Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Kur'an (Arapça: القرآن / el-Kur'an) veya yaygın kullanılan adıyla Kur'an-ı Kerim (قُرْآنِ کَرٖیمْ), Müslüman inancına göre, yaklaşık 23 yıllık bir süreçte ayetleri Allah tarafından Cebrâil adındaki melek aracılığıyla Muhammed'e parça parça vahiyler hâlinde indirilen bir kutsal kitaptır.İslam inancına göre Kur'an-ı Kerim, Muhammed'in gerçek bir peygamber olduğunu kanıtlayan en önemli ve en büyük mucizedir.Müslümanlar, namaz başta olmak üzere belli başlı ibadetlerinde Kur'an'dan çeşitli bölümler okurlar.
Kur'an-ı Kerīm | |
---|---|
القرآن | |
Bilgi | |
Din | İslam |
Dil | Klasik Arapça |
Periyod | y. 610 – 632 |
Bölümler | 114 (liste) |
Müslümanlar, Kur'an'ın Allah tarafından son peygamber kabul edilen Muhammed'e baş melek Cebrâil aracılığıyla, Ramazan ayından başlayarak yaklaşık 23 yıllık bir süre boyunca kademeli olarak vahyedildiğine inanırlar. Bu vahiyler 610 yılında, Muhammed yaklaşık 40 yaşındayken başlamış ve ölüm yılı olan 632'de sona ermiştir. Kur'an sözcüğü metnin kendisinde 70 kez geçmektedir ve metinde yer alan diğer bazı isim ve kelimelerin de Kur'an'a atıfta bulunduğu düşünülmektedir.
Kur'an'ın, Müslümanlar tarafından Tanrı'nın gerçek ve nihai sözü olduğuna inanılır. İnanca göre Muhammed, okuma ve yazmayı bilmediği için bu metni yazmadı ve geleneğe göre, Muhammed'in birkaç arkadaşı, vahiyleri kaydeden kâtip olarak görev yaptı. Kur'an, Peygamber'in 632'deki ölümünden kısa bir süre sonra, Ebû Bekir'in hâlifeliği döneminde (632–634), bazı kısımlarını yazan veya ezberleyen sahabeler tarafından derlendi. Ömer'in teşvikiyle Halife Ebu Bekir, Kur'ân-ı mushaf haline getirme kararı aldı ve bu görevi, Peygamberin Kur'ân'ı vahiy meleği Cebrail'e son okuyuşunda hazır bulunan, vahiy kâtibi ve hafız olan Zeyd bin Sabit'e verdi. Zeyd, titiz bir çalışma ile Kur'ân'ı mushaf haline getirdi ve halife Ebubekir'e teslim etti.Osman bin Affan, kendi hâlifeliği döneminde (644–656 arası), günümüzde genelde Kur'an'ın bilinen ilk örneği olarak kabul edilen bir versiyon oluşturdu.
Kur'an, İncil'deki ve diğer İbranî kutsal metinlerindeki kıssalara aşinadır. Kur'an, bu anlatıların bazılarını özetlemekte, bazılarının üzerinde uzun uzadıya bir şekilde durmakta, bazılarının da alternatif açıklamalarını ve yorumlarını sunmaktadır. Kur'an'ın büyük bir bölümü uyarma, itaate sevk etme, ibret verme amaçlı olan bu dini hikâyelerden oluşmaktadır. Kur'an, kendisini insanlık için bir hidayet kitabı olarak tanımlamakta, bazen belirli tarihsel olayların ayrıntılı açıklamalarını sunmakta ve genellikle bir olayın anlatımı üzerinden ahlaki ve ibretlik önemini vurgulamaktadır.İslam'ın çoğu mezhebinde, Muhammed'in sözleri olduğuna inanılan hadislerin, İslamî hukukun temelini oluşturan hükümler için Kur'an'ı açıklamalarla desteklediğine inanılır.
Kur'an'ın tamamını ezberleyen kişiye hâfız denir. Bazen Kur'an'dan bir ayet, tecvid adı verilen ve bu amaç için ayrılmış özel bir hitabetle okunur. Ramazan ayında bazı Müslümanlar, dinî bir ritüel olarak tüm Kur'an'ı baştan sona okurlar. Kur'an, namazlarda sadece Arapça okunmaktadır. Ayrıca Müslümanlar, belirli bir Kur'an ayetinin anlamını tahmin etmek için, metnin doğrudan çevirisinden ziyade tefsirlere güvenirler.
Etimoloji
Kur'ân sözcüğü Arapçada okudu anlamındaki karâ'e (قرأ) sözcüğünün üç harfli mastarıdır. Kelime anlamı bakımından "okunan şey" veya "okumak" anlamına gelir.Kerîm sözcüğü ise "soylu, asil" ve "eli açık, cömert" anlamlarına gelir ve İslam'da Allah'ın 99 isminden biridir.
Biz onu, akıl erdiresiniz diye Arapça bir Kur’an olarak indirdik. (Yusuf Suresi: 2)
Kur'an okuduğun zaman, kovulmuş şeytandan Allah'a sığın. (Nahl Suresi: 98)
Kur'an okunduğu zaman ona kulak verip dinleyin ve susun ki, merhamet olunasınız. (A'raf Suresi: 204)
Kur'an'da belli yerlerde geçen "el-Kitab" (Bakara: 1–2), "el-Furkân" (Furkan: 1), "ez-Zikr" (Hicr: 9), "en-Nûr" (Nisa: 174) gibi kelimelerin de Kur'an'ı ifade ettiği düşünülmektedir. Dinî anlatımlarda "Furkân-ı Hâkim, Mushâf-ı Şerif, Kelâmullah, Kitâbullah" gibi isimlerle de anılır.
Tarihçe
Peygamberlik dönemi
İslam geleneğine göre, daha sonraları Kur'an'ı oluşturmak üzere derlenen vahiyler, Muhammed'e 610 yılında, Ramazan ayının Kadir Gecesi'nde, Mekke yakınlarındaki Nur Dağı'nda bulunan Hira Mağarası'nda, inzivada iken inmeye başlamıştır. Vahiylerin 13 yılı Mekke, 10 yılı da Medine döneminde olmak üzere 23 yıl sürer. Buna göre Mekke'de gelen vahiyler "Mekkî", Medine'de gelen vahiyler ise "Medenî" olarak isimlendirilir. İnanca göre Muhammed'e inen ilk vahiy, Kur'an'ın 96. suresi olan Alak Suresi'nin ilk beş ayetidir.
Yaratan Rabbinin adıyla oku! O, insanı alaktan (asılıp tutunan zigottan) yaratmıştır. Oku! Kalemle (yazmayı) öğreten, insana bilmediğini bildiren Rabbin sonsuz kerem sahibidir. (Alak Suresi: 1–5)
Alman yazar en:Theodor Nöldeke, Kur'an'daki sureleri sınıflandırırken Mekkî surelerden Medenî surelere geçişte, kitabın üslubunun kısa ve şiirsel anlatımlardan daha uzun ifadeler içeren "nesir" diline evrilmesini esas almıştır.
Mekke dönemi (610–622)
Mekke vahiyleri, hacimsel olarak Kur'an'ın 2/3 kısmını oluşturur. Bu dönemde vahiyler sözlü olarak ezberlenmiş, daha sonra ise hicrete yakın (622) birkaç yıl ile Medine dönemi (622–632) olarak ifade edilen yazım döneminde kayda geçirilmişlerdir.
Mekkî ayet ve sureler, İslam inancı ve ahlâkı ile ilgili temel konuları kapsamaktadır. Allah'ın birliğine, meleklere, peygambere, kitaplara ve âhiret gününe iman gibi konular işlenir, Allah ile eş tutulan putlar reddedilir; iman, ölüm, hayat, kıyamet, âhiret, cennet, cehennem gibi konular eski kavimlerin başlarına gelenler üzerinden şiirsel bir dille işlenir. Kur'an'ın Âdem'den itibaren devam eden tevhit dini ve vahiy zincirinin devamı olduğu vurgulanır. (42:13)
Medine dönemi (622–632)
Bu dönemde ahlak ve ibâdetler dışında insanlar ve toplumlar arası ilişkilerle ilgili düzenlemeler de Kur'an'da yerini almıştır. Çünkü İslam toplumunda bu hükümleri uygulayacak olan yeterli askeri ve yaptırım gücüne artık ulaşılmıştır. İslamî literatürde adına "sebeb-i nüzul" denilen olaylar ve sorunları çözümleme ve yönetme amacıyla şer'i hukukun kuralları, anlaşmalar, barış ve savaş (cihat) ile ilgili ayetler bu kapsamda değerlendirilebilir. Bu dönemde Muhammed yönetiminde adına "Medine Şehir Devleti" denen küçük bir İslam devleti kurulmuştur.
Şüphesiz Allah; Âdem'i, Nuh'u, İbrahim ailesini (soyunu) ve İmran ailesini (soyunu) birbirinden gelmiş birer nesil olarak seçip âlemlere üstün kıldı. Allah her şeyi hakkıyla işiten ve hakkıyla bilendir. (Kur'an, Âl-i İmrân Suresi, 33–34)
Tarih ve arkeoloji araştırmaları
Muhammed'in hayatı, kıble ve Kur'an'ın ilk yazım yeri olan Mekke, 1970'li yıllardan bu yana tartışılır olmuştur. Mekke'nin, arkeolojik araştırmalarda İslam öncesi döneme gitmeyen yeni bir şehir olarak ortaya çıkışı, tarihi kaynaklar ve haritalarda adının 8. yüzyıl öncesinde geçmemesi, ticaret yolları üzerinde olmaması yanında toprağının tarıma uygunsuzluğu, ayrıca erken İslam tarihi hakkında ipuçları veren Kur'an ve hadis rivayetlerinde tanımlanan bazı yer isimleri ve özellikleri ile uyuşmazlıklar gibi nedenlerle Revizyonist İslam Araştırmaları Okulu olarak adlandırılan bazı tarihçiler, Muhammed'in tarihsel bir kişi olduğunu düşünen diğer çoğunluk tarihçilerden ayrılarak O'nun kurgusal bir kişilik olabileceğine inandılar. (Patricia Crone ve Michael Cook gibi diğerleri ise O'nun gerçek ama daha kuzeyde yaşamış olduğunu düşünüyorlar.) Onlara göre Kur'an'da 16 kere anılan Mescid-i Harâm, Kuzeybatı Arap Yarımadası'nda bulunmaktaydı; yani rivayet kültürüne dayalı klasik eserlerde ifade edildiği gibi günümüz Mekke'sinde değil.
İslam'ın çıkış yıllarında Arap Yarımadası'nda çok sayıda bölgesel dil ve alfabe kullanılmaktaydı. Kur'an yazımında kullanılan dil ve alfabenin kuzeyde gelişen, Suriye ve Kufe'ye kadar uzanan Nebatî–Aramaik dil (erken Arapça) olduğu ifade edilmektedir. Aynı dönemde Hicaz ve Yemen bölgelerini içine alan alanlarda ise Yemen dili ve alfabesi kullanılmaktaydı. Emevî hâlifesi Abdülmelik bin Mervan zamanında (685–705) alfabe ve Arapça resmî dil hâline getirilmiş ve diğer bölgelere yayılmıştır. (bkz. İslam'ın yayılışı, Araplaşma)Muâviye sonrasında çıkan karışıklıklarda Yezid askerlerince yıkılan Kâbe'nin aslına uygun olarak yeniden yapılmasının İslam dünyasında uzun süre tartışıldığı ancak bunun gerçekleştirilemediği, geleneğe dayalı tarih kitaplarında da ifade edilen bir konudur. Kıble üzerinden yapılan bazı araştırmalar ise, İslam'ın ilk kuruluş yeri olarak günümüzde Ürdün topraklarında bulunan Petra yerleşkesini öne çıkarmıştır.
Kanadalı yazar Dan Gibson, "Quranic Geography" ismiyle kitaplaştırdığı araştırmalarında, en eski camilerin mihrap yönlerinin Petra'yı gösterdiklerini, ayet, hadis ve siyer kaynaklarındaki bazı ipuçlarının da Muhammed'in Petra'da yaşadığını ve buradan Medine'ye göç etmiş olduğunun işaretlerini verdiğini iddia etmiştir. Gibson'a göre Kur'an'da bahsedilen "bekke" veya "mekke" sözcükleri de Petra'yı ifade eden kelimelerdi. İlk kıble ise Mescid-i Aksa değil, Petra'da Al-Lat tapınağı olarak kullanılan kübik yapı olmalıydı.Dan Gibson'ın iddiasına göre bu yapı, Müslümanların İkinci Fitne (680–692) olarak niteledikleri Abdullah bin Zübeyr Ayaklanması sırasında mancınıklarla yıkılmış, İbn-i Zübeyr de karataşı Kâbe'de bulunan diğer kutsal eşyalarla birlikte alarak Emevî saldırılarından uzakta, bugünkü Mekke'nin bulunduğu yere taşımış ve yeni tapınağı burada inşa etmiştir. Emevîlere karşı Abbâsîlerin desteğini kazanan bu yeni mekân, birkaç yüzyıllık bir geçiş dönemi sonunda tamamen benimsenmiş, yeni yapılan camilerin yönü Mekke'ye dönük olarak inşa edilmeye başlanmıştır. Ancak Emevî etkisinde kalan Kuzey Afrika ve Endülüs camileri yönlerini bambaşka bir yöne, Güney Afrika'ya çevirerek yeni kıbleye karşı çıkmaya devam etmişlerdir.
Konu ile ilgili ortaya atılan bir diğer iddia ise, "bekke"nin "bekaa" ile bağlantılı olarak ele alınan Kudüs kenti olduğu yönündedir.
Bu iddialara göre, ilk Müslümanlar Kâbe'nin yerini doğru hesaplayamamışlardır. Öte yandan, Abdullah bin Zübeyr olayı (683–92) ile ilgili olarak 7. ve 8. yüzyıl yazarları John bar Penkaye ve Theofanis, Petra'dan değil Mekke'den bahsetmişlerdir. Kur'an, putperestliğe sıklıkla atıfta bulunmaktadır. O zamanlar bir Bizans toprağı olan buralarda ise pagan uygulamalar ve ritüeller çok daha önceden yasaklandığından, bu gibi savlarla bu iddialara karşı çıkılmıştır.
Hicaz bölgesinde Arapçanın kullanıldığını gösteren belge ise, ikinci İslam hâlifesi Ömer tarafından Mekke valisi olarak atanan Halid bin Velid'in oğlu Abdurrahman'a ait olan ve MS 660'lara tarihlenen taş yazıttır.İngiliz Orta Doğu tarihçisi 'a göre bölgede o döneme ait mezar metinleri, duvar yazıları ve taş yazıtlar üzerinde Arapça yazılar bulunuyordu.
Batlamyus (MS 100–170), Arabistan'da aralarında "Macoraba" isimli bir yerleşimi de saydığı 50 yerleşimin listesini yayınlamıştı. Geçmişte Macoraba'nın gerçek Mekke olduğu konusunda genel bir fikir birliği olmasına rağmen, bazı bilim adamları bu sonucu sorguladılar. Modern veriler kullanarak Mekke ile çağrışım yapan antik yer isimlerini Mekke ile eşleştirme eğiliminde çalışmalar ve bu tutumu yanlışlayan araştırmalar günümüzde de devam etmektedir.
Öte yandan haritalı Coğrafya'nın en eski el yazmalarının Batlamyus'tan 1000 yıl sonra, 12. yüzyıl sonlarında Bizans'ta başladığı bilinmektedir. Batlamyus'un kendi haritalarını çizdiğine dair somut bir kanıt yoktur. Bunun yerine, coğrafi verileri daha sonraki harita yapımcılarının uyarlamasına izin veren bir dizi sayı ve diyagram kullanarak dijital biçimde iletmiştir. Ancak başlangıç meridyenini sağlam şekilde belirleyemediği için, vermiş olduğu koordinatlar hatalıdır. Bu haritaların Batlamyus'a referans veren çok sonraki yüzyıllara ait sürümlerinde Macoraba ve diğer yerleşimlerden bahsedilmektedir.
İslam'ın erken tarihlerinde yazılan eserler konum belirlemekten uzaktır. 7. yüzyılda yaşayan Süryani yazar John bar Penkaye ve John Damascene, Mekke'den "çölde bir yer" olarak bahseder. Ayrıca Arapların küp şeklinde yapılan ve İslam öncesi Arabistan'da oldukça yaygın olan put evlerine Kâbe adını verdikleri biliniyor. Bu yapıların İslamlaşma döneminde tahrip edilmesiyle birlikte Müslümanlar arasında başlangıçtan bu yana sadece tek bir tane Kâbe'nin Mekke'de var olduğu algısı da yerleşmiştir.
Rivayet kültürüne dayalı eserlerin dışında, tarih bilimi açısından İslam'ın erken tarihi, ne zaman ortaya çıktığı, hangi coğrafyada doğup dünyaya yayıldığı konusu günümüzde hâlâ belirsizliğini korumakta, bu konuda farklı coğrafyalara işaret eden bulgular ve iddialar ileriye sürülmektedir. Tartışmalarda Petra dışında Kûfe ve Hîre (Güney Irak) bölgeleri öne çıkmaktadır. Bizans kronikleri ve Hristiyan din adamlarının kayıtları, basılı paralar ve Abbâsîler döneminde İslam’ın hikâyesinin yazılma sürecine katılan hadisçi ve tarihçilerin yaşam bölgeleri, Hîre, Yathrib gibi bazı antik şehirlerin isimleri ve diğer bulgular (Kur'an'ın kültür coğrafyasına işaret eden ayet içerikleri, kullanılan yazı tipi vb.), İslam peygamberi Muhammed’in ve erken dönem İslam coğrafyasının Güney Irak bölgesi ile ilişkilendirilmesine ve Muhammed’in hayat hikâyesinin birden fazla kişinin hikâyelerinin birleşimi olabileceği kanaatine yol açmıştır.
Derlenmesi ve kitaplaştırılması
Kur'an, Muhammed'in ölümü sırasında olasılıkla sahabeden değişik kişilerin ellerinde küçük yassı taşlar, rıka denilen deri, ağaç yaprağı, bir çeşit kâğıt, deve ve koyun kemikleri, ektab olarak ifade edilen ağaç parçası gibi malzemeler üzerine yazılmış dağınık parçalar hâlinde bulunuyordu.Halife Ebû Bekir (ö. 634) zamanında kurulan bir komisyonla Kur'an parçaları bir araya getirildi.[]
Rivayete göre Ridde Savaşları'nda 70 kadar hâfızın ölmesi üzerine Ömer bin Hattab, dönemin hâlifesi olan Ebû Bekir’e başvurarak konunun görüşülmesini ister.[]Ebû Bekir, Zeyd bin Sâbit başkanlığında aralarında Abdullah bin Zübeyr, Sa'd bin Ebî Vakkas ve 'in de bulunduğu bir komisyon kurdurur. Zeyd, elinde yazılı Kur'an metni olan herkesin bu metinleri getirmesini, ayrıca metinleri bizzat Muhammed'den duyduklarına dair iki güvenilir şahit gösterilmesini ister. Olası imla hataları için Osman bin Affan tarafından bu komisyona "Kureyş'e göre yazın" emri verilir. Ortaya çıkartılan ve "sayfalar hâline getirilmiş" ya da "iki kapak arasındaki sayfalar" anlamına gelen mushaf, Ebû Bekir'in ölümünden sonra Hafsa bint Ömer'e emanet edilir.
Kişisel mushaflar
Amerikalı oryantalist Arthur Jeffery'e (1893–1959) göre, İslam’ın erken dönemlerinde yirmi sekiz adet şahsi mushaf bulunmaktaydı. Bu mushaflarda bugün resmî mushaflarda bulunanlardan farklı olarak İbn Mesûd'un mushafında Fâtiha ve Muavvizeteyn sûrelerinin (Felak ve Nâs) mevcut olmadığı, Übey b. Kâ'b'ın mushafında kunut dualarının iki ayrı sure olarak yer aldığı, Ali'nin mushafını nüzûl sırasına göre tertip ettiği bilinmektedir.
Düzenlenmesi
Bugünkü Kur'an sureleri, sure ve ayetlerin yazılış (İslamî literatürde iniş) sırasına göre değil, Fatiha dışında kabaca surelerin uzunluğuna göre dizilmişlerdir. Kur'an'a kronolojik sıraya uymayan bugünkü şeklinin Osman zamanında (644–656) verildiği ve çoğaltılarak değişik şehirlere dağıtıldığı söylenmektedir. Bununla birlikte, bilinen en eski el yazmalarından olan Sana'a el yazmalarından incelenen 926 parçanın %22'si, bugün bilinen Kur'an'dan tamamen farklı bir yazılış, linguistik ve surelere ait diziliş farkı sunmaktadır.
648'de Ermenistan ve Azerbaycan'ın fethinde Şamlı ve Iraklı askerlerin farklı okuyuşları tartışma ortaya çıkardı. Bu tartışma üzerine sahabeden Huzeyfe bin Yemân, Halife Osman bin Affan'a başvurarak bu durumun düzeltilmesini, ihtilafın ortadan kaldırılmasını istedi. Bunun üzerine Osman bin Affan, Zeyd bin Sâbit'i tekrar görevlendirerek, Ebû Bekir'in emriyle derlenmiş olan Kur'an'ın çoğaltılmasını emretmiş ve çoğaltılan mushaflar çeşitli İslam merkezlerine gönderilmiş, bununla farklılık gösteren diğer mushaflar ise yakılmışlardır. Böylece, Muhammed'in ölümünden sonra 20 yıl içinde Kur'an'ın derlenip çoğaltılması yapılmıştır.
Ehl-i Beyt ve Şii iddiaları
Bunlardan en önemlisi, Kur'an'ın toplanması esnasında ehl-i beytin faziletleri ile alakalı bazı parçaların Osman mushafına alınmadığı, yani Kur'an'ın tahrif edildiği iddiasıdır. Orta Çağ âlimi Şehristânî (y. 1086–1153), ilaveten aslında Ahzâb Suresi'nin Bakara Suresi'ne denk 300 ayetlik kadar bir sure olduğunu ve recm ayetinin de onda bulunduğunu ifade ederek, bu suredeki pek çok ayetin Ridde Savaşları'nda kaybolduğuna dair bir dizi rivayete yer verir.
Emevîler dönemi
En erken yazımı döneminde Arap alfabesi, bugün kullanılan 28 harfe karşılık, noktalama gibi hiçbir yardımcı işaret içermeyen 22 harfi karşılayan 15 farklı harften oluşmaktaydı. Kur'an'ın ilk yazılışındaki alfabetik yetersizlikler, sonraki zamanlarda kıraat mezheplerini ortaya çıkartmıştır.Emevî valisi Haccâc bin Yusuf'un (ö. 714) emriyle ilk defa aynı şekilde yazılan farklı harfleri ayırt edebilmek için noktalama işaretleri ve sesli harfler oluşturuldu. Haccâc, üzerinde birtakım değişiklik ve düzenlemeler yaptırdığı yeni Kur'an metninin resmî nüsha olarak belirlenmesi amacıyla eski yazım Kur'anları toplatarak yaktırmış ve yerine yeni yazım Kur'an metinlerinin dağıtılmasını sağlamıştır.
Uzatma, nokta, hareke gibi işaretlerin yer almadığı bu yazıma Emevîler döneminde ilâve edilen işaretlemelerle okuyuş şekli de (tecvid) yazılı olarak belirlenmiştir. Farklı yazım şekillerine sahip farklı Kur'an nüshalarında, surelerin anlamları da değişebilmektedir. Başlangıçta Kureyş lehçesi ile okunan Kur'an'ın sonradan 7 Arap lehçesiyle okunmasına müsaade edilmiştir.
İslam toplumundaki yeri
Geleneksel anlayışta Kur'an, abdest alınarak tutulur. Buna dayanak olarak Vakı'a Suresi'nin 79. ayeti ("O'na (Kur'an'a), ancak tertemiz olanlar dokunabilir.") gösterilir. Kur'an'ın bütün metnini ezberleyen kişiye hâfız denir. Kur'an'ı düzgün bir sesle okumaya tilavet denir.
Müslümanlar, günlük ibadet olan namazı kılabilmek için Kur'an'dan en azından birkaç ayeti ezbere bilmek zorundadırlar: "...Kur'an'dan kolayınıza geleni okuyun, salâtı ikâme edin (namazı kılın)..." (Müzzemmil: 20)
9. yüzyılda İslam itikadî mezhepleri arasında Kur'an'ın ezeli ve ebedi olup olmadığı, bir diğer ifade ile yaratılmışlardan olup olmadığı konusu üzerinde büyük tartışmalar yaşanmıştır. Bazıları Kur'an'ın Allah ile birlikte ezeli olarak var olduğu, dolayısıyla "yaratılmadığı" görüşünü benimsemişler, akılcılığı ön plana çıkaran Mutezile mezhebi ise Kur'an'ın yaratılmış olduğu görüşünü benimsemiştir. Sufilere göre bu tartışma yapay ve yanlıştır.
Tevhidin öncüsü olarak
Müslümanlar, Kur'an'ın yanında İncil, Tevrat ve Zebur'u da Allah tarafından insanlara, onları tevhide çağıran gönderilen kutsal kitaplar olarak inanırlar. Bunun yanında, diğer üç kitabın sonradan tahrif edildiğine, son kutsal kitap olan Kur'an'ın ise Kıyamet'e kadar Allah tarafından korunacağına da inanırlar. Bu konuyla ilgili olarak Hicr Suresi'nin 9. ayetinde "Şüphesiz o Zikr'i (Kur'an'ı) biz indirdik biz! Onun koruyucusu da elbette biziz." denmektedir. Ayrıca Kur'an'ın, İslam'da ilk peygamber olduğuna inanılan Âdem'den itibaren gönderilen ilahi metinlerin tamamlayıcısı olduğuna inanılır.
İslamî tasavvufta olduğu kadar cihatçı anlayışta da –pagan kültüre karşı bir saldırı aracı olarak– sıkça tekrarlanan bir Kur'an önermesi olarak tevhid, tarihsel olarak politeizm zemininde gelişir. Mevcut tarihsel verilerin sonuç çıkarmamıza izin verdiği ölçüde, Mısır kralı Akhenaton'un tek tanrıcı güneş ibadeti (Aten dini), katı ve açık monoteizmin (MÖ 14. yüzyıl ortaları) ilk tarihsel ifadesi olarak kabul edilebilir.İsrail toplumunda ise Yehova, bütün tanrıların en büyüğü olarak öne çıktı.
İslamî terminolojide "şirk" (Allah'a ortak koşmak) olarak nitelenen pagan kültürüne karşı Kur'an'ın tutumu ise şöyle özetleniyor: İslam öncesi Araplar ağaçlar, kuyular ve dağlara ilişkin kıssa ve mitolojiler kurgulamış; Safâ, Merve, Ebû Kubeys, Arafat, Mina ve Müzdelife'de bulunan kaya ve dağlara ilişkin kültler oluşturmuşlardır. Kur'an, bir kısım tapınmaları kaldırmasına rağmen kökleşmiş Arap mukaddesatıyla çatışmamış, bazı ritüelleri devam ettirmiştir. Bu durum bazı İslamî yorumcular tarafından "tedricilik" olarak değerlendirilir.
