliye sahip, toplam amfibi ve kelebek sayısında ikinci, kuşlar için dünyada üçüncü ve sürüngenler için dünyada beşinci. Amazon yağmur ormanları, Brezilya'ya özgü birçok bitki ve hayvan türüne ev sahipliği yapmaktadır.
Bitkiler açısından, Brezilya'da 55.000'den fazla tür keşfedilmiş olup, dünyada ilk sırada yer almaktadır ve bunların %30'u Brezilya'ya özgüdür. Atlantik Ormanı bölgesi, tropikal, subtropikal ve mangrov türleri dahil olmak üzere çok çeşitli bitki türlerine ev sahipliği yapmaktadır. Pantanal bölgesi nemli bir arazidir ve yaklaşık 3500 bitki türüne ev sahipliği yaparken, Cerrado dünyanın en çeşitli savan bölgelerinden biridir. Hayvan, Brezilya bildirilen türler ile ünlü jaguar, puma, karıncayiyen, pirana, dev piton anakonda ve birçok primat, kuş ve böcek bünyesinde barındırır.
Bununla birlikte, son yıllarda, ekonomik gelişme ve aşırı nüfus artışı Brezilya'nın doğal çevresini etkilemekle tehdit etmektedir. Hem yasal hem de yasadışı olan kereste ve ekilebilir araziler için ormansızlaşma, ülkenin ormanlarının büyük bir bölümünü tahrip ediyor ve ciddi çevresel felaketlere neden olmakla tehdit ediyor. 2002'den 2006'ya kadar, Amazon ormanı Avusturya büyüklüğünde bir alanı kaybetti. 2020 yılına kadar Brezilya'daki türlerin en az %50'sinin yok olma eşiğinde olması bekleniyor. Bu durumla karşı karşıya kalan Brezilya hükûmeti çevreyi korumaya yönelik birçok politika yayınladı. Ülkenin ormanlarını ve ekosistemlerini korumak için 2 milyon kilometrekareden fazla (Brezilya alanının yaklaşık dörtte biri) bir alanda bir korunan alan ağı kuruldu. Bununla birlikte, Brezilya'da çevre koruma da birçok zorlukla karşı karşıyadır.
Ekonomi
Birincil sektör (tarım ve hayvancılık) 2019'da Brezilya'nın toplam GSYİH'sinin yaklaşık %5'inden sorumluydu. 2019'da sektör, toplam 7,3 milyar R$'dan 322 milyar R$'ı hareket ettirdi. Tarımsal sanayilerin (mezbahalar gibi) katılımı ve faaliyetin hizmet sektörü (yük taşımacılığı gibi) hesaba katılırsa, bir bütün olarak tarım-sanayi Brezilya GSYİH'sinin en az %20'sini temsil etmektedir.
Brezilya dünyanın en büyük şeker kamışı, soya, kahve, portakal, guarana, açaí ve Brezilya fındığı üreticisidir; mısır, papaya, tütün, ananas, muz, pamuk, fasulye, hindistan cevizi, karpuz ve limon dünyanın en büyük 5 üreticilerinden biridir; kakao, kaju, avokado, mandalina, hurma, mango, guava, pirinç, sorgum ve domates en büyük 10 üreticilerinden biridir; üzüm, elma, kavun, fıstık, incir, şeftali, soğan, palmiye yağı ve doğal kauçuk üretiminde dünyanın en büyük 15 üreticilerinden biridir.
Hayvansal protein üretiminde Brezilya, bugün dünyanın en büyük ülkelerinden biridir. 2019'da ülke, dünyanın en büyük tavuk eti ihracatçısıydı. Brezilya aynı zamanda en büyük ikinci sığır üreticisiydi; dünyanın üçüncü en büyük süt üreticisi; dünyanın dördüncü en büyük domuz üreticisi; ve dünyadaki yedinci en büyük yumurta üreticisi.
Madencilik sektöründe Brezilya şu ürünlerin çıkarılmasında öne çıkıyor: demir cevheri (burada ikinci dünya ihracatçısıdır), bakır, altın, boksit (Dünyanın en büyük 5 üreticisi), manganez (dünyadaki en büyük 5 üreticiden biri), kalay (dünyanın en büyük üreticilerinden biri), niyobyum (konsantre %98 Dünya tarafından bilinen rezervlerin sayısı) ve nikel. Değerli taşlar açısından Brezilya, dünyanın en büyük ametist, topaz, akik üreticisi ve ana turmalin, zümrüt, akuamarin, garnet ve opal.
İkincil sektörde (endüstri), Brezilya Latin Amerika'da endüstriyel liderdir. 2019'da plastik, yiyecek, içecek, metalurji ve tekstil endüstrisini içeren ikincil sektör Brezilya'nın ekonomik faaliyetinin %11'ini temsil etti.
Dünya Bankası her yıl ana üretici ülkeleri listeler, toplam üretim değerine göre. 2019 listesine göre, Brezilya, dünyadaki en değerli 13. sektöre (173,6 milyar ABD doları) sahiptir. Amerika'da sadece ABD (2. sıra) ve Meksika'dan (12. sıra) sonra ikinci sırada yer alıyor.Gıda endüstrisinde, 2019'da Brezilya, dünyanın en büyük ikinci işlenmiş gıda ihracatçısı oldu. 2016 yılında ülke, dünyanın en büyük 2. kâğıt hamuru üreticisi ve 8. kağıt üreticisi oldu.Ayakkabı endüstrisinde, 2019'da Brezilya dünya üreticileri arasında 4. sırada yer aldı. 2019 yılında ülke, dünyadaki 8. taşıt üreticisi ve 9. çelik üreticisi oldu. 2018'de Brezilya kimya endüstrisi dünyada 8. oldu.Tekstil endüstrisinde Brezilya, 2013 yılında dünyanın en büyük 5 üreticisi arasında yer almasına rağmen, dünya ticaretine çok az entegre olmuştur. Havacılık sektöründe Brezilya'da Embraer var. Boeing ve Airbus'dan sonra dünyanın üçüncü büyük uçak üreticisidir.
Üçüncül sektörün (ticaret ve hizmetler) temsil gücü 2018'de ülkenin GSYİH'sinin %75,8'iydi. sektörü GSYİH'nın %60'ından sorumluydu ve ticaret ise %13'ten sorumluydu. Ticaret, konaklama ve yemek, ulaşım, iletişim, finansal hizmetler, gayrimenkul faaliyetleri ve şirketlere sağlanan hizmetler, kamu idaresi (kentsel temizlik, kanalizasyon vb.) Ve eğitim, sosyal ve sağlık hizmetleri gibi diğer hizmetler gibi çok çeşitli faaliyetleri kapsar. diğer sektörleri tamamlayıcı faaliyetlerden oluştuğu için araştırma ve geliştirme, spor faaliyetleri vb.
Mikro işletmeler ve küçük işletmeler ülkenin GSYİH'sinin %30'unu temsil ediyor. Ticari sektörde, örneğin, sektörün faaliyetleri içinde GSYİH'nın %53'ünü temsil ediyorlar.
2017 yılında Brezilya'da ticari faaliyetlerde istihdam edilen kişi sayısı 10,2 milyon kişiydi (perakende ticarette %74,3, toptan ticarette %17,0 ve taşıt, parça ve motosiklet ticaretinde %8,7). Ticari işletme sayısı 1,5 milyon, mağaza sayısı 1,7 milyon oldu. Ülkedeki ticari faaliyet, net işletme geliri olarak 3.4 trilyon R$ (brüt gelir eksi iptaller, indirimler ve vergiler gibi kesintiler) ve brüt katma değer olarak 583.7 milyar R$ üretti. Ticari marj (yeniden satıştan elde edilen net gelir ile satılan malların maliyeti arasındaki farkla tanımlanan) 2017'de 765,1 milyar R$'a ulaştı. Bu toplamın %56,4'ünden perakende ticaret sorumluydu, toptan satış %36 ve taşıt, yedek parça ve motosiklet ticareti %7,6'dır. 2017 net faaliyet gelirinde perakende ticaret %45,5, toptan satış %44,6 ve otomotiv sektörü %9,9 oldu. Ticari faaliyet grupları arasında Hipermarketler ve Süpermarketler %12,5; toptan yakıt ve madeni yağ ticareti %11,3; perakende ve toptan gıda ürünleri, içecek ve tütün ticareti sırasıyla %4.8 ve %8.4; motorlu taşıt ticareti, %6,1; Bilgi ve iletişim teknolojileri dahil olmak üzere makine, cihaz ve ekipman toptan ticareti %3,7 oranında gerçekleşti.
2019'da ülkedeki turizm geliri 238,6 milyar R$ olarak gerçekleşti. Güneydoğu, 147 milyar R$ ile turizm sektörünün gelirinin %61.6'sını temsil ediyordu ve bunun 96.7 milyar R$'ı yalnızca São Paulo'da bulunuyordu. Satışlarda ikinci olan Rio de Janeiro, 25,5 milyar R$ elde etti. Minas Gerais, 19,2 milyar R$'lık satış sundu. Güney %15.9 (37.9 milyar R$), Kuzeydoğu ise %12,6 (30 milyar R$) payla katıldı. Orta-Batı (%6,9, R$16,5 milyar) ve Kuzey (%3,0, 7,3 milyar R$) resmi tamamlıyor. Restoran ve ilgili segmentler (%53,3), yolcu taşımacılığı (%26) ve konaklama ve ilgili (%11) yaklaşık 216 milyar R$ değeriyle turizm satışlarının %90'ından sorumluydu. Bugün sektörde 2,9 milyon işçi var, bunların %67'si konaklama ve yemek sektöründe çalışıyor.
Brezilya, küresel toplamın %1,2'si ile 2019'da dünyanın en büyük 27. ihracatçısı oldu.
2019'da Brezilya 225 milyar ABD dolarına yakın ihracat yaptı ve 177 milyar ABD doları ithalat gerçekleştirdi. Ülkenin ilk on ihraç ürünü soya, yağ, demir cevheri, selüloz, mısır, sığır eti, tavuk, soya kepeği, şeker ve kahvedir. Genel olarak üretilen ürünlerde ülke, yılda 5,8 milyar ABD doları ihracat gerçekleştirdi. Ülke ayrıca pamuk, tütün, meyve suyu, ayakkabı, uçak, helikopter, araba, taşıt parçaları, altın, alkol, yarı mamul demir ihraç ediyor.
Enerji
Brezilya hükûmeti ithal petrole bağımlılığı azaltmak için iddialı bir program başlattı. İthalat, daha önce ülkenin petrol ihtiyacının %70'inden fazlasını oluşturuyordu, ancak Brezilya 2006-2007'de petrolden kendi kendine yeterli hale geldi. Brezilya, 2,8 milyon varil / gün ile 2019 yılında dünyanın en büyük 10. petrol üreticisi oldu. Üretim, ülkenin talebini karşılamayı başarır. 2020'nin başında, Petrol ve doğalgaz üretiminde ülke ilk kez günde 4 milyon varil petrol eşdeğerini aştı. Bu yıl Ocak ayında günde 3.168 milyon varil petrol ve 138.753 milyon metreküp doğalgaz çıkarıldı.
Brezilya, hidroelektrik enerji konusunda dünyadaki başlıca üreticilerden biridir. 2019'da Brezilya, 98.581 MW kurulu güce sahip 217 hidroelektrik santraline sahipti, bu ülkenin enerji üretiminin %60,16'sı. Toplam elektrik üretiminde, 2019'da Brezilya 170.000 megawatt kurulu kapasiteye ulaştı, %75'ten fazlası yenilenebilir kaynaklardan (çoğunluk, hidroelektrik).
2013 yılında, Güneydoğu Bölgesi, ülkenin ana enerji tüketen bölgesi olan Ulusal Entegre Sistemin (SIN) yükünün yaklaşık %50'sini kullandı. Bölgenin kurulu elektrik üretim kapasitesi yaklaşık 42.500 MW idi ve bu Brezilya'nın üretim kapasitesinin yaklaşık üçte birini temsil ediyordu. Hidroelektrik üretimi, bölgenin kurulu kapasitesinin %58'ini temsil ederken, kalan %42 temelde termoelektrik nesline karşılık geliyordu. São Paulo, bu kapasitenin %40'ını oluşturuyordu; Minas Gerais yaklaşık %25; Rio de Janeiro %13,3; ve Espírito Santo geri kalanını oluşturdu. Güney Bölgesi, Çin'de Üç Boğaz Barajı nın açılışına kadar birkaç yıldır dünyanın en büyük hidroelektrik santrali olan Itaipu Barajı nın sahibidir. Dünyanın en büyük ikinci hidroelektrik işletmesi olmaya devam ediyor. Brezilya, Paraguay ile Itaipu Fabrikasının ortak sahibidir: Baraj ülkeler arasındaki sınırda bulunan Paraná Nehri üzerinde yer almaktadır. Her biri 700 MW olan 20 üretim ünitesi için 14 GW kurulu üretim kapasitesine sahiptir. Kuzey Bölgesi, ulusal enerjinin çoğunu üreten ve gibi büyük hidroelektrik santrallerine sahiptir. Brezilya'nın hidroelektrik potansiyeli henüz tam olarak değerlendirilmedi, bu nedenle ülke hala kendi topraklarında birkaç yenilenebilir enerji santrali inşa etme kapasitesine sahip.
Eylül 2020 itibarıyla, ONS'ye göre, rüzgar enerjisinin toplam kurulu kapasitesi 16,3 GW, ortalama kapasite faktörü ise %58 idi. Dünya ortalama rüzgar üretim kapasitesi faktörleri %24,7 iken, Kuzey Brezilya'da, özellikle bazı rüzgar çiftliklerinin %60'ın üzerinde ortalama kapasite faktörleriyle rekor kırdığı Bahia Eyaleti'nde; Kuzeydoğu Bölgesi'ndeki ortalama kapasite faktörü kıyıda %45 ve iç kesimde %49'dur. 2019'da rüzgar enerjisi, ülkede üretilen enerjinin %9'unu temsil ediyordu. 2019 yılında, ülkenin yaklaşık 522 GW (bu, yalnızca karada) rüzgar enerjisi üretim potansiyeline sahip olduğu ve ülkenin mevcut talebinin üç katını karşılamaya yetecek enerjiye sahip olduğu tahmin ediliyordu.
Nükleer enerji Brezilya'nın elektriğinin yaklaşık %4'ünü oluşturuyor. Nükleer enerji üretim tekeli, şirketinin tamamına sahip olduğu bir yan kuruluş olan 'ya aittir. Nükleer enerji 'de iki reaktör tarafından üretilmektedir. Praia de Itaorna'da , Rio de Janeiro'da Merkezi Nükleer Almirante Álvaro Alberto'da (CNAAA) yer almaktadır. 1982 yılında elektrik şebekesine bağlanan 657 MW kapasiteli Angra I ve 2000 yılında bağlı 1.350 MW kapasiteli Angra II olmak üzere iki basınçlı su reaktörü nden oluşur. Üçüncü bir reaktör, Angra III 1.350 MW üretim öngörülen tesisin bitirilmesi planlanıyor.
Eylül 2020 itibarıyla, ONS'ye göre, fotovoltaik güneş enerjisinin toplam kurulu gücü 6,9 GW, ortalama kapasite faktörü %23'tür. En çok ışınlanan Brezilya eyaletlerinden bazıları, gerçekten de dünya ışınlama seviyesi kayıtlarına sahip olan MG (Minas Gerais), BA (Bahia) ve GO (Goiás)'dır. 2019'da güneş enerjisi ülkede üretilen enerjinin %1,27'sini temsil ediyordu.
Demografi
1532'den sonra Brezilya'da Portekiz yerleşimleri ortaya çıkmaya başladı. 1822'deki bağımsızlığa kadar, bu ülkede sömürge politikasını başarıyla uygulayan tek Avrupalılar Portekizliler olarak kaldı ve Brezilya kültürü esas olarak Portekiz kültürüne dayanıyor.
Diğer Avrupa ülkeleri de sömürge döneminde Brezilya'da bir miktar varlık gösterdi. Hollandalılar ve Fransızlar on yedinci yüzyılda Brezilya'yı sömürgeleştirmeye çalıştılar, ancak varlıkları yalnızca birkaç on yıl sürdü.
Yerli Brezilya Kızılderilileri (yaklaşık 3-5 milyon kişi) Portekizliler tarafından büyük ölçüde yok edildi veya asimile edildi. Brezilya'nın sömürgeleştirilmesinin başlangıcından itibaren, Portekizliler ve yerli Brezilyalılar arasında karışık ırk evlilikleri yaygınlaştı. Bugün Brezilya, ülke nüfusunun %1'inden daha az olan yaklaşık 700.000 yerli insana sahiptir.
Brezilya'da ayrıca çok sayıda siyah var, köleleştirilmiş Afrikalıların torunları on altıncı yüzyıldan on dokuzuncu yüzyıla kadar tutuklandı. 1850'de köle ticaretinin sonuna kadar 3 milyondan fazla Afrikalı satıldı ve Brezilya'ya getirildi. Bunlar çoğunlukla Angola, Nijerya, Benin, Togo, Gana, Fildişi Sahili ve São Tomé ve Príncipe'den alındı. Bu Afrikalılar daha sonra Portekizlilerle çiftleşerek Brezilya'nın karma nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturdular.