Şeriat ve fıkıhta
Birincil kaynak olarak Kur'an'a dayandırılan şeriat kanunları; kadın-erkek ilişkileri, savaş, evlilik, boşanma, miras paylaşımı, şahitlik gibi birçok konuda konulan kurallar ile yüzyıllar boyunca Müslüman toplumları ve sosyal hayatı düzenleyici etkiler yapmıştır. Klasik şeriat uygulamaları, farz sayılan ibadetlerin terkini dinden çıkma saydığı ve onlara için ölüme varan şiddetli cezalar verdiği hâlde, insan hakları kavramının gelişmesi ile İslam ülkelerinde ibadetlerin ceza veya mükâfatının uhrevi olarak değerlendirildiği daha seküler veya kısmi şeriat uygulamaları ön plana çıkmaktadır. Klasik şeriat uygulamalarından bir kısmı insan haklarına ciddi ihlaller içermektedir.
Kur'an'a göre başlıca suçlar ve cezalandırma şekilleri şunlardır:
- Zina: Kur'an'a göre zinanın cezası 100 sopadır (Nur Suresi: 2). Zina yapan cariye ise, o zaman da bu cezanın yarısı kadar ceza alır. Ancak şeriatta, hadislerden yola çıkarak bekârlara 100 sopa, evlilere ise recm cezası uygulanır.Türk İslam profesörü Yaşar Nuri Öztürk, recm cezasının İslam'da yerinin olmadığını, bunun Tevrat'ta yer aldığını ve Yahudi geleneği olduğunu belirtmiştir. Şeriat yasalarında tecavüz (ırza geçme) gibi bir suç tanımı ise bulunmamaktadır.
- Hırsızlık: Hırsızlık eyleminin suçu, sağ elden başlayarak ellerinden bir tanesinin kesilmesi şeklindedir. İslam hukukçuları arasında hırsızlık suçunun unsurları ve cezalandırılma şartlarına ilişkin ayrıntılarda görüş ayrılıkları bulunmakla beraber, genel kabule göre hırsıza el kesme cezasının verilebilmesi, bazı şartların varlığına bağlıdır.
- Kazf: Kazf, bir kişiye onun zina ettiği isnadında bulunmak veya kişinin nesebini inkâr etmektir. Kur'an'da zina iftirasında bulunup da şahit getiremeyenlere 80 sopa vurulması ve artık onların şahitliğinin kabul edilmemesi hükmü yer almaktadır. (Ayrıca bakınız: İfk Olayı)
- Yol kesme: İslamî literatürde "hırâbe" veya "eşkıyalık" da denilen; kamu düzeni, emniyet, asayiş ve özgürlük ihlali içeren bu suçun cezası, eylemlerin çeşidine ve ağırlığına göre suçlunun ya öldürülmesi veya asılması ya da sağ el ve sol ayaklarının çapraz olarak kesilmesi veya sürgün edilmesidir. İlgili ayetin (Maide: 33–35) iniş sebebi olarak birkaç eşkıyalık hadisesi zikredilmekledir.
- Öldürme ve yaralama suçları / Kısas: Kur'an'da bu suçlarla ilgili birkaç adet kısas ayeti bulunur. Öldürme suçlarında Bakara Suresi'nin 178. ayetine göre kısas uygulanırken, yaralama suçlarında durum net değildir.Maide Suresi'nin 45. ayetinde ise, daha önce Tevrat'ta İsrailoğulları kabilesi için de kısas emrinin (cana can, göze göz, dişe diş vb.) bulunduğu ifade edilmektedir.
Kısas
Kısas, aşirete dayalı olan Arap toplum düzeninde kan davaları veya savaşların önlenmesi için kullanılan bir çözümleme aracıydı. Kısas toplumsal denklik üzerinden yürütülür, öldürülen kişinin kadın–erkek, köle–hür, seçkin–sıradan olması göz önüne alınarak katilin aşiretinden öldürülene denk birisi infaz edilirdi. Örneğin köleye karşılık ancak bir köle, kadına karşılık bir kadın öldürülebilirdi. Eski toplumlarda suçun şahsiliği ilkesi bulunmamakta, çoğu zaman müessir fiilin kasten yapılmış bir eylem olup olmadığı da göz ardı edilerek, bir bakıma bir cinayet, karşı cinayet işlenerek cezalandırılırdı.
Ey iman edenler! Öldürülenler hakkında size kısas farz kılındı. Hüre karşı hür, köleye karşı köle, kadına karşı kadın... Ancak öldüren kimse, kardeşi (öldürülenin vârisi, velisi) tarafından affedilirse, aklın ve dinin gereklerine uygun yol izlemek ve güzellikle diyet ödemek gerekir. Bu, Rabbinizden bir hafifletme ve rahmettir. Bundan sonra tecavüzde bulunana elem dolu bir azap vardır. (Bakara: 178)
İlgili ayette geçen "kadına kadın" ifadesinin neshedilmesi ve ayette geçmediği hâlde Müslüman birisinin Müslüman olmayan bir kişiyi öldürdüğünde kısas uygulanıp uygulanmayacağı konuları tartışmalıdır.Şeriat yasalarına göre köle bir insan hür bir insanı öldürdüğünde kısas yapılır, ancak hür bir insan bir köleyi öldürdüğünde kısas yapılamaz.Hanefîlere göre bir köleyi öldüren hür kimse de kısas ile öldürülür. Diğer mezhepler, hürlerin köleler karşısında kısas edilmeyeceği görüşündedir. Yaralamalarda Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelîlere göre hür kişi köle mukabilinde kısas olunmaz.
Türk ilahiyatçı Abdülaziz Bayındır'a göre, yukarıdaki ilgili ayetle Tevrat hükümlerinden olan "dişe diş, göze göz, kulağa kulak, buruna burun ve yaralamalarda misliyle karşılık verme" gibi kısas hükümleri kaldırılmıştır.
Kadın
İslam'da ve Kur'an'da kadının yeri konusunda Müslümanlar arasında birbirinin tam aksi iki farklı eğilim görülmektedir. Bunlardan ilki, İslam'ı kadını en yüksek mertebeye oturttuğu, kadınlara bütün haklarını verdiği şeklinde iken; diğeri ise Kur'an'ı ataerkil Arap toplumunun önyargılarını yansıtan, kadınları ikinci sınıf bir konuma hapseden bir metin olarak algılayanların tutumudur.Müslüman kadınların (Arapça: مسلمات, Müslimāt – tekil: مسلمة, Müslime) deneyimleri farklı toplumlarda ve aynı toplum içinde büyük farklılıklar gösterir. Ortak yönleri ise, hayatlarını değişen derecelerde etkileyen, aralarındaki geniş kültürel, sosyal ve ekonomik farklılıklar arasında köprü kurmaya hizmet edebilecek ortak bir kimlik veren İslam dinine bağlılıklarıdır.
İslam toplumlarında kadının gerek aile hayatında, gerekse siyasi, hukuki, sosyal ve ekonomik alanlardaki konumunu bir taraftan dinî kurallar, diğer taraftan ise sosyal ve siyasi çevre, etnik yapı ve İslam öncesinden gelen kültür mirası belirlemiştir. Bu sebeple İslam dünyasında kadının konumu her dönemde değişmiştir. Hatta aynı bölgede ve aynı zaman diliminde yaşayan kadınlar arasında bile şehirde veya kırsal kesimlerde bulunmalarına göre farklılıklar olmuştur. Ayrıca şeriat hukukunda erkeklerde olduğu gibi esire veya cariye kadınların giyim kuralları, dinî ve toplumsal hakları ve sorumlulukları hür kadınlardan tamamen farklıdır.
Çok eşlilik: Kur'an'da erkek evliliği ile ilgili ucu açık ifadenin (Nisâ: 3) klasik Sünni anlayışında hadis rivayetleri kullanılarak sınırlandırılmasıyla erkeklerin en fazla dört hür kadınla aynı anda evli olabileceğine karar verilir ve evlilik sayısı için üst limit belirlenir. Ancak İmamîlik ve Zâhirilik mezhepleri bu sınırlamayı kabul etmeyerek üst sınırı 9 olarak kabul etmişlerdir.
Yetimlerin hakkına riayet edemeyeceğinizden korkarsanız, beğendiğiniz kadınlardan ikişer, üçer, dörder nikâhlayın. Haksızlık etmekten korkarsanız, tek kadın veya mülkiyetinizde bulunan cariye ile yetinin. Bu, adaletten ayrılmamanız için en uygun olanıdır. (Nisa Suresi: 3)
Savaş esiri olarak kadın: Savaşlarda esir alınan kadınların durumu insan hakları açısından kritik bir meseledir. Geleneksel Kur'an yorumlarına göre bu kadınlar alınıp satılan cariyeler ile eşit ve ganimet olarak mülk edinilmiş kadınlardır. Bu kadınların başkaları ile nikâhlı olup olmadıkları göz önüne alınmaz ve diğer mülk edinilen kadınlar gibi, hak sahipleri (savaşçılar veya bunları satın alanlar) tarafından bedenleri üzerinde -rızaları alınmadan- cinsel tasarruflarda bulunulabilir. Bazı ilahiyat uzmanları ise, esirleri köle veya cariye yapmanın ve cariyelerin cinselliğinden nikâhsız olarak yararlanmanın Kur'an'a aykırı olduğunu, bu konudaki ayetler açık olmasına rağmen anlam kayması yapılarak bir algı oluşturulduğunu, esirlerin köleleştirilebileceği ve cariyelerin cinselliğinden yararlanılabileceği anlayışının Sünni ve Şii bütün mezheplerin ortak görüşü hâline getirildiğini belirtmektedirler.
Kadın giyimi: Kur'an'da kadın giyimi ile ilgili emir kipi ile ifade edilen cümlelerde kadın giyimi ile ilgili net bir çerçeve çizilmemesi, İslam'da kadın giyiminin yüzyıllar boyunca tartışılan, bir uçta sadece avret olarak tanımlanan edep yerlerinin (cinsel organlarını) örtülmesini yeterli gören, diğer uçta kadının el ve yüzler dahil bütün bedeninin örtülmesini zorlayan anlayışların ortaya çıkmasına neden olmuştur.Başörtüsü, İslam öncesi Arabistan'da da kullanılmaktaydı. Bunu, hem erkekler hem de kadınlar, aşırı sıcak ve soğuk havalardan korunmak için kullanmaktaydılar. İslam peygamberi Muhammed'in peygamberliğinin 12 yıllık Mekke döneminde ise tesettür, bir İslamî emir değildi. Ancak Medine döneminde, rivayete göre geceleri tuvalet ihtiyacını gidermek için açık alana çıkan kadınların birtakım münafıklar tarafından rahatsız edilmeleri nedeniyle, kadınların artık rahatsız edilmemek için onların giyimlerini belirten Nur Suresi'nin 31. ayeti indi.Münafık kimseler, kadınların cariye mi yoksa hür mü olduğunu ayıramıyorlardı ve kadınları rahatsız eden bu kişiler örtülü kadınlara yaklaşmıyorken diğerlerini ise taciz ediyorlardı.
Bireysel özgürlük ve değerler anlayışının gelişmediği, Kur'an'ın Allah'ın emir ve yasaklarından oluştuğu anlayışıyla şeriat ve itaat kültürünün toplumsal belleğe sürekli olarak işlendiği otokratik toplumlarda tesettür, yeni bir şiddet ve dinsel zorbalık aracına dönüşebilmektedir.
Korunduğu inancı
İlk zamanlar vahiy kâtipleri tarafından papirüs, deri ve kemik üzerine yazılarak saklanan Kur'an ayetlerinin ilk nüshaları bulunmamaktadır. 2015'te Birmingham Üniversitesi'nin kütüphanesinde bulunan Hicazi yazı ile yazılmış Kur'an parşömenleri üzerinde radyokarbon yöntemi ile yapılan testlere göre, parşömenler 568–645 (%95'ten fazla bir olasılıkla) yıllarına aitti.
Günümüz İslam coğrafyasında birbirinden küçük ayrıntı ve anlam farklılıkları barındıran değişik Kur'an nüshaları bulunmakta ve kullanılmaktadır. İslam âlimleri, bu küçük yazım ve okuyuş farklılıkları ve anlam kaymalarının az olduğunu ve Kur'an'ın anlam bütünlüğüne bir zarar vermediğini söylerler. Günümüz Müslüman âlimlerinin çoğunluğu ise, günümüz metninin Muhammed'in okuması ve hatta yazdırması ile oluşan Kur'an metni olduğuna inanırlar. Batılı araştırmacılar Kur'an'ın orijinal metninin korunup korunmadığı konusunda farklı yaklaşımlara sahiptirler. Dr. Daniel Brubaker, en eski Kur'an metinleri üzerinde yapılan değişiklik, düzeltme ve eklemeleri konu aldığı sunumlu bir video serisini (Variant Quran) internet üzerinde yayımlamıştır.
1972'de Yemen'in San'a kentindeki bir camide eski Kur'an'lardan oluşan bir kayıt keşfedildi. Yazma, genellikle "San'a el yazmaları" olarak bilinir. Bu Kur'an parçalarını uzun yıllar araştıran Alman bilim insanı en:Gerd R. Puin ve araştırma ekibi, 8. yüzyılın başlarına tarihlendirdiği el yazmalarının yaklaşık 35.000 mikrofilm fotoğrafını çekti. Gerd Puin, çalışmasının tamamını yayımlamadı; ancak alışılmadık ayet sıralamaları, küçük metin varyasyonları ve nadir imla stilleri kaydetti. Ayrıca bazı parşömenlerin yeniden kullanılmış parşömenler olduğunu öne sürdü. Puin, bunun sabit bir metin yerine "gelişen bir metin" anlamına geldiğine inanıyordu.
Mukattaa harfleri ve 19 gizemi
Mukattaa ve 19 sistemi, güncel Kur'an metinleri üzerinde yapılan bir çalışmayla Kur'an metninin 19 sayısının tam katları üzerine tasarlandığını ve bu sistemin kanıtlaması üzerinden Kur'an metninin değişikliklerden korunarak günümüze kadar korunduğunu savunan bir tezdir. Bu sayı sisteminin dayanağı olarak Müddessir Suresi'nin 30. ayeti gösterilir. Tezin savunucuları, 14 asırdır anlamları anlaşılmayan başlangıç harf setlerinin de bu sistem yoluyla açıklandığına inandılar.
Üzerinde on dokuz vardır. (Müddessir Suresi: 30)
1974'te Mısırlı biyokimyacı ve bilgisayar uzmanı Reşad Halife tarafından yayımlanan teze göre Besmele 19 harften oluşmaktadır ve Kur'an'daki sure sayısı 19'un 6 ile çarpımına (114) eşittir. Mukattaa harflerinin, başlarında yer aldığı surelerde 19'un katları şeklinde tekrarlandığı ve Kur'an'da matematiksel bir mucize örgüsü bulunduğu ifadeleri inanç gruplarınca da sıklıkla vurgulandı. Bu tez ile yapılan çıkarımlar üzerine bazı tenkitler de mevcuttur. Bir eleştiriye göre, Müddessir Suresi'nin 30. ayetinde cehennem meleklerinin sayısının 19 olduğundan ve bu bilginin kendilerine kitap verilmiş olan toplumlar tarafından da yakinen bilinebileceğinden bahsedildiği şeklindeki eleştiridir. Ayrıca, bu sayıyla alakalı istenirse her kitapta benzer özellikler bulunabileceğine dair eleştiriler de vardır.
Tez yayımlandığı yıllarda İslam dünyasında büyük ilgi görse de, 1985'te Reşad, bu sisteme uymadığı gerekçesiyle Tevbe Suresi'nin, günümüz mushaflarının hemen hepsinde ayet olarak yazılan "128 ve 129" sıralı cümlelerinin ayet olmadığını, kitabın yazımından sonra insanlar tarafından eklendiğini iddia etti. Bu iddiası İslam dünyasında büyük tepki çekti ve Reşad'ın Hicr Suresi'nin 9. ayetini inkâr ettiği ileri sürülerek gelenekçi Müslümanlar tarafından büyük oranda reddedildi. Reşad'ın 1988'de kendisini matematiksel bir mucize ile desteklenmiş bir elçi olduğunu ilan etmesi tepkileri artırdı.
İlyas Özkan'ın Kur'an'da 19 gizemi ile ilgili açıklamaları. Özkan, farklı takvim hesaplarının çevriminde ortaya çıkan 19 yıllık döngünün ve farklı sistemleri benimseyen toplumların arasındaki mücadelenin, Müddessir Suresi'nde şiir diliyle ele alındığını anlatmaktadır. |
Lüxenberg,[] Kur'an dilinin %10 kadar bir bölümünün Arami-Süryani dili üzerinden anlaşılabileceğini ileri sürmektedir.[] Din, mitoloji ve etimoloji hakkındaki çalışma ve araştırmalarını yayımlayan İlyas Özkan, cümleleri kısaltma geleneği üzerinde durmakta ve mukattaa harflerinden E,L,M; E,L,R veya E,L,M,R gibi harflerin Süryani kiliselerinde ilahi olarak okunan Mezmurlar Kitabının (Zebur) başlangıç cümlesi olarak kullanılan "Güçlü olan Tanrı konuşuyor" gibi standart deyimlerin kısaltmaları,Yasin Suresi'nin başında yer alan "Yâ Sîn"in ise değişik zamanlarda geçirdiği dönüşümlerle İsa'ya dönüşen Yeşua (Y'şua, Yasû) olduğunu ifade etmektedir. (Ayrıca bakınız: Kur'an'ın Arami-Süryani dilinde okunması)
Mucize olduğu inancı
Müslümanlar arasında Kur'an'ın harf, kelime sayıları, anlatım özellikleri, gelecekten ve bilimsel keşiflerden haber verme gibi değişik alanlarda mucize örnekleri sergilediğine ve Kur'an'ın bu sebeplerle taklit edilemeyecek bir kitap olduğuna inanılır. Orijinal ismiyle Îcâzü'l-Kur'ân, İslam peygamberi Muhammed'in ümmi olduğu inancıyla birlikte Kur'an'ın söz söyleme sanatı, gelecekten haber verme, yazılım zamanındaki bilimsel seviyenin çok ilerisinde bilimsel temellere dayalı alegorik anlatımlar ve ifadeler içerdiği inancıyla ileriki zamanlardaki gelişmelerin bu ifadeleri doğruladığı, dolayısıyla Kur'an'ın taklit edilemez ve insanüstü bir kaynaktan geldiği inancı ve iddialarına verilen isimdir. İslam inancına göre eski peygamberlere verilen mucize gösterme yetkisi Muhammed'e gelince, bu, mucize kitap şeklinde ortaya çıkar. Îcâzü'l-Kur'ân, Kur'an'ı dil, anlatımda estetik, bilim tarafından daha sonraları bulunan ve açıklanan konuların Kur'an tarafından hiç kimsenin bilmediği bir dönemde ortaya konulmuş olduğu gibi konuları araştırır, mucize oluş iddialarını ve bunun dayanaklarını inceler.
Fransız Müslüman hekim Maurice Bucaille (Moris Bükey) tarafından yazılan The Bible, the Quran and Science (İncil, Kur'an ve Bilim) adlı kitap, modern bilimi dinle, özellikle de İslam ile ilişkilendirmeye çalışan Bucailleizm adlı bir akımın doğmasına neden oldu. Kitabın yayımlanmasından beri bu akımın destekçileri, Kur'an'ın yüzyıllar sonra keşfedilen bilimsel gerçekleri "mucize" olarak önceden haber verdiği ve dolayısıyla ilahi kaynaklı olduğu inancını yaymaya başladılar. "Kur'an ve bilim" konusu daha sonraları başkaları tarafından da ele alındı ve bazı kişiler tarafından "sahte bilim listelerine" dahil edildi. Karşıt görüşte olanlar, bilimin çarpıtılarak verilmesi veya ayetlerin çarpıtma, bağlamından kopartma ve ek ifadelerle yeni anlamlar kazandırma şekillerinde verildiğini söylemektedirler.
Bâtınî anlayışa göre Kur'an ayetlerinin avam ve havasa yönelik gizli anlam tabakaları, işaretleri ve bağlantıları bulunmaktadır. Bu bağlantıların açığa çıkartılması için ebced hesabı kullanılarak Arap alfabesindeki her harfe sayısal bir değer atanır ve böylece yazılar sayısallaştırılır. Bu yaklaşımlarda ebced, Arap yazısı ve Kur'an tarihinin ortaya koyduğu kronolojik yazım düzeni gibi düzenleme ve yazım şekilleri atlanarak günümüz metinlerine uygulanır, ayetlerden yeni anlamlar ve çıkarımlar elde edilir. Bazı çevrelerde tevafuklu Kur'an nüshalarından da Kur'an'ın mucizelerinden biri olarak bahsedilir.
İlyas Özkan ve konuğu, Kur'an'da "demirin indirilmesi" ifadesini metalurji tarihi ile bağlantılı olarak tartışıyorlar. |
Ebced hesabına göre harflerin sırası ve değerleri şöyledir:
elif ا | 1 | Ha ح | 8 | sin س | 60 | te ت | 400 |
be ب | 2 | Tı ط | 9 | 'ayn ع | 70 | peltek se ث | 500 |
cim ج | 3 | yâ ي | 10 | fe ف | 80 | Hı خ | 600 |
dal د | 4 | kef ك | 20 | Sad ص | 90 | zel ذ | 700 |
he ه | 5 | lâm ل | 30 | kaf ق | 100 | Dad ض | 800 |
vav و | 6 | mim م | 40 | ra ر | 200 | Zı ظ | 900 |
ze ز | 7 | nun ن | 50 | şın ش | 300 | ğayn غ | 1000 |
Örneğin, Arapçada demiri ifade eden "Hadid" kelimesinin ebced hesabıyla değeri 26'dır. 26, demirin atom numarasıdır. Ayrıca belirlilik ekiyle birlikte (El-Hadid) kelimenin ebced karşılığı 57'dir. Bu da demirin durağan izotoplarından birinin kütle numarasıdır. Kur'an'da demirin gökten indirilmesinden bahseden sure olan Hadid Suresi, Kur'an'ın 57. suresidir. Başka bir örnekte ise bazı araştırmacılar, Kamer Suresi'nin 1. ayetinde geçen ve "Ay yarıldı" olarak çevrilen cümlenin aslında "Ay'ın toprağı yarıldı" anlamına da geldiğini ve bu ayetten Kur'an'ın sonuna kadar 1389 ayet olduğunu, Hicrî takvimde 1389'un Ay'a ayak basılan 1969 yılına tekamül ettiğini belirterek bu cümlenin aslında Apollo 11'in 1969 yılındaki Ay görevine gönderme yaptığını iddia etmişlerdir. "Saat yaklaştı ve Ay yarıldı" şeklinde olan ilgili ayet, 54. surenin 1. ayetidir (54:01). 54:01 sayısının da Apollo 11 misyonunda Ay'a inen Eagle (Kartal) adlı aracın Ay'dan ayrıldığı zaman olan 54. dakika ve 1. saniyeyi göstermekte olduğunu iddia edenler de vardır.
İddialara göre Kur'an'da geçen bazı sözcüklerin buna benzer anlamlı tekrarları bulunmaktadır.[]Said Nursî de Risale-i Nur'un kendisine yazdırıldığı ifadelerinin yanında 33 Kur'an ayetinin ebced yoluyla Risale-i nurlara işaret ettiğini iddia etmiştir. Bu iddialara karşı çıkan çalışmalar ve eleştiriler de yayımlanmıştır.
İslamî mitoloji ve halk hikâyeleri
Yazılı kaynakların yanında bir kısmı sadece Arap söylence kültüründe yer alan çok sayıda konu ve kahraman Kur'an diliyle kısaca işlenir, küçük atıflarda bulunulur. Yusuf ile Züleyha, İsa, Musa ve Zülkarneyn hikâyeleri ise daha ayrıntılı ve uzun hikâyelerdir. Yaratılış ve Tufan hikâyeleri, İbrahim'in Nemrud ile mücadelesi ve kurban hikâyesi, diğer İbranî peygamberlerin hikâyeleri, İsrailoğulları'nın Mısır'dan çıkışı gibi Yahudi inancı ve tarihiyle ilgili anlatımlar Kur'an'da geniş yer kaplamaktadır. Ayrıca fil hikâyesi, Salih'in deve hikâyesi, zenginliğiyle efsane olan ve övünen Kârûn, ölüme çare bulan Lokman, Ye'cüc ve Me'cüc'e karşı kıyamete kadar kalacak bir set inşa eden Zülkarneyn isimli bir kahraman (Zülkarneyn, "iki boynuzu olan kişi" anlamına gelmektedir), 309 yıl uyuyup uyanan 7 kişi (Ashâb-ı Kehf), insanlara ek olarak ifritler, cinler ve doğaya hükmeden kral-peygamber Süleyman hikâyesi, Akdeniz'de gemiden atılan ve bir balık tarafından yutularak günler sonra Ninova'da bir kıyıya fırlatılan ve bu mucizeye şahitlik eden 100 bin kişinin hidayete kavuşup kurtulduğu Yunus hikâyesi, Musa'nın firavunun askerlerinden kaçarken denizi yarması gibi mucizevi ve doğaüstü hikâyelere değişik Kur'an bölümlerinde sıkça rastlanmaktadır. Müslümanlar, Kur'an'ın "Allah" tarafından aslen bir ümmi olduğuna inandıkları Muhammed'e gönderildiğine inanırlar ve O'nun diğer kaynaklardan alıntılar yapılarak yazılma olasılığını reddederler. Bu durumu, Allah'ın Muhammed'den önceki peygamberlerin ve şahısların hikâyesini zaten bildiği ve bu konuları diğerlerinden farklı bir üslupla tekrar işlediği inancıyla açıklarlar.
Halk efsanelerine göre Lokman, ölümsüzlük iksirini bulan kişidir. Lokman Suresi'nde ise O, oğluna olan öğütleri ile yer alır. "Lokman Hekim" olarak da bilinen bu şahsın kimliği ile ilgili tefsir kitaplarında birbirlerinden farklı kimlik ve soy bilgilerine yer verilir. İslamî düşünür Muhammed Esed'e göre, Lokman tıpkı Hızır gibi kurgusal bir kişiliktir ve prototip bir derlemedir. Lokman'ın oğluna verdiği öğütler ile Süryani edebiyatından, Ninova'da başvezir olan Ahikar'ın oğluna veya yeğenine olan öğütleri arasında paralellikler olduğu üzerinde durulmaktadır.
Paganizm dönemi tanrı ve tanrıçaları kendi aralarında evlenirler, çocuk yaparlar, ancak bu tanrıçaların bâkirelikleri devam ederdi. İsa'dan öncesine ait onlarca bâkire tanrıca ve bunlardan doğan tanrıların hikâyeleri, apokrif çocukluk incilleri ile Meryem üzerinden Hristiyanlığa aktarıldı. İsa'nın annesi Meryem'in hikâyesi Meryem Suresi'nde kendisine yer bulmuştur. Belirttiği mucizevi olaylar bakımından Kehf Suresi ile arasında ilişki bulunan Meryem Suresi, Hristiyanlığın temel ilkelerinden bahseden ilk Mekkî suredir. Surenin ilk ayetlerinde Zekeriya Peygamber'in Allah'a yalvarması ve oğlu Yahya'nın dünyaya gelişi anlatılır. Daha sonra Meryem'in İsa'yı dünyaya getirmesinden bahsedilir.