On dokuzuncu yüzyılın başında, Brezilya hükûmeti Avrupalıları eski kölelerin emeğini değiştirmek için buraya göç etmeye teşvik etti. Brezilya'ya yerleşen ilk Portekizli olmayan göçmenler 1824'te Almanlardı. 1869'da ilk Polonyalılar Brezilya'ya geldi. Bununla birlikte, Avrupalıların ülkeye en güçlü göçü, ancak İtalya, Portekiz ve İspanya'dan gelen göçmenlerin keskin bir şekilde arttığı 1875'ten sonra başladı. 1870 - 1953 döneminde Brezilya, yaklaşık 1.550.000 İtalyan, 1.470.000 Portekizli olmak üzere 5,5 milyondan fazla göçmeni çekti: 650.000 İspanyol, 210.000 Alman, 190.000 Japon, 120.000 Polonyalı ve diğer birçok ülkeden 650.000. Bu rakamlar gerçeklerden uzak olabilir, çünkü eşlik eden eşler dahil değil ve çok sayıda yasadışı göçmen, vatandaşlıklarını gizlemek için ismini değiştiriyor. Brezilya, toplam 25 milyon ile dünyanın en fazla İtalyan vatandaşına ev sahipliği yapıyor. Brezilya ayrıca yaklaşık 8 milyon insanla dünyanın en büyük Lübnan topluluğuna ev sahipliği yapıyor.
Yirminci yüzyıldan başlayarak, Brezilya çok sayıda Asyalı'yı da aldı: Koreliler, Çinliler, Tayvanlılar ve Japonlar. Japonlar Brezilya'daki en büyük Asyalı azınlıktır ve Japon-Brezilyalılar 1,6 milyon insanla Japonya dışındaki en büyük Japon topluluğudur.
Brezilya'nın nüfusu esas olarak kıyı boyunca yoğunlaşmıştır, iç nüfus yoğunluğu oldukça düşüktür. Güney eyaletlerinin nüfusu çoğunlukla beyaz Avrupa kökenliyken, kuzey ve kuzeydoğudaki nüfusun çoğunluğu karışık ırklardan (Amerikan Kızılderilileri, Afrikalılar, Avrupalılar) oluşuyor.
Irk ve etnisite
Bugün Brezilyalıların soyu oldukça çeşitlidir: Amerikan Kızılderilileri (özellikle Tupi ve Guarani), Avrupalılar (özellikle Portekizli, İtalyan, Alman ve İspanyol) ve Afrikalılar. Çoğunlukla Bantu ve Yorùbá ile bazı Asyalı (çoğunlukla Japon), Lübnanlı ve Suriyeli Arap azınlıklar var.
Nüfusunun çoğunluğu Avrupa kökenli olan Güney Brezilya'da, Brezilya'nın güneydoğu ve ortabatı bölgelerinde, beyazların sayısı Afrikalıların ve diğer karışık Brezilyalıların sayısına eşittir. Kuzeydoğu Brezilya, Portekiz ve Afrika kökenli nüfusun çoğunluğuna sahipken, kuzey Brezilya, ülkedeki en fazla sayıda Amerikan Kızılderili soyundan gelene sahiptir.
Brezilya'nın 1988 Anayasası'nda, ırk ayrımcılığı hapis cezası gerektiren ciddi bir suçtur. Bu kanun sıkı bir şekilde uygulanmaktadır.
90 milyondan fazla Brezilyalı, yabancı göç dalgalarının soyundan geliyor. İnsanların pek çoğu İberyalılar, İtalyanlar ve Almanların soyundan olup Orta Avrupa'nın çeşitli yerlerinden göçmüş insanların soyundan gelenler de var. Azınlıklar arasında Slavlar (çoğunlukla Polonyalılar, Ukraynalılar ve Ruslar) bulunmaktadır. Daha küçük gruplar arasında Ermeniler, Finler, Fransızlar, Yunanlar, Macarlar, Romenler, İngilizler ve İrlandalılar bulunmaktadır. Azınlık grupları arasında 200.000 kişi var. Yahudiler, çoğunlukla Aşkenaz.
Brezilyalı göçmenler aşağıdaki yapıya sahiptir:
- 79 milyon Afrikalı ve çok ırklı insan
- Doğu Akdeniz'de çoğunlukla Suriye ve Lübnan'dan 13 milyon Arap
- 1,6 milyon Asyalı, çoğunlukla Japonya'dan
Dil
Portekizce Brezilya'da resmi dildir. Tüm nüfus bu dili konuşur ve okullarda, medyada, iş dünyasında ve tüm idari amaçlarla kullanılan tek dil olduğu açıktır. Ayrıca, Brezilya Amerika'da Portekizce konuşulan tek ülkedir ve dili kendine özgü kılar. Brezilya Portekizcesi, Avrupa yerel dilinden bağımsız olarak gelişmiştir ve on altıncı yüzyılda var olan ve genellikle "Camões" dili olarak anılan orijinal Portekizceden daha az fonetik değişikliğe uğramıştır, bugün Portekiz'de konuşulan dilden ziyade, şu anda güney Brezilya'nın Portekizce diline benzer. Brezilya Portekizcesi, Amerikan Kızılderili dilleri ve Afrika dilleri üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Genel olarak konuşursak, herhangi bir varyantın konuşmacıları diğerini anlayabilir, ancak bunlar, Portekiz lehçeleri, ton, kelime hazinesi ve yazım açısından birçok büyük farklılıklara sahiptir.
Birçok yerli dil, başta kuzey Brezilya olmak üzere yerli topluluklarda günlük olarak konuşulmaktadır. Bu toplulukların birçoğunun Portekizce ile düzenli teması olmasına rağmen, şimdi ana dillerin öğretimi teşvik edilmektedir. Güney Brezilya'nın çiftçi topluluklarında, genellikle iki dilli olan göçmenlerin torunları tarafından başka birkaç dil konuşulur. En çok konuşulan diğer diller ise Almanca ve İtalyanca'dır. Kentinde São Paulo, bulabilirsiniz Japon konuşan topluluklar gibi Liberdade'de.
İngilizce, lisansüstü okulların müfredatının bir parçasıdır, ancak çok az Brezilyalı dilde gerçekten akıcıdır. Portekizce konuşanların çoğu, aynı Latin ailesinin iki dili arasındaki benzerlikler nedeniyle İspanyolca'yı bir dereceye kadar anlayabilir.
Eğitim ve sağlık
Brezilya Anayasası ve 1996'da yürürlüğe giren Brezilya Eğitim Yasası, federal hükûmeti, eyaleti, federal bölgeyi ve belediyeleri kendi eğitim sistemlerini yönetme ve yönetme konusunda tanımlar. Her eğitim sistemi kendi operasyonlarını, yapısını ve mali kaynaklarını sürdürmekten sorumludur. Brezilya'nın yeni anayasası ayrıca eyalet ve belediye vergilerinin %25'ini ve eğitim için federal vergilerin %18'ini öngörmektedir. Brezilya'da özel okul sistemi, devlet okulu sisteminin eksikliklerini tamamlamak için kurulmuştur. 2011'de Brezilya'daki okuryazarlık oranı %90,4'e ulaştı, bu da ülkede 13 milyon insanın (Brezilya nüfusunun %9,6'sı) hala okuma yazma bilmediği anlamına geliyor. İşlevsel cehalet, nüfusun %21,6'sına ulaştı. Okuma yazma bilmeyenlerin oranı Kuzeydoğu'da en yüksek, bu bölgenin nüfusunun %19,9'u okuma yazma bilmiyor. UNESCO'ya göre, Brezilya eğitimi, özellikle devlet okulu sisteminde, hala yetersiz ve düşük kaliteli. Brezilya'da yüksek öğretim, üniversiteleri ve meslek okullarını içerir.
Sağlık sistemi, hükûmetin tüm seviyeleri tarafından yürütülür ve sağlanırken, özel sağlık sistemi de eksiksizlik için kurulmuştur. Brezilya'daki sağlık sistemi, özellikle yoksul eyaletlerde tam olarak gelişmemiştir ve hala birçok eksiklik bulunmaktadır. Brezilya sağlığıyla ilgili temel sorunlar, nispeten yüksek bebek, çocuk ve anne ölüm oranlarıdır. Örneğin, 2008'de Brezilya'da bebek ölüm hızı 26.67/1000 bebekti. Brezilya'daki diğer önemli ölüm nedenleri arasında bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıklar, trafik kazaları, şiddet ve intihar yer alıyor. HIV/AIDS kurbanları Brezilya halkının sağlığını tehdit eden hastalıkların başında gelmektedir.
Ulaşım
Brezilya'da ulaşım, temelde bölgede en gelişmiş olan karayolu modunda yapılır. Ayrıca limanlar ve havaalanları için önemli bir altyapı vardır. Demiryolu ve akarsu sektörü, potansiyeli olmasına rağmen, genellikle ikincil bir şekilde ele alınır.
Brezilya'da 1,7 milyon kilometreden fazla yol var, bunun 215.000 km'si asfalt ve yaklaşık 14.000 km'si yinelenen yollar. Ülkedeki en önemli iki karayolu ve 'dır.
And Dağları, Amazon Nehri ve Amazon Ormanları nedeniyle, kıtalararası veya biyoksijenli yolların uygulanmasında her zaman zorluklar olmuştur. Pratikte var olan tek yol Brezilya'yı Arjantin'de Buenos Aires'e ve daha sonra Şili'deki Santiago'ya bağlayan yoldu. Ancak son yıllarda ülkelerin ortak çabasıyla Brezilya-Peru rotası () ve Brezilya, Paraguay, kuzey Arjantin ve kuzey Şili arasında yeni bir otoyol gibi yeni rotalar ortaya çıkmaya başladı. ().
Brezilya'da 2.000'den fazla havaalanı var. Ülke, Amerika Birleşik Devletleri'nin ardından dünyanın en büyük ikinci havaalanı sayısına sahiptir. São Paulo'nun Metropolitan Bölgesi'nde bulunan São Paulo Uluslararası Havaalanı, ülkenin en büyük ve en yoğun havalimanıdır - havaalanı, São Paulo'yu dünyadaki hemen hemen tüm büyük şehirlere bağlar. Brezilya'da , , , , , , , , , ve , diğerleri arasında. 2017'de Güney Amerika'daki en yoğun 10 havaalanı: São Paulo-Guarulhos (Brezilya), Bogotá (Kolombiya), São Paulo-Congonhas (Brezilya), Santiago (Şili), Lima (Peru), Brasília (Brezilya), Rio Ocak. (Brezilya), Buenos Aires-Aeroparque (Arjantin), Buenos Aires-Ezeiza (Arjantin) ve Minas Gerais (Brezilya).
Liman hakkında Brezilya, Güney Amerika'daki , , , , ve . Güney Amerika'daki en aktif 15 liman şunlardır: Santos Limanı (Brezilya), Bahía de Cartagena Limanı (Kolombiya), Callao (Peru), Guayaquil (Ekvador), Buenos Aires (Arjantin), San Antonio (Şili), Buenaventura (Kolombiya), Itajaí (Brezilya), Valparaíso (Şili), Montevideo (Uruguay), Paranaguá (Brezilya), Rio Grande (Brezilya), São Francisco do Sul (Brezilya), Manaus (Brezilya) ve Coronel (Şili).
Brezilya demiryolu ağı yaklaşık 30.000 kilometre uzunluğundadır. Temelde mineralleri taşımak için kullanılır.
Başlıca iki Brezilya su yolu öne çıkıyor: (2.400 km uzunluğunda, 1.600 Paraná Nehri üzerinde ve 800 km Tietê Nehri üzerinde, Mato Grosso, Mato Grosso eyaletlerindeki tarımsal üretimi kurutuyor do Sul, Goiás ve Rondônia, Tocantins ve Minas Gerais'in bir parçası) ve (iki bölümü vardır: Tabatinga'dan Manaus'a uzanan yaklaşık 1600 km'lik Solimões ve Manaus'tan Belém'e, 1650 km uzunluğunda.Amazon ovasından neredeyse tüm yolcu taşımacılığı, Belém ve Manaus bölgesel merkezlere giden tüm kargo taşımacılığına ek olarak, hemen hemen tüm kargo taşımacılığı bu su yolu ile yapılmaktadır. Brezilya'da bu ulaşım hala yeterince kullanılmamaktadır: ekonomik açıdan su yollarının en önemli bölümleri ülkenin Güneydoğu ve Güneyinde yer almaktadır. Tam kullanımı aynı zamanda kilitlerin yapımına, büyük taramalara ve özellikle intermodal entegrasyona izin veren bağlantı noktalarına bağlıdır.
Sosyal sorunlar
Zengin ve fakir arasındaki uçurum
Bol kaynaklara ve güçlü bir ekonomiye sahip büyük bir ülke olmasına rağmen, Brezilya'da hâlâ yoksulluk sınırının altında yaşayan 22 milyondan fazla insan var. Oldukça kötü durumda yaşayanlar (gelirleri temel ihtiyaçlara yetmeyenler) dahil olmak üzere bu sayı 53 milyondan fazla kişiye (nüfusun yaklaşık %30'u) ulaşabilir. Bu endişe verici bir sorun ve Gini katsayısına göre dünyanın en iyisi olarak kabul edilen ülkenin ekonomik eşitsizliğine katkıda bulunuyor.
Brezilya'da yoksulluk çok sayıda gecekondu mahallesi (favela) tarafından temsil edilmektedir, bunların çoğu kentsel alanlarda ve ekonomik kalkınmanın ve toplumun çok az olduğu uzak bölgelerde bulunmaktadır. Çünkü kronik sorunlarından Kuzeydoğu bölgesi uğrar ait yarı kurak iklim milyonlarca insanın hayatını etkileyen sık kuraklık ile iç bölgelerde.
Durumu hafifletmek için en son girişim, eski cumhurbaşkanı Luiz Inacio Lula da Silva tarafından denendi. Açlığı ortadan kaldırmak (Fome Zero) ve daha önce tanıtılan adil dağıtım programları için finansmanı artırmak için bir program önerdi, ancak bunların gerçek etkinlikleri hakkında çok fazla tartışma var.
Son 12 yılda, Brezilya'nın vergi oranı, ulusal GSYİH'nın %28'inden %37'sine her yıl istikrarlı bir şekilde arttı. Bununla birlikte, halkın gözünde federal ve eyalet hükûmetleri veya yerel yönetimler tarafından kamu sektöründe yapılan iyileştirmeler yeterli olmamıştır (bazı durumlarda bir gelişme olmamıştır). İnsanlar bu durumun iki ana nedeninin olduğuna inanıyor:
- Devlet borçlarında yüksek faiz oranları.
- Yaygın yolsuzluk: Ülkede askeri yönetimin sona ermesinden ve basın özgürlüğünün yeniden tesis edilmesinden bu yana yürütme, yasama ve yargı organlarının katılımıyla skandallar devam etti. Rüşvet, zimmete para geçirme, kara para aklama ve banka mağdurları isimsiz olarak sistem oldu.
Yaklaşık 13 milyon Brezilyalı resmen okuma yazma bilmiyor.
Suç
Geçtiğimiz on yıllar boyunca, Brezilya genelinde suç bir sorun haline geldi. Brezilya'daki cinayet oranı ABD'dekinden dört kat daha fazla ve çoğu suç tespit edilmiyor. Çoğu kaynağa göre, Brezilya cinayet ve soygun sayısı gibi çok yüksek oranda şiddet içeren suçlara sahiptir; Brezilya'nın cinayet oranı, UNODC istatistiklerine göre 100.000'de 20-30'dur, Brezilya'yı dünyadaki en yüksek cinayet oranlarına sahip ilk 20 ülke arasına yerleştirmektedir. Son zamanlarda, Brezilya'daki cinayet oranı nispeten yüksek bir seviyede sabit kaldı. Sokak suçları, özellikle geceleri yerel yetkililer için baş ağrısı olurken, kırsal alanlarda yol kenarı soygunları yaygındır.
Brezilya, dünya çapında büyük bir kokain ithalatçısı olmasının yanı sıra ulusötesi uyuşturucu kaçakçılığı halkasının önemli bir parçasıdır. Suçlular tarafından kullanılan silah ve marihuana çoğunlukla yurt içinde üretilmektedir.
Rio de Janeiro, ülkedeki en kötü suç durumuna sahip olarak kabul ediliyor. Gecekondularda polis ve suçlular ya da suç çeteleri arasındaki silahlı çatışmalar, tıpkı bir şehir gerilla savaşına benzer şekilde, çok tanıdık hale geldi. Şehir yetkililerinin gecekonduların iç kısımları üzerinde çok az kontrolü var, bu da onları uyuşturucu kaçakçıları için bir sığınak haline getiriyor, hatta bazıları hapse atıldı ama hala halkayı yönetiyor. Hatta akşam 10'dan sabah 6'ya kadar izin veren bir yasa bile var, geceleri saldırıya uğrama veya kaçırılma riskinin yüksek olması nedeniyle sürücülerin trafik ışıklarında durmamalarına izin veriliyor.
Kültür
Çeşitli etkiler
Brezilya kültürü, Portekiz İmparatorluğu'yla olan güçlü bağlarından dolayı türemiştir. Portekizliler, Brezilyalılara Portekizceyi, Roma Katolikliğini, Manueline mimari tarzını tanıtmışlardır. Ancak Brezilya kültürü; Afrika, Kızılderili, Portekiz dışındaki Avrupa ülkelerinin kültürleri ve geleneklerinden de fazlaca etkilenmiştir.
Brezilya kültürünün bazı yönleri, 19. ve 20. yüzyıllarda, Brezilya'nın güney ve güneydoğu bölümlerinde büyük bir nüfusa ulaşan , ve diğer Avrupalı göçmenlerden, ayrıca Japon, Yahudi ve Arap göçmenlerden etkilenmiştir. Yerli Kızılderililer Brezilya'nın dilini ve mutfağını; Afrikalılar ise dilini, mutfağını, , dansını ve dinini etkilemiştir.
Edebiyat
Brezilya hakkında yazılan ilk belgelerden biri Pêro Vaz de Caminha'nın Brezilya'yı keşfeden kaşif Pedro Álvares Cabral'ın gemisindeki katip Portekiz Kralı I. Manuel'e yazdığı bir mektuptu. Portekiz dili, Brezilya edebiyatı üzerinde en önemli etkiye sahip olmuştur. Sömürge döneminde Brezilya'daki yazarlar, bu ülkede yaşanan hayata ve olaylara yansıyan destan, şiir ve oyunlardan oluşan birçok edebi eser ürettiler. Bu dönemin en ünlü yazarlarından biri, bir Cizvit rahibi olan baba António Vieira'dır.Barok tarzı eserlerle. 1822'de Brezilya bağımsızlığını kazandı ve ardından ülke literatüründe yeni değişiklikler oldu. Romantizm, Aborijinler ve siyahlar hakkında edebi eserlerle birlikte, sosyal meseleleri daha çok yansıtma ve bunlarla ilgilenme ile ortaya çıktı. Tipik olarak, yazarlar Gonçalves Dias ve José de Alencar, Brezilya'nın yerli halkı hakkında birçok eser yazdı veya yazar Antônio Castro Alves, siyah kölelerin sefaletleri hakkında yazdı.
On dokuzuncu yüzyılda, romantizm giderek geriler ve gerçekçilik eserleri bıraktı. Nesir daha çok kullanılır. Natüralizmin etkisiyle bu dönemin edebi eserleri birçok yönü ve toplumsal sınıfları yansıtmıştır. Bu dönemin en büyük iki yazarı Machado de Assis ve Euclides da Cunha'dır. Yirminci yüzyıl, Brezilya edebiyatında Mário de Andrade, Jorge Amado gibi isimlerle modernizm ve postmodernizmin gelişimine tanık oldu.
Mimari
Brezilya mimarisi Avrupa'dan, özellikle de Portekiz'den etkilenmiştir. Pedro Álvares Cabral'ın 1500 yılında Brezilya'ya ayak bastığı zamana kadar uzanan 500 yıllık bir geçmişe sahiptir. Portekiz sömürge mimarisi Brezilya'ya giden ilk mimari dalgaydı. Bu daha sonraki yüzyıllardaki tüm Brezilya mimarisinin temelini oluşturur. 19. yüzyılda Brezilya İmparatorluğu döneminde ülke Avrupa'daki eğilimleri takip ederek Neoklasik ve Neogotik mimariyi benimsemiştir. Ardından 20. yüzyılda özellikle Brasília'da Brezilya Modernist mimariyi denedi.
Brezilya'nın sömürge mimarisi, Brezilya'nın Portekizliler tarafından ilk kez keşfedildiği, fethedildiği ve yerleşildiği 16. yüzyılın başlarına dayanmaktadır. Portekizliler Brezilya'yı sömürgeleştirmek amacıyla Avrupa'dan aşina oldukları mimariyi inşa etmişlerdir. Brezilya şehirlerinde ve kırsalında kiliseler, evler ve kaleler de dahil olmak üzere sivil mimariyi içeren Portekiz sömürge mimarisini inşa ettiler.
19. yüzyıl boyunca Brezilya mimarisi, Neoklasik ve Neogotik mimari gibi daha fazla Avrupa tarzının Brezilya'ya girişine tanık oldu. Bu tarzlar genellikle Brezilya'nın kendi mirasından gelen etkilerle harmanlanarak Brezilya mimarisinin eşsiz bir formunu ortaya çıkarmıştır. Portekizli göçmenlerin yanı sıra 19. yüzyıldan itibaren ülkeye yerleşen özellikle İtalyan ve Alman göçmenlerin etkisi ülke mimarisini şekillendirmiştir.
20. yüzyılda modern Brezilya mimarisi büyük ilerleme kaydetti. Oscar Niemeyer, Brezilya'nın en ünlü mimarlarından biridir. Başkent Brasília'da birçok büyük projeden sorumluydu ve şehir UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Alanı olarak kabul edildi.
Din
Brezilya'da baskın din Roma Katolikliğidir. Ülke aynı zamanda dünyanın en büyük Katolik topluluğuna da ev sahipliği yapıyor. Ayrıca Protestan inananların sayısı da artıyor. İslam ilk olarak siyah köleler tarafından benimsenmiş olsa da, bugün Brezilya'daki en büyük Müslüman topluluk Brezilyalı Araplardır. Brezilya, denizaşırı Japon topluluklarının yoğun yoğunluğu nedeniyle Latin Amerika'daki en büyük Budist topluluğa da ev sahipliği yapıyor. Ayrıca Brezilya'da Afrika kökenli siyahların geleneksel dinleri vardır.
Brezilyalıların dini yapısı aşağıdaki gibidir (bir IBGE araştırmasına göre)
- Nüfusun %64,6'sı Katolik'tir.
- Nüfusun %22,2'si Protestan'dır.
- Nüfusun %8,0'i kendilerini agnostik veya ateist olarak görmektedir.
- Nüfusun %2,0'ı psişiktir.
- Nüfusun %2,7'si diğer dinlere mensuptur. Bu dinlerden bazıları Mormon (227.000 kişi), Yehova'nın Şahitleri (1.393.000 kişi), Budizm (244.000 kişi), Yahudilik (107.000 kişi) ve İslam (35.000 kişi).
- Nüfusun %0,3'ü Candomblé, Macumba ve Umbanda gibi geleneksel Afrika dinlerini takip ediyor.
- %0,1'i bilmiyor.
- Katoliklik, Candomblé ve geleneksel Afrika dinlerinin bir karışımı gibi karışık dinlerin bazı taraftarları da var.
Spor
Futbol Brezilya'da en popüler spordur. 2012 itibarıyla, milli futbol takımı beş kez Dünya Kupası şampiyonu oldu (1958, 1962, 1970, 1994 ve 2002) ve bu kadar çok şampiyonluğa sahip tek takımdı. En ünlü Brezilyalı futbolcular arasında tüm zamanların en iyi futbolcusu seçilen Pelé, Zico, Romário ve Ronaldo vardır.
Ülkede basketbol, futsal, voleybol, motor sporları ve dövüş sanatları da oldukça popülerdir. Daha az uygulanmış olmasına rağmen,tenis, hentbol, yüzme ve jimnastik son yıllarda Brezilya'da birçok takipçi buldu. Ünlü sporların bazı çeşitleri Brezilya'da ortaya çıktı: Plaj futbolu ve futsal. Futsal futboldaki değişikliklerden kaynaklandı. Dövüş sanatlarında Brezilyalılar Capoeira, ve Brezilya Jiujitsusunu geliştirdi. Brezilyalı sürücüler Emerson Fittipaldi (1972 ve 1974), Nelson Piquet (1981, 1983 ve 1987) ve Ayrton Senna (1988, 1990 ve 1991) Formula dünya şampiyonluğu kazandılar.
Brezilya, büyük ölçekli uluslararası spor etkinliklerine ev sahipliği yapma geleneğine sahiptir. Ülke 1950 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yaptı ve 2014 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmak üzere seçildi. São Paulo 1963 Pan Amerikan Oyunlarına ev sahipliği yaptı ve Rio de Janeiro, 2007 Pan Amerikan Oyunlarına ev sahipliği yaptı. 2016 Yaz Olimpiyatlarına da ev sahipliği yapan Brezilya, Copa America'da 6 kez ev sahibi olmuştur. 1919, 1922, 1949, 1989, 2019 ve 2021'de Copa America'da ev sahibi olan Brezilya, Copa America'da en fazla ev sahibi seçilen ülkeler sıralamasında 4. sırada yer alıyor.
Turizm
Turizm şu anda Brezilya'da büyüyen bir sektördür. Uluslararası turistlerin boş zaman gezilerinde en çok ziyaret ettiği 10 şehir sırasıyla şu şekilde: Rio de Janeiro, Florianópolis, Foz do Iguaçu, São Paulo, , Salvador, , , Balneário Camboriú ve Paraty. Mato Grosso do Sul'daki Bonito, Brezilya'nın ekoturizm başkenti olarak kabul edilir. Minas Gerais'deki Ouro Preto, güçlü bir tarihi turizme sahiptir ve bir Dünya Mirası Alanıdır. Ülke ayrıca Santa Catarina'da Latin Amerika'nın en büyük eğlence parkı olan 'e sahiptir.
Brezilya turizmde birçok avantaja sahiptir ve Brezilya'daki her bölgenin kendine özgü manzaraları ve özellikleri vardır. Brezilya'nın kuzey bölgesi, Amazon dağlarının bozulmamış doğal manzarasıyla ünlüdür ve ekoturizm alanında bir avantaja sahiptir. Brezilya'nın kuzeydoğu bölgesi plajları ve kum tepeleriyle ünlüdür. Ülkenin merkezinde yer alan Brezilya'nın başkenti Brasília da dahil olmak üzere Ortabatı bölgesi, birçok güzel ve görkemli millî parka sahiptir. Güneydoğu, iki büyük şehri ile Brezilya'nın en yoğun nüfuslu bölgesidir: Rio de Janeiro'nun güzel kumsalları, dev bir Kurtarıcı İsa heykeli ve coşkulu bir Karnavalı vardır, São Paulo ise kentsel bir bölgedir, hareketli ve zengin bir kasabadır. Brezilya'nın serin iklimlere sahip güney eyaletleri, Avrupalı göçmenlerin Alman ve İtalyan mimarisiyle eski Avrupa kimliğiyle doludur.
2015'te Brezilya 6.36 milyon turist çekmiş ve Latin Amerika'da Meksika'dan sonra ikinci sırada yer almıştır Brezilya, ağırlıklı olarak Arjantin, Amerika ve Portekiz'den gelen ziyaretçilerle Amerika Kıtası'ndaki en çekici dördüncü turizm merkezidir. Brezilya'da turizmden elde edilen yıllık gelirin 4 milyar real olduğu tahmin ediliyor ve insanlar için yaklaşık 678.000 yeni iş yaratılmasına katkıda bulunuyor.
Uluslararası sıralamalar
- Nüfus açısından dünyada 7. sırada (Bkz. Nüfusa göre ülke listesi).
- Yüzölçümüne göre dünyada 5. sırada (Bkz. Yüzölçümlerine göre ülkeler listesi).
- İnsani Gelişme Endeksi'nde 87/191 ülke arasında yer aldı (Bkz. İnsani Gelişme Endeksi Sırasına göre Ülkeler Listesi).
- GSYİH açısından dünyada 10. sırada (Uluslararası Para Fonu'na göre).
- Ekonomik özgürlük açısından 157 ülke arasında 111. sırada yer almaktadır.
- 'nde 70/163 ülke arasında yer aldı.
- São Paulo, ülkenin başlıca sanayi merkezlerinden biridir, Güney Amerika'nın en büyük kentidir.
- Paraná eyaletinin başkenti Curitiba, Brezilya'nın beş zengin şehrinden biridir. Güney Brezilya'nın gayri resmî sembolüdür.
- Itaipu Barajı (Itaipu Hidroelektrik Santrali, Paraná): Paraguay ve Brezilya hükûmetleri tarafından ortaklaşa yaptırılan dünyanın en büyük hidroelektrik santrallerinden biri. 'ndan biridir.
- Kurtarıcı İsa heykeli, Rio de Janeiro. 7 Temmuz 2007 tarihinde Dünyanın Yeni Yedi Harikası'ndan biri olarak seçilmiştir.
İdari bölümler
Bölgeler
Brezilya toprakları beş ayrı bölgeye ayrılmıştır: Kuzey, Kuzeydoğu, Ortabatı, Güneydoğu ve Güney.
- Kuzey bölgesi Brezilya topraklarının %45,27'sini kaplar, ancak en düşük nüfusa sahip bölgedir. Kuzey bölgesi düşük bir sanayileşme ve gelişme düzeyine sahiptir (gümrüksüz bir sanayi parkına sahip Manaus hariç). Birçok yemyeşil tropik yağmur ormanına ev sahipliği yapar ve çok sayıda Kızılderili'ye ev sahipliği yapar.
- Kuzeydoğu bölgesi Brezilya nüfusunun üçte birini oluşturuyor. Bölge, Portekiz sömürge etkileri, Afrika kültürü ve Aborjin kültürü dahil olmak üzere kültürel olarak çeşitlidir. Aynı zamanda Brezilya'nın en fakir bölgesidir. Kuzeydoğu bölgesi uzun bir kurak mevsime ve birçok ünlü güzel kumsala sahiptir.
- Midwest, Brezilya'nın en büyük ikinci bölgesidir, ancak nüfus yoğunluğu düşüktür. Brezilya'nın başkenti - bu bölgedeki Brasília şehri. Dünyanın en büyük Pantanal Bataklığı'na ve kuzeybatıdaki Amazon yağmur ormanlarının bir kısmına ev sahipliği yapıyor. İklim açısından, bu bölgenin iki farklı mevsimi vardır : yağışlı mevsim (Ekim-Nisan arası) ve kurak mevsim (Mayıs-Eylül arası). Burası aynı zamanda ülkenin en önemli tarım bölgesidir. Brezilya'nın başkenti Brasília bu bölgede yer alır, diğer büyük şehirler şunlardır: Goiana, Campo Grande ve Cuiabá.
- Güneydoğu bölgesi, ülkedeki en yoğun nüfuslu ve kaynak açısından zengin bölgedir. Bu bölgenin nüfusu tek başına diğer Güney Amerika ülkelerinden daha fazladır. Brezilya'nın en büyük şehirlerinden ikisine ev sahipliği yapmaktadır: Rio de Janeiro ve São Paulo. Ülkenin ana ticaret merkezi São Paulo, tarihi Minas Gerais şehri ve ünlü Rio de Janeiro plajı ile bu bölgenin manzarası oldukça çeşitlidir.
- Güney, Brezilya'nın en zengin bölgesidir (kişi başına düşen GSYİH açısından), ülkedeki en iyi yaşam standardına sahiptir. Aynı zamanda, bazı dağlık bölgelerde ara sıra don ve kar yağışı ile Brezilya'nın en soğuk bölgesidir. Bölge, eski anavatanlarından farklı kültürel etkilere sahip, çoğunlukla Alman, İtalyan ve Slav soyundan gelen birçok Avrupalı göçmen tarafından yaşamaktadır. En büyük şehirler Curitiba ve Porto Alegre'dir.
Eyaletler
Brezilya bir federasyon şeklinde düzenlenmiştir. Brezilya eyaletleri kendi hükûmetlerini, yasalarını düzenleme, kamu güvenliğini sağlama ve vergi toplama hakkına sahiptir. Eyalet hükûmeti, halk oyu ile seçilen bir vali (vali) başkanları tarafından yönetilir. Ayrı bir eyalet yasama organı da vardır (assembléia legislativa).
Brezilya, toplam 27 federal birimden oluşan 26 eyalet ve 1 federal bölgeden (distrito federal) oluşur. Brezilya federal bölgesi, ülkenin başkenti Brasília'yı içerir.
Her kanton ayrıca kendi yasama meclisi (mâmara de vereadores) ve ayrı bir belediye başkanı (prefeito) ile birkaç ilçeye (municépios) bölünmüştür. Bu ilçeler özerktir ve hem federal hem de eyalet hükûmetlerinden sistematik olarak bağımsızdır. Bir ilçe, bölgenin yanı sıra diğer kasabaları (distritos) içerebilir, ancak bu belediyelerin ayrı hükûmetleri yoktur.
Mahkemeler, comarca olarak bilinen ilçelerde federal ve eyalet düzeylerinde düzenlenir. Bir comarca birkaç belediyeden oluşabilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Brezilya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b c d "World Economic Outlook Database, October 2019". IMF.org. International Monetary Fund. 11 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2020.
- ^ . World Bank. 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.
- ^ (PDF). United Nations Development Programme. 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2019.
- ^ a b . www.ibge.gov.br. Brezilya Devleti. 29 Eylül 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;nüfus
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Jorge Couto. A construção do Brasil: ameríndios, portugueses e africanos, do início do povoamento a finais de quinhentos (Portekizce). Edições Cosmos. ISBN .