- Meryem Suresi'nde bahsedilen Bâkire Meryem'in İsa'yı doğurmasının tasviri. İlk kez Yakup İncili'nde yer alan apokrif hikâyeye göre, Meryem'in ebedi bekâreti İsa'nın doğumu sonrasında ebe tarafından onaylanmaktadır.
- Cinlerin siyah kralı Mâlik (Kitâbü'l-Bülhân, 14. yüzyıl). Mâlik, Kur'an'da cehennem bekçisidir. (43:77)
-
- Harut ve Marut'u Âdem'in düşüşünü eleştirdikleri için ceza olarak asılırken tasvir eden bir folyo. Harut ve Marut, Kur'an'da adları geçen (2:102) ve Babil'de bulundukları söylenen iki melektir.
Zülkarneyn, Kehf Suresi'nin 83–98. ayetlerinde bahsedilen, doğuya ve batıya seyahat eden ve bir topluluk ile Ye'cüc ve Me'cüc arasına set çeken kimse olarak sunulur. Kur'an, başka yerlerde Ye'cüc ve Me'cüc'ün bariyerin arkasından çıkışını dünyanın sonu, bazı yazarlar ise onların bir gece ansızın Allah tarafından helak edilmelerini kıyametin başlangıcı olarak sunmaktadır. Zülkarneyn kelimesi Arapçadır (ذُو ٱلْقَرْنَيْن).Zü, (e)l ve karneyn kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir. Zü, ''sahip ve mâlik'' demektir.Karn ise ''boynuz, perçem, tepe, zaman, güneş'' anlamlarına gelir. Karneyn sözcüğü, karn'ın tesniyesi, yani iki tanesi demektir. Buna göre Zülkarneyn kelimesi, "iki boynuz sahibi" şeklinde tercüme edilir.
Kur'an'da tanımıyla efsanevî bir komutan veya kral olduğu anlaşılan Zülkarneyn'in demir işlemeyi bildiği göz önüne alındığında, Demir Çağı'ndan sonra yaşadığı anlaşılır. İslamî kaynaklarda yer alan farklı açıklamalara göre, "Kehf Suresi'nin 83–98. ayetlerinde" konu edilen bu şahsın doğuya ve batıya askerî seferler düzenleyip büyük fetihler yaptığı, insanları tevhit inancına çağırdığı, başında boynuza benzeyen iki çıkıntının yer aldığı, tacının üstünde bakırdan iki boynuz olduğu, saçlarının iki örgülü olduğu, hem anne hem baba soyunun asil olduğu, İran ve Yunan asıllı iki soydan geldiği, büyük cesaretli olduğu, kendisine büyük bir ilim verildiği ve bunlardan dolayı Zülkarneyn lakabıyla anıldığı belirtilir.
İlk Müslüman yorumcular ve tarihçiler, Zülkarneyn'i Güney Arabistan'daki Himyar kralı el-Sa'b bin Zī Marashid, özellikle de Makedon kralı Büyük İskender olarak tanımladılar. Sınırları doğuda ve batıda olabilecek en geniş noktalara ulaşan bir devlet veya hükümranlığın başını temsil edişi, başarılarının büyüklüğünün kendisini Tanrı'nın desteklediği efsanesinin yerleşmesine yol açışı ve başında savaşlarda kullandığı çift boynuzlu miğfere ithafen Zülkarneyn (çift boynuzlu) ifadesinin kullanılıyor oluşu, Zülkarneyn'in Makedon kralı Büyük İskender ile uyumlu gözükmesine ve Kur'an yorumcularının çoğunun Zülkarneyn'in İskender olduğu sonucuna ulaşmasına sebep olmuştur. Zülkarneyn'in demir kitleleri ile inşa ettiği "Zülkarneyn Seddi" de, İskender'in Kafkas dağlarında inşa ettiği "İskender Kapısı" ile örtüşmektedir. Bazı modern akademisyenler ise Zülkarneyn'in kimliğinin Antik Pers kralı ve Ahameniş İmparatorluğu'nun kurucusu Büyük Kiros ile daha uyumlu olduğunu düşünmektedirler.Türk ilahiyatçı ve tefsirci Mustafa Öztürk, Zülkarneyn'in büyük olasılıkla Büyük Kiros olduğunu belirtmiştir.
Evrensel tufan hikâyesi günümüz bilimsel ve jeolojik verilerine uymamakta, dinî mantık açısından da kendilerine peygamber gönderilmeyen diğer toplumların da aynı felaketle yok ediliyor oluşu gibi sorunlar ortaya çıkarmakta, yeni yorumlar Kur'an'ın tufan olayını yerel bir afet olarak ele aldığı yaklaşımı üzerinden yapılmaktadır. Tufanın gerçekleştiği bölge için de genellikle Mezopotamya işaret edilmektedir. Ancak bu yaklaşımlar, yerel bir afet için büyük bir gemi inşa edilmesi ve bu gemiye az sayıda inanan insan ve hayvanlardan çifter çifter bindirilmesi, sonrasında da Nuh'un insanlığın ikinci babası kabul edilmesi gibi anlatımlarla uyuşmamaktadır.Dinler tarihi profesörü ilahiyatçı Ömer Faruk Harman, Nuh'un sadece kendi kavminden iman etmeyenleri cezalandırmak için geldiğini, tufanın da sadece Nuh'un yaşadığı bölgeye özgü olduğu ve gemiye alınan hayvanların da Nuh'un kendi çiftliğindeki evcil hayvanlar olduğu görüşünün benimsendiğini aktarmıştır. Bazı ilahiyatçılar ise olaya tarafsız davranmaktadır.
Mısır'dan çıkış, İsrailoğulları'nın geleneksel bir hikâyesidir. Hikâyeye göre Firavun ile tartışan Musa, ondan köle olarak çalışan İsrailoğullarını bırakmasını, yoksa Yehova'nın Mısırlıları On Bela ile cezalandıracağını söyler. Firavun 10. bela gelinceye kadar Mısırlıları bırakmaz. Sonuncu bela geldiğinde onların gitmesine izin verir, ancak daha sonra fikir değiştirerek ordularıyla peşlerine düşer ve Kızıldeniz kenarında onlara yetişir. Bu sırada Musa, sopası ile denize vurur ve açılan suyolundan Musa, Harun ve İsrailoğulları geçer. İsrail halkını takip eden Firavun ise orduları ile birlikte açılan denizin aniden kapanması sonucu boğulur. Kur'an'da Musa'ya dair verilen bilgiler büyük ölçüde Tevrat'la paraleldir, ancak çelişen bilgiler de bulunmaktadır. Konuyla ilgili İslamî kaynaklarda yer alan bilgilerin çoğu Yahudi literatüründe de bulunmaktadır. Kur'an'da Musa'nın hangi denizi yardığı açıkça belirtilmez, ancak Müslümanlar arasında da söz konusu denizin "Kızıldeniz" olduğu inancı vardır. Bakara, A'raf, Şu'ara, Kasas gibi surelerde Musa ve kavminden sıkça söz edilmektedir.
Yeni araştırmalar, olayların "farklı zaman dilimlerinde meydana gelen doğal afetlerin toplumsal hafızada birleştirilerek yorumlanması" olarak açıklanabileceği yönündedir. Buna göre Çıkış durakları içerisinde yer alan Kızıldeniz, Tanah'ta Sazlık Suyu (Reed Sea, Yam Suph) olarak kaydedilmiş, daha sonraki yazımlarda bu kelime Red Sea (Kızıldeniz) olarak yazılmış ve böylece Kızıldeniz, Çıkış hikâyesinin bir parçası olmuştur. Buna göre Mısır duvar resimlerinde de görülen Firavun ve askerlerinin boğulması olayı ise tamamen farklı bir zaman diliminde meydana gelmiştir: y. M.Ö. 1600'da gerçekleşen Santorini Yanardağı patlamasında, Akdeniz çanağında meydana gelen tsunami felaketinde Nil Deltası sular altına kaldı. Buna karşı Suph'un İbranice kökenli suphah (fırtına) veya soph (son) sözcükleri ile ilişkili olabileceği, Yam Suph'un ise sazlık denizi (suyu) olmadığı ve Kızıldeniz geçişinin kendisine atıfta bulunduğu öne sürülmüştür. Çıkış hikâyesini savunanlar, günümüzde Hollanda Ulusal Müzesi Eserleri'nde bulunan ve MÖ 1991 – 1803 arasına tarihlendirilen Ipuwer Papirüsü'nde yazanların On Bela'nın yaşandığı vakit alınan kayıtlar olabileceğini yorumlamışlardır. Çıkış hikâyesi de Kur'an'da kendisine genişçe yer bulmuş hikâyelerdendir. (Şu'ara: 52–68, Bakara: 50)
İki topluluk birbirini görünce Musa'nın arkadaşları, "Eyvah yakalandık" dediler. Musa, "Hayır! Rabbim şüphesiz benimledir, bana yol gösterecektir" dedi. Bunun üzerine Musa'ya, "Asan ile denize vur" diye vahyettik. Deniz derhal yarıldı. Her parçası koca bir dağ gibiydi. (Şu'ara Suresi: 61–63)
Kârûn, halk edebiyatında zenginliği ile dillere destan bir kişidir. Kur'an'da Kasas, Mü’min ve Ankebût surelerinde bahsedilir. Kârûn, Kur'an'a göre İsrailoğulları'ndan ve zenginliği sebebiyle şımaran birisidir. Serveti, "Biz ona, anahtarlarını (bile taşımanın) güçlü bir topluluğa ağır geleceği hazineler verdik." şeklinde tanımlanır. Kârûn ise serveti için "Bunlar bana bendeki bilgi ve beceriden dolayı verilmiştir." der. Kârûn, Musa'nın mucizelerine inanmaz, onu yalancılıkla ve sihirbazlıkla suçlar. Bunun sonucunda da Allah tarafından helak edilir. Bu kişinin kimliği de merak konusudur.
Tevrat'a (Sayılar: 16. bölüm) göre Korah, Dathan ve Abiram (Aviram) adında, beraberlerinde topluluk tarafından seçilen 250 kişi, Musa ile tartışıp Musa ve Harun'u ileri gitmekle suçlarlar. Bu kişiler yandaşlarıyla birlikte Rab (Yahudi kültüründe Yahova için kullanılan ikame sözcük; kral, efendi) tarafından diri diri ölüler diyarına yollanırlar. Fakat Tanrının öfkesi dinmez ve bu sefer bu kişilerin ölümlerini sorgulayan halka öldürücü hastalık (veba salgını) gönderilir. Ancak Tevrat'ta onların zenginliği ile ilgili bir ifade yer almaz.
Kârûn ismiyle anılan Lidya kralı Kroisos'un (Krezüs) zenginliği mitolojilere konu olmuştur. Krezüs mitolojiye göre her tuttuğunun altın olması için ilâhlara yalvarır, bu dileği kabul edilince mutluluğa erişeceğini sanır. Ancak antik çağın en zengini olduğu hâlde mutluluğu bir türlü bulamayan kral acı içinde kıvranarak ölür.Anadolu'daki en eski Yahudi yerleşimlerinin Lidya topraklarında bulunması sebebiyle hikâyenin Yahudiler vasıtasıyla zaman, mekân gibi niteliklerinin değiştirilerek Orta Doğu halkları arasında yayılması olasıdır.
Kral Krezüs ile Kârûn arasında, yaşadıkları yerlerin farklılığı yanında ve efsanevi zenginlikleri dışında hiçbir benzerlik yoktur; bu da Kur'an hikâyesinin kaynağı olarak bazı yorumcuları Tevrat anlatısında Musa ile tartışan "Korah" isimli kişiye yönlendirmektedir. Bu kişinin zenginliği veya geride bıraktığı arkeolojik miras hakkında herhangi bir kayıt bulunmamaktadır. Ayrıca Korah anlatısı çölde, çadırların kurulduğu bir mola esnasında bir topluluk ile, Kârûn hikâyesi ise bir kişi ve O'nun zenginlikleri (bahçe, malikâne, hazineler vs) ile ilgilidir. İslâm kaynaklarında ise Kârûn ile ilgili çeşitli rivayetler vardır. Tevrat'taki şecereye dayanarak onun Musa'nın amcasının oğlu olduğu belirtilir. Musa ve Harun'dan sonra İsrailoğulları'nın en bilgilisi ve üstünü sayıldığı, Tevrat'ı çok güzel okuduğu, İsrailoğulları Mısır'da yaşarken Firavun tarafından onlara yönetici tayin edildiği, fakat Allah düşmanı olup bozgunculuk çıkardığı; evinin, elbiselerinin, hazinelerinin özellikleri, gösterişli tavırları belirtilmektedir.
Birçok inançta Evren; "yeryüzü" ve "gökyüzü" (7 kat gök) olarak iki bölümden oluşur. Buna göre iyi ruhlar ölümden sonra gökyüzüne, cennete yükselirken; kötü ruhlar yerin altına iner, cehennemde azap çekerler. Gök Tanrı inancından Hristiyanlığa, Zerdüştçülükten Yahudiliğe ve Mazdeizm'den İslamiyet'e kadar birçok inanç göğü kutsal kabul etmiş ve göğü Tanrı'ya mekân olarak seçmişler, ölüm sonrası ruhların gökyüzüne yükseldiğine ve orada sonsuz yaşama ulaştığına inanmışlardır. Kur'an'da İsra ve Necm surelerinde kullanılan İsrâ (gece yolculuğu) sözcüğü; Mescid-i Hâram, Mescid-i Aksa, sidret'ül-münteha, kâb-ı kavseyn kadar yaklaşma gibi birkaç deyim ve cümlecik üzerinden değişik rivayetlerle desteklenerek senaryolaştırılan Miraç hikâyesi, bu inanç ve hikâyelerin İslamî yansımalarından biri olarak görülür. İslam kültüründeki miraçnâmeler ile özellikle Ardavirâfnâme arasında birçok paralellikler göze çarpar.
Ardavirâf, ömrü boyunca günah işlemediği için din adamlarından oluşan bir kurul tarafından Ahura Mazda ile görüşmeye gönderilir. Meng isminde bir içecekten üç kadeh içtikten sonra uykuya dalar. Yedi gün boyunca Kutsal Surûş ve Tanrı Azer'in eşliğinde Çinvat Köprüsü'nden geçer, cenneti ve sonra sırasıyla araf ve cehennemi gezer. Burada iyilerin cennetteki, günahı ve sevabı eşit olanların araftaki ve günahkârların cehennemdeki durumu hakkında bilgiler edinir ve sonrasında döner.
İslamî dini anlatımlarında ise Miraç, Muhammed'in göğe yükselip Allah ve öte âlemleri gördüğü ve döndüğü rivayetlerine verilen isimdir. Rivayetler; Muhammed'in kalbinin temizlenmesi, Burak adlı bir binek ve Cebrâil eşliğinde Mescid-i Aksa'ya gitmesi (isrâ), bazı peygamberlere namaz kıldırması, muallak taşından göğe yükselmesi, Allah ile konuşması, gök katlarında diğer peygamberler ile diyalogları, cennet ve cehennemi görmesi ve geri dönmesi gibi bölümlerden oluşur. Kur'an'da "gece yolculuğu" manasındaki isrâ olayından bahseden birkaç ifade olsa da, Miraç hakkında bir ifade bulunmamaktadır. Bu anlatım, İslam kültürüne hadisler ve rivayetler yoluyla girmiştir.
Sanat eserlerinde kullanımı
İslam'daki Tanrı inancında antropomorfizme yer verilmemesi, buna kesin bir şekilde karşı çıkışı ve Allah'ın sureti olmadığı için betimlenemeyecek olduğu inancı, Hristiyanlıktakine benzer bir ikona ve dinî resim geleneğinin oluşmasını engellemiştir. Ayrıca İslam'da peygamberlere tanrısal özelliklerin izafe edilmemesi, peygamberlerin de betimlenmesini dinî anlamda büyük ölçüde gereksiz kılmıştır. Ek olarak, İslam'ın putperestliğe karşı oluşu ve Kur'an'da putperestliğin şiddetli bir şekilde reddedilmesi, özellikle heykel gibi sanatlara Müslümanların, özellikle de aktif pagan putperestliğinin devam ettiği çağlarda, mesafeli durmasına sebep olmuştur. Bununla birlikte Kur'an'da heykel sanatına veya insan (peygamberler dahil) suretlerinin betimlenmesine; tapınmak için, yani putperestlik için yapılmadıkları sürece, herhangi karşıt bir ayet bulunmaz. Batı'da sanatın önder türleri resim ve heykel iken, İslam'da bu formlar yukarıda belirtilen sebeplerin de etkisiyle pek benimsenememiştir. Bunun yerine ahşap, metal işlemeciliği, dekoratif sanatlar, seramik ve cam sanatları ile ciltleme ve hat sanatı büyük yer ve öneme sahip olmuştur. Süsleme sanatlarında özellikle geometrik ve simetrik motifler sıklıkla yer almıştır.
Genellikle gerçekçi suret betimlemesinden uzak duran İslam sanatı, bu nedenle daha hayalci bir tarza sahip olan minyatür sanatını geliştirmiştir. Açı ve özgün stilleriyle minyatür, farklı bir görsel sanat dalıdır ve İslam sanatında büyük yer tutar, hatta başlıca figüratif sanattır. Buna ek olarak, İslam'da önemli bir yer tutan ve güzel yazıyı baz alan hüsn-ü hat sanatı (diğer adıyla hat sanatı veya kaligrafi), İslam toplumundaki suret karşıtlığından da yararlanarak büyük ölçüde gelişmiştir. Özellikle hat sanatıyla birlikte anılan tezhip sanatı, dekoratif bir sanat olarak öne çıkmış ve özellikle Kur'an nüshalarının oluşturulmasında hat ile birlikte dekoratif ve estetik açıdan önemli bir yere sahip olmuştur. Gerek ciltçilik gerekse süsleme açısından en güzel örnekleri sunan Kur'an nüshaları olmuştur. Kur'an nüshalarında hat ve tezhibe sıklıkla rastlanırken, figüratif dekorasyonlara ve betimlemelere ise rastlanmaz. Bunun yerine minyatür gibi figüratif betimlemeler, destan ve manzum hikâyelerin nüshalarında sıklıkla kullanılmıştır.
-
-
- Şâh-î-Zinda Türbesi'ndeki Kur'an ayetleri (Semerkand, Özbekistan)
-
Metin ve düzenlemeler
Kur'an 114 sureden oluşmaktadır. Sureler, genellikle içerdiği konulardan birine verilen isimlerle anılırlar. Sureler kronolojik bir sırada düzenlenmemiştir, genel olarak uzunluğuna göre düzenlenmiştir. Kur'an'da 86'sı Mekke dönemi (Mekkî), 28'i ise Medine dönemi (Medenî) olmak üzere 114 sure bulunur. Her bir sure "ayet" adı verilen bölümlerden oluşur. Ayetlerin uzunluğu bir kelime ile bir sayfa arasında değişir. Kur'an'ı oluşturan 30 eşit parçadan her birine de cüz denir.
Kur'an'ın yazımında noktalama işaretleri bulunmadığı için bazı ayetlerin nereden başlayıp nerede bittiği gibi konular kesin değildir. Bazı âlimler, bir kısım uzun cümleleri iki–üç ayet saymışken, bazıları tek ayet kabul etmiştir. Yine Şâfiî âlimleri besmeleyi başında zikredilen sure ile bir bütün olarak saydıkları hâlde, Hanefî âlimleri besmeleyi ayrı bir ayet olarak saymışlardır. Bazı sure başlarında yer alan "Elif Lâm Mim, Yâ Sîn, Ha Mim" gibi "Hurûf–u Mukattaa" için de benzer durum geçerlidir. Buna göre Kur'an, surelerin başındaki besmeleleri ayrı bir ayet saymama kaydı ile toplam 6236 ayetten oluşur.
Ayetlerin sayısını İbn-i Abbas 6616, Nâfi 6217, İbn-i Şeybe 6214, Mısır âlimleri ise 6226 olarak ifade etmişlerdir. Said Nursî, Zemahşerî gibi bazı din adamları ise rakamları yuvarlayıp 6666 sayısını vermişlerdir.[]
Surenin Adı | İniş Sırası | Mushaftaki Sırası | Surenin Adı | İniş Sırası | Mushaftaki Sırası |
---|---|---|---|---|---|
Bakara Suresi | 87 | 2 | Haşr Suresi | 101 | 59 |
Enfal Suresi | 88 | 8 | Nur Suresi | 102 | 24 |
Al-i İmran Suresi | 89 | 3 | Hac Suresi | 103 | 22 |
Ahzab Suresi | 90 | 33 | Münafikun Suresi | 104 | 63 |
Mümtehine Suresi | 91 | 60 | Mücadele Suresi | 105 | 58 |
Nisa Suresi | 92 | 4 | Hucurat Suresi | 106 | 49 |
Zilzal Suresi | 93 | 99 | Tahrim Suresi | 107 | 66 |
Hadid Suresi | 94 | 57 | Teğabun Suresi | 108 | 64 |
Muhammed Suresi | 95 | 47 | Saff Suresi | 109 | 61 |
Ra'd Suresi | 96 | 13 | Cuma Suresi | 110 | 62 |
Rahman Suresi | 97 | 55 | Fetih Suresi | 111 | 48 |
İnsan Suresi | 98 | 76 | Maide Suresi | 112 | 5 |
Talak Suresi | 99 | 65 | Tevbe Suresi | 113 | 9 |
Beyyine Suresi | 100 | 98 | Nasr Suresi | 114 | 110 |
İçeriği ve yorumlanması
Kur'an içeriğinin Arapça bilmeyenler için anlaşılmasında en büyük zorluklardan birisi; Kur'an'ın katkısız ve yorumsuz tercümesinin yapılmaması, bunun yanında her dönem sayıları hesaplanamayacak kadar çok meal ve tefsirlerinin yapılması, bu meal ve tefsirleri yapan kişilerin eğitim, bilgi, bölge, mezhep, meşrep gibi durumları ile ilgili yansıtmalar ve çarpıtmalar içermesi, okuyucunun gerçek içeriğe tam ulaşamaması ve ciltler dolusu tefsirlerin ayrıntılarında boğulması sorunudur. Kur'an tefsir ve meallerindeki çarpıtmalar; Kur'an metninde yer alan, yazarına göre daha çok Allah'a izafe edilemeyecek eylem, isim ve sıfatlar konusunda yapılmaktadır.
Bazı araştırmacıların ulaştığı sonuçlar doğruysa, Kur'an içeriğinde yer alan kelimelere rivayetlere dayanan ve geleneksel olarak yüklenen karşılıkların da yeniden anlamlandırılması gerekecektir. Bu kapsamda örneğin Tebbet Suresi'nde bahsedilen "Ebu Leheb ve eşi", geleneksel rivayetlerde geçtiği gibi Muhammed'in O'na kötülük yapan amcası ve eşinin değil, ateşperest İran şahı II. Hüsrev ve eşi Şirin'in sembolik anlatımı olabilir.[]Kureyş ise Muhammed'in mensubu olduğu kabilenin değil, Yine İran'da Ahameniş İmparatorluğu'nu kurarak Yahudileri Babil sürgününden kurtaran ve Yahudiler arasında büyük bir saygıyla anılan Büyük Kiros'un (İbranice telaffuzu Quraish) adı olabilir.
Kur'an'da Tanrı
Kur'an'ın ana teması monoteizmdir. Tanrı (Allah); yaşayan, ebedi, her şeyi bilen ve her şeye gücü yeten olarak tasvir edilir. (bkz. örneğin, Kur'an 2:20, 2:29, 2:255). Tanrı'nın her şeye olan kâdirliği, her şeyden önce yaratma gücünde ortaya çıkar. O, göklerin, yerin ve her şeyin yaratıcısıdır. (bkz. örneğin, Kur'an 13:16, 2:253, 50:38).
Kur'an, Tanrı'nın varlığını kanıtlamak için çeşitli ayetlerde kozmolojik argümanlar kullanır.Evren yaratılmıştır, bir yaratıcıya ihtiyaç duyar ve var olan her şeyin varlığı için yeterli bir nedeni olmalıdır. Ayrıca, kainatın tasarımına sıklıkla bir tefekkür noktası olarak atıfta bulunulur ve inanan inanmayan herkese düşünmeyi teşvik eder.
Gökleri yedi tabaka hâlinde yaratan O'dur. Rahman'ın yaratmasında bir düzensizlik göremezsin. Bak bakalım, işleyiş yasalarında bir uygunsuzluk görüyor musun? (Mülk Suresi: 3)
De ki: "Yeryüzünde gezip dolaşın da, Allah'ın ilk yaratılışı nasıl başlatıp devam ettirdiğini görün. Allah, daha sonra ikinci hayatı da işte böyle gerçekleştirecektir. Allah her şeye kâdirdir." (Ankebût Suresi: 20)
Tanrı benzetmesi hakkında antropomorfik bir dil kullanılıp kullanılamayacağı Yahudi, Hristiyan ve İslam düşünce tarihinde oldukça yoğun tartışmaların konusu olmuştur. İbrahimî dinlerin kutsal kitaplarında Tanrı'yı teşbih eden, insanî niteliklerin başka bir varlığa atfedilmesi olan antropomorfik örneklere rastlanabileceği gibi, O'nu yaratıklara benzemekten tenzih eden ifadelere de rastlanmaktadır. Genel bir bakışla Kur'an ve Kitâb-ı Mukaddes'te tenzihten çok teşbihin var olduğu söylenebilir. Kur'an ve hadislerde bulunan teşbihî ifadelere sonraki dönem Kelâmcılar tarafından bazı mecazi anlamlar yüklenerek Allah'ın benzemezliğine vurgu yapılmış ve teşbih veya cisimlendirme küfür veya şirke eşit tutulmuştur.
Kur'an'da Cebrâil, Mikâil gibi melek isimleri diğer İbrahimi dinlerde olduğu gibi El (ya da İl) ile bağlantılıdırlar. Kur'an'da da geçen ve İslam'da geleneksel olarak dualara başlarken kullanılan Allahûmme, olasılıkla İbranice "Elohim" kelimesinin Arapça telaffuzundan ibaret bir kelimeydi. Elohim, İbranicede "majesteleri!" ifadesinde olduğu gibi yüceltme amaçlı çoğul ("Tanrılar!" gibi) olarak kullanılmaktaydı. Kur'an'da adı anılan peygamberler ve kutsal kitaplar sıklıkla YHVH'ye referans vermelerine rağmen Kur'an'da "Yahve / Yahova" ismi kullanılmaz. Ancak Yahudilikte Yahve yerine kullanılan isimlerden olan "Rab" (efendi, ağa) kelimesi de Kur'an'da sıklıkla Allah için kullanılır. "Yahve "yerine kullanılan kelimelerin On Emir arasında bulunan "Tanrın Yahve'nin adını boş yere ağzına almayacaksın, yoksa Yahve bunu cezasız bırakmayacak" ifadesi ile bağlantılı olarak Yahudiler arasında yerleştiği düşünülmektedir.
Kur'an'da "Allah" için en sık kullanılan isim/sıfatlardan bir diğeri de Arapça kökenli olmayan Rahmân'dır. Bu sıfat teriminin (Rahmanan/Rahman) bilinen en eski kullanımı, Akadca ve Aramicede Hadad'a adanmış bir yazıtta bulunur.Raḥmân, "merhamet eden", fiil olarak "sevmek, acımak, merhamet etmek, bağışlamak, rahmet etmek" anlamlarına gelmektedir. Kur'an'ın 55. suresi Rahmân Suresi'dir.