- ^ . 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 7 Şubat 2009.
|arşiv-url=
kullanmak için|arşiv-tarihi=
gerekiyor () tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2009. - ^ "Uzmanlara göre soya, mısır ve et: 2020'de tarımın GSYİH büyümesinin 'menüsü'". 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "FAO tarafından 2018'de Brezilya üretimi". 23 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "FAO tarafından 2018'de Brezilya et ve süt üretimi". 23 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Tavuk ihracatında Brezilya'ya meydan okuyan 3 ülke ile tanışın". 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "2015-2019 arasında en büyük tavuk eti ihracatçıları". 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "IBGE: sığır sürüsünün 2016'da 218,23 milyon başı vardı". 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^
- ^ "2017 ve 2019 arasında domuz eti üreten başlıca ülkeler". 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Brezilya dünyanın yedinci en büyük yumurta üreticisidir". 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ . gov.br Agência Nacional de Mineração. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . R7.com. 29 Haziran 2019. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "G1 > Economia e Negócios – NOTÍCIAS – Votorantim Metais adquire reservas de zinco da Masa". g1.globo.com. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ . G1. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . cprm.gov.br. 6 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Band.com.br. 2 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Mola de emprego e do PIB, indústria brasileira não reage e emperra avanço da economia". 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Manufacturing, added value (current US $)". 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ . alimentosprocessados.com.br. 25 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . G1. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Agência Brasil. 18 Şubat 2020. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Valor Econômico. 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 9 Ekim 2017. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . G1. 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . G1. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Digital, Agência Maya: Criação de Sites e Marketing. . fenac.com.br. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . abicalcados.com.br. 22 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 27 Şubat 2020. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Comércio, Diário do (24 Ocak 2020). . 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 8 Mart 2019. 8 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . G1. 19 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (PDF). 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ (PDF). 10 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . economia.uol.com.br. 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 19 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "PIB 2018 Setor terciário". 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Üçüncül sektörün ekonomi için önemi". 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Küçük işletmeler halihazırda ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının %30'unu temsil ediyor". 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ a b "PAC 2017: Pessoal ocupado no comércio cresce 29,9% em dez anos". 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Norte tem menor participação no faturamento do turismo em 2019". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Quais os principais produtos exportados do Brasil". 29 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2022.
- ^ "Production of Crude Oil including Lease Condensate 2019". 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ . anp.gov.br. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "How many power plants do we have in Brazil?". 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Brasil alcança 170 mil megawatts de capacidade instalada em 2019". 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^
- ^ "O BNDES e a questão energética e logística da Região Sudeste" (PDF). 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^
- ^ "Ventos promissores a caminho". 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Brazilian onshore wind potential could be 880 GW, study indicates". 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ (PDF) (Portekizce). Operador Nacional do Sistema Elétrico - ONS. 14 Ekim 2020. ss. 6, 14. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020.
- ^ . Mecropress. 23 Ekim 2006. 19 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2007.
- ^ . Uranium Information Centre. May 2007. 8 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2007.
- ^ "Quais as melhores regiões do Brasil para geração de energia fotovoltaica? - Sharenergy". Sharenergy (Portekizce). 3 Şubat 2017. 7 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2018.
- ^ (PDF) (Portekizce). Operador Nacional do Sistema Elétrico - ONS. 13 Ekim 2020. ss. 6, 13. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020.
- ^ "CNT Taşımacılık Yıllığı 2018". 11 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Brasil tem 9 dos maiores aeroportos da América Latina". 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "actividad portuaria de América Latina y el Caribe 2018" (PDF). 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "The World Factbook - Central Intelligence". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ Teresa A. Meade (2009). A Brief History of Brazil. Infobase Publishing. s. 146. ISBN . 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2017.
- ^ David Levinson (1998). Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook. Greenwood Publishing Group. s. 325. ISBN . 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2017.
- ^ Jeffrey Lesser (2013). Immigration, Ethnicity, and National Identity in Brazil, 1808 to the Present. Cambridge University Press. ss. 150-155. ISBN . 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2017.
- ^ Freyre, Gilberto (1986). "The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture". UNESCO. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2008.
- ^ Hue, Jorge de Souza (1999). Uma visão da arquitectura colonial no Brasil [Brezilya'daki sömürge mimarisine bir bakış] (Portekizce). Rio de Janeiro.
- ^ Boxer, Charles Ralph (1962). The Golden Age of Brazil, 1695–1750: Growing Pains of a Colonial Society. University of California Press.
- ^ a b Guimaraens, Cêça de. Arquitetura 8 Eylül 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Portal do Ministério das Relações Exteriores.
- ^ Censo Demográfico 2010: Características gerais da população, religião e pessoas com deficiência (In Portuguese). IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Truy cập at 2012-07-03.
- ^ IBGE: catolicismo cai 22,4% e vê nova ascensão de evangélicos 20 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(In Portuguese). Terra Notícias. Truy cập at 2012-07-03.
- ^ "Anuário Estatístico de Turismo 2020 - Ano Base 2019". 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023.
- ^ "Bonito é eleito o Melhor Destino de Ecoturismo do Brasil pela 16ª vez". 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Brezilya Portekizce Brasil resmi adiyla Brezilya Federal Cumhuriyeti Portekizce Guney Amerika nin en buyuk ve en kalabalik ulkesidir Latin Amerika nin 47 7 sini kaplayan Brezilya Ekvador ve Sili haricinde Guney Amerika ulkelerinin hepsi ile sinir komsusudur Komsulari ile 12 000 km lik sinira sahip olan Brezilya guneybatida Arjantin ve Paraguay batida Bolivya ve Peru kuzeybatiya Kolombiya ve kuzeyde ise Venezuela Guyana Surinam ve Fransiz Guyanasi nin komsusudur BrezilyaRepublica Federativa do Brasil Brezilya Federal CumhuriyetiBayrak ArmaSlogan Ordem e Progresso Duzen ve Ilerleme Milli mars Hino Nacional Brasileiro source source track track track track track track track track track track track track track BaskentBrasilia 15 45 G 47 57 B 15 750 G 47 950 B 15 750 47 950En buyuk sehirSao PauloResmi dil ler Portekizce Brezilya Portekizcesi Etnik gruplar 47 73 Beyaz 43 13 Melez 7 61 Siyah 1 09 Asyali 0 43 KizilderiliDemonimBrezilyaliHukumetFederal baskanlik cumhuriyeti BaskanLuiz Inacio Lula da Silva Baskan Yardimcisi Federal Senato Baskani Temsilciler Meclisi Baskani Federal Yuksek Mahkeme BaskaniYasama organiUlusal Kongre Ust meclisFederal Senato Alt meclisTemsilciler MeclisiTarihce Ilan7 Eylul 1822 Taninmasi29 Agustos 1825 Cumhuriyet15 Kasim 1889 Anayasa5 Ekim 1988Yuzolcumu Total8 515 767 km2 5 Su 0 65BNufus 2021 tahmini213 317 639 6 Yogunluk25 km2 200 GSYIH SAGP 2021 tahmini Toplam3 329 trilyon 8 Kisi basina15 643 79 GSYIH nominal 2021 tahmini Toplam1 834 trilyon 10 Kisi basina7 011 82 Gini 2018 53 9 yuksek 10 IGE 2019 0 765 yuksek 84 Para birimiReal R BRL Zaman dilimiUTC 2 ila 5 BRT Trafik akisisagTelefon koduInternet alan adi br Dunyanin en kalabalik altinci ulkesi olan Brezilya nin 2021 yili itibariyla nufusu yaklasik olarak 213 317 639 kisiden olusmaktadir Nufusu 1 milyonun uzerinde on uc sehri olan Brezilya nin en buyuk sehirleri Sao Paulo 12 1 milyon ve Rio de Janeiro dur 6 6 milyon Brezilya bayraginda renkler ormanlari ve madenleri degil eskiden gorev yapmis kraliyet ailelerini simgeler Resmi dili Portekizce olan Brezilya da baskan milletvekilleri senatorler valiler belediye baskanlari eyalet ve sehir meclisleri uyeleri dort senede bir yapilan secimlerle belirlenir 110 milyon secmenin katildigi 2002 yili secimlerinde tum bolgelerde elektronik secim sandiklari kullanilmistir Kisi basina gelirin 15 000 dolar oldugu nufusunun 64 6 si Katolik 22 2 si Protestan 2 si Spiritist 3 2 si diger dinlere mensup 8 i ise dinsizdir Katoliklerden 20 milyon kadari ayni zamanda Afrika kokenli dinlerin ayinlerine de gitmektedirler Brezilya da 8 senelik zorunlu egitim devlet okullari tarafindan ucretsiz bir sekilde saglanmaktadir Bunun yaninda yuksekogretim de dahil olmak uzere devlet okullarinin yani sira ozel okullar da etkinlik gostermektedirler Bes kez dunya sampiyonu oldugu futbolun yani sira voleybol basketbol tenis yuzme plaj voleybolu sorf otomobil yarislari ve yelkencilik Brezilya nin dunya capinda basarilar elde ettigi spor dallaridir Ayrica Capoeira ve samba ozellikle ulkenin Afrika kokenli kulturunun butun dunyada dikkat cektigi folk etkinlikleridir Dunya futboluna onemli oyuncular katmistir ve katmaktadir EtimolojiBrezilya ahsabinin cikarilmasini gosteren 1519 tarihli Terra Brasilis haritasindan detay Somurge doneminin baslangicinda Joao di Barush Vicente do Salvador ve Peru di Magallais Gandavou gibi tarihciler Brezilya adinin kokenini Brezilya agacina bagladilar Caesalpinia echinata Port pau brasil Brezilya agacinin adinin kokeninin izini surmek zordur Modern Brezilyali filologlar onu Keltlerin ve hatta Fenikelilerin dilinde ararlar Mevcut adi Brezilya kurulmadan once yeni kesfedilen topraklar Monte Pascoal Vera Crus adasi Santa Crus topraklari Nova Lusitania Cabralia ve digerleridir Ulkenin su anki resmi adi olan Brezilya Federal Cumhuriyeti 1967 de askeri rejimin ilk anayasasi ile tanitildi ve adi 1988 deki yeni Anayasa nin kabul edilmesinden bu yana korundu Ulke 1822 de Brezilya Imparatorlugu olarak adlandirildi ve 1889 da cumhuriyetci bir hukumetin kurulmasindan sonra Birlesik Brezilya Eyaletleri Cumhuriyeti olarak adlandirildi 25 Mart 1824 tarihli ilk Brezilya anayasasinin dogruladigi gibi Brezilya sakinlerine Brezilyalilar brasileiros denir Ulkede ikamet edenler icin 1706 yilindan bu yana Portekizcede kullanilir Ancak baslangicta yalnizca Brezilyali kereste tuccarlari icin kullaniliyordu TarihceKolomb oncesi donem Bir reisinin ailesi ziyafete hazirlaniyor Jean Baptiste Debret tarafindan yapilan boyama Brezilya da bulunan fosiller en az 8000 yil once bu topraklarda insan yerlesimini kanitlar niteliktedir Bununla birlikte Brezilya ya ilk kimin geldigi sorusu hala bir tartisma konusudur Arkeologlar genellikle ilk yerlesimcilerin goc yoluyla Asya dan gelen avcilar olduklarini dusunmektedirler Bering bogazi yoluyla ilk Alaska ya sonra Amerika ve ardindan guneydeki Brezilya ya gelmislerdir Ancak diger kimi arkeologlar Brezilya nin ilk sakinlerinin Avustralya yerlileri ve Afrikalilar olduklarini one surmektedirler And Daglari nin batisindaki Kizilderililer Peru daki Inka Imparatorlugu gibi yuksek kulture sahip kentsel devletler gelistirirken Brezilya daki Kizilderililer avcilik balikcilik ve avciligi balikcilik ve ciftciligi iceren yari gocebe bir yasam tarzi ile yasadilar Bir yazilari yoktu buyuk olcekli yapilar insa etmediler bu yuzden esas olarak canak comlek araciligiyla onlar hakkinda bilgi edinmek zordu Avrupalilar Brezilya yi kesfettiklerinde Brezilya daki yerli nufus cok dusuktu nufus sadece 1 milyon civarindaydi Bugun Brezilya Kizilderilileri kismen diger irklarla ic icedir ya da Amazon ormanlarinda ilkel olarak yasarlar Koloni donemi Brezilya kasif Pedro Alvares Cabral tarafindan Portekiz adina 22 Ekim 1500 tarihinde kesfedilmistir Ilk basta Portekizliler Brezilya ile pek ilgilenmediler ancak daha cok Cin Hindistan ve Endonezya ile ticari faaliyetlere odaklandilar Kullanilmamis devasa topraklari ve kaynaklariyla Fransa ve Hollanda gibi diger bircok Avrupa ulkesi de Brezilya da koloniler kurmak istedi ancak sonucta Portekizliler basarisiz oldu Brezilya adi bu topraklarin onemli bir ihracatinin adindan gelir sarap agaci Port Pau Brasil kirmizi boyayi yapmak icin recine saglayan bir agactir 17 yuzyilda seker kamisi yavas yavas Brezilya ana ihrac maddesi haline gelmesi ile sarap degistirilir Portekizli soylular ve toprak sahipleri buyuk seker kamisi tarlalari kurdular ve Afrika dan milyonlarca siyahi bu tarlalarda calismak icin kolelestirdiler Siyah insanlara cok sert davranildi bu yuzden bircok ayaklanma ve mucadele yasadilar tipik olarak 1835 te Salvador Bahia daki ayaklanma ama cogu zaman basarili olamadilar Brezilya Imparatorlugu Brezilya Imparatoru II Pedro 1808 de Napolyon un ordusundan kacmak icin Portekiz kraliyet ailesi ve hukumet o zamanlar Brezilya nin baskenti Rio de Janeiro ya goc etti Bu tarihte tek bir kraliyet ailesinin kitalararasi gocuydu 1815 te Portekiz Krali VI Joao Brezilya yi Portekiz ve Algarve ile birlesmis bir krallik ilan etti simdi guney Portekiz O andan itibaren sozde Brezilya bir koloni olmaktan cikti ancak naiplik Portekiz in elinde kaldi VI Joao 1821 de Portekiz e dondugunde oglu Pedro Brezilya tahtina cikti 7 Eylul 1822 de halk hareketinden once Pedro Brezilya nin Portekiz den ayrildigini Bagimsizlik ya da Olum ilan etti ve bagimsiz Brezilya Imparatorlugu nu kurdu Kral Pedro kendisini Brezilya Imparatoru I Pedro ilan etti ve yaygin olarak Dom Pedro olarak biliniyordu Imparator Pedro Brezilyali politikacilarla anlasmazliklar nedeniyle 1831 de Portekiz e dondu Oglu Kral II Pedro dokuz yillik saltanat