Dinler tarihi / Peygamber kıssaları
Kur'an'da peygamber olarak ismi sayılan kişilerden bazılarının belirgin bir özelliği, onların çoğunlukla aile olarak peygamberlik yapmaları yanında kavim olarak İsrailoğullarına ait kişiler olmalarıdır.[] Bu durum İbrahim ailesi, Yakup ailesi, İmran ailesi ve Davud–Süleyman gibi örneklerde görülebilir.
Tarihsel ve coğrafi bağlam:
Kur'an'da başlıca Allah inancı, tevhid, yaratılış, dünyanın sonu, peygamberlik ve peygamberlerin yanı sıra eski milletlerin hayatlarına ait parçalar, Kur'an'ın amaçları doğrultusunda dinî ve ahlaki öğütlerle işlenir. Ancak Kur'an'da "milat" kavramı gibi bir anlayış olmadığı için insanlığın geçmişine ait herhangi bir olay için kesin tarih verilmez.
Kur'an, güneş takvimine tamamen yabancı olmasının yanında, takvim olarak o güne kadar Araplarda kullanılmakta olan 12'li Ay takvimini (kamerî aylar) esas almış, bazı Arap bölgelerinde kullanılmakta olan ve her yıl mevsimlerin ve ayların çok az bir farkla sabit kalmalarını sağlayan "nesî" uygulamasını "küfürde ileri gitmek" şeklinde bir niteleme ile yasaklamıştır (Tevbe Suresi: 36–37).
Kur'an'da Nuh'un gemisinin Cudi'ye oturduğu gibi coğrafik anlam ifade eden cümleler (Hûd: 44) son derece nadirdir. Bununla birlikte hikâyelerin Orta Doğu bölgesinin halkları ile ilgili olduğu ifade edilebilir.
Kur'an'da Dünya'nın jeolojik tarihi için kullanılan bazı ifadeler gibi beşeri tarihi anlatan bazı ifadeler de Tevrat anlatımlarına paralel ifadeler taşır. Tevrat'ta (Yaratılış: Bölüm 1–2) Gök ve yerin yaratılışı 6 günde tamamlanır. 1. gün ışık, gündüz ve gece, 2. gün kubbe, 3. gün kuru toprak ve flora, 4. gün gökcisimleri, 5. gün balıklar ve kuşlar, 6. gün karada yaşayan hayvanlar ve insanlar beliriyor (Kutsal Kitap Kronolojisine göre MÖ 4026'da). Bölüm 2'ye göre ise Tanrı 7. günde dinleniyor. Kur'an'da yaratılış için kullanılan ifade ise "Andolsun, biz gökleri, yeri ve ikisi arasında bulunanları altı günde (altı evrede) yarattık. Bize bir yorgunluk da dokunmadı." (Kaf: 38) şeklindedir. Ayetin sonundaki "yorgunluk duymadık" ifadesinin Tevrat'taki "Tanrı dinlendi" çarpıtmasına gönderme yaptığı söylenmektedir.
Kitâb-ı Mukaddes'te yeryüzünün yaratılış hikâyesi ile eşzamanlı olarak anlatılan Âdem, Havva, Habil, Kabil gibi birçok ismin antik kültürlerdeki mitolojik semboller ve hikâyelerin yeni bir uyarlaması olduğu ve bunların Sümer yaratılış hikâyelerinden (Adapa) büyük ölçüde esinlendiği iddia edilmektedir.
Bir Urfa hikâyesine göre İbrahim, yöredeki putları parçalar ve Nemrud'la tartışır. İbrahim, Nemrud'u ve putları ilah edinmeyi asla kabul etmez, putları kimse görmeden kırarak baltayı büyük putun boynuna saplar ve Nemrud'u tek tanrı inancına çağırır. İbrahim'in çağrısına kulak asmayan Nemrud, bunun üzerine büyük bir mancınık yaptırır ve görkemli bir ateş yaktırır. Sonrasında İbrahim'i bu mancınıkla ateşe atarlar, ancak İbrahim'in tanrısının o anda ateşe verdiği bir emirle İbrahim yanmaz ve rivayete göre İbrahim ateşlerin içindeyken ateş bir gül bahçesine dönüşür. Kur'an'da Enbiyâ Suresi'nin 66–70. ayetlerinde de bu konu işlenir: "Ey ateş! 'İbrahim için serinlik ve esenlik ol!' dedik."
Kur'an'da din ve inanç, büyük oranda Yahudi–Hristiyan teolojisi ve puta tapanlar (müşrikler) üzerinden işlenir. Kur'an'da az miktarda adı geçen diğer dinî gruplar ise Sâbiîler, Mecûsîler ve Haniflerdir. Yusuf, Kârûn, Hâmân, Zülkarneyn, Ashâb-ı Kehf, Süleyman ve Yunus hikâyeleri gibi kıssalar da Kur'an'da hacimce geniş yer kaplar. Kur'an anlatımının bire bir olmasa da Kitâb-ı Mukaddes'teki anlatımlar ile büyük oranda örtüştüğü hikâyelerin yanında, bu hikâyelerden farklı parçaların farklı hikâyelerde kullanıldığı söylenmektedir. Örneğin; Kur'an anlatımlarında Hâmân hikâyesinin "Babil Kulesi, Ester ve Mısır'dan Çıkış" gibi farklı Tevrat hikâyelerinin bir kombinasyonu olduğu ifade edilmektedir.
Yusuf, İslam'daki peygamberlerden biridir ve hayatı Kur'an'ın Yusuf Suresi'nde anlatılır. Kur'an'da anlatılan hayat hikâyesi, Tevrat'ta bulunan hikâye ile genel itibarıyla benzer olmakla beraber farklılıklar da bulunmaktadır. Kur'an'da Yusuf Kıssası, "kıssaların en güzeli" olarak tanımlanmaktadır. Yusuf'un son derece yakışıklı olduğu ve bu yakışıklığının Mısır firavununun karısını onu baştan çıkarmak için çektiği söylenmektedir. Kur'an'da Peygamber Yakup'un oğulları (Yusuf'un kardeşleri), babalarından Yusuf'un onlarla beraber gitmesine izin vermesini isterler. Daha sonra Yusuf, kıskançlık duyguları kabaran kardeşleri tarafından bir kuyuya atılır ve kardeşleri, babalarına Yusuf'un bir kurt tarafından yenildiğini söylerler. Yusuf'un babası Yakup, kederden gözleri kör olana kadar ağlar. Yusuf, yoldan geçen bir kervan tarafından kuyudan çıkarılır ve Mısır'a köle olarak götürülür.
Kur'an'da yüceltilen bir aile olarak İmran ailesi, kendisine 500'ün üzerinde atıf yapılan Musa ve Tevrat hakkında bilinenler ise şöyle özetlenebilir:
Musa hakkındaki bilginin tek kaynağı olan ve Kendisine Tevrat'ın yazdırıldığına inanılan Musa için, Rabbânî Yahudilik Musa'nın MÖ 1391–1271 aralığında yaşadığını, tarihçi Hieronymus MÖ 1592, ise MÖ 1571 aralığında yaşadığını iddia etmektedir. Modern bilim adamları ise Tevrat'ı genellikle Pers Ahameniş İmparatorluk (MÖ 450-350) döneminin bir ürünü olarak görüyorlar, ancak bazıları onun derlenmesini Helenistik Dönem'e (333-164 M.Ö.) yerleştiriyor. Musa'nın yaşadığına inanılan yıllar ise bundan yaklaşık 1000 yıl eskiye gidiyor. Modern bilimsel fikir birliği, Musa'nın efsanevi bir figür olduğu yönündedir. Musa ile Tevrat'taki Çıkış Kitabı ve Tesniye Kitabı bölümlerinde yaşanan olaylar hakkında Antik Mısır kaynaklarında hiçbir atıf yer almamakta olup, Mısır ve Sina Yarımadası'nda keşfedilmiş arkeolojik deliller, Musa'nın ana figür olduğu hikâyeleri desteklememektedir. Musa ile ilgili ilk yazılı kaynak Babil Sürgünü sırasında üretildiği düşünülen metinlerdir.
Kur'an'da adı Musa ile birlikte anılan diğer bir figür ise O'nun kardeşi Harundur. Fir'avuna birlikte giderler ve Mısır'dan çıkışta da birliktedirler. Musa dağa YHVH ile konuşmaya gittiğinde halk kendisinden bir ilah yapmasını ister. O'da halktan altınlarını getirmelerini. Altınlar toplandığında Onlara Altından bir buzağı heykeli yapar. Bu Mısırlıların tapınmakta oldukları tanrılardan birinin (Apis) heykelidir. YHVH çok kızar ve Musayı geri gönderir. Musa kardeşine kızar, Yahovanın elleriyle yazıp verdiği taş levhaları ve heykeli parçalar, heykeli toz haline getirerek tozunu suyun üzerine atar, halka O suyu içirir. Kur'an'da Tevrat'ın aksine Heykeli Harun değil, Samiri yapar ve bu konuda Harun suçlanmaz.
Ailenin bir diğer üyesi ise Musa ve Harun ikilisinin ablaları ve Tevratta peygamber sayılan Miryam'dır. Kur'an'da kendisinden ismiyle ve peygamberlik ünvanı ile bahsedilmez. Ancak bir yerde Meryemden bahsedilirken "Harun'un kızkardeşi" şeklinde bir ifade kullanılır. Bu ifade İslam-Hristiyan diyaloglarında polemik konusu ifadelerden birisidir.
Kur’an’da İsa kendisine erkek dokunmamış bir bakirenin mucize çocuğudur. Ölüleri bile diriltebilir. Hristiyan teolojisinden önemli bir fark olarak O tanrı veya tanrının çocuğu değil, Muhammed’i müjdeleyen bir peygamberidir. Ama yine de O’nun için özel bir dil kullanılır; O tanrının sözü ve özü (ruhu)’dür. (Nisa:171) Bebekliğinden itibaren olağanüstü mucizeler ve harikalar gösteren İsa'nın hikâyesine Al-i İmran ve Meryem surelerinde ayrıntılı olarak yer verilir. Bu hikâyelerin apokrif ile paralellikler taşıdığı biliniyor.
Yunus kitabının kurgu olup olmadığına dair farklı görüşler bulunmaktadır. Yunus'tan tarihsel bir peygamber olarak Krallar kitabında bahsedilir. Tevrat bilginlerinin çoğu hikâyenin ilk kez anlatıldığı Yunus kitabının içeriğini gerçek dışı parodi veya satirik bir anlatı olarak değerlendirir. Eğer bu doğruysa Yunus hikâyesi O'nun satirik doğasını anlamayan bilgeler tarafından İbrani Kutsal Kitabı'na sokulmuş olmalıydı. Mitoloji araştırmalarına göre Yunus hikâyesi Sümer mitolojisinde insan balık kombinasyonu olan yarı tanrı Oannnes'den ilham alan bir Tevrat hikâyesiydi. Buna göre Oannes kültü iki farklı isimle, Jonah ve John olarak Tevrat hikâyelerine aktarılmıştı. Bahsedilen isimlerin Kur’an’daki karşılığı Yunus ve Yahya’dır. Kur’an’da mukatta harfleri arasında geçen ve anlamı bilinmeyen Nun harfi ise Sabienlerde Yahya kültünün sembolüdüydü.
Birçok dini-felsefi öğretiyi etkilemiş olan Mısır bilgelik tanrısı Thoth Yunanlara Hermes, İslam'a ise İdris olarak girer. İdrisle ilişkilendirilen diğer bir karakter ise Enoch (Hanok)tur.
Kur'an hikâyelerinin gerçekliği İslam dünyasında da tartışılır ve bu konuda teoriler üretilir. Ezher Üniversitesi'nde gerçekleştirilen tez çalışmasında (1950) Muhammed Ahmed Halefullah bu kıssaları masal olarak nitelendirmekten çekinmemiştir.[]
Sosyal konular-etik değerler
KKTC Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde yapılan bir çalışmada Kur'an'ın ortaya koyduğu vergilerinin İslam öncesi Güney, Kuzey ve Hicaz Araplarında hatta daha eski toplumlarda yer alan vergi düzenlemelerinin aynısı olduğu sonucuna varılmıştır. Sütçü İmam Üniversitesi, Temel İslam Bilimleri bölümünde yapılan bir araştırmada Kur'an'a dayalı hukuk ve ibadetler "Bizim üzerinde durduğumuz, Kur'an'ın da işaret ettiği İslam öncesi Arap folklorundaki mitolojik unsur ve menkıbeleri Kur'an'ın yok saymadığıdır. Kur'an'da emredilen ibadetlerin bir kısmı zaten Arapların yaşamında kültürlerinde, örf ve adetlerinde, bir kısmı da Tevrat'ta bulunuyordu. Örneğin namaz, oruç, hac, zekat... gibi. Burada Kur'an'daki hukuk sistemi Arapların geleneksel hukuk sistemiyle Tevrat'ın bir karışımıdır dersek abartmış olmayız. Araplarda kısas, diyet, hırsızın elinin kesilmesi cezaları olduğu gibi örtünme de köklü bir gelenek hâlinde idi. Yahudilikte de kısas bulunduğu gibi faiz de yasaklanmıştı. Bazı durumlarda zina eden kadın ve erkek taşlanarak öldürülürdü." sözleriyle anlatılmaktadır.
Kurban kesme ve erkek sünneti: Günümüz Yahudi ve Müslüman topluluklarında kurban ve erkek çocukların sünnet edilmesi geleneklerine kaynaklık eden anlatılar İbrahim ile bağlantılıdır. Antik İsrail toplumunda Tanrı Molek'e kız ve erkek çocukların yakılarak kurban edildiği bilinmektedir. (Yeremya 32:30-35)(Bakınız: cehennem ve insan kurbanı) İbrahim'in rüyasında oğlunu kurban ettiğini görmesi bu uygulamanın Yahudilerde de var olduğunun işareti sayılmaktadır. Zamanla insan kurbanı terk edilmiş, vücudun tamamını kurban etmek yerine onu simgeleyen bir parça (sünnet derisi) kesilmeye başlanmıştır.
Sami Ezzib İbrahim ile ilgili kurban anlatısının Yahudi din adamlarının bir kurgusu olduğunu, bununla İbranilerin Tanrı'ya erkek çocuklarını kurban verme geleneğinin kaldırılarak yerine hayvan kurbanının getirilmesinin amaçlandığını, ancak erkek çocukların kurban verme anlayışından tamamen kurtulamadığını, bunun yerine onların erkeklik organlarını kaplayan derinin kesilmesinin gelenek haline getirildiğini ifade eder. Ve şöyle der: "90 yaşını aşan büyük babanız bir gün sizi dağa götürüp Tanrı'nın rüyasında emrettiğini söyleyerek kesmeye kalksa, sonra da vazgeçip bir koç kesse, bir başka gün kendisinin cinsel organını kesse ne düşünürdünüz?
Kur'an'da İbrahim'in Oğlunu kurban sunma hikâyesi de kendine yer bulmuştur. (Saffat:100-109)
Etik: Kur'an'a dayanan uygulamaların etik sonuçları da günümüz yaklaşımları açısından problemlidir. Örneğin tıbbi bir gerekçe olmadan küçüğün bedenine yapılan cerrahi müdahale (sünnet) bu kapsamda sorgulanmıştır.
Kısasta (kadına, kadın, köleye köle, hür için hür gibi) sosyal denklik şartı (Bakara 178), sosyal olarak alt sınıfta bulunanların üst sınıftan birini öldürmelerinde kısasın uygulanacağı, üst sınıftan birinin alt sınıftan birini öldürmesi durumunda kısas uygulanamayacağı, ancak diyet ödenebileceği anlamına gelmektedir.
Savaş esirlerine yapılacak köleleştirme ve buna dayalı cinsel ve diğer maddi fiiller günümüzde savaş suçları kapsamında ele alınan eylemler arasında bulunuyor.
"İnsan öldürmenin kötülüğü ile ilgili Kuran ifadeleri (Maide 32), Mişna (Sanhedrin, 4: 5) ifadeleri ile birebir aynıdır; Kim yeryüzünde birini öldürürse bütün insanları öldürmüş gibi olur ve kim birini kurtarırsa bütün insanları kurtarmış gibi olur."
Eskatoloji
Kur'an'da Kıyamet sahnesi aynı zamanda Kur'an'ın evren modelinin de bir yansımasıdır. Kıyamet vakti geldiğinde yıldızlar yeryüzüne dökülür, hamileler düşük yapar ve insanlar korkuyla sağa sola kaçışmaya devam eder. Sonra bir meydan kurulur. (Kalem 42)
Amel defterleri dağıtılır. Dünya hayatı ile ilgili tartılar yapılarak iyiler ve kötüler ayrılır. İyiler Sırat üzerinden geçerek cennete gidecekler, kötüler ise aşağıdaki cehenneme döküleceklerdir.
Kur'an'da sıklıkla tekrarlanan bir ifade ile (Tevbe 72; Ra'd 23; Kehf 31; Meryem 61; Fâtır 32; Sâd 50; Mü'min 8; Saf 12). inananlara ADN cenneti vadedilir. ADN (Tevratta Aden Bahçesi) kelimesinin Babil dilinde Edinnu'dan türediği düşünülüyor. Eden'in Tevrattaki anlatımı bu yerin büyük olasılıkla Fırat ve Dicle nehirlerinin birleşerek tekrar kollara ayrıldığı ve Fars Körfezine döküldüğü bölgeyi işaret etmektedir.
Kur'an'da cennet için kullanılan bir diğer kelime ise Firdevs ise farādīs'ten geri-türetilmiş yapay bir tekil addır. Eski Farsça paridēz "avlu, etrafı çevrili bahçe", Eski Yunanca parádeisos Pers krallarının bahçeleri, Kutsal Kitap'ta ise cennet bahçesi anlamlarına geliyor.
Cehennem: Eski Ahit'te Kudüs'te Hinnom'un Oğlunun vadisi (Gehinnom veya Gei-ben-Hinnom) çocuk kurbanlarının yakılarak Molek'e sunulduğu lanetli bir vadiydi. (Yeremya 32-35) İncillerde İsa oradan "kurtçukların ölmediği ve ateşin sönmediği yer" olarak bahsetti. (Markos 9:48) 2. yüzyılda yazılan Ezra'nın apokrif kitabında Gehinnom aşkın (transendental, manevi) cezalandırma yeri olarak ortaya çıktı. 500'lerde yazılan Babil Talmudunda bu değişim tamamlandı. Ebedi ceza yeri olarak Cehennem aforizması Kur'an'da da sıklıkla kullanılır. (43:77)
Kur'an anlatılarının 1/3'ünü eskatoloji ile anlatılardır. Ancak Kur'an'da yer alan bilgilerin büyük ve ayrıntılı bilgiler olduğu söylenemez. Örneğin Kevser'in Kur'an'da sadece adı geçer. Araf ve Sırat'tan ise hiç bahsedilmez. Yine de bir İslam vaizi "sırat" sözcüğünü kullanıyorsa, cehennem üzerinde inananların geçmesi için kurulmuş olan bir köprüyü anlatıyordur. Bu kavramların bir kısmı İslam dışı kaynaklardan gelen bilgilerle Muhammed'den yüzyıllar sonra içeriği doldurulan kavramlardır. Muhammed'in Miraç hikâyesinde cennet ve cehennemi ziyaret serüveni, Kevser ve sırat'ın zerdüştilikten aktarılan bilgiler olduğuna dair görüşler bulunmaktadır. Kur'an'daki anlatıların çoğu, ayrıntılardan ziyade olayların ahlaki veya manevi önemine odaklanma eğilimindedir.
Bilimlerle ilgisi
Kur'an'ın incelenmesinde bir diğer araştırma sahası, Kur'an anlatımlarında geçen tarihsel kişilikler, savaşlar, toplumlar, bunların yaşadığı yerlerin isimleri ve yaşamları ve onlardan geride kalanlar ile ilgili olarak geleneksel islam kaynaklarının dışında Bizans, İran, Mısır ve İbrani dönem tarihçilerinin, diğer dini ve din dışı kaynakların araştırılması, elde edilen bilgilerin arkeolojik veriler ışığında yorumlanması, böylece tarihsel olaylar ile bunlara eklemlenen ve zaman içerisinde efsaneleşen anlatımların birbirinden ayrılması çalışmalarıdır. Bu şekilde erken islam tarihine ait, günümüzde de birçok toplumsal şekillenmelerin kaynağı olmaya devam eden anlatıların gerçek yüzü ortaya konabilecek, bunların çözümlenmesiyle geçmişten beslenen birçok çatışmanın, toplumsal bölünme ve düşmanlıkların önüne geçilebilecektir.
Kur'an'ın akıl ve bilime dayalı anlaşılması ve yorumlanması gerektiğine dair yaklaşımlar İslam tarihinde zaman zaman ileri sürülmüş ve dışsal görünüm olarak akıl ve bilimle çelişen ayetler tevil edilme yoluna gidilmiştir. Bu yaklaşıma karşı çıkan tefsirciler de bilimin değişken karakterini ileri sürmüşler, ayetlerin dil açıdan bahsedilen anlamları içermesinin mümkün olmadığını ifade etmişlerdir.
Kur'an'ın Evren modeli (Kozmoloji)
İnsanın basit gözlem yeteneği ile oluşturduğu ve varlığına inandığı ilk evren modellerinde Evren yer ve gök olmak üzere iki parçadan oluşurdu. O günün büyüklük algısına göre sonsuz denebilecek kadar geniş ve düz bir Dünya ve O'nun üzerinde, katmanları olan, dünya ile eşit genişlikte bir gökyüzü. Ancak bu gökyüzünün her katında değişik mitolojik veya yarı mitolojik özellikler yüklenen göksel varlıkların yaşadığı değişik katmanları olmalıydı.
7 gök kavramına çıplak gözle görülen 5 adet gezegene Güneş ve Ay'ın eklenmesi ile ulaşılır. İnanca göre bunların her birisi ayrı bir felekte ya da gök katında yüzmekteydi. Ancak birçok inanç sisteminin de temelini oluşturan denge inancı gereği yer ve gök arasında da bir denge olmalı ve Yerin de bir o kadar katmanları olmalıydı. (Yedi yer kavramı-Talak; 12)
Kur'an ayetlerinin lafzi ve zahiri anlamlarına göre Dünya Allah tarafından dümdüz yaratılmış ve Evren'in de Dünya merkezli (yer üstü evren modeli) olarak tanımlandığı düşünülmektedir. Kur'an ayetlerinde yeryüzü insanlar için dümdüz bir döşek hâline getirilmiş (Naziat Suresi 30), gökler (evren, sema) Dünya üzerinde 7 kat olarak düzenlenmiş, yıldızlar gök lambaları olarak Dünya üzerine (Mülk Suresi: 5) yerleştirilmişlerdir. Kur'an anlatımında Allah Gökte Arş üzerinde oturarak Yaratılış Kitabında da ifade edildiği gibi 6 günde yarattığı Yer ve Gök'ten ibaret olan evreni idare eder. Bu evren içerisinde melekler, ifritler, cinler, şeytanlar gibi mitolojik yaratıklar bulunur. Yıldızlar (s:Mülk Suresi: 5) zaman zaman haber çalmak için göğe yükselen şeytanları kovmak için fırlatılan taşlar olarak kullanılır.
- Dünya'nın şekli, evrenin büyüklüğü ve sonu
- "...Ve yeryüzünü de yayıp döşedi." (Naziat Suresi, 30) Ayette geçen "deha" kelimesi geleneksel anlayışa göre yayıp döşemek, dümdüz yapmak anlamlarını ifade eder. Bu ve benzeri ayetlerin tercümeleri kelimenin kökeni ile ilgili tartışmalar açılarak bazı meal yazarları tarafından "yuvarlattı" ifadesi ile verilmektedir. Kur'an'da yeryüzünün düz değil, yuvarlak olarak tanımlandığı iddiaları, İslam dünyasında tercüme faaliyetlerinin ve bilimsel düşüncenin gelişme süreciyle paralel bir gelişim izlemiştir. Kur'an'da kıyamet sahnesi anlatılırken gök cisimlerinin hangi büyüklüklerde ele alındığının düşünülmesine yarayacak bazı ifadeler bulunur: Mülk ve Cin surelerinde gökyüzüne çıkan şeytanlara atılan (korunmuş gök kavramı) yıldızlar, kıyamet vakti geldiğinde yeryüzüne dökülürler, ancak yeryüzünde hayat devam etmektedir. (Tekvir Suresi 1-7)
(Ayrıca bakın:Düz Dünya)
Edebi eser olarak özellikleri
Kur'an'da kullanılan dilin başlangıçta saf Arapça olmadığı ve Kur'an'ın yazım dönemi itibarıyla sadece Petra bölgesinde kullanılan bir Arap dil yapısının Kur'an'da kullanıldığı görülmektedir. Kur'an dili ve Muhammed'in orijini açısından İbni Abbas Kureyş'in bir Nebati bir kabile olduğu ifadesi de kayda değerdir.
Anlatım yer yer şiir, yer yer düz anlatım özellikleri göstermektedir. Kur’ân anlatımı başı, sonu ortası olan düz bir anlatım değil, konu ve hikâyelerin parça parça bölündüğü, yer yer tekrarlandığı, başa dönüldüğü veya ortadan alındığı ağ şeklinde bir örgüye sahiptir. Müslümanlar Kur’ân'ın içerik ve anlatımının eşsiz ve taklit edilemez edebi bir mucize olduğuna inanmakla birlikte Kurʼân'da içerik dışında üslup, anlatım tarzı ve gramer hatalarına işaret eden araştırmalar da bulunmaktadır. İbrani ansiklopedisinde Kur’ân'ın, Allah hakkında söylenen bir cümlenin hemen ardından Allah'ın konuşmacı olduğu başka bir cümlenin gelmesi (Sure Nahl; 81, Neml; 61, Lokman; 9 ve Münafikun; 10 gibi örnekler), kafiye ihtiyaçlarından kaynaklanan kelimeler kullanılması (Hakka; 31, Müddessir; 3), aynı nedenle nadir kelimelerin ve yeni formların kullanımı (Meryem; 8, 9, 11, 16. ayetler) gibi dil özelliklerine dikkat çekilmiştir.
Hitabet tarzı
Yemen, yıllık olarak kısa süren muson yağmurlarıyla beslenen bir bölgeydi ve bu yağmurlardan faydalanmak üzere o günlerin teknolojisiyle birçok baraj inşa edildi. Bu barajlar ilkel mühendislik ürünleri olup muhtemelen eskime, bakımsızlık veya savaşların yol açtığı hasarlar nedeniyle hasar görmüş ve bunlardan birisi olan Marib (Arim) barajı yıkılmış ve bu çöküş bazı efsanelerin üretilmesine neden olmuştur.
Kuran'da bu konuda tercih edilen ifade şekli şöyledir: "Sebe'nin memleketlerinde bir ayet vardı: Sağda ve solda iki bahçe. Güzel bir yer ve bağışlayan bir Rab, O'na şükredin! Ama yüz çevirdiler, biz de üzerlerine Arim selini gönderdik.(Sebe:15-16)
Kur’ân'da muallakat şairlerinden İmruʾu’l-Kays'ın şiirinde de kullanılan "Kıyamet yaklaştı ve ay yarıldı" ifadesi ve bağlantılı rivayetler Muhammed'in bir işaretiyle ayın gökyüzünde ikiye ayrılıp tekrar birleşerek en büyük mucizelerinden birisini gösterdiği inancının müslümanlar arasında yerleşmesine yol açmıştır. Kur’ân'ın edebi üstünlüğüne de örnek gösterilen şiirsel ifadeler aynı zamanda bu ifadelerin kaynağı açısından da tartışmalara yol açmıştır.
- İcazül Kur’ân, Kur’ân'ın dil, anlatım gibi estetik yapısını ilgilendiren konuları araştırır, mucize oluş iddialarını ve bunun dayanaklarını inceler.Mûkattâ'at: Kur’ân'da bazı surelerin başında bulunan, ana metinden ayrı yazılan sessiz harf gruplarına mûkattâ'at harfleri denir. Bu harflerin ayet olup olmadığı, surelerin başına ne zaman konulduğu, ne anlama geldiği ve barındırdığı gizemler uzun tartışmalara konu olmuştur.
Kur'an'ı anlama çabaları
Kur'an'da derin bilgi birikimi ve zorlu çabalarla bile anlaşılması zor olan ifadeler bulunabilmekte, bu ifadeler tefsir kitaplarında uzun rivayet ve yorumlara konu olmaktadır. Bunlardan birisi de “O hem iki doğunun, hem iki batının Rabbidir.” (Rahman, 55/17) ayetindeki iki doğu ve iki batı ifadesidir.
Günümüzde Kur'an'ı anlamak için sıklıkla meallere başvurulur. Ancak meal, yazarın kastettiği düşünülen anlam üzerinden yapılan bir çeviri işlemidir ve anlam çeviri yapanın bilgi birikimi veya tercihleri ile de ilgilidir. Mealen sözü dini kullanımda "yani demek istiyor ki..." gibi bir anlama gelir ve asli metne mutlak sadakati dışlayan bir çalışmadır. Dini literatürde, hadis ve Kur'an tercümelerinde sıklıkla başvurulan bir yöntemdir. Dini literatür zaman içinde gelişir, değişir ve kullanılan kelimeler yeni anlamlar kazanarak toplumsal belleğe yerleşir. Bunun değişik örneklerinden birisi de "İyiliği emretmek ve kötülükten menetmek" olarak çevirilen doktrinel ifadedir. Aslında bu ayetler etimolojik ve literal çevrim yapıldığında yaygın çevirinin aksine "iyiliği emretmek ve kötülükten sakındırma" anlamlarına gelmez. Maruf bilinen, aşina olunan anlamındadır ve olası kullanım amacı aynı kökten gelen örf'ü ifade etmek, münker ise tekil anlamındaki nekr, nekre (beklenmedik, belirsiz, tuhaf ) kelimelerinden türetilmiş ve olasılıkla günümüzde bid'at (gelenekte olmayan, yeni icatlar, dini ifade olarak sünnette yer almayan dini uygulamalar) olarak ifade edilenin aynısıdır.
Kur'an'ı anlama veya anlam geliştirme (fıkıh-istinbat) çerçevesinde oluşturulan din bilimleri
- Tefsir ve Meâl: Tefsir Kur'an bilimlerini kullanarak Kur'an ayetlerini anlama ve yorumlama faaliyetlerine verilen isimdir. Rivayet tefsiri ve dirayet tefsiri olarak iki kola ayrılır. Rivayet tefsirinde peygamber, sahabi ve diğerlerinin sözleri kullanılırken dirayet yahut rey tefsirleri dil, akıl, mantık ve felsefe gibi geleneksel ilimler çerçevesinde yapılan yorumlarla oluşturulur. Ayrıca bazı Kur'an ayetlerine yüklenen batıni anlamlar üzerinden yapılan işari tefsirler mevcuttur. Geleneksel yaklaşımda Kur'an'ın tercümesi yapılmaz. Buna karşılık Arapça bilmeyenlere, mealcinin genellikle parantez kullanarak yaptığı yorumlu katkılarını da içeren mealler sunulur. "Meâl"; "meydana gelen netice", "mana", "anlam", "sonuç" anlamlarına gelir.
- Kelâm: Allah'ın sıfatları, Arş üzerinde oturması gibi Kur'an ve hadislerden kaynaklanan inanç sorunlarını irdeleyen ve bu çerçevede oluşturulan felsefi kuram ve teorilerle ilgilenen ilim dalıdır.
- Fıkıh/İstinbat: Kur’ân ayetleri dilbilgisi, sebeb-i nüzul ile ilgili rivayetler vb. açısından irdelenerek örneğin bir emir cümlesi usuli fıkıh denilen kurallar çerçevesinde yorumlanır, genel ve özel hükümler çıkarılır (İstinbat). Fakihler bu şekilde İbâdetlerin şekli, miktarı gibi konular yanında, bunların yapılmaması veya din tarafından belirlenen diğer suç konuları ile ilgili şeriat hükümlerini belirler.
- Kıraat: Yazım dönemindeki Arap dil yapısı, alfabe ve işaretleme yetersizlikleri, Kur'an metninin farklı okuyuş şekillerinin ortaya çıkmasına uygun niteliktedir. Okuma ve metin üzerinde farklı rivayetler İslam toplumunda farklı okumaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kıraat mezhepleri, ayetlerin farklı okunuş şekillerini ve bu okumaların ifade ettiği farklı anlamlarla ilgilidir. Örneğin maide suresi:6. ayetindeki farklı okumalar abdest alma şekillerinde mezhepsel farkların kaynaklarından birisidir. Kur’ân'ı yazım, dil, anlatım özellikleri, nakil bilgileri, edebiyat usul ve kuralları ve Arap şiveleri açısından inceler.
Tecvid: Harflerin çıkış yeri, sıfatı, uzun veya kısalığı, genişlik veya darlığı, birleştirme ve ayırma, kalın ve ince vurguları gibi Arapçanın Arap veya Kureyş aksanıyla okunması konuları ile ilgilidir.
En eski Kur’an'lar
Radyokarbon çalışmaları sonucunda %95 doğruluk payı ile 578-669 yılları arasına tarihlenen bilinen en eski Kur'an metinlerinden biri Yemen'de bulunmuş San'a el yazmalarıdır. El yazmaları, daha eski ve kısmen silinmiş bir alt katman ile bu katman üzerine daha sonra yazılmış yeni bir katman olmak üzere iki katman ihtiva etmektedir. Eski, aşağı katman silinmiş olmasına rağmen yazıldığı mürekkebin içerdiği metaller yazıyı görünür hâle getirmektedir. Eski metnin üzerine yazılmış yeni katman standart Kur'an'dan çok da farklı olmamakla birlikte, eski katman Osman mus'hafı standart Kur'an'dan ek veya eksik kelimeler, Tâhâ Suresi'ndeki 31. ve 32. ayetlerin sırasının farklı olması ve Tevbe Suresi'nin 85. ayetinin bulunmaması gibi yönlerden farklılıklara sahiptir.
Diğer bir Kur'an mus'hafı (MS 9. yüzyıl) Özbekistan'ın Taşkent şehrindeki bir müzede sergilenen Osman Mus'hafıdır. Komünizm döneminde Semerkant'tan zorla alınarak Sankt-Peterburg'da sergilenmiş, sergilenmesi için Başkortostan'a gönderilmiş, 1924 yılında geri verilmiştir. Bazı sayfaları 2000 ve 2003 yılında Christie's Londra ve Sam Fogg koleksiyonunda satılmıştır.
Çoğaltılıp çeşitli İslam şehirlerine gönderilen orijinal Osman Mushaflarından biri de Topkapı Müzesi'nde sergilenmektedir. Bunun yanında, İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde bulunan en eski mus'haflar şunlardır:
- No: 457. Osman'ın imzasını ve Hicri 30 senesini taşıyan mus'haf.
- No: 557. Ali'nin imzasını taşıyan mus'haf.
- No: 458. Ali'nin yazısı olduğu kabul edilen mus'haf.
- Vatikan Kütüphanesinde bulunan el yazmaları
- 110 adet parçadan oluşan el yazmalarının en eskileri miladi 1. yy'a kadar inebileceği ifade edilen tarihlendirmelere sahip el yazmalarıdır.
Kur'an'ın eleştirisi
Kur'an, birçok yazar tarafından dindar bir kurgu olarak tanımlanmıştır.
Kur'an'a eleştiriler, metodolojik olarak değişik başlıklar altında yapılmıştır. Bunlar bilimsel-tarihsel hatalar, iç tutarlık, kaynakları, dil (gramer, üslup) hataları vb. başlıklardan oluşur. Kur'an'ı İngilizce, Fransızca ve İtalyancaya tercüme eden Sami Ezzib, Kur'an'daki dil bilgisi hatalarını tespit ederek bulgularını 500 sayfalık Al-Akhta' al-lughawiyyah fi al-Qur'an al-karim: Linguistic Errors in the Holy Koran adlı eserinde yayımladı.
Muazzez İlmiye Çığ bir kısmı Kur'an'da da aynen veya değiştirilerek anlatılan kutsal kitap hikâyelerini eski mitolojilerle karşılaştırdığı çalışmalarında bu konuda büyük paralellikler olduğu sonucuna ulaşır. İlmiye Çığ eserinde, Kur'an'da peygamber sayılan Lut'un Tevrat'ta iki kızı ile yatma hikâyesini Kenan baştanrısı El'in kızları olan iki tanrıça yaratıp onlarla yattığı hikâyesinin Tevrat versiyonu olarak değerlendiren görüşlere yer vermektedir.
Iraklı alim ve tercüman N.J.Dawood Âl-i İmrân Suresinde İmran-Meryem ilişkisini Yahudi-Hristiyan teolojisinin karmaşık bir aktarımı (zaman ve kişilerin karıştırılmış olduğu) şeklinde değerlendirmiştir.
Bunun yanında, Kur’ân'nın yorumu neticesinde ortaya çıkmış hukuk sistemi şeriatın günümüzdeki değerlere olan uyumluluğu ve Kur’ân'ın sadece ilahi bir vahiy olduğu inancı eleştirilmektedir. Kur'an, eleştirenler tarafından Muhammed'in koyduğu esasların toplu hâlde yer aldığı bir kitap olarak görülmektedir.
Kur'ân'da geçen; evren ve dünyanın yaratılması, insan hayatının kökenleri, biyoloji, doğa bilimleri ve benzeri konular ile ilgili açıklama ve beyanlar bilim insanları tarafından kendi içinde çelişkili olma, bilimsel olmama ve gelişen bilimsel teorilere tezatlık oluşturma gibi nedenlerden ötürü eleştirilmektedir. Bunun dışında Eski Arapça ve Arap kültürü üzerine uzman pek çok akademisyen Kur'ân'a karşı, açık ve anlaşılır bir kitap olduğunu iddia etmesine rağmen bu özellikleri barındırmaması ve kendini sürekli tekrar eden, anlamsız ve anlaşılmaz kısımlara sahip olması savına dayanaraktan eleştiriler yapmaktadır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
Kur'an hakkında daha fazla bilgi edinin | |
Vikisözlük'te tanımlar | |
Commons'ta dosyalar | |
Vikisöz'de alıntılar | |
Vikikaynak'ta belgeler | |
Vikiversite'de eğitim kaynakları |
- Diyanet İşleri Başkanlığı Kur'an-ı Kerim web uygulaması11 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kur'ân-ı Kerim Meâlleri 20 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Notlar
- ^ Musa'nın doğumunu Augustinus, eseri Tanrı'nın Şehri'nde yorumlamıştır ve o doğduğu zamanki kralların isimlerini kaydetmiştir:
Orthopolis, MÖ 1596–1533 yılları arasında 63 yıl boyunca 12. Sikyon Kralı olarak hüküm sürdü; Kriasus ise, 1637-1583 arasında 54 yıl boyunca Argos'un 5. Kralı olarak hüküm sürdü."Safrus, Asur'un ondördüncü; Ortopolis, Sikyon'un onikinci; Kriasus, Argos'un beşinci kralı olarak hüküm sürdüğünde Musa, Mısır'da doğdu..."
Kaynakça
- ^ a b Nasr, Seyyed Hossein (2007). "Qur'an". Encyclopædia Britannica Online. 26 Şubat 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2007.
- ^ John Burton (1977). The Collection of the Qur'an. Cambridge Üniversitesi. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2013.
- ^ Jane Dammen McAuliffe (2006). The Cambridge Companion to the Qur'an. Cambridge Üniversitesi. 8 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2013.
- ^ . 22 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2015.
- ^ "En Büyük ve Ebedi Mucize Kur'an'dır". 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2015.
- ^ . İslam ve İhsan. 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2022.
- ^ a b Literacy and Development: Ethnographic Perspectives - Page 193, Brian V Street - 2001
- ^ The Leaders Are Coming!. WestBow Press. 2013. s. 287. ISBN .
- ^ Williams, Roy H.; Drew, Michael R. (2 Ekim 2012). Pendulum: How Past Generations Shape Our Present and Predict Our Future (İngilizce). Vanguard Press. s. 143. ISBN . 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ Rehman, Shaikh Fazlur; Shaikh, Fazlur Rehman (2001). Chronology of Prophetic Events (İngilizce). Ta-Ha. s. 50. ISBN . 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ Wheeler, Brannon M. (18 Haziran 2002). Prophets in the Quran: An Introduction to the Quran and Muslim Exegesis (İngilizce). A&C Black. s. 2. ISBN . 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ . World Religions. 14 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019.
- ^ Nasr 2007
- ^ Fisher, Mary Pat (1997). Living Religions: An Encyclopedia of the World's Faiths (İngilizce). I.B. Tauris. s. 338. ISBN . 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ a b McAuliffe, Jane Dammen (23 Kasım 2006). The Cambridge Companion to the Qur'ān (İngilizce). Cambridge University Press. ss. 31-33. ISBN . 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ Campo, Juan Eduardo (2009). Encyclopedia of Islam. Internet Archive. New York : Facts On File. ss. 570-574. ISBN .
- ^ "Kur'an-ı Kerim / Kuran Sözlüğü / Cem'u'l-Kur'ân Diyanet İşleri BaşKanlığı". kuran.diyanet.gov.tr. 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Aralık 2023.
- ^ Nigosian, Solomon Alexander (2004). Islam: Its History, Teaching, and Practices (İngilizce). Indiana University Press. ss. 65-80. ISBN . 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ Wheeler, Brannon M. (2002). Prophets in the Quran : an introduction to the Quran and Muslim exegesis. Internet Archive. London ; New York : Continuum. s. 15. ISBN .
- ^ Nasr 2003
- ^ Street, Brian V. (1 Kasım 2002). Literacy and Development: Ethnographic Perspectives (İngilizce). Routledge. s. 193. ISBN . 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ Brown, Norman Oliver (1991). Apocalypse and/or metamorphosis. Internet Archive. Berkeley : University of California Press. s. 81. ISBN .
- ^ a b . TDV İslâm Ansiklopedisi. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022.
- ^ . TDK Sözlük, kerim. 5 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008.
- ^ a b Şen, Ziya (1 Nisan 2011). "Vahiy Kâtipliği Müessesesi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 30 (30): 185-210. doi:10.17120/omuifd.12834. ISSN 2587-1854. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ a b http://www.ilafdergi.hitit.edu.tr/files/14.11.pdf []
- ^ Mesut Okumuş. "Kur'an nüzûlünün Mekke dönemi sempozyumu 29 Haziran -01 Temmuz 2012" (PDF). 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Kasım 2021.
- ^ . 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2013.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ Holland, Tom; In the Shadow of the Sword; Little, Brown; 2012; s. 303: ‘Otherwise, in all the vast corpus of ancient literature, there is not a single reference to Mecca – not one’
- ^ Crone, Patricia; Meccan Trade and the Rise of Islam, 1987, s. 7
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2021.
- ^ Meccan Trade And The Rise Of Islam, (Princeton, U.S.A: Princeton University Press, 1987
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2021.
- ^ Muhammad's home more closely resemble what is now southern Israel than Mecca.Holland, Tom (8 Ocak 2015). "Viewpoint: The roots of the battle for free speech". BBC News Magazine. 13 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2015.
- ^ kern, soeren (21 Eylül 2012). . Gatestone Institute. 24 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021.
- ^ Orhan Gökdemir, Din ve Devrim, İstanbul: Destek Yayınları. 2010. s. 64
- ^ http://docs.neu.edu.tr/library/nadir_eserler_el_yazmalari/TEZLER_YOK_GOV_TR/Kabe%20tarihi.pdf[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2021.
- ^ a b c d e Data on Gibson's biography taken from his Web pages, his book Qur'ānic Geography and the Amazon author information to this book: [1] 21 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., [2] 8 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., [3] 26 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., [4] 31 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Dan Gibson: Qur'ānic Geography (2011)
- ^ a b Lester, Toby (1 Ocak 1999). . The Atlantic. 25 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "İster sözlü ister yazılı olarak nakledilmiş olsun, herhangi bir tarihsel anlatı geleneğinin istikrarı için kronolojinin çok önemli olduğu varsayımına göre, bu durum ikinci yüzyılda siyer çalışmalarının hâlâ bir akışkanlık halinde olduğunun açık bir göstergesi olarak görülebilir.Conrad (June 1987). "Abraha and Muhammad: Some Observations Apropos of Chronology and Literary topoi in the Early Arabic Historical Tradition". Bulletin of the School of Oriental and African Studies. 50 (2): 239. doi:10.1017/S0041977X00049016. 11 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.
- ^ . 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021.
- ^ King, David A. The Petra Fallacy
- ^ NDTV, 200 Mecca mosques face wrong direction?, 06/04/2009
- ^ BBC News, Mecca mosques 'wrongly aligned', 05/04/2009
- ^ a b S. Brock, A brief outline of Syriac Literature, Moran Etho 9, Kottayam, Kerala: SEERI (1997), pp. 56-57, 135
- ^ a b Hoyland, Robert G. Seeing Islam as Others Saw It: A Survey and Evaluation of Christian, Jewish and Zoroastrian Writings on Early Islam;s. 197. The Darwin Press, Inc. (January 1, 1998).
- ^ a b Hoyland, R. (31 Aralık 2019). Seeing Islam as Others Saw It. Piscataway, NJ, USA: Gorgias Press. ISBN . 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021.
- ^ Nicolai Sinai, The Qur’an: A historical-critical introduction (Edinburgh: Edinburgh University Press, 2017) 61.
- ^ Robert G. Hoyland, "Epigraphy And The Linguistic Background To The Qur'an".
- ^ Hoyland, "Epigraphy and the Linguistic Background to the Quran", 2008 s.53-56, 61-64
- ^ . IQSA Online. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.
- ^ Morris, Ian D. (2018). (PDF). Al-ʿUṣūr Al-Wusṭā. 26: 1-60. 17 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2018.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;:0
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Crone, Patricia (1987). Meccan Trade and the Rise of Islam. Princeton University Press. ss. 134-135. ISBN .
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2022.
- ^ Abshire, C.; Gusev, D.; Stafeyev, S.K.; Wang, M. (2020). "Enhanced Mathematical Method for Visualizing Ptolemy's Arabia". International Web Journal on Sciences and Technologies Affined to History of Cartography and Maps. 15 (1): 1-25.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2021.
- ^ "There is no concrete evidence that Ptolemy ever drew his own maps. Instead, he transmitted geographical data in digital form, using a series of numbers and diagrams that allowed later map-makers to adapt it." https://www.historyextra.com/period/ancient-history/ptolemys-maps-the-father-of-modern-geography/ 20 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.
- ^ . 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "Kur'ân ne zaman mushaf haline getirilmiştir?". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2015.
- ^ . 8 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2015.
- ^ . 8 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2015.
- ^ a b . Sorularla İslamiyet. 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ “Ana Hatlarıyla Kur’ân-ı Kerîm”, Prof. S. Yıldırım, s. 65
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020.
- ^ Michel Cuypers, Geneviève Gobillot, Alınan fikirler, Kuran, Éditions Le Cavalier Bleu, Paris, Ağustos 2007, s. 22
- ^ al-Bukhari, Muhammad. . 810-870 CE. Sahih-i Buhari. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ Mohamad K. Yusuff, Zayd ibn Thabit and the Glorious Qur'an 26 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ The Koran; A Very Short Introduction, Michael Cook. Oxford University Press, ss. 117–124
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 30 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2013.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ . 27 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2009.
- ^ Kaya, M. Ali (30 Mart 2011). "Kur'ân'ın Harekelenmesi". fikirbahcesi.org. ss. tefsir dersleri. 1 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2013.
- ^ . 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015.
- ^ . 29 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013.
- ^ . 7 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2007.
- ^ . 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021.
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 6 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ Nigosian, S.A. (2004). Islam : its history, teaching and practices ([New ed.]. bas.). Indiana Univ. Press. ss. 65-80. ISBN .
- ^ Wheeler, Brannon M. (2002). Prophets in the Quran: an introduction to the Quran and Muslim exegesis. Continuum. s. 15. ISBN .
- ^ . 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2013.
- ^ Understanding the Qurán - Page xii, Ahmad Hussein Sakr - 2000
- ^ . www.kuranvemeali.com. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ . kuran.diyanet.gov.tr. 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Hicr Suresi 9. Ayet Meali, Arapça Yazılışı, Anlamı ve Tefsiri". İslam ve İhsan. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ “En Yüce Tanrı” ifadesi, Kitab-ı Mukaddes’te sıkça yer alır ve Semitik dünyada monarşik olarak düzenlenen politeist yapıda, Tek Tanrı’ya gönderme yapmak için kullanılır. Aynı şey, şu ifade için de geçerlidir: “tanrıların Tanrısı, Yahve”.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/191903
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020.
- ^ M. F. al-Hamad, J. F. Healey, "Late Antique Near Eastern Context: Some Social and Religious Aspects", Oxford Handbook of Qur’anic Studies, 2020, p. 88-92
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Mart 2021.
- ^ (PDF). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023.
- ^ Nisa Suresi, 25. ayet
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 3 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 9 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ . YouTube. 3 Mayıs 2020. 11 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ . kuran.diyanet.gov.tr. 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
- ^ Babayiğit, Beşir (1 Aralık 2018). "İSLAM VE OSMANLI CEZA HUKUKUNDA KAZF SUÇU". Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. XXII (3-4): 313-392. ISSN 2651-494X. 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
- ^ "KAZF". TDV İslâm Ansiklopedisi. 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
- ^ "EŞKIYA". TDV İslâm Ansiklopedisi. 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023.
- ^ "Mâide Suresi 33-34. Ayet Tefsiri - Diyanet İşleri BaşKanlığı". kuran.diyanet.gov.tr. 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023.
- ^ "Kısas ile ilgili ayetler ve mealleri | Kuran ve Meali". www.kuranvemeali.com. 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023.
- ^ "Mâide Suresi 45. ayeti ve meali | Kuran ve Meali". www.kuranvemeali.com. 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023.
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 19 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ (PDF). 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ . Sorularla İslamiyet. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
- ^ a b . TDV İslâm Ansiklopedisi. 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ a b Gürhan, Nazife. "Kadın bakış açısıyla Kuran'ı Yeniden Okuma Denemesi- Amina Wedud- kuran ve Kadın". e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi Sayı 6, Kasım 2011. 2 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2016.
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2023.
- ^ a b Siraj, Asifa (October 2011). "Meanings of modesty and the hijab amongst Muslim women in Glasgow, Scotland" (PDF). . . 18 (6): 716-731. doi:10.1080/0966369X.2011.617907. ISSN 1360-0524. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- ^ a b Herbert L. Bodman; Nayereh Esfahlani Tohidi, (Ed.) (1998). Women in Muslim Societies: Diversity Within Unity. Lynne Rienner Publishers. ss. 2-3. ISBN .
- ^ Ibrahim, I. A.; Abu-Harb, Ibrahim Ali Ibrahim (1997). A Brief Illustrated Guide to Understanding Islam (İngilizce). Darussalam. ISBN . 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.
- ^ a b . TDV İslâm Ansiklopedisi. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023.
- ^ Yilmaz, İbrahim (15 Haziran 2019). "İslâm Hukukunda Kamu Otoritesinin Çok Eşliliği Sınırlandırması". Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 23 (1): 5-28. doi:10.18505/cuid.511376. ISSN 2528-9861. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "ÇOK EVLİLİK". TDV İslâm Ansiklopedisi. 5 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ocak 2022.
- ^ . 16 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
- ^ islam, dinimiz. "Köle ve cariye nedir? - Dinimiz İslam". dinimizislam.com. 7 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2021.
- ^ "Savaş Esirleri ve Cariyelik". Süleymaniye Vakfı. 2 Kasım 2015. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2020.
- ^ "TESETTÜR". TDV İslâm Ansiklopedisi. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ islam, dinimiz. "Dinimizde tesettürün önemi - Dinimiz İslam". dinimizislam.com. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ ^ Belazûri, Ensâb, c. 12, s. 153; Cevad Ali, Mufassal, c. 4, s. 662-663.
- ^ a b c . web.archive.org. 21 Eylül 2022. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 16 Ekim 2022. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ İran'da 1983'te çıkartılan Ceza Kanunu ile hicap kurallarına aykırı hareket eden kadınlara "74 kırbaç" cezası getirildi. Sanam Vakil: Women and Politics in the Islamic Republic of Iran: Action and Reaction 6 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Father of Kurdish woman killed in Iran says daughter was beaten 19 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Rudaw, 19 September 2022
- ^ Mahsa Amini’s medical scans show skull fractures caused by ‘severe trauma’: Report 24 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Alarabya News, 2022
- ^ Iranian Medical Official Says Amini's Death Caused By Head Injury, Rejects Official Version 20 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Radio Free Europe/Radio Liberty, 2022
- ^ "Mahsa Amini's medical scans show skull fractures caused by 'severe trauma': Report". Al Arabiyya. 19 Eylül 2022. 24 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ "Mahsa Amini's CT Scan Shows Skull Fractures Caused By Severe Blows". Iran International. 19 Eylül 2022. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ "The Qur'anic Manuscripts". 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2007.
- ^ Coughlan, Sean. "'Oldest' Koran fragments found in Birmingham University". BBC.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2020.
- ^ F. E. Peters (1991), ss. 3–5: "Few have failed to be convinced that … the Quran is … the words of Muhammad, perhaps even dictated by him after their recitation."
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2021.
- ^ Kur'an-ı Kerim.
74:30
- ^ "Müddessir Suresi 30. Ayet". www.kuranmeali.com. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Appendix 1 of the Authorized English translation of Quran by Rashad Khalifa, Ph.D. | Submission.org - Your best source for Submission (Islam)". submission.org. 24 Şubat 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Ana Sayfa". 19.org Türkçe. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "19 sistemi nedir?". kuranmucizeler.com. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ "Appendix 1 of the Authorized English translation of Quran by Rashad Khalifa, Ph.D." 24 Şubat 2013 tarihinde kaynağından .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". hakkadavet.alimallah.com. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 18 Ekim 2013. 18 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ admin (2 Temmuz 2013). "Abdullah Öcalan'ın kitabında 19 varmış". 19.org Türkçe. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ Kurdoglu, Mustafa (21 Haziran 2020). "007.01 - Reşat Halife'nin Bilimsel Büyük Hatası". Kur'an-ı Kerim'in Sayısal Yapısı. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2022.
- ^ Leirvik 2010, pp. 33–34.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Ana Sayfa". kuranmucizeler.com. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Kuran'ın Mucizeliği ve Mucize Oluşunun Delilleri Nelerdir?". İslam ve İhsan. 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Kur'an'dan "söz söyleme" sanatı üzerine dersler – Mustafa İslamoğlu". 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 21 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mayıs 2012.