doneminden sonra 1840 ta 14 yasinda tahta cikti II Pedro cumhuriyet kurmak icin bir darbeyle tahttan indirildigi 1889 yilina kadar suren yari parlamenter bir monarsi kurdu Kral II Pedro egemenligi sona ermeden 1888 de Brezilya da koleligi kaldirdi Kole sahipleri tarafindan nefret edilmesinin ve tahttan indirilmesinin nedeni de budur Eski Cumhuriyet 1889 1930 1909 da Manaus II Pedro 15 Kasim 1889 da cumhuriyetciler tarafindan bir askeri darbeyle tahttan indirildi Darbeyi yoneten General Brezilya nin ilk fiili baskani oldu Ulkenin adi Brezilya Birlesik Devletleri Cumhuriyeti olarak degistirilmistir 1967 yilinda bugunku haliyle Brezilya Federal Cumhuriyeti olarak degistirilmistir 1889 ve 1930 yillari arasinda Brezilya bir oldu anayasal demokratik hukumet ile cumhurbaskanliga gecti 19 yuzyilin sonunda kahve seker kamisi yerine Brezilya nin ana ihracat urunu haline geldi Yabanci ulkelerle yapilan kahve ticareti Brezilya nin ekonomik refahina katkida bulunurken basta Italya ve Almanya olmak uzere Avrupa ulkelerinden de onemli sayida gocmen cekmistir Artan nufus ve bol isgucu Brezilya nin endustriler gelistirmesine ve topraklarini kitaya daha da genisletmesine izin verdi Eski Cumhuriyet olarak bilinen bu donem 1930 da Getulio Vargas in cumhurbaskani oldugu bir askeri darbeyle sona erdi Populizm ve kalkinma 1930 1964 1950 lerde Sao Paulo Getulio Vargas 1930 daki askeri darbeden sonra iktidara geldi Brezilya yi degisen demokrasi donemleriyle bir diktator olarak yonetti 1930 dan sonra Brezilya hukumeti tarim sanayi ve bolgenin genis ic Brezilya sini genisletme projelerinde basariyi surdurdu Baskan Getulio Vargas 1930 1934 ve 1937 1945 olmak uzere iki donem diktator olarak hukum surdu 1951 1954 yillari arasinda Brezilya cumhurbaskani secildi Getulio Vargas ulkenin kalkinmasini daha da ilerletmek icin Brezilya siyaseti hakkinda yeni fikirlere sahipti O zamanlar Brezilya da gelisen endustri baglaminda iscilerin yeni bir siyasi iktidar bicimi olan demokrasi uyusturucu esliginde burada onemli bir siyasi guc haline gelecegini anlamisti Bunu akilda tutarak Baskan Vargas 1954 te intihar edene kadar 15 yil boyunca Brezilya siyasetini nispeten istikrarla kontrol etti Baskan Getulio Vargas yonetimindeki iki diktatorluk doneminden sonra 1945 1964 yillari arasinda Brezilya da demokrasi genel olarak hukum surdu Bu donemde gerceklesen onemli olaylardan biri de Brezilya nin baskentinin Rio de Janeiro sehrinden Brasilia sehrine tasinmasiydi Askeri diktatorluk 1964 1985 1974 te Sao PauloAskeri diktatorluk sirasinda Baskan Medici hukumetinin slogani Brezilya ya sev ya terk et Ekonomik ve sosyal krizler 1964 te askeri darbeye yol acti Darbeye Minas Gerais baskani Jose de Magalhaes Pinto gibi bir dizi onemli politikaci yardim etti ve ABD hukumetinin destegini aldi Darbeden sonra Brezilya da 21 yil boyunca ordunun ulkenin tum siyasetini kontrol ettigi bir askeri diktatorluk donemi kuruldu Brezilya ekonomisi 1968 den 1980 e kadar askeri hukumetin yonetimi sirasinda olaganustu bir buyume yasadi bu donem Brezilya Mucizesi tabiriyle anilir Ulkenin cehresi hizla degisti 1960 ta Brezilya nufusunun 55 i hala kirsal alanlarda yasiyordu 1980 de Brezilya nufusunun 67 si kentsel alanlarda yasiyordu Bu buyume donemi petrol fiyati krizinin etkisiyle ancak 1979 da sona erdi 1985 ten gunumuze Brezilya Sao Caetano do Sul da gun batimi 2012 1985 yilinda Brezilya demokratik surece geri donmeye basladi Tancredo Neves baskan secildi ancak yemin etmeden once oldu yerine baskan yardimcisi Jose Sarney atandi Aralik 1989 da Fernando Collor de Mello cumhurbaskani secildi ve gorev suresinin ilk yillarini Brezilya nin o zamana kadar ayda 25 e ulasan hiperenflasyonunun ustesinden gelmek icin harcadi Kendisinden sonra gelen baskanlar serbest ticaret ve devlete ait isletmelerin ozellestirilmesi gibi acik ekonomi politikalarini surdurmeye devam ettiler PolitikaHukumet Anayasaya gore Brezilya federal bir cumhuriyet altindaki bir ulkedir ve federal eyalet belediye yonetimi ve ozerk federal bolge olmak uzere dort siyasi birim temelinde olusturulmustur Bu siyasi olusumlar arasinda belirli bir guc hiyerarsisi yoktur Brezilya hukumeti 3 dala ayrilmistir yasama yurutme ve yargi Bu subelerin faaliyetleri birbirinden bagimsiz olarak gerceklesir ve es zamanli olarak kontrol edilir ve buna gore dengelenir Yurutme ve yasama organlari dort siyasi birimin tamaminda orgutlenirken yargi organi yalnizca Federal ve Eyalet duzeylerinde orgutlenmistir Yurutme organi hukumet tarafindan yurutulurken yasama organi hem hukumet hem de Brezilya parlamentosunun iki kanadi tarafindan yurutulur Yargi subesi yukaridaki iki subeden ayri olarak calisir Yurutme organi ile ilgili olarak devlet baskani 4 yillik bir gorev suresi ile Brezilya Devlet Baskanidir ve en fazla 2 donem gorev yapmasina izin verilir Bu ulkenin su anki gorevdeki baskani 2022 de secilen Lula da Silva dir Baskanin gorevi ulkeyi yonetmede cumhurbaskanini desteklemek olan federal basbakani atama yetkisine sahiptir Yasama organi ile ilgili olarak Brezilya Ulusal Meclisi iki meclise ayrilmistir ust meclis ve alt meclis Brezilya Federal Senatosu 81 sandalyeden olusur her biri 26 eyalete ve federal bolgeye sermaye esit olarak dagitilmis 3 sandalyeden olusur ve 8 yillik bir gorev suresine sahiptir Temsilciler Meclisi dort yilligina secilen ve eyaletler tarafindan orantili olarak dagitilan toplam 513 sandalyeye sahiptir Cumhuriyetin siyasi ilkelerinden biri siyasi ozgurlugun garantisi olarak cok partili sistemdi Su anda Brezilya Ulusal Meclisi nde sandalyeleri olan irili ufakli toplam 15 siyasi parti var Bugun en buyuk dort parti Isci Partisi PT PSDB PMDB ve Demokrat Parti eski adiyla PFL Hukuk Brezilya Ulusal Meclis Binasi Brezilya hukuku Roma hukuku Germania gelenegine dayanmaktadir Haziran tarihinde kabul Federal Anayasa 5 ayda 10 yil 1988 Brezilya en temel yasalari oldugunu Yasama organinin ve mahkemelerin tum kararlari Brezilya Anayasasina dayanmalidir Brezilya eyaletlerinin her birinin Federal Anayasa ya aykiri olmamasi gereken kendi eyalet anayasalari vardir Federal sehir ve ilce yonetimlerinin kendi anayasalari yoktur bunun yerine temel kanunlar leis organicas olarak adlandirilan kendi kanunlari vardir Yasal guc yargi tarafindan kullanilir ancak bazi ozel durumlarda Brezilya Anayasasi Federal Senato nun yasama kararlarini gecirmesine de izin verir Brezilya yargisindaki en yuksek otorite Yuksek Federal Mahkemedir Bununla birlikte Brezilya nin yargi sistemi son birkac on yilda yargilamanin son adimlarini gerceklestirmede etkisiz oldugu icin elestirildi Davalarin sonuclanmasi ve nihai bir karara varmasi genellikle birkac yil alir Diplomatik ve askeri iliskiler Brezilya Ulusal Kongresi Brasilia Brezilya nin baskentidir 1956 1960 yillari arasinda insa edilmistir Sehir planlamacisi Lucio Costa ile bas mimar Oscar Niemeyer in onculugunde tasarlanmis ve ve 3 5 yil gibi kisa bir surede tamamlandiktan sonra Rio de Janeiro dan sonra ulkenin yeni baskenti yapilmistir Brezilya Latin Amerika da politik ve ekonomik olarak lider ulkedir Ancak Brezilya daki ekonomik ve sosyal calkanti Brezilya nin ilerlemesini ve dunyada onemli bir guc olmasini engelledi Dan donemde Dunya Savasi icin 1990 larda Brezilyali hukumetler ekonomik gelisimine odaklanan ve bir dis politika Bagimsizligi saglayarak uluslararasi etkilerini artirmak icin calistilar Brezilya son yillarda Latin Amerika daki komsu ulkelerle iliskilerini giderek guclendiriyor ve ayni zamanda BM misyonunda da onemli bir rol oynuyor Brezilya nin dis politikasi uluslararasi anlasmazliklarda bariscil bir durus sergilemek ve diger ulkelerin islerine karismamaktir Brezilya Birlesmis Milletler Dunya Ticaret Orgutu ve Guney Amerika Ortak Pazari Mercosur gibi bircok uluslararasi kurulusa uyedir Brezilya nin askeri kuvvetleri uc ana bolumden olusmaktadir ordu donanma ve hava kuvvetleri Polis teskilati anayasada ordunun bir kolu olarak kabul edilir ancak her eyaletin komutasi altindadir Brezilya 2014 yilinda toplam 318 450 askerle Latin Amerika daki en buyuk askeri guce sahiptir Brezilya Devlet Baskani ayni zamanda ulkenin ordusunun baskomutanidir Brezilya nin 2017 deki askeri harcamalarinin GSYIH nin yaklasik 1 4 u oldugu tahmin ediliyor Brezilya da 21 45 yas arasi erkekler icin yaklasik 9 ila 12 ay suren askerlik hizmeti bulunurken gonullu hizmet 17 45 yas arasidir Ancak Brezilya gibi buyuk bir nufusa sahip bir ulke icin bu ulkedeki erkeklerin cogunun askere gitmesine gerek yok Brezilya 1980 lerde Guney Amerika da kadinlari askerlik hizmetine kabul eden ilk ulkeydi Brezilya ordusunun ana rolu ulusal egemenligi korumak ve yurtdisindaki BM barisi koruma operasyonlarina katilmaktir CografyaBrezilya nin topografik haritasi Bolgeler ve arazi Brezilya cok buyuk bir ulkedir Ulkenin toplam yuzolcumu 8 514 876 599 km Guney Amerika topraklarinin yarisini olusturuyor Brezilya topraklari Arjantin Bolivya Kolombiya Fransiz Guyanasi Guyana Paraguay Peru Surinam Uruguay ve Venezuela ulke ve bolgeleriyle sinirlanmistir Brezilya Rusya Kanada ABD ve Cin in hemen arkasinda bolgelere gore dunyanin besinci buyuk ulkesidir Bu ulkenin topraklari 4 farkli zaman dilimine yayiliyor Brezilya ayrica Atlantik Okyanusu na kiyisi olan 7367 km uzunlugunda bir sahil seridine sahiptir Topografya acisindan Brezilya dunyadaki en fazla nehir sistemine sahip ulkelerden biridir Bu ulkenin toplam 8 buyuk havzasi var nehirlerin sulari bu havzalardan gecerek Atlantik Okyanusu na akiyor Amazon Nehri su hacmine gore dunyanin en buyuk nehri ve dunyanin en uzun ikinci nehridir Genis ve verimli Amazon havzasi gorkemli tropik yagmur ormanlarinin zengin bir organizma sistemiyle buyumesi icin kosullar yaratti Ayrica Parana nehir sistemi ve onun kolu olan ve unlu Iguacu selalesine ev sahipligi yapan vardir Ayrica Negro Sao Francisco Xingu Madeira ve Tapajos nehirleri var Birkac ada ve atol Atlantik Okyanusu da Brezilya nin egemenligi altindadir Brezilya nin topografyasi cok cesitli ve karmasiktir Ancak genel olarak Brezilya nin topografyasini iki ana bolgeye ayirabiliriz Brezilya nin kuzeyindeki topraklarin cogu Amazon ormanlariyla kapli ovalardir Bu arada ulkenin guney kesiminde tepeler ve alcak daglar hakimdir Atlantik Okyanusu nu cevreleyen kiyi bolgesi deniz seviyesinden 2900 m yukseklikte bircok yuksek daga sahiptir Brezilya nin en yuksek dagi Guyana Platosu nda 3 014 m yuksekligindeki Pico da Neblina dir Iklim Catarina Kasirgasi Mart 2004 te Brezilya da karaya ulasti Brezilya nin topraklarinin cogu ekvator ile Yengec Donencesi arasinda yer alir Brezilya topraklarinin 90 i tropik bolgelerde yer alsa da iklim acisindan bir bolgeden digerine onemli farkliliklar vardir Kuzeyden guneye Brezilya nin iklimi yavas yavas tropikal iklimden tropikler ve ekvator arasinda nispeten iliman bir subtropikal iklime Yengec Donencesi nin altinda bulunur donusur Brezilya ekvator tropikal kuru tropikal alpin ve subtropikal olmak uzere toplam bes farkli iklime sahiptir Rio Grande do Sul eyaletinin Canela sehrinde kar Agustos 2013 Ekvator cevresindeki yillik ortalama sicaklik oldukca yuksektir ve ortalama 25 C civarindadir Ancak yazin en sicak gunlerinde Brezilya nin bazi bolgelerinde sicakliklar 40 C ye ulasabilir Guney Brezilya nispeten subtropikal bir iklime sahiptir ve kisin dona maruz kalir Kar yagisi Rio Grande do Sul veya Santa Catarina gibi yuksek daglik alanlarda meydana gelebilir Brezilya da yagis genellikle nispeten yuksektir yilda yaklasik 1000 ila 1500 mm Yagmur daha cok kuzeydeki sicak ve nemli Amazon havzasinda yogunlasiyor ve burada yagis yilda 2000 mm ye ve hatta daha fazlasina ulasabiliyor Bu kadar buyuk bir yillik yagisa ragmen bolge ayni zamanda enlemlere bagli olarak 3 ila 5 ay suren kurak bir mevsime sahiptir Guney Yarimkure de yer aldigi icin Brezilya da mevsimlerin zamani Kuzey Yarimkure deki diger ulkelere gore tam tersidir Burada yaz Aralik tan Nisan a kadar surer ve kis Mayis tan Kasim a kadardir Aslinda ekvatora yakin bolgelerde mevsim farki neredeyse yok denecek kadar azdir sahip yagisli ve kurak mevsim Guneydeki subtropikal iklimde hava dort mevsime ayrilir ilkbahar yaz sonbahar ve kis Brezilya da genellikle Atlantik Okyanusu ndan gelen buyuk firtinalardan muzdariptir Cevre Toco Toucan kusu Brezilya da tipik bir hayvan Brezilya dunyadaki en yuksek biyolojik cesitlilige sahip ulkedir ve diger tum ulkelerden cok daha fazladir Ulke dunyadaki en fazla sayida memeliye sahip toplam amfibi ve kelebek sayisinda ikinci kuslar icin dunyada ucuncu ve surungenler icin dunyada besinci Amazon yagmur ormanlari Brezilya ya ozgu bircok bitki ve hayvan turune ev sahipligi yapmaktadir Bitkiler acisindan Brezilya da 55 000 den fazla tur kesfedilmis olup dunyada ilk sirada yer almaktadir ve bunlarin 30 u Brezilya ya ozgudur Atlantik Ormani bolgesi tropikal subtropikal ve mangrov turleri dahil olmak uzere cok cesitli bitki turlerine ev sahipligi yapmaktadir Pantanal bolgesi nemli bir arazidir ve yaklasik 3500 bitki turune ev sahipligi yaparken Cerrado dunyanin en cesitli savan bolgelerinden biridir Hayvan Brezilya bildirilen turler ile unlu jaguar puma karincayiyen pirana dev piton anakonda ve bircok primat kus ve bocek bunyesinde barindirir Bununla birlikte son yillarda ekonomik gelisme ve asiri nufus artisi Brezilya nin dogal cevresini etkilemekle tehdit etmektedir Hem yasal hem de yasadisi olan kereste ve ekilebilir araziler icin ormansizlasma ulkenin ormanlarinin buyuk bir bolumunu tahrip ediyor ve ciddi cevresel felaketlere neden olmakla tehdit ediyor 2002 den 2006 ya kadar Amazon ormani Avusturya buyuklugunde bir alani kaybetti 2020 yilina kadar Brezilya daki turlerin en az 50 sinin yok olma esiginde olmasi bekleniyor Bu durumla karsi karsiya kalan Brezilya hukumeti cevreyi korumaya yonelik bircok politika yayinladi Ulkenin ormanlarini ve ekosistemlerini korumak icin 2 milyon kilometrekareden fazla Brezilya alaninin yaklasik dortte biri bir alanda bir korunan alan agi kuruldu Bununla birlikte Brezilya da cevre koruma da bircok zorlukla karsi karsiyadir EkonomiSao Paulo da BM amp F Bovespa dunyanin en buyuk 20 borsasindan biriBrezilya dis satim urunleri yuzdesel dagilimiSoya Rondonopolis Mato Grosso Brezilya dunyanin en buyuk ikinci tarim ihracatcisidir Ulke diger tarim urunlerinin yani sira soya misir seker kahve tutun pamuk ve meyve sularinin onemli bir ihracatcisidir Demir madeni Minas Gerais Ulke dunyanin en buyuk 2 demir cevheri ureticisi ve ihracatcisidirKlabin kompleksi Parana Brezilya en buyuk 2 kagit hamuru ureticisi ve 8 en buyuk kagit ureticisidir ve onemli bir kagit hamuru ihracatcisidirSanta Catarina da et endustrisi Ulke dunyanin en buyuk 5 sigir eti tavuk domuz eti ve inek sutu ureticilerinden biridir ve onemli bir et ihracatcisidirBrezilya Rio Grande do Sul daki ayakkabi fabrikasi kaliteli ayakkabi ihracatcisi olarak dunyanin en buyuk 4 ureticisi Birincil sektor tarim ve hayvancilik 2019 da Brezilya nin toplam GSYIH sinin yaklasik 5 inden sorumluydu 2019 da sektor toplam 7 3 milyar R dan 322 milyar R i hareket ettirdi