- ^ islam, dinimiz. "Peygamber efendimizin mucizeleri - Dinimiz İslam". dinimizislam.com. 26 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Hz. Peygamberin (s.a.s.) ne tür mucizeleri vardır? : Din İşleri Yüksek Kurulu : Dini Bilgilendirme Platformu". kurul.diyanet.gov.tr. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ Explorations in Islamic science Ziauddin Sardar, (1989), retrieved 28 March 2011
- ^ An illusion of harmony: science and religion in Islam (2007) Taner Edis, retrieved 28 March 2011
- ^ "EBCED". TDV İslâm Ansiklopedisi. 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "demir_kuran_mucizesi_26_atom_numarasi_57_izotop". kuranmucizeler.com. 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
- ^ "HADÎD SÛRESİ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 23 Mart 2015. 23 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
- ^ "NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details". nssdc.gsfc.nasa.gov. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
- ^ "Kuran'da Ay'a ayak basılacağı, ay toprağının yarılacağı yıl, dakika ve saniyesine kadar belirtilmiştir". kuranmucizeler.com. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
- ^ . 30 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2008.
- ^ "Scientific Miracles". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008.
- ^ "Mucizeler Kaynağı Kur'ân-ı Kerîm'in Matematiksel Mucizesi". sorularlaislamiyet.com. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından .
- ^ "Kur'ân'ın mucizeleri". Akşam Gazetesi. 27 Şubat 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve baglanti olumune karsi savunmasiz olan yalin URL ler kullanilmistir Maddenin dogrulanabilir kalmasini ve maddede tutarli bir kaynak biciminin surdurulebilmesini saglamak adina lutfen bunlari tamamlayin Ekim 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde boyut olarak asiri derecede uzundur Lutfen tartisma sayfasinda goruslerinizi bildirin ve maddenin ozetlenmesine veya ayri maddeler halinde alt basliklara bolunmesine yardimci olun Lutfen goruslerinizi tartisma sayfasinda belirtiniz Kur an Arapca القرآن el Kur an veya yaygin kullanilan adiyla Kur an i Kerim ق ر آن ک ر یم Musluman inancina gore yaklasik 23 yillik bir surecte ayetleri Allah tarafindan Cebrail adindaki melek araciligiyla Muhammed e parca parca vahiyler halinde indirilen bir kutsal kitaptir Islam inancina gore Kur an i Kerim Muhammed in gercek bir peygamber oldugunu kanitlayan en onemli ve en buyuk mucizedir Muslumanlar namaz basta olmak uzere belli basli ibadetlerinde Kur an dan cesitli bolumler okurlar Kur an i KerimالقرآنBilgiDinIslamDilKlasik ArapcaPeriyody 610 632Bolumler114 liste Muslumanlar Kur an in Allah tarafindan son peygamber kabul edilen Muhammed e bas melek Cebrail araciligiyla Ramazan ayindan baslayarak yaklasik 23 yillik bir sure boyunca kademeli olarak vahyedildigine inanirlar Bu vahiyler 610 yilinda Muhammed yaklasik 40 yasindayken baslamis ve olum yili olan 632 de sona ermistir Kur an sozcugu metnin kendisinde 70 kez gecmektedir ve metinde yer alan diger bazi isim ve kelimelerin de Kur an a atifta bulundugu dusunulmektedir Kur an in Muslumanlar tarafindan Tanri nin gercek ve nihai sozu olduguna inanilir Inanca gore Muhammed okuma ve yazmayi bilmedigi icin bu metni yazmadi ve gelenege gore Muhammed in birkac arkadasi vahiyleri kaydeden katip olarak gorev yapti Kur an Peygamber in 632 deki olumunden kisa bir sure sonra Ebu Bekir in halifeligi doneminde 632 634 bazi kisimlarini yazan veya ezberleyen sahabeler tarafindan derlendi Omer in tesvikiyle Halife Ebu Bekir Kur an i mushaf haline getirme karari aldi ve bu gorevi Peygamberin Kur an i vahiy melegi Cebrail e son okuyusunda hazir bulunan vahiy katibi ve hafiz olan Zeyd bin Sabit e verdi Zeyd titiz bir calisma ile Kur an i mushaf haline getirdi ve halife Ebubekir e teslim etti Osman bin Affan kendi halifeligi doneminde 644 656 arasi gunumuzde genelde Kur an in bilinen ilk ornegi olarak kabul edilen bir versiyon olusturdu Kur an Incil deki ve diger Ibrani kutsal metinlerindeki kissalara asinadir Kur an bu anlatilarin bazilarini ozetlemekte bazilarinin uzerinde uzun uzadiya bir sekilde durmakta bazilarinin da alternatif aciklamalarini ve yorumlarini sunmaktadir Kur an in buyuk bir bolumu uyarma itaate sevk etme ibret verme amacli olan bu dini hikayelerden olusmaktadir Kur an kendisini insanlik icin bir hidayet kitabi olarak tanimlamakta bazen belirli tarihsel olaylarin ayrintili aciklamalarini sunmakta ve genellikle bir olayin anlatimi uzerinden ahlaki ve ibretlik onemini vurgulamaktadir Islam in cogu mezhebinde Muhammed in sozleri olduguna inanilan hadislerin Islami hukukun temelini olusturan hukumler icin Kur an i aciklamalarla destekledigine inanilir Kur an in tamamini ezberleyen kisiye hafiz denir Bazen Kur an dan bir ayet tecvid adi verilen ve bu amac icin ayrilmis ozel bir hitabetle okunur Ramazan ayinda bazi Muslumanlar dini bir rituel olarak tum Kur an i bastan sona okurlar Kur an namazlarda sadece Arapca okunmaktadir Ayrica Muslumanlar belirli bir Kur an ayetinin anlamini tahmin etmek icin metnin dogrudan cevirisinden ziyade tefsirlere guvenirler EtimolojiKur an sozcugu Arapcada okudu anlamindaki kara e قرأ sozcugunun uc harfli mastaridir Kelime anlami bakimindan okunan sey veya okumak anlamina gelir Kerim sozcugu ise soylu asil ve eli acik comert anlamlarina gelir ve Islam da Allah in 99 isminden biridir Biz onu akil erdiresiniz diye Arapca bir Kur an olarak indirdik Yusuf Suresi 2 Kur an okudugun zaman kovulmus seytandan Allah a sigin Nahl Suresi 98 Kur an okundugu zaman ona kulak verip dinleyin ve susun ki merhamet olunasiniz A raf Suresi 204 Kur an da belli yerlerde gecen el Kitab Bakara 1 2 el Furkan Furkan 1 ez Zikr Hicr 9 en Nur Nisa 174 gibi kelimelerin de Kur an i ifade ettigi dusunulmektedir Dini anlatimlarda Furkan i Hakim Mushaf i Serif Kelamullah Kitabullah gibi isimlerle de anilir TarihcePeygamberlik donemi Cebrail in Muhammed e vahiy getirdigini tasvir eden bir minyatur Islam gelenegine gore daha sonralari Kur an i olusturmak uzere derlenen vahiyler Muhammed e 610 yilinda Ramazan ayinin Kadir Gecesi nde Mekke yakinlarindaki Nur Dagi nda bulunan Hira Magarasi nda inzivada iken inmeye baslamistir Vahiylerin 13 yili Mekke 10 yili da Medine doneminde olmak uzere 23 yil surer Buna gore Mekke de gelen vahiyler Mekki Medine de gelen vahiyler ise Medeni olarak isimlendirilir Inanca gore Muhammed e inen ilk vahiy Kur an in 96 suresi olan Alak Suresi nin ilk bes ayetidir Yaratan Rabbinin adiyla oku O insani alaktan asilip tutunan zigottan yaratmistir Oku Kalemle yazmayi ogreten insana bilmedigini bildiren Rabbin sonsuz kerem sahibidir Alak Suresi 1 5 Alman yazar en Theodor Noldeke Kur an daki sureleri siniflandirirken Mekki surelerden Medeni surelere geciste kitabin uslubunun kisa ve siirsel anlatimlardan daha uzun ifadeler iceren nesir diline evrilmesini esas almistir Mekke donemi 610 622 Kur an in gunumuze ulasan en eski nushasi olan Birmingham mushafi el yazmasinda yazili oldugu sekliyle besmele Mekke vahiyleri hacimsel olarak Kur an in 2 3 kismini olusturur Bu donemde vahiyler sozlu olarak ezberlenmis daha sonra ise hicrete yakin 622 birkac yil ile Medine donemi 622 632 olarak ifade edilen yazim doneminde kayda gecirilmislerdir Mekki ayet ve sureler Islam inanci ve ahlaki ile ilgili temel konulari kapsamaktadir Allah in birligine meleklere peygambere kitaplara ve ahiret gunune iman gibi konular islenir Allah ile es tutulan putlar reddedilir iman olum hayat kiyamet ahiret cennet cehennem gibi konular eski kavimlerin baslarina gelenler uzerinden siirsel bir dille islenir Kur an in Adem den itibaren devam eden tevhit dini ve vahiy zincirinin devami oldugu vurgulanir 42 13 Medine donemi 622 632 Necm Suresi nin son ayeti Haydi Allah a secde edin ve ona kulluk edin Muhammed in monoteizm inanci geleneksel duzene meydan okur Bu donemde ahlak ve ibadetler disinda insanlar ve toplumlar arasi iliskilerle ilgili duzenlemeler de Kur an da yerini almistir Cunku Islam toplumunda bu hukumleri uygulayacak olan yeterli askeri ve yaptirim gucune artik ulasilmistir Islami literaturde adina sebeb i nuzul denilen olaylar ve sorunlari cozumleme ve yonetme amaciyla ser i hukukun kurallari anlasmalar baris ve savas cihat ile ilgili ayetler bu kapsamda degerlendirilebilir Bu donemde Muhammed yonetiminde adina Medine Sehir Devleti denen kucuk bir Islam devleti kurulmustur Suphesiz Allah Adem i Nuh u Ibrahim ailesini soyunu ve Imran ailesini soyunu birbirinden gelmis birer nesil olarak secip alemlere ustun kildi Allah her seyi hakkiyla isiten ve hakkiyla bilendir Kur an Al i Imran Suresi 33 34 Tarih ve arkeoloji arastirmalari Muhammed in hayati kible ve Kur an in ilk yazim yeri olan Mekke 1970 li yillardan bu yana tartisilir olmustur Mekke nin arkeolojik arastirmalarda Islam oncesi doneme gitmeyen yeni bir sehir olarak ortaya cikisi tarihi kaynaklar ve haritalarda adinin 8 yuzyil oncesinde gecmemesi ticaret yollari uzerinde olmamasi yaninda topraginin tarima uygunsuzlugu ayrica erken Islam tarihi hakkinda ipuclari veren Kur an ve hadis rivayetlerinde tanimlanan bazi yer isimleri ve ozellikleri ile uyusmazliklar gibi nedenlerle Revizyonist Islam Arastirmalari Okulu olarak adlandirilan bazi tarihciler Muhammed in tarihsel bir kisi oldugunu dusunen diger cogunluk tarihcilerden ayrilarak O nun kurgusal bir kisilik olabilecegine inandilar Patricia Crone ve Michael Cook gibi digerleri ise O nun gercek ama daha kuzeyde yasamis oldugunu dusunuyorlar Onlara gore Kur an da 16 kere anilan Mescid i Haram Kuzeybati Arap Yarimadasi nda bulunmaktaydi yani rivayet kulturune dayali klasik eserlerde ifade edildigi gibi gunumuz Mekke sinde degil Islam in cikis yillarinda Arap Yarimadasi nda cok sayida bolgesel dil ve alfabe kullanilmaktaydi Kur an yaziminda kullanilan dil ve alfabenin kuzeyde gelisen Suriye ve Kufe ye kadar uzanan Nebati Aramaik dil erken Arapca oldugu ifade edilmektedir Ayni donemde Hicaz ve Yemen bolgelerini icine alan alanlarda ise Yemen dili ve alfabesi kullanilmaktaydi Emevi halifesi Abdulmelik bin Mervan zamaninda 685 705 alfabe ve Arapca resmi dil haline getirilmis ve diger bolgelere yayilmistir bkz Islam in yayilisi Araplasma Muaviye sonrasinda cikan karisikliklarda Yezid askerlerince yikilan Kabe nin aslina uygun olarak yeniden yapilmasinin Islam dunyasinda uzun sure tartisildigi ancak bunun gerceklestirilemedigi gelenege dayali tarih kitaplarinda da ifade edilen bir konudur Kible uzerinden yapilan bazi arastirmalar ise Islam in ilk kurulus yeri olarak gunumuzde Urdun topraklarinda bulunan Petra yerleskesini one cikarmistir Kanadali yazar Dan Gibson Quranic Geography ismiyle kitaplastirdigi arastirmalarinda en eski camilerin mihrap yonlerinin Petra yi gosterdiklerini ayet hadis ve siyer kaynaklarindaki bazi ipuclarinin da Muhammed in Petra da yasadigini ve buradan Medine ye goc etmis oldugunun isaretlerini verdigini iddia etmistir Gibson a gore Kur an da bahsedilen bekke veya mekke sozcukleri de Petra yi ifade eden kelimelerdi Ilk kible ise Mescid i Aksa degil Petra da Al Lat tapinagi olarak kullanilan kubik yapi olmaliydi Dan Gibson in iddiasina gore bu yapi Muslumanlarin Ikinci Fitne 680 692 olarak niteledikleri Abdullah bin Zubeyr Ayaklanmasi sirasinda manciniklarla yikilmis Ibn i Zubeyr de karatasi Kabe de bulunan diger kutsal esyalarla birlikte alarak Emevi saldirilarindan uzakta bugunku Mekke nin bulundugu yere tasimis ve yeni tapinagi burada insa etmistir Emevilere karsi Abbasilerin destegini kazanan bu yeni mekan birkac yuzyillik bir gecis donemi sonunda tamamen benimsenmis yeni yapilan camilerin yonu Mekke ye donuk olarak insa edilmeye baslanmistir Ancak Emevi etkisinde kalan Kuzey Afrika ve Endulus camileri yonlerini bambaska bir yone Guney Afrika ya cevirerek yeni kibleye karsi cikmaya devam etmislerdir 1972 de Yemen de bulunan Sana a el yazmalari UV isik kullanilarak ortaya konan altmetinler gunumuz Kur anlarindan cok farklidir Gerd R Puin bunun gelisen bir metin anlamina geldigine inaniyordu Benzer bir ifade Lawrence Conrad tarafindan Muhammed in biyografisi icin de kullanilir Cunku O nun incelemelerine gore hicri ikinci yuzyila kadar Peygamber in dogum tarihiyle ilgili Islami bilimsel gorus 85 yillik bir cesitlilik sergilemisti Konu ile ilgili ortaya atilan bir diger iddia ise bekke nin bekaa ile baglantili olarak ele alinan Kudus kenti oldugu yonundedir Bu iddialara gore ilk Muslumanlar Kabe nin yerini dogru hesaplayamamislardir Ote yandan Abdullah bin Zubeyr olayi 683 92 ile ilgili olarak 7 ve 8 yuzyil yazarlari John bar Penkaye ve Theofanis Petra dan degil Mekke den bahsetmislerdir Kur an putperestlige siklikla atifta bulunmaktadir O zamanlar bir Bizans topragi olan buralarda ise pagan uygulamalar ve ritueller cok daha onceden yasaklandigindan bu gibi savlarla bu iddialara karsi cikilmistir Hicaz bolgesinde Arapcanin kullanildigini gosteren belge ise ikinci Islam halifesi Omer tarafindan Mekke valisi olarak atanan Halid bin Velid in oglu Abdurrahman a ait olan ve MS 660 lara tarihlenen tas yazittir Ingiliz Orta Dogu tarihcisi a gore bolgede o doneme ait mezar metinleri duvar yazilari ve tas yazitlar uzerinde Arapca yazilar bulunuyordu Batlamyus MS 100 170 Arabistan da aralarinda Macoraba isimli bir yerlesimi de saydigi 50 yerlesimin listesini yayinlamisti Gecmiste Macoraba nin gercek Mekke oldugu konusunda genel bir fikir birligi olmasina ragmen bazi bilim adamlari bu sonucu sorguladilar Modern veriler kullanarak Mekke ile cagrisim yapan antik yer isimlerini Mekke ile eslestirme egiliminde calismalar ve bu tutumu yanlislayan arastirmalar gunumuzde de devam etmektedir Ote yandan haritali Cografya nin en eski el yazmalarinin Batlamyus tan 1000 yil sonra 12 yuzyil sonlarinda Bizans ta basladigi bilinmektedir Batlamyus un kendi haritalarini cizdigine dair somut bir kanit yoktur Bunun yerine cografi verileri daha sonraki harita yapimcilarinin uyarlamasina izin veren bir dizi sayi ve diyagram kullanarak dijital bicimde iletmistir Ancak baslangic meridyenini saglam sekilde belirleyemedigi icin vermis oldugu koordinatlar hatalidir Bu haritalarin Batlamyus a referans veren cok sonraki yuzyillara ait surumlerinde Macoraba ve diger yerlesimlerden bahsedilmektedir Mescid i Haram da hac eden hacilar Mescid i Haram tabiri Kur an da gecer 17 1 ve su anki Mekke de olduguna inanilir Islam in erken tarihlerinde yazilan eserler konum belirlemekten uzaktir 7 yuzyilda yasayan Suryani yazar John bar Penkaye ve John Damascene Mekke den colde bir yer olarak bahseder Ayrica Araplarin kup seklinde yapilan ve Islam oncesi Arabistan da oldukca yaygin olan put evlerine Kabe adini verdikleri biliniyor Bu yapilarin Islamlasma doneminde tahrip edilmesiyle birlikte Muslumanlar arasinda baslangictan bu yana sadece tek bir tane Kabe nin Mekke de var oldugu algisi da yerlesmistir Rivayet kulturune dayali eserlerin disinda tarih bilimi acisindan Islam in erken tarihi ne zaman ortaya ciktigi hangi cografyada dogup dunyaya yayildigi konusu gunumuzde hala belirsizligini korumakta bu konuda farkli cografyalara isaret eden bulgular ve iddialar ileriye surulmektedir Tartismalarda Petra disinda Kufe ve Hire Guney Irak bolgeleri one cikmaktadir Bizans kronikleri ve Hristiyan din adamlarinin kayitlari basili paralar ve Abbasiler doneminde Islam in hikayesinin yazilma surecine katilan hadisci ve tarihcilerin yasam bolgeleri Hire Yathrib gibi bazi antik sehirlerin isimleri ve diger bulgular Kur an in kultur cografyasina isaret eden ayet icerikleri kullanilan yazi tipi vb Islam peygamberi Muhammed in ve erken donem Islam cografyasinin Guney Irak bolgesi ile iliskilendirilmesine ve Muhammed in hayat hikayesinin birden fazla kisinin hikayelerinin birlesimi olabilecegi kanaatine yol acmistir Derlenmesi ve kitaplastirilmasi Iskenderiye Kutuphanesi nde sergilenen antik Kur an el yazmasi Kur an Muhammed in olumu sirasinda olasilikla sahabeden degisik kisilerin ellerinde kucuk yassi taslar rika denilen deri agac yapragi bir cesit kagit deve ve koyun kemikleri ektab olarak ifade edilen agac parcasi gibi malzemeler uzerine yazilmis daginik parcalar halinde bulunuyordu Halife Ebu Bekir o 634 zamaninda kurulan bir komisyonla Kur an parcalari bir araya getirildi kaynak guvenilir mi Muhammed in ilk vahyi Alak Suresi Kur an duzenlemelerinde 96 siraya konmustur guncel yazi stiliyle Rivayete gore Ridde Savaslari nda 70 kadar hafizin olmesi uzerine Omer bin Hattab donemin halifesi olan Ebu Bekir e basvurarak konunun gorusulmesini ister kaynak guvenilir mi Ebu Bekir Zeyd bin Sabit baskanliginda aralarinda Abdullah bin Zubeyr Sa d bin Ebi Vakkas ve in de bulundugu bir komisyon kurdurur Zeyd elinde yazili Kur an metni olan herkesin bu metinleri getirmesini ayrica metinleri bizzat Muhammed den duyduklarina dair iki guvenilir sahit gosterilmesini ister Olasi imla hatalari icin Osman bin Affan tarafindan bu komisyona Kureys e gore yazin emri verilir Ortaya cikartilan ve sayfalar haline getirilmis ya da iki kapak arasindaki sayfalar anlamina gelen mushaf Ebu Bekir in olumunden sonra Hafsa bint Omer e emanet edilir Kisisel mushaflar Amerikali oryantalist Arthur Jeffery e 1893 1959 gore Islam in erken donemlerinde yirmi sekiz adet sahsi mushaf bulunmaktaydi Bu mushaflarda bugun resmi mushaflarda bulunanlardan farkli olarak Ibn Mesud un mushafinda Fatiha ve Muavvizeteyn surelerinin Felak ve Nas mevcut olmadigi Ubey b Ka b in mushafinda kunut dualarinin iki ayri sure olarak yer aldigi Ali nin mushafini nuzul sirasina gore tertip ettigi bilinmektedir Duzenlenmesi Bugunku Kur an sureleri sure ve ayetlerin yazilis Islami literaturde inis sirasina gore degil Fatiha disinda kabaca surelerin uzunluguna gore dizilmislerdir Kur an a kronolojik siraya uymayan bugunku seklinin Osman zamaninda 644 656 verildigi ve cogaltilarak degisik sehirlere dagitildigi soylenmektedir Bununla birlikte bilinen en eski el yazmalarindan olan Sana a el yazmalarindan incelenen 926 parcanin 22 si bugun bilinen Kur an dan tamamen farkli bir yazilis linguistik ve surelere ait dizilis farki sunmaktadir 648 de Ermenistan ve Azerbaycan in fethinde Samli ve Irakli askerlerin farkli okuyuslari tartisma ortaya cikardi Bu tartisma uzerine sahabeden Huzeyfe bin Yeman Halife Osman bin Affan a basvurarak bu durumun duzeltilmesini ihtilafin ortadan kaldirilmasini istedi Bunun uzerine Osman bin Affan Zeyd bin Sabit i tekrar gorevlendirerek Ebu Bekir in emriyle derlenmis olan Kur an in cogaltilmasini emretmis ve cogaltilan mushaflar cesitli Islam merkezlerine gonderilmis bununla farklilik gosteren diger mushaflar ise yakilmislardir Boylece Muhammed in olumunden sonra 20 yil icinde Kur an in derlenip cogaltilmasi yapilmistir Tilsimli Gomlek 15 16 yuzyil Kuzey Hindistan Metropolitan Muzesi Ehl i Beyt ve Sii iddialari Bunlardan en onemlisi Kur an in toplanmasi esnasinda ehl i beytin faziletleri ile alakali bazi parcalarin Osman mushafina alinmadigi yani Kur an in tahrif edildigi iddiasidir Orta Cag alimi Sehristani y 1086 1153 ilaveten aslinda Ahzab Suresi nin Bakara Suresi ne denk 300 ayetlik kadar bir sure oldugunu ve recm ayetinin de onda bulundugunu ifade ederek bu suredeki pek cok ayetin Ridde Savaslari nda kaybolduguna dair bir dizi rivayete yer verir Emeviler donemi Emevi valisi Haccac bin Yusuf es Sekafi nin muhru En erken yazimi doneminde Arap alfabesi bugun kullanilan 28 harfe karsilik noktalama gibi hicbir yardimci isaret icermeyen 22 harfi karsilayan 15 farkli harften olusmaktaydi Kur an in ilk yazilisindaki alfabetik yetersizlikler sonraki zamanlarda kiraat mezheplerini ortaya cikartmistir Emevi valisi Haccac bin Yusuf un o 714 emriyle ilk defa ayni sekilde yazilan farkli harfleri ayirt edebilmek icin noktalama isaretleri ve sesli harfler olusturuldu Haccac uzerinde birtakim degisiklik ve duzenlemeler yaptirdigi yeni Kur an metninin resmi nusha olarak belirlenmesi amaciyla eski yazim Kur anlari toplatarak yaktirmis ve yerine yeni yazim Kur an metinlerinin dagitilmasini saglamistir Uzatma nokta hareke gibi isaretlerin yer almadigi bu yazima Emeviler doneminde ilave edilen isaretlemelerle okuyus sekli de tecvid yazili olarak belirlenmistir Farkli yazim sekillerine sahip farkli Kur an nushalarinda surelerin anlamlari da degisebilmektedir Baslangicta Kureys lehcesi ile okunan Kur an in sonradan 7 Arap lehcesiyle okunmasina musaade edilmistir Islam toplumundaki yeri11 yuzyil el yazmasi Kuzey Afrika Kur an i British Museum Londra Geleneksel anlayista Kur an abdest alinarak tutulur Buna dayanak olarak Vaki a Suresi nin 79 ayeti O na Kur an a ancak tertemiz olanlar dokunabilir gosterilir Kur an in butun metnini ezberleyen kisiye hafiz denir Kur an i duzgun bir sesle okumaya tilavet denir Muslumanlar gunluk ibadet olan namazi kilabilmek icin Kur an dan en azindan birkac ayeti ezbere bilmek zorundadirlar Kur an dan kolayiniza geleni okuyun salati ikame edin namazi kilin Muzzemmil 20 9 yuzyilda Islam itikadi mezhepleri arasinda Kur an in ezeli ve ebedi olup olmadigi bir diger ifade ile yaratilmislardan olup olmadigi konusu uzerinde buyuk tartismalar yasanmistir Bazilari Kur an in Allah ile birlikte ezeli olarak var oldugu dolayisiyla yaratilmadigi gorusunu benimsemisler akilciligi on plana cikaran Mutezile mezhebi ise Kur an in yaratilmis oldugu gorusunu benimsemistir Sufilere gore bu tartisma yapay ve yanlistir Tevhidin oncusu olarak Kralice Belkis in Kral Suleyman i ziyareti tasviri Edward Poynter 1890 Yahudilik ve Hristiyanlikta sadece kral olarak kabul edilen Suleyman Kur an a insanlara cinlere ve dogaya hukmeden bir peygamber kral olarak girer Kralice Belkis ise gunumuz Etiyopya Habesistan veya Yemen in oldugu topraklarda hukum surdugu farz edilen tarih oncesi Saba Kralligi nin tevhidi kabul etmis hukumdaridir Muslumanlar Kur an in yaninda Incil Tevrat ve Zebur u da Allah tarafindan insanlara onlari tevhide cagiran gonderilen kutsal kitaplar olarak inanirlar Bunun yaninda diger uc kitabin sonradan tahrif edildigine son kutsal kitap olan Kur an in ise Kiyamet e kadar Allah tarafindan korunacagina da inanirlar Bu konuyla ilgili olarak Hicr Suresi nin 9 ayetinde Suphesiz o Zikr i Kur an i biz indirdik biz Onun koruyucusu da elbette biziz denmektedir Ayrica Kur an in Islam da ilk peygamber olduguna inanilan Adem den itibaren gonderilen ilahi metinlerin tamamlayicisi olduguna inanilir Islami tasavvufta oldugu kadar cihatci anlayista da pagan kulture karsi bir saldiri araci olarak sikca tekrarlanan bir Kur an onermesi olarak tevhid tarihsel olarak politeizm zemininde gelisir Mevcut tarihsel verilerin sonuc cikarmamiza izin verdigi olcude Misir krali Akhenaton un tek tanrici gunes ibadeti Aten dini kati ve acik monoteizmin MO 14 yuzyil ortalari ilk tarihsel ifadesi olarak kabul edilebilir Israil toplumunda ise Yehova butun tanrilarin en buyugu olarak one cikti Islami terminolojide sirk Allah a ortak kosmak olarak nitelenen pagan kulturune karsi Kur an in tutumu ise soyle ozetleniyor Islam oncesi Araplar agaclar kuyular ve daglara iliskin kissa ve mitolojiler kurgulamis Safa Merve Ebu Kubeys Arafat Mina ve Muzdelife de bulunan kaya ve daglara iliskin kultler olusturmuslardir Kur an bir kisim tapinmalari kaldirmasina ragmen koklesmis Arap mukaddesatiyla catismamis bazi rituelleri devam ettirmistir Bu durum bazi Islami yorumcular tarafindan tedricilik olarak degerlendirilir Seriat ve fikihta Afganistan da koktendincilik karsiti ve sekulerizm yanlisi olan Devrimci Kadin Birligi nin 26 Agustos 2001 gunu gizlice kayda aldigi bu goruntulerde bir kadin burkasini actigi icin iyiligin emredilmesi ve kotulugun men edilmesinden sorumlu bir din polisince halk ortasinda sopayla cezalandiriliyor Birincil kaynak olarak Kur an a dayandirilan seriat kanunlari kadin erkek iliskileri savas evlilik bosanma miras paylasimi sahitlik gibi bircok konuda konulan kurallar ile yuzyillar boyunca Musluman toplumlari ve sosyal hayati duzenleyici etkiler yapmistir Klasik seriat uygulamalari farz sayilan ibadetlerin terkini dinden cikma saydigi ve onlara icin olume varan siddetli cezalar verdigi halde insan haklari kavraminin gelismesi ile Islam ulkelerinde ibadetlerin ceza veya mukafatinin uhrevi olarak degerlendirildigi daha sekuler veya kismi seriat uygulamalari on plana cikmaktadir Klasik seriat uygulamalarindan bir kismi insan haklarina ciddi ihlaller icermektedir Kur an a gore baslica suclar ve cezalandirma sekilleri sunlardir Zina Kur an a gore zinanin cezasi 100 sopadir Nur Suresi 2 Zina yapan cariye ise o zaman da bu cezanin yarisi kadar ceza alir Ancak seriatta hadislerden yola cikarak bekarlara 100 sopa evlilere ise recm cezasi uygulanir Turk Islam profesoru Yasar Nuri Ozturk recm cezasinin Islam da yerinin olmadigini bunun Tevrat ta yer aldigini ve Yahudi gelenegi oldugunu belirtmistir Seriat yasalarinda tecavuz irza gecme gibi bir suc tanimi ise bulunmamaktadir Hirsizlik Hirsizlik eyleminin sucu sag elden baslayarak ellerinden bir tanesinin kesilmesi seklindedir Islam hukukculari arasinda hirsizlik sucunun unsurlari ve cezalandirilma sartlarina iliskin ayrintilarda gorus ayriliklari bulunmakla beraber genel kabule gore hirsiza el kesme cezasinin verilebilmesi bazi sartlarin varligina baglidir Kazf Kazf bir kisiye onun zina ettigi isnadinda bulunmak veya kisinin nesebini inkar etmektir Kur an da zina iftirasinda bulunup da sahit getiremeyenlere 80 sopa vurulmasi ve artik onlarin sahitliginin kabul edilmemesi hukmu yer almaktadir Ayrica bakiniz Ifk Olayi Yol kesme Islami literaturde hirabe veya eskiyalik da denilen kamu duzeni emniyet asayis ve ozgurluk ihlali iceren bu sucun cezasi eylemlerin cesidine ve agirligina gore suclunun ya oldurulmesi veya asilmasi ya da sag el ve sol ayaklarinin capraz olarak kesilmesi veya surgun edilmesidir Ilgili ayetin Maide 33 35 inis sebebi olarak birkac eskiyalik hadisesi zikredilmekledir Oldurme ve yaralama suclari Kisas Kur an da bu suclarla ilgili birkac adet kisas ayeti bulunur Oldurme suclarinda Bakara Suresi nin 178 ayetine gore kisas uygulanirken yaralama suclarinda durum net degildir Maide Suresi nin 45 ayetinde ise daha once Tevrat ta Israilogullari kabilesi icin de kisas emrinin cana can goze goz dise dis vb bulundugu ifade edilmektedir Kisas Islam Isbirligi Teskilati na uye ulkeler arasinda seriat uygulamasi Yargida seriati uygulamayan Islam Isbirligi Teskilati uyesi ulkeler Seriati kisisel durumlarda evlilik bosanma miras velayet vb uygulayan bunun disinda uygulamayan ulkeler Seriat kanunlarini butunu ile kabul eden ulkeler Seriati bolgesel farklar gozeterek uygulayan ulkeler Kisas asirete dayali olan Arap toplum duzeninde kan davalari veya savaslarin onlenmesi icin kullanilan bir cozumleme araciydi Kisas toplumsal denklik uzerinden yurutulur oldurulen kisinin kadin erkek kole hur seckin siradan olmasi goz onune alinarak katilin asiretinden oldurulene denk birisi infaz edilirdi Ornegin koleye karsilik ancak bir kole kadina karsilik bir kadin oldurulebilirdi Eski toplumlarda sucun sahsiligi ilkesi bulunmamakta cogu zaman muessir fiilin kasten yapilmis bir eylem olup olmadigi da goz ardi edilerek bir bakima bir cinayet karsi cinayet islenerek cezalandirilirdi Ey iman edenler Oldurulenler hakkinda size kisas farz kilindi Hure karsi hur koleye karsi kole kadina karsi kadin Ancak olduren kimse kardesi oldurulenin varisi velisi tarafindan affedilirse aklin ve dinin gereklerine uygun yol izlemek ve guzellikle diyet odemek gerekir Bu Rabbinizden bir hafifletme ve rahmettir Bundan sonra tecavuzde bulunana elem dolu bir azap vardir Bakara 178 Ilgili ayette gecen kadina kadin ifadesinin neshedilmesi ve ayette gecmedigi halde Musluman birisinin Musluman olmayan bir kisiyi oldurdugunde kisas uygulanip uygulanmayacagi konulari tartismalidir Seriat yasalarina gore kole bir insan hur bir insani oldurdugunde kisas yapilir ancak hur bir insan bir koleyi oldurdugunde kisas yapilamaz Hanefilere gore bir koleyi olduren hur kimse de kisas ile oldurulur Diger mezhepler hurlerin koleler karsisinda kisas edilmeyecegi gorusundedir Yaralamalarda Safii Maliki ve Hanbelilere gore hur kisi kole mukabilinde kisas olunmaz Turk ilahiyatci Abdulaziz Bayindir a gore yukaridaki ilgili ayetle Tevrat hukumlerinden olan dise dis goze goz kulaga kulak buruna burun ve yaralamalarda misliyle karsilik verme gibi kisas hukumleri kaldirilmistir Kadin Unlu Osmanli ressami Osman Hamdi Bey in Kur an Okuyan Kiz adli tablosu 1880 yilina ait Islam da ve Kur an da kadinin yeri konusunda Muslumanlar arasinda birbirinin tam aksi iki farkli egilim gorulmektedir Bunlardan ilki Islam i kadini en yuksek mertebeye oturttugu kadinlara butun haklarini verdigi seklinde iken digeri ise Kur an i ataerkil Arap toplumunun onyargilarini yansitan kadinlari ikinci sinif bir konuma hapseden bir metin olarak algilayanlarin tutumudur Musluman kadinlarin Arapca مسلمات Muslimat tekil مسلمة Muslime deneyimleri farkli toplumlarda ve ayni toplum icinde buyuk farkliliklar gosterir Ortak yonleri ise hayatlarini degisen derecelerde etkileyen aralarindaki genis kulturel sosyal ve ekonomik farkliliklar arasinda kopru kurmaya hizmet edebilecek ortak bir kimlik veren Islam dinine bagliliklaridir Islam toplumlarinda kadinin gerek aile hayatinda gerekse siyasi hukuki sosyal ve ekonomik alanlardaki konumunu bir taraftan dini kurallar diger taraftan ise sosyal ve siyasi cevre etnik yapi ve Islam oncesinden gelen kultur mirasi belirlemistir Bu sebeple Islam dunyasinda kadinin konumu her donemde degismistir Hatta ayni bolgede ve ayni zaman diliminde yasayan kadinlar arasinda bile sehirde veya kirsal kesimlerde bulunmalarina gore farkliliklar olmustur Ayrica seriat hukukunda erkeklerde oldugu gibi esire veya cariye kadinlarin giyim kurallari dini ve toplumsal haklari ve sorumluluklari hur kadinlardan tamamen farklidir Cok eslilik Kur an da erkek evliligi ile ilgili ucu acik ifadenin Nisa 3 klasik Sunni anlayisinda hadis rivayetleri kullanilarak sinirlandirilmasiyla erkeklerin en fazla dort hur kadinla ayni anda evli olabilecegine karar verilir ve evlilik sayisi icin ust limit belirlenir Ancak Imamilik ve Zahirilik mezhepleri bu sinirlamayi kabul etmeyerek ust siniri 9 olarak kabul etmislerdir Yetimlerin hakkina riayet edemeyeceginizden korkarsaniz begendiginiz kadinlardan ikiser ucer dorder nikahlayin Haksizlik etmekten korkarsaniz tek kadin veya mulkiyetinizde bulunan cariye ile yetinin Bu adaletten ayrilmamaniz icin en uygun olanidir Nisa Suresi 3 Savas esiri olarak kadin Savaslarda esir alinan kadinlarin durumu insan haklari acisindan kritik bir meseledir Geleneksel Kur an yorumlarina gore bu kadinlar alinip satilan cariyeler ile esit ve ganimet olarak mulk edinilmis kadinlardir Bu kadinlarin baskalari ile nikahli olup olmadiklari goz onune alinmaz ve diger mulk edinilen kadinlar gibi hak sahipleri savascilar veya bunlari satin alanlar tarafindan bedenleri uzerinde rizalari alinmadan cinsel tasarruflarda bulunulabilir Bazi ilahiyat uzmanlari ise esirleri kole veya cariye yapmanin ve cariyelerin cinselliginden nikahsiz olarak yararlanmanin Kur an a aykiri oldugunu bu konudaki ayetler acik olmasina ragmen anlam kaymasi yapilarak bir algi olusturuldugunu esirlerin kolelestirilebilecegi ve cariyelerin cinselliginden yararlanilabilecegi anlayisinin Sunni ve Sii butun mezheplerin ortak gorusu haline getirildigini belirtmektedirler Kadin giyimi Kur an da kadin giyimi ile ilgili emir kipi ile ifade edilen cumlelerde kadin giyimi ile ilgili net bir cerceve cizilmemesi Islam da kadin giyiminin yuzyillar boyunca tartisilan bir ucta sadece avret olarak tanimlanan edep yerlerinin cinsel organlarini ortulmesini yeterli goren diger ucta kadinin el ve yuzler dahil butun bedeninin ortulmesini zorlayan anlayislarin ortaya cikmasina neden olmustur Basortusu Islam oncesi Arabistan da da kullanilmaktaydi Bunu hem erkekler hem de kadinlar asiri sicak ve soguk havalardan korunmak icin kullanmaktaydilar Islam peygamberi Muhammed in peygamberliginin 12 yillik Mekke doneminde ise tesettur bir Islami emir degildi Ancak Medine doneminde rivayete gore geceleri tuvalet ihtiyacini gidermek icin acik alana cikan kadinlarin birtakim munafiklar tarafindan rahatsiz edilmeleri nedeniyle kadinlarin artik rahatsiz edilmemek icin onlarin giyimlerini belirten Nur Suresi nin 31 ayeti indi Munafik kimseler kadinlarin cariye mi yoksa hur mu oldugunu ayiramiyorlardi ve kadinlari rahatsiz eden bu kisiler ortulu kadinlara yaklasmiyorken digerlerini ise taciz ediyorlardi Bireysel ozgurluk ve degerler anlayisinin gelismedigi Kur an in Allah in emir ve yasaklarindan olustugu anlayisiyla seriat ve itaat kulturunun toplumsal bellege surekli olarak islendigi otokratik toplumlarda tesettur yeni bir siddet ve dinsel zorbalik aracina donusebilmektedir Korundugu inanci Sana a el yazmalarindan Stanford 07 folyosunun arka tarafi Ustteki katman Bakara Suresi nin 265 271 ayetleridir Yapragin alttaki metni ise Bakara nin 191 196 ayetlerini kapsamaktadir Ilk zamanlar vahiy katipleri tarafindan papirus deri ve kemik uzerine yazilarak saklanan Kur an ayetlerinin ilk nushalari bulunmamaktadir 2015 te Birmingham Universitesi nin kutuphanesinde bulunan Hicazi yazi ile yazilmis Kur an parsomenleri uzerinde radyokarbon yontemi ile yapilan testlere gore parsomenler 568 645 95 ten fazla bir olasilikla yillarina aitti Gunumuz Islam cografyasinda birbirinden kucuk ayrinti ve anlam farkliliklari barindiran degisik Kur an nushalari bulunmakta ve kullanilmaktadir Islam alimleri bu kucuk yazim ve okuyus farkliliklari ve anlam kaymalarinin az oldugunu ve Kur an in anlam butunlugune bir zarar vermedigini soylerler Gunumuz Musluman alimlerinin cogunlugu ise gunumuz metninin Muhammed in okumasi ve hatta yazdirmasi ile olusan Kur an metni olduguna inanirlar Batili arastirmacilar Kur an in orijinal metninin korunup korunmadigi konusunda farkli yaklasimlara sahiptirler Dr Daniel Brubaker en eski Kur an metinleri uzerinde yapilan degisiklik duzeltme ve eklemeleri konu aldigi sunumlu bir video serisini Variant Quran internet uzerinde yayimlamistir 1972 de Yemen in San a kentindeki bir camide eski Kur an lardan olusan bir kayit kesfedildi Yazma genellikle San a el yazmalari olarak bilinir Bu Kur an parcalarini uzun yillar arastiran Alman bilim insani en Gerd R Puin ve arastirma ekibi 8 yuzyilin baslarina tarihlendirdigi el yazmalarinin yaklasik 35 000 mikrofilm fotografini cekti Gerd Puin calismasinin tamamini yayimlamadi ancak alisilmadik ayet siralamalari kucuk metin varyasyonlari ve nadir imla stilleri kaydetti Ayrica bazi parsomenlerin yeniden kullanilmis parsomenler oldugunu one surdu Puin bunun sabit bir metin yerine gelisen bir metin anlamina geldigine inaniyordu Mukattaa harfleri ve 19 gizemi Kur an da 29 surenin basinda yer alan mukattaa harflerinin sagdan sola dogru agac semasi Mukattaa ve 19 sistemi guncel Kur an metinleri uzerinde yapilan bir calismayla Kur an metninin 19 sayisinin tam katlari uzerine tasarlandigini ve bu sistemin kanitlamasi uzerinden Kur an metninin degisikliklerden korunarak gunumuze kadar korundugunu savunan bir tezdir Bu sayi sisteminin dayanagi olarak Muddessir Suresi nin 30 ayeti gosterilir Tezin savunuculari 14 asirdir anlamlari anlasilmayan baslangic harf setlerinin de bu sistem yoluyla aciklandigina inandilar Uzerinde on dokuz vardir Muddessir Suresi 30 1974 te Misirli biyokimyaci ve bilgisayar uzmani Resad Halife tarafindan yayimlanan teze gore Besmele 19 harften olusmaktadir ve Kur an daki sure sayisi 19 un 6 ile carpimina 114 esittir Mukattaa harflerinin baslarinda yer aldigi surelerde 19 un katlari seklinde tekrarlandigi ve Kur an da matematiksel bir mucize orgusu bulundugu ifadeleri inanc gruplarinca da siklikla vurgulandi Bu tez ile yapilan cikarimlar uzerine bazi tenkitler de mevcuttur Bir elestiriye gore Muddessir Suresi nin 30 ayetinde cehennem meleklerinin sayisinin 19 oldugundan ve bu bilginin kendilerine kitap verilmis olan toplumlar tarafindan da yakinen bilinebileceginden bahsedildigi seklindeki elestiridir Ayrica bu sayiyla alakali istenirse her kitapta benzer ozellikler bulunabilecegine dair elestiriler de vardir Tez yayimlandigi yillarda Islam dunyasinda buyuk ilgi gorse de 1985 te Resad bu sisteme uymadigi gerekcesiyle Tevbe Suresi nin gunumuz mushaflarinin hemen hepsinde ayet olarak yazilan 128 ve 129 sirali cumlelerinin ayet olmadigini kitabin yazimindan sonra insanlar tarafindan eklendigini iddia etti Bu iddiasi Islam dunyasinda buyuk tepki cekti ve Resad in Hicr Suresi nin 9 ayetini inkar ettigi ileri surulerek gelenekci Muslumanlar tarafindan buyuk oranda reddedildi Resad in 1988 de kendisini matematiksel bir mucize ile desteklenmis bir elci oldugunu ilan etmesi tepkileri artirdi Harici videoIlyas Ozkan in Kur an da 19 gizemi ile ilgili aciklamalari Ozkan farkli takvim hesaplarinin cevriminde ortaya cikan 19 yillik dongunun ve farkli sistemleri benimseyen toplumlarin arasindaki mucadelenin Muddessir Suresi nde siir diliyle ele alindigini anlatmaktadir Luxenberg kim Kur an dilinin 10 kadar bir bolumunun Arami Suryani dili uzerinden anlasilabilecegini ileri surmektedir kaynak belirtilmeli Din mitoloji ve etimoloji hakkindaki calisma ve arastirmalarini yayimlayan Ilyas Ozkan cumleleri kisaltma gelenegi uzerinde durmakta ve mukattaa harflerinden E L M E L R veya E L M R gibi harflerin Suryani kiliselerinde ilahi olarak okunan Mezmurlar Kitabinin Zebur baslangic cumlesi olarak kullanilan Guclu olan Tanri konusuyor gibi standart deyimlerin kisaltmalari Yasin Suresi nin basinda yer alan Ya Sin in ise degisik zamanlarda gecirdigi donusumlerle Isa ya donusen Yesua Y sua Yasu oldugunu ifade etmektedir Ayrica bakiniz Kur an in Arami Suryani dilinde okunmasi Mucize oldugu inanci Sozde Matta Incili nde dogumu yaklasan Meryem taze hurma icin agaci silkeliyor Tema Kur an da da tekrarlanir Meryem 24 27 ve hurma dogum iliskisi uzerinden Kur an in mucizeligi vurgulanir Muslumanlar arasinda Kur an in harf kelime sayilari anlatim ozellikleri gelecekten ve bilimsel kesiflerden haber verme gibi degisik alanlarda mucize ornekleri sergiledigine ve Kur an in bu sebeplerle taklit edilemeyecek bir kitap olduguna inanilir Orijinal ismiyle Icazu l Kur an Islam peygamberi Muhammed in ummi oldugu inanciyla birlikte Kur an in soz soyleme sanati gelecekten haber verme yazilim zamanindaki bilimsel seviyenin cok ilerisinde bilimsel temellere dayali alegorik anlatimlar ve ifadeler icerdigi inanciyla ileriki zamanlardaki gelismelerin bu ifadeleri dogruladigi dolayisiyla Kur an in taklit edilemez ve insanustu bir kaynaktan geldigi inanci ve iddialarina verilen isimdir Islam inancina gore eski peygamberlere verilen mucize gosterme yetkisi Muhammed e gelince bu mucize kitap seklinde ortaya cikar Icazu l Kur an Kur an i dil anlatimda estetik bilim tarafindan daha sonralari bulunan ve aciklanan konularin Kur an tarafindan hic kimsenin bilmedigi bir donemde ortaya konulmus oldugu gibi konulari arastirir mucize olus iddialarini ve bunun dayanaklarini inceler Fransiz Musluman hekim Maurice Bucaille Moris Bukey tarafindan yazilan The Bible the Quran and Science Incil Kur an ve Bilim adli kitap modern bilimi dinle ozellikle de Islam ile iliskilendirmeye calisan Bucailleizm adli bir akimin dogmasina neden oldu Kitabin yayimlanmasindan beri bu akimin destekcileri Kur an in yuzyillar sonra kesfedilen bilimsel gercekleri mucize olarak onceden haber verdigi ve dolayisiyla ilahi kaynakli oldugu inancini yaymaya basladilar Kur an ve bilim konusu daha sonralari baskalari tarafindan da ele alindi ve bazi kisiler tarafindan sahte bilim listelerine dahil edildi Karsit goruste olanlar bilimin carpitilarak verilmesi veya ayetlerin carpitma baglamindan kopartma ve ek ifadelerle yeni anlamlar kazandirma sekillerinde verildigini soylemektedirler Anlam tabakalari Batini Hurufi yaklasimlar Batini anlayisa gore Kur an ayetlerinin avam ve havasa yonelik gizli anlam tabakalari isaretleri ve baglantilari bulunmaktadir Bu baglantilarin aciga cikartilmasi icin ebced hesabi kullanilarak Arap alfabesindeki her harfe sayisal bir deger atanir ve boylece yazilar sayisallastirilir Bu yaklasimlarda ebced Arap yazisi ve Kur an tarihinin ortaya koydugu kronolojik yazim duzeni gibi duzenleme ve yazim sekilleri atlanarak gunumuz metinlerine uygulanir ayetlerden yeni anlamlar ve cikarimlar elde edilir Bazi cevrelerde tevafuklu Kur an nushalarindan da Kur an in mucizelerinden biri olarak bahsedilir Harici videoIlyas Ozkan ve konugu Kur an da demirin indirilmesi ifadesini metalurji tarihi ile baglantili olarak tartisiyorlar Ebced hesabina gore harflerin sirasi ve degerleri soyledir elif ا 1 Ha ح 8 sin س 60 te ت 400be ب 2 Ti ط 9 ayn ع 70 peltek se ث 500cim ج 3 ya ي 10 fe ف 80 Hi خ 600dal د 4 kef ك 20 Sad ص 90 zel ذ 700he ه 5 lam ل 30 kaf ق 100 Dad ض 800vav و 6 mim م 40 ra ر 200 Zi ظ 900ze ز 7 nun ن 50 sin ش 300 gayn غ 1000 Ornegin Arapcada demiri ifade eden Hadid kelimesinin ebced hesabiyla degeri 26 dir 26 demirin atom numarasidir Ayrica belirlilik ekiyle birlikte El Hadid kelimenin ebced karsiligi 57 dir Bu da demirin duragan izotoplarindan birinin kutle numarasidir Kur an da demirin gokten indirilmesinden bahseden sure olan Hadid Suresi Kur an in 57 suresidir Baska bir ornekte ise bazi arastirmacilar Kamer Suresi nin 1 ayetinde gecen ve Ay yarildi olarak cevrilen cumlenin aslinda Ay in topragi yarildi anlamina da geldigini ve bu ayetten Kur an in sonuna kadar 1389 ayet oldugunu Hicri takvimde 1389 un Ay a ayak basilan 1969 yilina tekamul ettigini belirterek bu cumlenin aslinda Apollo 11 in 1969 yilindaki Ay gorevine gonderme yaptigini iddia etmislerdir Saat yaklasti ve Ay yarildi seklinde olan ilgili ayet 54 surenin 1 ayetidir 54 01 54 01 sayisinin da Apollo 11 misyonunda Ay a inen Eagle Kartal adli aracin Ay dan ayrildigi zaman olan 54 dakika ve 1 saniyeyi gostermekte oldugunu iddia edenler de vardir Iddialara gore Kur an da gecen bazi sozcuklerin buna benzer anlamli tekrarlari bulunmaktadir kaynak guvenilir mi Said Nursi de Risale i Nur un kendisine yazdirildigi ifadelerinin yaninda 33 Kur an ayetinin ebced yoluyla Risale i nurlara isaret ettigini iddia etmistir Bu iddialara karsi cikan calismalar ve elestiriler de yayimlanmistir Islami mitoloji ve halk hikayeleri Yedi Uyurlar olarak da bilinen Ashab i Kehf i tasvir eden bir cizim Hristiyanlik ve Islamiyet basta olmak uzere dunyanin degisik kulturlerinde anlatilan halkini terk ederek Efes sehrinin gunumuzde Selcuk Izmir Turkiye disinda bir magarada saklanan bir grup Romali gencin hikayesidir En eski benzer ornegi Mahaprasthanika Parva da bulunan hikayenin farkli sekilleri Roma Yunan ve Yahudi efsanelerinde de yer alir Hristiyan versiyonu Suruclu Yakup o MS 521 tarafindan yazilmistir Kur an in 18 suresi olan Kehf Suresi 309 yil uyuyan bu insanlarin hikayesine ayrilmistir Yazili kaynaklarin yaninda bir kismi sadece Arap soylence kulturunde yer alan cok sayida konu ve kahraman Kur an diliyle kisaca islenir kucuk atiflarda bulunulur Yusuf ile Zuleyha Isa Musa ve Zulkarneyn hikayeleri ise daha ayrintili ve uzun hikayelerdir Yaratilis ve Tufan hikayeleri Ibrahim in Nemrud ile mucadelesi ve kurban hikayesi diger Ibrani peygamberlerin hikayeleri Israilogullari nin Misir dan cikisi gibi Yahudi inanci ve tarihiyle ilgili anlatimlar Kur an da genis yer kaplamaktadir Ayrica fil hikayesi Salih in deve hikayesi zenginligiyle efsane olan ve ovunen Karun olume care bulan Lokman Ye cuc ve Me cuc e karsi kiyamete kadar kalacak bir set insa eden Zulkarneyn isimli bir kahraman Zulkarneyn iki boynuzu olan kisi anlamina gelmektedir 309 yil uyuyup uyanan 7 kisi Ashab i Kehf insanlara ek olarak ifritler cinler ve dogaya hukmeden kral peygamber Suleyman hikayesi Akdeniz de gemiden atilan ve bir balik tarafindan yutularak gunler sonra Ninova da bir kiyiya firlatilan ve bu mucizeye sahitlik eden 100 bin kisinin hidayete kavusup kurtuldugu Yunus hikayesi Musa nin firavunun askerlerinden kacarken denizi yarmasi gibi mucizevi ve dogaustu hikayelere degisik Kur an bolumlerinde sikca rastlanmaktadir Muslumanlar Kur an in Allah tarafindan aslen bir ummi olduguna inandiklari