Tarimsal sanayilerin mezbahalar gibi katilimi ve faaliyetin hizmet sektoru yuk tasimaciligi gibi hesaba katilirsa bir butun olarak tarim sanayi Brezilya GSYIH sinin en az 20 sini temsil etmektedir Brezilya dunyanin en buyuk seker kamisi soya kahve portakal guarana acai ve Brezilya findigi ureticisidir misir papaya tutun ananas muz pamuk fasulye hindistan cevizi karpuz ve limon dunyanin en buyuk 5 ureticilerinden biridir kakao kaju avokado mandalina hurma mango guava pirinc sorgum ve domates en buyuk 10 ureticilerinden biridir uzum elma kavun fistik incir seftali sogan palmiye yagi ve dogal kaucuk uretiminde dunyanin en buyuk 15 ureticilerinden biridir Hayvansal protein uretiminde Brezilya bugun dunyanin en buyuk ulkelerinden biridir 2019 da ulke dunyanin en buyuk tavuk eti ihracatcisiydi Brezilya ayni zamanda en buyuk ikinci sigir ureticisiydi dunyanin ucuncu en buyuk sut ureticisi dunyanin dorduncu en buyuk domuz ureticisi ve dunyadaki yedinci en buyuk yumurta ureticisi Madencilik sektorunde Brezilya su urunlerin cikarilmasinda one cikiyor demir cevheri burada ikinci dunya ihracatcisidir bakir altin boksit Dunyanin en buyuk 5 ureticisi manganez dunyadaki en buyuk 5 ureticiden biri kalay dunyanin en buyuk ureticilerinden biri niyobyum konsantre 98 Dunya tarafindan bilinen rezervlerin sayisi ve nikel Degerli taslar acisindan Brezilya dunyanin en buyuk ametist topaz akik ureticisi ve ana turmalin zumrut akuamarin garnet ve opal Ikincil sektorde endustri Brezilya Latin Amerika da endustriyel liderdir 2019 da plastik yiyecek icecek metalurji ve tekstil endustrisini iceren ikincil sektor Brezilya nin ekonomik faaliyetinin 11 ini temsil etti Dunya Bankasi her yil ana uretici ulkeleri listeler toplam uretim degerine gore 2019 listesine gore Brezilya dunyadaki en degerli 13 sektore 173 6 milyar ABD dolari sahiptir Amerika da sadece ABD 2 sira ve Meksika dan 12 sira sonra ikinci sirada yer aliyor Gida endustrisinde 2019 da Brezilya dunyanin en buyuk ikinci islenmis gida ihracatcisi oldu 2016 yilinda ulke dunyanin en buyuk 2 kagit hamuru ureticisi ve 8 kagit ureticisi oldu Ayakkabi endustrisinde 2019 da Brezilya dunya ureticileri arasinda 4 sirada yer aldi 2019 yilinda ulke dunyadaki 8 tasit ureticisi ve 9 celik ureticisi oldu 2018 de Brezilya kimya endustrisi dunyada 8 oldu Tekstil endustrisinde Brezilya 2013 yilinda dunyanin en buyuk 5 ureticisi arasinda yer almasina ragmen dunya ticaretine cok az entegre olmustur Havacilik sektorunde Brezilya da Embraer var Boeing ve Airbus dan sonra dunyanin ucuncu buyuk ucak ureticisidir Ucuncul sektorun ticaret ve hizmetler temsil gucu 2018 de ulkenin GSYIH sinin 75 8 iydi sektoru GSYIH nin 60 indan sorumluydu ve ticaret ise 13 ten sorumluydu Ticaret konaklama ve yemek ulasim iletisim finansal hizmetler gayrimenkul faaliyetleri ve sirketlere saglanan hizmetler kamu idaresi kentsel temizlik kanalizasyon vb Ve egitim sosyal ve saglik hizmetleri gibi diger hizmetler gibi cok cesitli faaliyetleri kapsar diger sektorleri tamamlayici faaliyetlerden olustugu icin arastirma ve gelistirme spor faaliyetleri vb Mikro isletmeler ve kucuk isletmeler ulkenin GSYIH sinin 30 unu temsil ediyor Ticari sektorde ornegin sektorun faaliyetleri icinde GSYIH nin 53 unu temsil ediyorlar 2017 yilinda Brezilya da ticari faaliyetlerde istihdam edilen kisi sayisi 10 2 milyon kisiydi perakende ticarette 74 3 toptan ticarette 17 0 ve tasit parca ve motosiklet ticaretinde 8 7 Ticari isletme sayisi 1 5 milyon magaza sayisi 1 7 milyon oldu Ulkedeki ticari faaliyet net isletme geliri olarak 3 4 trilyon R brut gelir eksi iptaller indirimler ve vergiler gibi kesintiler ve brut katma deger olarak 583 7 milyar R uretti Ticari marj yeniden satistan elde edilen net gelir ile satilan mallarin maliyeti arasindaki farkla tanimlanan 2017 de 765 1 milyar R a ulasti Bu toplamin 56 4 unden perakende ticaret sorumluydu toptan satis 36 ve tasit yedek parca ve motosiklet ticareti 7 6 dir 2017 net faaliyet gelirinde perakende ticaret 45 5 toptan satis 44 6 ve otomotiv sektoru 9 9 oldu Ticari faaliyet gruplari arasinda Hipermarketler ve Supermarketler 12 5 toptan yakit ve madeni yag ticareti 11 3 perakende ve toptan gida urunleri icecek ve tutun ticareti sirasiyla 4 8 ve 8 4 motorlu tasit ticareti 6 1 Bilgi ve iletisim teknolojileri dahil olmak uzere makine cihaz ve ekipman toptan ticareti 3 7 oraninda gerceklesti 2019 da ulkedeki turizm geliri 238 6 milyar R olarak gerceklesti Guneydogu 147 milyar R ile turizm sektorunun gelirinin 61 6 sini temsil ediyordu ve bunun 96 7 milyar R i yalnizca Sao Paulo da bulunuyordu Satislarda ikinci olan Rio de Janeiro 25 5 milyar R elde etti Minas Gerais 19 2 milyar R lik satis sundu Guney 15 9 37 9 milyar R Kuzeydogu ise 12 6 30 milyar R payla katildi Orta Bati 6 9 R 16 5 milyar ve Kuzey 3 0 7 3 milyar R resmi tamamliyor Restoran ve ilgili segmentler 53 3 yolcu tasimaciligi 26 ve konaklama ve ilgili 11 yaklasik 216 milyar R degeriyle turizm satislarinin 90 indan sorumluydu Bugun sektorde 2 9 milyon isci var bunlarin 67 si konaklama ve yemek sektorunde calisiyor Brezilya kuresel toplamin 1 2 si ile 2019 da dunyanin en buyuk 27 ihracatcisi oldu 2019 da Brezilya 225 milyar ABD dolarina yakin ihracat yapti ve 177 milyar ABD dolari ithalat gerceklestirdi Ulkenin ilk on ihrac urunu soya yag demir cevheri seluloz misir sigir eti tavuk soya kepegi seker ve kahvedir Genel olarak uretilen urunlerde ulke yilda 5 8 milyar ABD dolari ihracat gerceklestirdi Ulke ayrica pamuk tutun meyve suyu ayakkabi ucak helikopter araba tasit parcalari altin alkol yari mamul demir ihrac ediyor Enerji Parana eyaletindeki Itaipu Baraji da ruzgar enerjisi uretimi de Rio de Janeiro Brezilya hukumeti ithal petrole bagimliligi azaltmak icin iddiali bir program baslatti Ithalat daha once ulkenin petrol ihtiyacinin 70 inden fazlasini olusturuyordu ancak Brezilya 2006 2007 de petrolden kendi kendine yeterli hale geldi Brezilya 2 8 milyon varil gun ile 2019 yilinda dunyanin en buyuk 10 petrol ureticisi oldu Uretim ulkenin talebini karsilamayi basarir 2020 nin basinda Petrol ve dogalgaz uretiminde ulke ilk kez gunde 4 milyon varil petrol esdegerini asti Bu yil Ocak ayinda gunde 3 168 milyon varil petrol ve 138 753 milyon metrekup dogalgaz cikarildi Brezilya hidroelektrik enerji konusunda dunyadaki baslica ureticilerden biridir 2019 da Brezilya 98 581 MW kurulu guce sahip 217 hidroelektrik santraline sahipti bu ulkenin enerji uretiminin 60 16 si Toplam elektrik uretiminde 2019 da Brezilya 170 000 megawatt kurulu kapasiteye ulasti 75 ten fazlasi yenilenebilir kaynaklardan cogunluk hidroelektrik 2013 yilinda Guneydogu Bolgesi ulkenin ana enerji tuketen bolgesi olan Ulusal Entegre Sistemin SIN yukunun yaklasik 50 sini kullandi Bolgenin kurulu elektrik uretim kapasitesi yaklasik 42 500 MW idi ve bu Brezilya nin uretim kapasitesinin yaklasik ucte birini temsil ediyordu Hidroelektrik uretimi bolgenin kurulu kapasitesinin 58 ini temsil ederken kalan 42 temelde termoelektrik nesline karsilik geliyordu Sao Paulo bu kapasitenin 40 ini olusturuyordu Minas Gerais yaklasik 25 Rio de Janeiro 13 3 ve Espirito Santo geri kalanini olusturdu Guney Bolgesi Cin de Uc Bogaz Baraji nin acilisina kadar birkac yildir dunyanin en buyuk hidroelektrik santrali olan Itaipu Baraji nin sahibidir Dunyanin en buyuk ikinci hidroelektrik isletmesi olmaya devam ediyor Brezilya Paraguay ile Itaipu Fabrikasinin ortak sahibidir Baraj ulkeler arasindaki sinirda bulunan Parana Nehri uzerinde yer almaktadir Her biri 700 MW olan 20 uretim unitesi icin 14 GW kurulu uretim kapasitesine sahiptir Kuzey Bolgesi ulusal enerjinin cogunu ureten ve gibi buyuk hidroelektrik santrallerine sahiptir Brezilya nin hidroelektrik potansiyeli henuz tam olarak degerlendirilmedi bu nedenle ulke hala kendi topraklarinda birkac yenilenebilir enerji santrali insa etme kapasitesine sahip Eylul 2020 itibariyla ONS ye gore ruzgar enerjisinin toplam kurulu kapasitesi 16 3 GW ortalama kapasite faktoru ise 58 idi Dunya ortalama ruzgar uretim kapasitesi faktorleri 24 7 iken Kuzey Brezilya da ozellikle bazi ruzgar ciftliklerinin 60 in uzerinde ortalama kapasite faktorleriyle rekor kirdigi Bahia Eyaleti nde Kuzeydogu Bolgesi ndeki ortalama kapasite faktoru kiyida 45 ve ic kesimde 49 dur 2019 da ruzgar enerjisi ulkede uretilen enerjinin 9 unu temsil ediyordu 2019 yilinda ulkenin yaklasik 522 GW bu yalnizca karada ruzgar enerjisi uretim potansiyeline sahip oldugu ve ulkenin mevcut talebinin uc katini karsilamaya yetecek enerjiye sahip oldugu tahmin ediliyordu Nukleer enerji Brezilya nin elektriginin yaklasik 4 unu olusturuyor Nukleer enerji uretim tekeli sirketinin tamamina sahip oldugu bir yan kurulus olan ya aittir Nukleer enerji de iki reaktor tarafindan uretilmektedir Praia de Itaorna da Rio de Janeiro da Merkezi Nukleer Almirante Alvaro Alberto da CNAAA yer almaktadir 1982 yilinda elektrik sebekesine baglanan 657 MW kapasiteli Angra I ve 2000 yilinda bagli 1 350 MW kapasiteli Angra II olmak uzere iki basincli su reaktoru nden olusur Ucuncu bir reaktor Angra III 1 350 MW uretim ongorulen tesisin bitirilmesi planlaniyor Eylul 2020 itibariyla ONS ye gore fotovoltaik gunes enerjisinin toplam kurulu gucu 6 9 GW ortalama kapasite faktoru 23 tur En cok isinlanan Brezilya eyaletlerinden bazilari gercekten de dunya isinlama seviyesi kayitlarina sahip olan MG Minas Gerais BA Bahia ve GO Goias dir 2019 da gunes enerjisi ulkede uretilen enerjinin 1 27 sini temsil ediyordu Demografi1961 2003 doneminde Brezilya nin nufus artisi grafigi 1532 den sonra Brezilya da Portekiz yerlesimleri ortaya cikmaya basladi 1822 deki bagimsizliga kadar bu ulkede somurge politikasini basariyla uygulayan tek Avrupalilar Portekizliler olarak kaldi ve Brezilya kulturu esas olarak Portekiz kulturune dayaniyor Diger Avrupa ulkeleri de somurge doneminde Brezilya da bir miktar varlik gosterdi Hollandalilar ve Fransizlar on yedinci yuzyilda Brezilya yi somurgelestirmeye calistilar ancak varliklari yalnizca birkac on yil surdu Yerli Brezilya Kizilderilileri yaklasik 3 5 milyon kisi Portekizliler tarafindan buyuk olcude yok edildi veya asimile edildi Brezilya nin somurgelestirilmesinin baslangicindan itibaren Portekizliler ve yerli Brezilyalilar arasinda karisik irk evlilikleri yayginlasti Bugun Brezilya ulke nufusunun 1 inden daha az olan yaklasik 700 000 yerli insana sahiptir Brezilya da ayrica cok sayida siyah var kolelestirilmis Afrikalilarin torunlari on altinci yuzyildan on dokuzuncu yuzyila kadar tutuklandi 1850 de kole ticaretinin sonuna kadar 3 milyondan fazla Afrikali satildi ve Brezilya ya getirildi Bunlar cogunlukla Angola Nijerya Benin Togo Gana Fildisi Sahili ve Sao Tome ve Principe den alindi Bu Afrikalilar daha sonra Portekizlilerle ciftleserek Brezilya nin karma nufusunun onemli bir bolumunu olusturdular Santa Catarina eyaletinin Alman gocmenlerce kurulan Blumenau sehrinde Oktoberfest 2011 On dokuzuncu yuzyilin basinda Brezilya hukumeti Avrupalilari eski kolelerin emegini degistirmek icin buraya goc etmeye tesvik etti Brezilya ya yerlesen ilk Portekizli olmayan gocmenler 1824 te Almanlardi 1869 da ilk Polonyalilar Brezilya ya geldi Bununla birlikte Avrupalilarin ulkeye en guclu gocu ancak Italya Portekiz ve Ispanya dan gelen gocmenlerin keskin bir sekilde arttigi 1875 ten sonra basladi 1870 1953 doneminde Brezilya yaklasik 1 550 000 Italyan 1 470 000 Portekizli olmak uzere 5 5 milyondan fazla gocmeni cekti 650 000 Ispanyol 210 000 Alman 190 000 Japon 120 000 Polonyali ve diger bircok ulkeden 650 000 Bu rakamlar gerceklerden uzak olabilir cunku eslik eden esler dahil degil ve cok sayida yasadisi gocmen vatandasliklarini gizlemek icin ismini degistiriyor Brezilya toplam 25 milyon ile dunyanin en fazla Italyan vatandasina ev sahipligi yapiyor Brezilya ayrica yaklasik 8 milyon insanla dunyanin en buyuk Lubnan topluluguna ev sahipligi yapiyor Yirminci yuzyildan baslayarak Brezilya cok sayida Asyali yi da aldi Koreliler Cinliler Tayvanlilar ve Japonlar Japonlar Brezilya daki en buyuk Asyali azinliktir ve Japon Brezilyalilar 1 6 milyon insanla Japonya disindaki en buyuk Japon toplulugudur Brezilya nin nufusu esas olarak kiyi boyunca yogunlasmistir ic nufus yogunlugu oldukca dusuktur Guney eyaletlerinin nufusu cogunlukla beyaz Avrupa kokenliyken kuzey ve kuzeydogudaki nufusun cogunlugu karisik irklardan Amerikan Kizilderilileri Afrikalilar Avrupalilar olusuyor Irk ve etnisite 21 Gocmenler Festivalinde Litvanya asilli Brezilyali bir kadin Bugun Brezilyalilarin soyu oldukca cesitlidir Amerikan Kizilderilileri ozellikle Tupi ve Guarani Avrupalilar ozellikle Portekizli Italyan Alman ve Ispanyol ve Afrikalilar Cogunlukla Bantu ve Yoruba ile bazi Asyali cogunlukla Japon Lubnanli ve Suriyeli Arap azinliklar var Nufusunun cogunlugu Avrupa kokenli olan Guney Brezilya da Brezilya nin guneydogu ve ortabati bolgelerinde beyazlarin sayisi Afrikalilarin ve diger karisik Brezilyalilarin sayisina esittir Kuzeydogu Brezilya Portekiz ve Afrika kokenli nufusun cogunluguna sahipken kuzey Brezilya ulkedeki en fazla sayida Amerikan Kizilderili soyundan gelene sahiptir Guzellik yarismasi galibi Japon asilli Brezilyali Nathalia Tanaka Brezilya nin 1988 Anayasasi nda irk ayrimciligi hapis cezasi gerektiren ciddi bir suctur Bu kanun siki bir sekilde uygulanmaktadir 90 milyondan fazla Brezilyali yabanci goc dalgalarinin soyundan geliyor Insanlarin pek cogu Iberyalilar Italyanlar ve Almanlarin soyundan olup Orta Avrupa nin cesitli yerlerinden gocmus insanlarin soyundan gelenler de var Azinliklar arasinda Slavlar cogunlukla Polonyalilar Ukraynalilar ve Ruslar bulunmaktadir Daha kucuk gruplar arasinda Ermeniler Finler Fransizlar Yunanlar Macarlar Romenler Ingilizler ve Irlandalilar bulunmaktadir Azinlik gruplari arasinda 200 000 kisi var Yahudiler cogunlukla Askenaz Brezilyali gocmenler asagidaki yapiya sahiptir 79 milyon Afrikali ve cok irkli insan Dogu Akdeniz de cogunlukla Suriye ve Lubnan dan 13 milyon Arap 1 6 milyon Asyali cogunlukla Japonya danDil Portekizce Brezilya da resmi dildir Tum nufus bu dili konusur ve okullarda medyada is dunyasinda ve tum idari amaclarla kullanilan tek dil oldugu aciktir Ayrica Brezilya Amerika da Portekizce konusulan tek ulkedir ve dili kendine ozgu kilar Brezilya Portekizcesi Avrupa yerel dilinden bagimsiz olarak gelismistir ve on altinci yuzyilda var olan ve genellikle Camoes dili olarak anilan orijinal Portekizceden daha az fonetik degisiklige ugramistir bugun Portekiz de konusulan dilden ziyade su anda guney Brezilya nin Portekizce diline benzer Brezilya Portekizcesi Amerikan Kizilderili dilleri ve Afrika dilleri uzerinde buyuk bir etkiye sahiptir Genel olarak konusursak herhangi bir varyantin konusmacilari digerini anlayabilir ancak bunlar Portekiz lehceleri ton kelime hazinesi ve yazim acisindan bircok buyuk farkliliklara sahiptir Bircok yerli dil basta kuzey Brezilya olmak uzere yerli topluluklarda gunluk olarak konusulmaktadir Bu topluluklarin bircogunun Portekizce ile duzenli temasi olmasina ragmen simdi ana dillerin ogretimi tesvik edilmektedir Guney Brezilya nin ciftci topluluklarinda genellikle iki dilli olan gocmenlerin torunlari tarafindan baska birkac dil konusulur En cok konusulan diger diller ise Almanca ve Italyanca dir Kentinde Sao Paulo bulabilirsiniz Japon konusan topluluklar gibi Liberdade de Ingilizce lisansustu okullarin mufredatinin bir parcasidir ancak cok az Brezilyali dilde gercekten akicidir Portekizce konusanlarin cogu ayni Latin ailesinin iki dili arasindaki benzerlikler nedeniyle Ispanyolca yi bir dereceye kadar anlayabilir Egitim ve saglik Curitiba sehrinde bulunan Parana Universitesi Brezilya Anayasasi ve 1996 da yururluge giren Brezilya Egitim Yasasi federal hukumeti eyaleti federal bolgeyi ve belediyeleri kendi egitim sistemlerini yonetme ve yonetme konusunda tanimlar Her egitim sistemi kendi operasyonlarini yapisini ve mali kaynaklarini surdurmekten sorumludur Brezilya nin yeni anayasasi ayrica eyalet ve belediye vergilerinin 25 ini ve egitim icin federal vergilerin 18 ini ongormektedir Brezilya da ozel okul sistemi devlet okulu sisteminin eksikliklerini tamamlamak icin kurulmustur 2011 de Brezilya daki okuryazarlik orani 90 4 e ulasti bu da ulkede 13 milyon insanin Brezilya nufusunun 9 6 si hala okuma yazma bilmedigi anlamina geliyor Islevsel cehalet nufusun 21 6 sina ulasti Okuma yazma bilmeyenlerin orani Kuzeydogu da en yuksek bu bolgenin nufusunun 19 9 u okuma yazma bilmiyor UNESCO ya gore Brezilya egitimi ozellikle devlet okulu sisteminde hala yetersiz ve dusuk kaliteli Brezilya da yuksek ogretim universiteleri ve meslek okullarini icerir Saglik sistemi hukumetin tum seviyeleri tarafindan yurutulur ve saglanirken ozel saglik sistemi de eksiksizlik icin kurulmustur Brezilya daki saglik sistemi ozellikle yoksul eyaletlerde tam olarak gelismemistir ve hala bircok eksiklik bulunmaktadir Brezilya sagligiyla ilgili temel sorunlar nispeten yuksek bebek cocuk ve anne olum oranlaridir Ornegin 2008 de Brezilya da bebek olum hizi 26 67 1000 bebekti Brezilya daki diger onemli olum nedenleri arasinda bulasici ve bulasici olmayan hastaliklar trafik kazalari siddet ve intihar yer aliyor HIV AIDS kurbanlari Brezilya halkinin sagligini tehdit eden hastaliklarin basinda gelmektedir UlasimBrezilya da karayolu sistemi bolunmus otoyollar kirmiziyla vurgulanmis Brezilya daki baslica havaalanlari arasindaki yolcu akisi 2001 Sao Paulo eyaletinin Americana sehrinde SP 304 otoyolu Brezilya da ulasim temelde bolgede en gelismis olan karayolu modunda yapilir Ayrica limanlar ve havaalanlari icin onemli bir altyapi vardir Demiryolu ve akarsu sektoru potansiyeli olmasina ragmen genellikle ikincil bir sekilde ele alinir Brezilya da 1 7 milyon kilometreden fazla yol var bunun 215 000 km si asfalt ve yaklasik 14 000 km si yinelenen yollar Ulkedeki en onemli iki karayolu ve dir And Daglari Amazon Nehri ve Amazon Ormanlari nedeniyle kitalararasi veya biyoksijenli yollarin uygulanmasinda her zaman zorluklar olmustur Pratikte var olan tek yol Brezilya yi Arjantin de Buenos Aires e ve daha sonra Sili deki Santiago ya baglayan yoldu Ancak son yillarda ulkelerin ortak cabasiyla Brezilya Peru rotasi ve Brezilya Paraguay kuzey Arjantin ve kuzey Sili arasinda yeni bir otoyol gibi yeni rotalar ortaya cikmaya basladi Brezilya da 2 000 den fazla havaalani var Ulke Amerika Birlesik Devletleri nin ardindan dunyanin en buyuk ikinci havaalani sayisina sahiptir Sao Paulo nun Metropolitan Bolgesi nde bulunan Sao Paulo Uluslararasi Havaalani ulkenin en buyuk ve en yogun havalimanidir havaalani Sao Paulo yu dunyadaki hemen hemen tum buyuk sehirlere baglar Brezilya da ve digerleri arasinda 2017 de Guney Amerika daki en yogun 10 havaalani Sao Paulo Guarulhos Brezilya Bogota Kolombiya Sao Paulo Congonhas Brezilya Santiago Sili Lima Peru Brasilia Brezilya Rio Ocak Brezilya Buenos Aires Aeroparque Arjantin Buenos Aires Ezeiza Arjantin ve Minas Gerais Brezilya Liman hakkinda Brezilya Guney Amerika daki ve Guney Amerika daki en aktif 15 liman sunlardir Santos Limani Brezilya Bahia de Cartagena Limani Kolombiya Callao Peru Guayaquil Ekvador Buenos Aires Arjantin San Antonio Sili Buenaventura Kolombiya Itajai Brezilya Valparaiso Sili Montevideo Uruguay Paranagua Brezilya Rio Grande Brezilya Sao Francisco do Sul Brezilya Manaus Brezilya ve Coronel Sili Brezilya demiryolu agi yaklasik 30 000 kilometre uzunlugundadir Temelde mineralleri tasimak icin kullanilir Baslica iki Brezilya su yolu one cikiyor 2 400 km uzunlugunda 1 600 Parana Nehri uzerinde ve 800 km Tiete Nehri uzerinde Mato Grosso Mato Grosso eyaletlerindeki tarimsal uretimi kurutuyor do Sul Goias ve Rondonia Tocantins ve Minas Gerais in bir parcasi ve iki bolumu vardir Tabatinga dan Manaus a uzanan yaklasik 1600 km lik Solimoes ve Manaus tan Belem e 1650 km uzunlugunda Amazon ovasindan neredeyse tum yolcu tasimaciligi Belem ve Manaus bolgesel merkezlere giden tum kargo tasimaciligina ek olarak hemen hemen tum kargo tasimaciligi bu su yolu ile yapilmaktadir Brezilya da bu ulasim hala yeterince kullanilmamaktadir ekonomik acidan su yollarinin en onemli bolumleri ulkenin Guneydogu ve Guneyinde yer almaktadir Tam kullanimi ayni zamanda kilitlerin yapimina buyuk taramalara ve ozellikle intermodal entegrasyona izin veren baglanti noktalarina baglidir Sosyal sorunlarZengin ve fakir arasindaki ucurum Recife deki fakir insanlar Bol kaynaklara ve guclu bir ekonomiye sahip buyuk bir ulke olmasina ragmen Brezilya da hala yoksulluk sinirinin altinda yasayan 22 milyondan fazla insan var Oldukca kotu durumda yasayanlar gelirleri temel ihtiyaclara yetmeyenler dahil olmak uzere bu sayi 53 milyondan fazla kisiye nufusun yaklasik 30 u ulasabilir Bu endise verici bir sorun ve Gini katsayisina gore dunyanin en iyisi olarak kabul edilen ulkenin ekonomik esitsizligine katkida bulunuyor Brezilya da yoksulluk cok sayida gecekondu mahallesi favela tarafindan temsil edilmektedir bunlarin cogu kentsel alanlarda ve ekonomik kalkinmanin ve toplumun cok az oldugu uzak bolgelerde bulunmaktadir Cunku kronik sorunlarindan Kuzeydogu bolgesi ugrar ait yari kurak iklim milyonlarca insanin hayatini etkileyen sik kuraklik ile ic bolgelerde Durumu hafifletmek icin en son girisim eski cumhurbaskani Luiz Inacio Lula da Silva tarafindan denendi Acligi ortadan kaldirmak Fome Zero ve daha once tanitilan adil dagitim programlari icin finansmani artirmak icin bir program onerdi ancak bunlarin gercek etkinlikleri hakkinda cok fazla tartisma var Son 12 yilda Brezilya nin vergi orani ulusal GSYIH nin 28 inden 37 sine her yil istikrarli bir sekilde artti Bununla birlikte halkin gozunde federal ve eyalet hukumetleri veya yerel yonetimler tarafindan kamu sektorunde yapilan iyilestirmeler yeterli olmamistir bazi durumlarda bir gelisme olmamistir Insanlar bu durumun iki ana nedeninin olduguna inaniyor Devlet borclarinda yuksek faiz oranlari Yaygin yolsuzluk Ulkede askeri yonetimin sona ermesinden ve basin ozgurlugunun yeniden tesis edilmesinden bu yana yurutme yasama ve yargi organlarinin katilimiyla skandallar devam etti Rusvet zimmete para gecirme kara para aklama ve banka magdurlari isimsiz olarak sistem oldu Yaklasik 13 milyon Brezilyali resmen okuma yazma bilmiyor Suc Gectigimiz on yillar boyunca Brezilya genelinde suc bir sorun haline geldi Brezilya daki cinayet orani ABD dekinden dort kat daha fazla ve cogu suc tespit edilmiyor Cogu kaynaga gore Brezilya cinayet ve soygun sayisi gibi cok yuksek oranda siddet iceren suclara sahiptir Brezilya nin cinayet orani UNODC istatistiklerine gore 100 000 de 20 30 dur Brezilya yi dunyadaki en yuksek cinayet oranlarina sahip ilk 20 ulke arasina yerlestirmektedir Son zamanlarda Brezilya daki cinayet orani nispeten yuksek bir seviyede sabit kaldi Sokak suclari ozellikle geceleri yerel yetkililer icin bas agrisi olurken kirsal alanlarda yol kenari soygunlari yaygindir Brezilya dunya capinda buyuk bir kokain ithalatcisi olmasinin yani sira ulusotesi uyusturucu kacakciligi halkasinin onemli bir parcasidir Suclular tarafindan kullanilan silah ve marihuana cogunlukla yurt icinde uretilmektedir Rio de Janeiro ulkedeki en kotu suc durumuna sahip olarak kabul ediliyor Gecekondularda polis ve suclular ya da suc ceteleri arasindaki silahli catismalar tipki bir sehir gerilla savasina benzer sekilde cok tanidik hale geldi Sehir yetkililerinin gecekondularin ic kisimlari uzerinde cok az kontrolu var bu da onlari uyusturucu kacakcilari icin bir siginak haline getiriyor hatta bazilari hapse atildi ama hala halkayi yonetiyor Hatta aksam 10 dan sabah 6 ya kadar izin veren bir yasa bile var geceleri saldiriya ugrama veya kacirilma riskinin yuksek olmasi nedeniyle suruculerin trafik isiklarinda durmamalarina izin veriliyor KulturCesitli etkiler Espirito Santo eyaletinin baskenti Vitoria da Carlos Gomes Tiyatrosu Brezilya kulturu Portekiz Imparatorlugu yla olan guclu baglarindan dolayi turemistir Portekizliler Brezilyalilara Portekizceyi Roma Katolikligini Manueline mimari tarzini tanitmislardir Ancak Brezilya kulturu Afrika Kizilderili Portekiz disindaki Avrupa ulkelerinin kulturleri ve geleneklerinden de fazlaca etkilenmistir Brezilya kulturunun bazi yonleri 19 ve 20 yuzyillarda Brezilya nin guney ve guneydogu bolumlerinde buyuk bir nufusa ulasan ve diger Avrupali gocmenlerden ayrica Japon Yahudi ve Arap gocmenlerden etkilenmistir Yerli Kizilderililer Brezilya nin dilini ve mutfagini Afrikalilar ise dilini mutfagini dansini ve dinini etkilemistir Edebiyat Machado de Assis 19 yuzyilin unlu Brezilyali yazari Brezilya hakkinda yazilan ilk belgelerden biri Pero Vaz de Caminha nin Brezilya yi kesfeden kasif Pedro Alvares Cabral in gemisindeki katip Portekiz Krali I Manuel e yazdigi bir mektuptu Portekiz dili Brezilya edebiyati uzerinde en onemli etkiye sahip olmustur Somurge doneminde Brezilya daki yazarlar bu ulkede yasanan hayata ve olaylara yansiyan destan siir ve oyunlardan olusan bircok edebi eser urettiler Bu donemin en unlu yazarlarindan biri bir Cizvit rahibi olan baba Antonio Vieira dir Barok tarzi eserlerle 1822 de Brezilya bagimsizligini kazandi ve ardindan ulke literaturunde yeni degisiklikler oldu Romantizm Aborijinler ve siyahlar hakkinda edebi eserlerle birlikte sosyal meseleleri daha cok yansitma ve bunlarla ilgilenme ile ortaya cikti Tipik olarak yazarlar Goncalves Dias ve Jose de Alencar Brezilya nin yerli halki hakkinda bircok eser yazdi veya yazar Antonio Castro Alves siyah kolelerin sefaletleri hakkinda yazdi On dokuzuncu yuzyilda romantizm giderek geriler ve gercekcilik eserleri birakti Nesir daha cok kullanilir Naturalizmin etkisiyle bu donemin edebi eserleri bircok yonu ve toplumsal siniflari yansitmistir Bu donemin en buyuk iki yazari Machado de Assis ve Euclides da Cunha dir Yirminci yuzyil Brezilya edebiyatinda Mario de Andrade Jorge Amado gibi isimlerle modernizm ve postmodernizmin gelisimine tanik oldu Mimari Sao Paulo nun Mooca mahallesinde 1900 lerin basinda Italyan gocmenler tarafindan insa edilen evler bugun hala bircok kisiye ev sahipligi yapiyor Brezilya mimarisi Avrupa dan ozellikle de Portekiz den etkilenmistir Pedro Alvares Cabral in 1500 yilinda Brezilya ya ayak bastigi zamana kadar uzanan 500 yillik bir gecmise sahiptir Portekiz somurge mimarisi Brezilya ya giden ilk mimari dalgaydi Bu daha sonraki yuzyillardaki tum Brezilya mimarisinin temelini olusturur 19 yuzyilda Brezilya Imparatorlugu doneminde ulke Avrupa daki egilimleri takip ederek Neoklasik ve Neogotik mimariyi benimsemistir Ardindan 20 yuzyilda ozellikle Brasilia da Brezilya Modernist mimariyi denedi Porto Alegre nin Tres Figueiras mahallesinde apartmanlar Brezilya nin somurge mimarisi Brezilya nin Portekizliler tarafindan ilk kez kesfedildigi fethedildigi ve yerlesildigi 16 yuzyilin baslarina dayanmaktadir Portekizliler Brezilya yi somurgelestirmek amaciyla Avrupa dan asina olduklari mimariyi insa etmislerdir Brezilya sehirlerinde ve kirsalinda kiliseler evler ve kaleler de dahil olmak uzere sivil mimariyi iceren Portekiz somurge mimarisini insa ettiler 19 yuzyil boyunca Brezilya mimarisi Neoklasik ve Neogotik mimari gibi daha fazla Avrupa tarzinin Brezilya ya girisine tanik oldu Bu tarzlar genellikle Brezilya nin kendi mirasindan gelen etkilerle harmanlanarak Brezilya mimarisinin essiz bir formunu ortaya cikarmistir Portekizli gocmenlerin yani sira 19 yuzyildan itibaren ulkeye yerlesen ozellikle Italyan ve Alman gocmenlerin etkisi ulke mimarisini sekillendirmistir 20 yuzyilda modern Brezilya mimarisi buyuk ilerleme kaydetti Oscar Niemeyer Brezilya nin en unlu mimarlarindan biridir Baskent Brasilia da bircok buyuk projeden sorumluydu ve sehir UNESCO tarafindan Dunya Kultur Mirasi Alani olarak kabul edildi Din Rio de Janeiro daki unlu Kurtarici Isa heykeli Brezilya da baskin din Roma Katolikligidir Ulke ayni zamanda dunyanin en buyuk Katolik topluluguna da ev sahipligi yapiyor Ayrica Protestan inananlarin sayisi da artiyor Islam ilk olarak siyah koleler tarafindan benimsenmis olsa da bugun Brezilya daki en buyuk Musluman topluluk Brezilyali Araplardir Brezilya denizasiri Japon topluluklarinin yogun yogunlugu nedeniyle Latin Amerika daki en buyuk Budist topluluga da ev sahipligi yapiyor Ayrica Brezilya da Afrika kokenli siyahlarin geleneksel dinleri vardir Brezilyalilarin dini yapisi asagidaki gibidir bir IBGE arastirmasina gore Nufusun 64 6 si Katolik tir Nufusun 22 2 si Protestan dir Nufusun 8 0 i kendilerini agnostik veya ateist olarak gormektedir Nufusun 2 0 i psisiktir Nufusun 2 7 si diger dinlere mensuptur Bu dinlerden bazilari Mormon 227 000 kisi Yehova nin Sahitleri 1 393 000 kisi Budizm 244 000 kisi Yahudilik 107 000 kisi ve Islam 35 000 kisi Nufusun 0 3 u Candomble Macumba ve Umbanda gibi geleneksel Afrika dinlerini takip ediyor 0 1 i bilmiyor Katoliklik Candomble ve geleneksel Afrika dinlerinin bir karisimi gibi karisik dinlerin bazi taraftarlari da var Spor Futbol ulkedeki en populer spordur Futbol Brezilya da en populer spordur 2012 itibariyla milli futbol takimi bes kez Dunya Kupasi sampiyonu oldu 1958 1962 1970 1994 ve 2002 ve bu kadar cok sampiyonluga sahip tek takimdi En unlu Brezilyali futbolcular arasinda tum zamanlarin en iyi futbolcusu secilen Pele Zico Romario ve Ronaldo vardir Ulkede basketbol futsal voleybol motor sporlari ve dovus sanatlari da oldukca populerdir Daha az uygulanmis olmasina ragmen tenis hentbol yuzme ve jimnastik son yillarda Brezilya da bircok takipci buldu Unlu sporlarin bazi cesitleri Brezilya da ortaya cikti Plaj futbolu ve futsal Futsal futboldaki degisikliklerden kaynaklandi Dovus sanatlarinda Brezilyalilar Capoeira ve Brezilya Jiujitsusunu gelistirdi Brezilyali suruculer Emerson Fittipaldi 1972 ve 1974 Nelson Piquet 1981 1983 ve 1987 ve Ayrton Senna 1988 1990 ve 1991 Formula dunya sampiyonlugu kazandilar Brezilya buyuk olcekli uluslararasi spor etkinliklerine ev sahipligi yapma gelenegine sahiptir Ulke 1950 FIFA Dunya Kupasi na ev sahipligi yapti ve 2014 FIFA Dunya Kupasi na ev sahipligi yapmak uzere secildi Sao Paulo 1963 Pan Amerikan Oyunlarina ev sahipligi yapti ve Rio de Janeiro 2007 Pan Amerikan Oyunlarina ev sahipligi yapti 2016 Yaz Olimpiyatlarina da ev sahipligi yapan Brezilya Copa America da 6 kez ev sahibi olmustur 1919 1922 1949 1989 2019 ve 2021 de Copa America da ev sahibi olan Brezilya Copa America da en fazla ev sahibi secilen ulkeler siralamasinda 4 sirada yer aliyor TurizmFlorianopolis ulkenin en cok ziyaret edilen ikinci sehri Rio Grande do Sul daki Brezilya da ic turizm icin en cok ragbet goren yerlerden biridir Turizm su anda Brezilya da buyuyen bir sektordur Uluslararasi turistlerin bos zaman gezilerinde en cok ziyaret ettigi 10 sehir sirasiyla su sekilde Rio de Janeiro Florianopolis Foz do Iguacu Sao Paulo Salvador Balneario Camboriu ve Paraty Mato Grosso do Sul daki Bonito Brezilya nin ekoturizm baskenti olarak kabul edilir Minas Gerais deki Ouro Preto guclu bir tarihi turizme sahiptir ve bir Dunya Mirasi Alanidir Ulke ayrica Santa Catarina da Latin Amerika nin en buyuk eglence parki olan e sahiptir Brezilya turizmde bircok avantaja sahiptir ve Brezilya daki her bolgenin kendine ozgu manzaralari ve ozellikleri vardir Brezilya nin kuzey bolgesi Amazon daglarinin bozulmamis dogal manzarasiyla unludur ve ekoturizm alaninda bir avantaja sahiptir Brezilya nin kuzeydogu bolgesi plajlari ve kum tepeleriyle unludur Ulkenin merkezinde yer alan Brezilya nin baskenti Brasilia da dahil olmak uzere Ortabati bolgesi bircok guzel ve gorkemli milli parka sahiptir Guneydogu iki buyuk sehri ile Brezilya nin en yogun nufuslu bolgesidir Rio de Janeiro nun guzel kumsallari dev bir Kurtarici Isa heykeli ve coskulu bir Karnavali vardir Sao Paulo ise kentsel bir bolgedir hareketli ve zengin bir kasabadir Brezilya nin serin iklimlere sahip guney eyaletleri Avrupali gocmenlerin Alman ve Italyan mimarisiyle eski Avrupa kimligiyle doludur 2015 te Brezilya 6 36 milyon turist cekmis ve Latin Amerika da Meksika dan sonra ikinci sirada yer almistir Brezilya agirlikli olarak Arjantin Amerika ve Portekiz den gelen ziyaretcilerle Amerika Kitasi ndaki en cekici dorduncu turizm merkezidir Brezilya da turizmden elde edilen yillik gelirin 4 milyar real oldugu tahmin ediliyor ve insanlar icin yaklasik 678 000 yeni is yaratilmasina katkida bulunuyor Uluslararasi siralamalarNufus acisindan dunyada 7 sirada Bkz Nufusa gore ulke listesi Yuzolcumune gore dunyada 5 sirada Bkz Yuzolcumlerine gore ulkeler listesi Insani Gelisme Endeksi nde 87 191 ulke arasinda yer aldi Bkz Insani Gelisme Endeksi Sirasina gore Ulkeler Listesi GSYIH acisindan dunyada 10 sirada Uluslararasi Para Fonu na gore Ekonomik ozgurluk acisindan 157 ulke arasinda 111 sirada yer almaktadir nde 70 163 ulke arasinda yer aldi Sao Paulo ulkenin baslica sanayi merkezlerinden biridir Guney Amerika nin en buyuk kentidir Parana eyaletinin baskenti Curitiba Brezilya nin bes zengin sehrinden biridir Guney Brezilya nin gayri resmi semboludur Itaipu Baraji Itaipu Hidroelektrik Santrali Parana Paraguay ve Brezilya hukumetleri tarafindan ortaklasa yaptirilan dunyanin en buyuk hidroelektrik santrallerinden biri ndan biridir Kurtarici Isa heykeli Rio de Janeiro 7 Temmuz 2007 tarihinde Dunyanin Yeni Yedi Harikasi ndan biri olarak secilmistir Idari bolumlerAtlas Okyanusu Buyuk Okyanus Kuzey Kuzeydogu Merkez Bati Guneydogu Guney Acre Amazonas Para Roraima Amapa Rondonia Tocantins Maranhao Bahia Piaui Ceara Rio Grande do Norte Paraiba Pernambuco Alagoas Sergipe Mato Grosso Mato Grosso do Sul Federal Bolge Goias Minas Gerais Sao Paulo Rio de Janeiro Espirito Santo Parana Santa Catarina Rio Grande do Sul Arjantin Bolivya Sili Kolombiya Fransiz Guyanasi Guyana Paraguay Peru Surinam Uruguay Venezuela Bolgeler Brezilya topraklari bes ayri bolgeye ayrilmistir Kuzey Kuzeydogu Ortabati Guneydogu ve Guney Kuzey bolgesi Brezilya topraklarinin 45 27 sini kaplar ancak en dusuk nufusa sahip bolgedir Kuzey bolgesi dusuk bir sanayilesme ve gelisme duzeyine sahiptir gumruksuz bir sanayi parkina sahip Manaus haric Bircok yemyesil tropik yagmur ormanina ev sahipligi yapar ve cok sayida Kizilderili ye ev sahipligi yapar Kuzeydogu bolgesi Brezilya nufusunun ucte birini olusturuyor Bolge Portekiz somurge etkileri Afrika kulturu ve Aborjin kulturu dahil olmak uzere kulturel olarak cesitlidir Ayni zamanda Brezilya nin en fakir bolgesidir Kuzeydogu bolgesi uzun bir kurak mevsime ve bircok unlu guzel kumsala sahiptir Midwest Brezilya nin en buyuk ikinci bolgesidir ancak nufus yogunlugu dusuktur Brezilya nin baskenti bu bolgedeki Brasilia sehri Dunyanin en buyuk Pantanal Batakligi na ve kuzeybatidaki Amazon yagmur ormanlarinin bir kismina ev sahipligi yapiyor Iklim acisindan bu bolgenin iki farkli mevsimi vardir yagisli mevsim Ekim Nisan arasi ve kurak mevsim Mayis Eylul arasi Burasi ayni zamanda ulkenin en onemli tarim bolgesidir Brezilya nin baskenti Brasilia bu bolgede yer alir diger buyuk sehirler sunlardir Goiana Campo Grande ve Cuiaba Guneydogu bolgesi ulkedeki en yogun nufuslu ve kaynak acisindan zengin bolgedir Bu bolgenin nufusu tek basina diger Guney Amerika ulkelerinden daha fazladir Brezilya nin en buyuk sehirlerinden ikisine ev sahipligi yapmaktadir Rio de Janeiro ve Sao Paulo Ulkenin ana ticaret merkezi Sao Paulo tarihi Minas Gerais sehri ve unlu Rio de Janeiro plaji ile bu bolgenin manzarasi oldukca cesitlidir Guney Brezilya nin en zengin bolgesidir kisi basina dusen GSYIH acisindan ulkedeki en iyi yasam standardina sahiptir Ayni zamanda bazi daglik bolgelerde ara sira don ve kar yagisi ile Brezilya nin en soguk bolgesidir Bolge eski anavatanlarindan farkli kulturel etkilere sahip cogunlukla Alman Italyan ve Slav soyundan gelen bircok Avrupali gocmen tarafindan yasamaktadir En buyuk sehirler Curitiba ve Porto Alegre dir Eyaletler Brezilya bir federasyon seklinde duzenlenmistir Brezilya eyaletleri kendi hukumetlerini yasalarini duzenleme kamu guvenligini saglama ve vergi toplama hakkina sahiptir Eyalet hukumeti halk oyu ile secilen bir vali vali baskanlari tarafindan yonetilir Ayri bir eyalet yasama organi da vardir assembleia legislativa Brezilya toplam 27 federal birimden olusan 26 eyalet ve 1 federal bolgeden distrito federal olusur Brezilya federal bolgesi ulkenin baskenti Brasilia yi icerir Her kanton ayrica kendi yasama meclisi mamara de vereadores ve ayri bir belediye baskani prefeito ile birkac ilceye municepios bolunmustur Bu ilceler ozerktir ve hem federal hem de eyalet hukumetlerinden sistematik olarak bagimsizdir Bir ilce bolgenin yani sira diger kasabalari distritos icerebilir ancak bu belediyelerin ayri hukumetleri yoktur Mahkemeler comarca olarak bilinen ilcelerde federal ve eyalet duzeylerinde duzenlenir Bir comarca birkac belediyeden olusabilir Ayrica bakinizBrezilya hukumdarlari listesi Brezilya Portekizcesi Brezilya Imparatorlugu Brezilya bayragiKaynakcaWikimedia Commons ta Brezilya ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b c d World Economic Outlook Database October 2019 IMF org International Monetary Fund 11 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2020 World Bank 10 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mart 2020 PDF United Nations Development Programme 2019 9 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2019 a b www ibge gov br Brezilya Devleti 29 Eylul 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2021 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi nufus isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Jorge Couto A construcao do Brasil amerindios portugueses e africanos do inicio do povoamento a finais de quinhentos Portekizce Edicoes Cosmos ISBN 9789728081850 24 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi 7 Subat 2009 arsiv url kullanmak icin arsiv tarihi gerekiyor yardim tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Subat 2009 Uzmanlara gore soya misir ve et 2020 de tarimin GSYIH buyumesinin menusu 3 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 FAO tarafindan 2018 de Brezilya uretimi 23 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 FAO tarafindan 2018 de Brezilya et ve sut uretimi 23 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Tavuk ihracatinda Brezilya ya meydan okuyan 3 ulke ile tanisin 14 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 2015 2019 arasinda en buyuk tavuk eti ihracatcilari 16 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 IBGE sigir surusunun 2016 da 218 23 milyon basi vardi 9 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 2017 ve 2019 arasinda domuz eti ureten baslica ulkeler 16 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Brezilya dunyanin yedinci en buyuk yumurta ureticisidir 13 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 gov br Agencia Nacional de Mineracao 4 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi R7 com 29 Haziran 2019 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi G1 gt Economia e Negocios NOTICIAS Votorantim Metais adquire reservas de zinco da Masa g1 globo com 18 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 G1 12 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi cprm gov br 6 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Band com br 2 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Mola de emprego e do PIB industria brasileira nao reage e emperra avanco da economia 26 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Manufacturing added value current US 7 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 alimentosprocessados com br 25 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi G1 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Agencia Brasil 18 Subat 2020 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Valor Economico 21 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 9 Ekim 2017 12 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi G1 14 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi G1 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Digital Agencia Maya Criacao de Sites e Marketing fenac com br 1 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi abicalcados com br 22 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 27 Subat 2020 17 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Comercio Diario do 24 Ocak 2020 14 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 8 Mart 2019 8 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi G1 19 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF 14 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi PDF 10 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi economia uol com br 14 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 19 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi PIB 2018 Setor terciario 13 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Ucuncul sektorun ekonomi icin onemi 10 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Kucuk isletmeler halihazirda ulkenin Gayri Safi Yurtici Hasilasinin 30 unu temsil ediyor 13 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 a b PAC 2017 Pessoal ocupado no comercio cresce 29 9 em dez anos 9 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Norte tem menor participacao no faturamento do turismo em 2019 29 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Arsivlenmis kopya 12 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Quais os principais produtos exportados do Brasil 29 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Arsivlenmis kopya 13 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2022 Production of Crude Oil including Lease Condensate 2019 4 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 anp gov br 20 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi How many power plants do we have in Brazil 31 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Brasil alcanca 170 mil megawatts de capacidade instalada em 2019 13 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 O BNDES e a questao energetica e logistica da Regiao Sudeste PDF 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Ventos promissores a caminho 29 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Brazilian onshore wind potential could be 880 GW study indicates 14 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 PDF Portekizce Operador Nacional do Sistema Eletrico ONS 14 Ekim 2020 ss 6 14 5 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Ekim 2020 Mecropress 23 Ekim 2006 19 Subat 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2007 Uranium Information Centre May 2007 8 Subat 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2007 Quais as melhores regioes do Brasil para geracao de energia fotovoltaica Sharenergy Sharenergy Portekizce 3 Subat 2017 7 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2018 PDF Portekizce Operador Nacional do Sistema Eletrico ONS 13 Ekim 2020 ss 6 13 2 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Ekim 2020 CNT Tasimacilik Yilligi 2018 11 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Brasil tem 9 dos maiores aeroportos da America Latina 11 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 actividad portuaria de America Latina y el Caribe 2018 PDF 14 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Ocak 2021 The World Factbook Central Intelligence 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Teresa A Meade 2009 A Brief History of Brazil Infobase Publishing s 146 ISBN 978 0 8160 7788 5 20 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2017 David Levinson 1998 Ethnic Groups Worldwide A Ready Reference Handbook Greenwood Publishing Group s 325 ISBN 978 1 57356 019 1 20 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2017 Jeffrey Lesser 2013 Immigration Ethnicity and National Identity in Brazil 1808 to the Present Cambridge University Press ss 150 155 ISBN 978 0 521 19362 7 20 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2017 Freyre Gilberto 1986 The Afro Brazilian experiment African influence on Brazilian culture UNESCO 30 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2008 Hue Jorge de Souza 1999 Uma visao da arquitectura colonial no Brasil Brezilya daki somurge mimarisine bir bakis Portekizce Rio de Janeiro Boxer Charles Ralph 1962 The Golden Age of Brazil 1695 1750 Growing Pains of a Colonial Society University of California Press a b Guimaraens Ceca de Arquitetura 8 Eylul 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde Portal do Ministerio das Relacoes Exteriores Censo Demografico 2010 Caracteristicas gerais da populacao religiao e pessoas com deficiencia In Portuguese IBGE Instituto Brasileiro de Geografia e Estatistica Truy cập at 2012 07 03 IBGE catolicismo cai 22 4 e ve nova ascensao de evangelicos 20 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde In Portuguese Terra Noticias Truy cập at 2012 07 03 Anuario Estatistico de Turismo 2020 Ano Base 2019 29 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2023 Bonito e eleito o Melhor Destino de Ecoturismo do Brasil pela 16ª vez 6 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2023