Muhammed e gonderildigine inanirlar ve O nun diger kaynaklardan alintilar yapilarak yazilma olasiligini reddederler Bu durumu Allah in Muhammed den onceki peygamberlerin ve sahislarin hikayesini zaten bildigi ve bu konulari digerlerinden farkli bir uslupla tekrar isledigi inanciyla aciklarlar Halk efsanelerine gore Lokman olumsuzluk iksirini bulan kisidir Lokman Suresi nde ise O ogluna olan ogutleri ile yer alir Lokman Hekim olarak da bilinen bu sahsin kimligi ile ilgili tefsir kitaplarinda birbirlerinden farkli kimlik ve soy bilgilerine yer verilir Islami dusunur Muhammed Esed e gore Lokman tipki Hizir gibi kurgusal bir kisiliktir ve prototip bir derlemedir Lokman in ogluna verdigi ogutler ile Suryani edebiyatindan Ninova da basvezir olan Ahikar in ogluna veya yegenine olan ogutleri arasinda paralellikler oldugu uzerinde durulmaktadir Paganizm donemi tanri ve tanricalari kendi aralarinda evlenirler cocuk yaparlar ancak bu tanricalarin bakirelikleri devam ederdi Isa dan oncesine ait onlarca bakire tanrica ve bunlardan dogan tanrilarin hikayeleri apokrif cocukluk incilleri ile Meryem uzerinden Hristiyanliga aktarildi Isa nin annesi Meryem in hikayesi Meryem Suresi nde kendisine yer bulmustur Belirttigi mucizevi olaylar bakimindan Kehf Suresi ile arasinda iliski bulunan Meryem Suresi Hristiyanligin temel ilkelerinden bahseden ilk Mekki suredir Surenin ilk ayetlerinde Zekeriya Peygamber in Allah a yalvarmasi ve oglu Yahya nin dunyaya gelisi anlatilir Daha sonra Meryem in Isa yi dunyaya getirmesinden bahsedilir Meryem Suresi nde bahsedilen Bakire Meryem in Isa yi dogurmasinin tasviri Ilk kez Yakup Incili nde yer alan apokrif hikayeye gore Meryem in ebedi bekareti Isa nin dogumu sonrasinda ebe tarafindan onaylanmaktadir Cinlerin siyah krali Malik Kitabu l Bulhan 14 yuzyil Malik Kur an da cehennem bekcisidir 43 77 Bir ifrit tarafindan suslenen Makhan Buhara 1648 Ifrit inanca gore cinlerin reisi veya en guclu zeki kurnaz ve zararli olanidir Ifrit Kur an anlatiminda Suleyman in hikayelerinde gecer 27 39 40 Harut ve Marut u Adem in dususunu elestirdikleri icin ceza olarak asilirken tasvir eden bir folyo Harut ve Marut Kur an da adlari gecen 2 102 ve Babil de bulunduklari soylenen iki melektir 16 yuzyildan kalma bu Iran minyaturunde Zulkarneyn cinlerin yardimiyla Ye cuc ve Me cuc e karsi set insa ediyor Zulkarneyn in tarihi kimligi konusunda Musluman yorumcular arasinda farkli gorusler vardir Zulkarneyn Kehf Suresi nin 83 98 ayetlerinde bahsedilen doguya ve batiya seyahat eden ve bir topluluk ile Ye cuc ve Me cuc arasina set ceken kimse olarak sunulur Kur an baska yerlerde Ye cuc ve Me cuc un bariyerin arkasindan cikisini dunyanin sonu bazi yazarlar ise onlarin bir gece ansizin Allah tarafindan helak edilmelerini kiyametin baslangici olarak sunmaktadir Zulkarneyn kelimesi Arapcadir ذ و ٱل ق ر ن ي ن Zu e l ve karneyn kelimelerinin birlesmesinden meydana gelmistir Zu sahip ve malik demektir Karn ise boynuz percem tepe zaman gunes anlamlarina gelir Karneyn sozcugu karn in tesniyesi yani iki tanesi demektir Buna gore Zulkarneyn kelimesi iki boynuz sahibi seklinde tercume edilir Kur an da tanimiyla efsanevi bir komutan veya kral oldugu anlasilan Zulkarneyn in demir islemeyi bildigi goz onune alindiginda Demir Cagi ndan sonra yasadigi anlasilir Islami kaynaklarda yer alan farkli aciklamalara gore Kehf Suresi nin 83 98 ayetlerinde konu edilen bu sahsin doguya ve batiya askeri seferler duzenleyip buyuk fetihler yaptigi insanlari tevhit inancina cagirdigi basinda boynuza benzeyen iki cikintinin yer aldigi tacinin ustunde bakirdan iki boynuz oldugu saclarinin iki orgulu oldugu hem anne hem baba soyunun asil oldugu Iran ve Yunan asilli iki soydan geldigi buyuk cesaretli oldugu kendisine buyuk bir ilim verildigi ve bunlardan dolayi Zulkarneyn lakabiyla anildigi belirtilir Ilk Musluman yorumcular ve tarihciler Zulkarneyn i Guney Arabistan daki Himyar krali el Sa b bin Zi Marashid ozellikle de Makedon krali Buyuk Iskender olarak tanimladilar Sinirlari doguda ve batida olabilecek en genis noktalara ulasan bir devlet veya hukumranligin basini temsil edisi basarilarinin buyuklugunun kendisini Tanri nin destekledigi efsanesinin yerlesmesine yol acisi ve basinda savaslarda kullandigi cift boynuzlu migfere ithafen Zulkarneyn cift boynuzlu ifadesinin kullaniliyor olusu Zulkarneyn in Makedon krali Buyuk Iskender ile uyumlu gozukmesine ve Kur an yorumcularinin cogunun Zulkarneyn in Iskender oldugu sonucuna ulasmasina sebep olmustur Zulkarneyn in demir kitleleri ile insa ettigi Zulkarneyn Seddi de Iskender in Kafkas daglarinda insa ettigi Iskender Kapisi ile ortusmektedir Bazi modern akademisyenler ise Zulkarneyn in kimliginin Antik Pers krali ve Ahamenis Imparatorlugu nun kurucusu Buyuk Kiros ile daha uyumlu oldugunu dusunmektedirler Turk ilahiyatci ve tefsirci Mustafa Ozturk Zulkarneyn in buyuk olasilikla Buyuk Kiros oldugunu belirtmistir Zubdetu t Tevarih te gecen Nuh un gemisi tasviri Nuh Tufani Gilgamis Destani Tevrat ve Kur an da tekrar yorumlanir Ancak gemi Tufan sonrasinda Tevrat yazarlarina gore Ararat Dagi na oturdugu halde Kur an da Cudi Dagi na oturtulur Hud 44 Evrensel tufan hikayesi gunumuz bilimsel ve jeolojik verilerine uymamakta dini mantik acisindan da kendilerine peygamber gonderilmeyen diger toplumlarin da ayni felaketle yok ediliyor olusu gibi sorunlar ortaya cikarmakta yeni yorumlar Kur an in tufan olayini yerel bir afet olarak ele aldigi yaklasimi uzerinden yapilmaktadir Tufanin gerceklestigi bolge icin de genellikle Mezopotamya isaret edilmektedir Ancak bu yaklasimlar yerel bir afet icin buyuk bir gemi insa edilmesi ve bu gemiye az sayida inanan insan ve hayvanlardan cifter cifter bindirilmesi sonrasinda da Nuh un insanligin ikinci babasi kabul edilmesi gibi anlatimlarla uyusmamaktadir Dinler tarihi profesoru ilahiyatci Omer Faruk Harman Nuh un sadece kendi kavminden iman etmeyenleri cezalandirmak icin geldigini tufanin da sadece Nuh un yasadigi bolgeye ozgu oldugu ve gemiye alinan hayvanlarin da Nuh un kendi ciftligindeki evcil hayvanlar oldugu gorusunun benimsendigini aktarmistir Bazi ilahiyatcilar ise olaya tarafsiz davranmaktadir Misir dan cikis Israilogullari nin geleneksel bir hikayesidir Hikayeye gore Firavun ile tartisan Musa ondan kole olarak calisan Israilogullarini birakmasini yoksa Yehova nin Misirlilari On Bela ile cezalandiracagini soyler Firavun 10 bela gelinceye kadar Misirlilari birakmaz Sonuncu bela geldiginde onlarin gitmesine izin verir ancak daha sonra fikir degistirerek ordulariyla peslerine duser ve Kizildeniz kenarinda onlara yetisir Bu sirada Musa sopasi ile denize vurur ve acilan suyolundan Musa Harun ve Israilogullari gecer Israil halkini takip eden Firavun ise ordulari ile birlikte acilan denizin aniden kapanmasi sonucu bogulur Kur an da Musa ya dair verilen bilgiler buyuk olcude Tevrat la paraleldir ancak celisen bilgiler de bulunmaktadir Konuyla ilgili Islami kaynaklarda yer alan bilgilerin cogu Yahudi literaturunde de bulunmaktadir Kur an da Musa nin hangi denizi yardigi acikca belirtilmez ancak Muslumanlar arasinda da soz konusu denizin Kizildeniz oldugu inanci vardir Bakara A raf Su ara Kasas gibi surelerde Musa ve kavminden sikca soz edilmektedir Bir goruse gore Tevrat ta Israilogullarinin Misir dan Cikis hikayelerinde bir dinlenme yeri olarak tanimlanan Sazlik Suyu Reed Sea Tevrat tercumeleri uzerinden klasik Kizildeniz e donusturulmustur Kur an da 26 52 68 Tablo Ivan Ayvazovski Yeni arastirmalar olaylarin farkli zaman dilimlerinde meydana gelen dogal afetlerin toplumsal hafizada birlestirilerek yorumlanmasi olarak aciklanabilecegi yonundedir Buna gore Cikis duraklari icerisinde yer alan Kizildeniz Tanah ta Sazlik Suyu Reed Sea Yam Suph olarak kaydedilmis daha sonraki yazimlarda bu kelime Red Sea Kizildeniz olarak yazilmis ve boylece Kizildeniz Cikis hikayesinin bir parcasi olmustur Buna gore Misir duvar resimlerinde de gorulen Firavun ve askerlerinin bogulmasi olayi ise tamamen farkli bir zaman diliminde meydana gelmistir y M O 1600 da gerceklesen Santorini Yanardagi patlamasinda Akdeniz canaginda meydana gelen tsunami felaketinde Nil Deltasi sular altina kaldi Buna karsi Suph un Ibranice kokenli suphah firtina veya soph son sozcukleri ile iliskili olabilecegi Yam Suph un ise sazlik denizi suyu olmadigi ve Kizildeniz gecisinin kendisine atifta bulundugu one surulmustur Cikis hikayesini savunanlar gunumuzde Hollanda Ulusal Muzesi Eserleri nde bulunan ve MO 1991 1803 arasina tarihlendirilen Ipuwer Papirusu nde yazanlarin On Bela nin yasandigi vakit alinan kayitlar olabilecegini yorumlamislardir Cikis hikayesi de Kur an da kendisine genisce yer bulmus hikayelerdendir Su ara 52 68 Bakara 50 Iki topluluk birbirini gorunce Musa nin arkadaslari Eyvah yakalandik dediler Musa Hayir Rabbim suphesiz benimledir bana yol gosterecektir dedi Bunun uzerine Musa ya Asan ile denize vur diye vahyettik Deniz derhal yarildi Her parcasi koca bir dag gibiydi Su ara Suresi 61 63 Karun halk edebiyatinda zenginligi ile dillere destan bir kisidir Kur an da Kasas Mu min ve Ankebut surelerinde bahsedilir Karun Kur an a gore Israilogullari ndan ve zenginligi sebebiyle simaran birisidir Serveti Biz ona anahtarlarini bile tasimanin guclu bir topluluga agir gelecegi hazineler verdik seklinde tanimlanir Karun ise serveti icin Bunlar bana bendeki bilgi ve beceriden dolayi verilmistir der Karun Musa nin mucizelerine inanmaz onu yalancilikla ve sihirbazlikla suclar Bunun sonucunda da Allah tarafindan helak edilir Bu kisinin kimligi de merak konusudur Orta Dogu halklari arasinda Karun kadar mali var gibi deyimlerle adi anilan Lidya krali Kroisos un bir testi uzerindeki tasviri Louvre Muzesi Karun olarak da bilinen Kroisos Krezus yaygin gorusun aksine dini kaynaklarda gecen Karun ile ayni kisi degildir Kur an da Karun zenginligi ile simaran Musa nin kavminden olan bir adamdir Tefsircilere gore amcasinin veya teyzesinin oglu Kasas 76 82 Tevrat a Sayilar 16 bolum gore Korah Dathan ve Abiram Aviram adinda beraberlerinde topluluk tarafindan secilen 250 kisi Musa ile tartisip Musa ve Harun u ileri gitmekle suclarlar Bu kisiler yandaslariyla birlikte Rab Yahudi kulturunde Yahova icin kullanilan ikame sozcuk kral efendi tarafindan diri diri oluler diyarina yollanirlar Fakat Tanrinin ofkesi dinmez ve bu sefer bu kisilerin olumlerini sorgulayan halka oldurucu hastalik veba salgini gonderilir Ancak Tevrat ta onlarin zenginligi ile ilgili bir ifade yer almaz Karun ismiyle anilan Lidya krali Kroisos un Krezus zenginligi mitolojilere konu olmustur Krezus mitolojiye gore her tuttugunun altin olmasi icin ilahlara yalvarir bu dilegi kabul edilince mutluluga erisecegini sanir Ancak antik cagin en zengini oldugu halde mutlulugu bir turlu bulamayan kral aci icinde kivranarak olur Anadolu daki en eski Yahudi yerlesimlerinin Lidya topraklarinda bulunmasi sebebiyle hikayenin Yahudiler vasitasiyla zaman mekan gibi niteliklerinin degistirilerek Orta Dogu halklari arasinda yayilmasi olasidir Kral Krezus ile Karun arasinda yasadiklari yerlerin farkliligi yaninda ve efsanevi zenginlikleri disinda hicbir benzerlik yoktur bu da Kur an hikayesinin kaynagi olarak bazi yorumculari Tevrat anlatisinda Musa ile tartisan Korah isimli kisiye yonlendirmektedir Bu kisinin zenginligi veya geride biraktigi arkeolojik miras hakkinda herhangi bir kayit bulunmamaktadir Ayrica Korah anlatisi colde cadirlarin kuruldugu bir mola esnasinda bir topluluk ile Karun hikayesi ise bir kisi ve O nun zenginlikleri bahce malikane hazineler vs ile ilgilidir Islam kaynaklarinda ise Karun ile ilgili cesitli rivayetler vardir Tevrat taki secereye dayanarak onun Musa nin amcasinin oglu oldugu belirtilir Musa ve Harun dan sonra Israilogullari nin en bilgilisi ve ustunu sayildigi Tevrat i cok guzel okudugu Israilogullari Misir da yasarken Firavun tarafindan onlara yonetici tayin edildigi fakat Allah dusmani olup bozgunculuk cikardigi evinin elbiselerinin hazinelerinin ozellikleri gosterisli tavirlari belirtilmektedir Kur ani deyimlerden olan Sidret ul munteha Mirac anlatilarinda bahsedilen yaratilanlarin ulasabilecegi en son noktadir Kelime basitce nihai sedir agaci olarak tercume edilebilir Bircok inancta Evren yeryuzu ve gokyuzu 7 kat gok olarak iki bolumden olusur Buna gore iyi ruhlar olumden sonra gokyuzune cennete yukselirken kotu ruhlar yerin altina iner cehennemde azap cekerler Gok Tanri inancindan Hristiyanliga Zerdustculukten Yahudilige ve Mazdeizm den Islamiyet e kadar bircok inanc gogu kutsal kabul etmis ve gogu Tanri ya mekan olarak secmisler olum sonrasi ruhlarin gokyuzune yukseldigine ve orada sonsuz yasama ulastigina inanmislardir Kur an da Isra ve Necm surelerinde kullanilan Isra gece yolculugu sozcugu Mescid i Haram Mescid i Aksa sidret ul munteha kab i kavseyn kadar yaklasma gibi birkac deyim ve cumlecik uzerinden degisik rivayetlerle desteklenerek senaryolastirilan Mirac hikayesi bu inanc ve hikayelerin Islami yansimalarindan biri olarak gorulur Islam kulturundeki miracnameler ile ozellikle Ardavirafname arasinda bircok paralellikler goze carpar Ardaviraf omru boyunca gunah islemedigi icin din adamlarindan olusan bir kurul tarafindan Ahura Mazda ile gorusmeye gonderilir Meng isminde bir icecekten uc kadeh ictikten sonra uykuya dalar Yedi gun boyunca Kutsal Surus ve Tanri Azer in esliginde Cinvat Koprusu nden gecer cenneti ve sonra sirasiyla araf ve cehennemi gezer Burada iyilerin cennetteki gunahi ve sevabi esit olanlarin araftaki ve gunahkarlarin cehennemdeki durumu hakkinda bilgiler edinir ve sonrasinda doner Islami dini anlatimlarinda ise Mirac Muhammed in goge yukselip Allah ve ote alemleri gordugu ve dondugu rivayetlerine verilen isimdir Rivayetler Muhammed in kalbinin temizlenmesi Burak adli bir binek ve Cebrail esliginde Mescid i Aksa ya gitmesi isra bazi peygamberlere namaz kildirmasi muallak tasindan goge yukselmesi Allah ile konusmasi gok katlarinda diger peygamberler ile diyaloglari cennet ve cehennemi gormesi ve geri donmesi gibi bolumlerden olusur Kur an da gece yolculugu manasindaki isra olayindan bahseden birkac ifade olsa da Mirac hakkinda bir ifade bulunmamaktadir Bu anlatim Islam kulturune hadisler ve rivayetler yoluyla girmistir Sanat eserlerinde kullanimi Islam daki Tanri inancinda antropomorfizme yer verilmemesi buna kesin bir sekilde karsi cikisi ve Allah in sureti olmadigi icin betimlenemeyecek oldugu inanci Hristiyanliktakine benzer bir ikona ve dini resim geleneginin olusmasini engellemistir Ayrica Islam da peygamberlere tanrisal ozelliklerin izafe edilmemesi peygamberlerin de betimlenmesini dini anlamda buyuk olcude gereksiz kilmistir Ek olarak Islam in putperestlige karsi olusu ve Kur an da putperestligin siddetli bir sekilde reddedilmesi ozellikle heykel gibi sanatlara Muslumanlarin ozellikle de aktif pagan putperestliginin devam ettigi caglarda mesafeli durmasina sebep olmustur Bununla birlikte Kur an da heykel sanatina veya insan peygamberler dahil suretlerinin betimlenmesine tapinmak icin yani putperestlik icin yapilmadiklari surece herhangi karsit bir ayet bulunmaz Bati da sanatin onder turleri resim ve heykel iken Islam da bu formlar yukarida belirtilen sebeplerin de etkisiyle pek benimsenememistir Bunun yerine ahsap metal islemeciligi dekoratif sanatlar seramik ve cam sanatlari ile ciltleme ve hat sanati buyuk yer ve oneme sahip olmustur Susleme sanatlarinda ozellikle geometrik ve simetrik motifler siklikla yer almistir Genellikle gercekci suret betimlemesinden uzak duran Islam sanati bu nedenle daha hayalci bir tarza sahip olan minyatur sanatini gelistirmistir Aci ve ozgun stilleriyle minyatur farkli bir gorsel sanat dalidir ve Islam sanatinda buyuk yer tutar hatta baslica figuratif sanattir Buna ek olarak Islam da onemli bir yer tutan ve guzel yaziyi baz alan husn u hat sanati diger adiyla hat sanati veya kaligrafi Islam toplumundaki suret karsitligindan da yararlanarak buyuk olcude gelismistir Ozellikle hat sanatiyla birlikte anilan tezhip sanati dekoratif bir sanat olarak one cikmis ve ozellikle Kur an nushalarinin olusturulmasinda hat ile birlikte dekoratif ve estetik acidan onemli bir yere sahip olmustur Gerek ciltcilik gerekse susleme acisindan en guzel ornekleri sunan Kur an nushalari olmustur Kur an nushalarinda hat ve tezhibe siklikla rastlanirken figuratif dekorasyonlara ve betimlemelere ise rastlanmaz Bunun yerine minyatur gibi figuratif betimlemeler destan ve manzum hikayelerin nushalarinda siklikla kullanilmistir Kur an hat sanati ornekleri Bara Gumbad Camii Delhi Hindistan Tipik cam bir cami lambasi uzerinde hat yazisi Ayet en Nur ya da Isik Ayeti 24 35 Sah i Zinda Turbesi ndeki Kur an ayetleri Semerkand Ozbekistan Magribi kufi tarzinda yazilmis 13 yuzyil Kur an i Metin ve duzenlemelerKur an 114 sureden olusmaktadir Sureler genellikle icerdigi konulardan birine verilen isimlerle anilirlar Sureler kronolojik bir sirada duzenlenmemistir genel olarak uzunluguna gore duzenlenmistir Kur an da 86 si Mekke donemi Mekki 28 i ise Medine donemi Medeni olmak uzere 114 sure bulunur Her bir sure ayet adi verilen bolumlerden olusur Ayetlerin uzunlugu bir kelime ile bir sayfa arasinda degisir Kur an i olusturan 30 esit parcadan her birine de cuz denir Kur an in yaziminda noktalama isaretleri bulunmadigi icin bazi ayetlerin nereden baslayip nerede bittigi gibi konular kesin degildir Bazi alimler bir kisim uzun cumleleri iki uc ayet saymisken bazilari tek ayet kabul etmistir Yine Safii alimleri besmeleyi basinda zikredilen sure ile bir butun olarak saydiklari halde Hanefi alimleri besmeleyi ayri bir ayet olarak saymislardir Bazi sure baslarinda yer alan Elif Lam Mim Ya Sin Ha Mim gibi Huruf u Mukattaa icin de benzer durum gecerlidir Buna gore Kur an surelerin basindaki besmeleleri ayri bir ayet saymama kaydi ile toplam 6236 ayetten olusur Ayetlerin sayisini Ibn i Abbas 6616 Nafi 6217 Ibn i Seybe 6214 Misir alimleri ise 6226 olarak ifade etmislerdir Said Nursi Zemahseri gibi bazi din adamlari ise rakamlari yuvarlayip 6666 sayisini vermislerdir kaynak guvenilir mi MEKKI SURELER Surenin Adi Inis Sirasi Mushaftaki Sirasi Surenin Adi Inis Sirasi Mushaftaki SirasiAlak Suresi 1 96 Meryem Suresi 44 19Kalem Suresi 2 68 Ta Ha Suresi 45 20Muzzemmil Suresi 3 73 Vakia Suresi 46 56Muddessir Suresi 4 74 Su ara Suresi 47 26Fatiha Suresi 5 1 Neml Suresi 48 27Tebbet Suresi 6 111 Kasas Suresi 49 28Tekvir Suresi 7 81 Isra Suresi 50 17A la Suresi 8 87 Yunus Suresi 51 10Leyl Suresi 9 92 Hud Suresi 52 11Fecr Suresi 10 89 Yusuf Suresi 53 12Duha Suresi 11 93 Hicr Suresi 54 15Insirah Suresi 12 94 En am Suresi 55 6Asr Suresi 13 103 Saffat Suresi 56 37Adiyat Suresi 14 100 Lokman Suresi 57 31Kevser Suresi 15 108 Sebe Suresi 58 34Tekasur Suresi 16 102 Zumer Suresi 59 39Ma un Suresi 17 107 Mu min Suresi 60 40Kafirun Suresi 18 109 Fussilet Suresi 61 41Fil Suresi 19 105 Sura Suresi 62 42Felak Suresi 20 113 Zuhruf Suresi 63 43Nas Suresi 21 114 Duhan Suresi 64 44Ihlas Suresi 22 112 Casiye Suresi 65 45Necm Suresi 23 53 Ahkaf Suresi 66 46Abese Suresi 24 80 Zariyat Suresi 67 51Kadr Suresi 25 97 Gasiye Suresi 68 88Sems Suresi 26 91 Kehf Suresi 69 18Buruc Suresi 27 85 Nahl Suresi 70 16Tin Suresi 28 95 Nuh Suresi 71 71Kureys Suresi 29 106 Ibrahim Suresi 72 14Kari a Suresi 30 101 Enbiya Suresi 73 21Kiyamet Suresi 31 75 Mu minun Suresi 74 23Humeze Suresi 32 104 Secde Suresi 75 32Murselat Suresi 33 77 Tur Suresi 76 52Kaf Suresi 34 50 Mulk Suresi 77 67Beled Suresi 35 90 Hakka Suresi 78 69Tarik Suresi 36 86 Me aric Suresi 79 70Kamer Suresi 37 54 Nebe Suresi 80 78Sad Suresi 38 38 Nazi at Suresi 81 79A raf Suresi 39 7 Infitar Suresi 82 82Cin Suresi 40 72 Insikak Suresi 83 84Yasin Suresi 41 36 Rum Suresi 84 30Furkan Suresi 42 25 Ankebut Suresi 85 29Fatir Suresi 43 35 Mutaffifin Suresi 86 83MEDENI SURELER Surenin Adi Inis Sirasi Mushaftaki Sirasi Surenin Adi Inis Sirasi Mushaftaki SirasiBakara Suresi 87 2 Hasr Suresi 101 59Enfal Suresi 88 8 Nur Suresi 102 24Al i Imran Suresi 89 3 Hac Suresi 103 22Ahzab Suresi 90 33 Munafikun Suresi 104 63Mumtehine Suresi 91 60 Mucadele Suresi 105 58Nisa Suresi 92 4 Hucurat Suresi 106 49Zilzal Suresi 93 99 Tahrim Suresi 107 66Hadid Suresi 94 57 Tegabun Suresi 108 64Muhammed Suresi 95 47 Saff Suresi 109 61Ra d Suresi 96 13 Cuma Suresi 110 62Rahman Suresi 97 55 Fetih Suresi 111 48Insan Suresi 98 76 Maide Suresi 112 5Talak Suresi 99 65 Tevbe Suresi 113 9Beyyine Suresi 100 98 Nasr Suresi 114 110Icerigi ve yorumlanmasiEyup Leon Bonnat 1880 Kitab i Mukaddes ve Kur an da hastalik ve musibetlere karsi sabretmeyi gosteren ornek bir peygamberdir Eyup hikayesi Muazzez Ilmiye Cig a gore bir Sumer efsanesinin Tevrat uyarlamasidir Kur an iceriginin Arapca bilmeyenler icin anlasilmasinda en buyuk zorluklardan birisi Kur an in katkisiz ve yorumsuz tercumesinin yapilmamasi bunun yaninda her donem sayilari hesaplanamayacak kadar cok meal ve tefsirlerinin yapilmasi bu meal ve tefsirleri yapan kisilerin egitim bilgi bolge mezhep mesrep gibi durumlari ile ilgili yansitmalar ve carpitmalar icermesi okuyucunun gercek icerige tam ulasamamasi ve ciltler dolusu tefsirlerin ayrintilarinda bogulmasi sorunudur Kur an tefsir ve meallerindeki carpitmalar Kur an metninde yer alan yazarina gore daha cok Allah a izafe edilemeyecek eylem isim ve sifatlar konusunda yapilmaktadir Bazi arastirmacilarin ulastigi sonuclar dogruysa Kur an iceriginde yer alan kelimelere rivayetlere dayanan ve geleneksel olarak yuklenen karsiliklarin da yeniden anlamlandirilmasi gerekecektir Bu kapsamda ornegin Tebbet Suresi nde bahsedilen Ebu Leheb ve esi geleneksel rivayetlerde gectigi gibi Muhammed in O na kotuluk yapan amcasi ve esinin degil atesperest Iran sahi II Husrev ve esi Sirin in sembolik anlatimi olabilir daha iyi kaynak gerekli Kureys ise Muhammed in mensubu oldugu kabilenin degil Yine Iran da Ahamenis Imparatorlugu nu kurarak Yahudileri Babil surgununden kurtaran ve Yahudiler arasinda buyuk bir saygiyla anilan Buyuk Kiros un Ibranice telaffuzu Quraish adi olabilir Kur an da Tanri Kur an in ana temasi monoteizmdir Tanri Allah yasayan ebedi her seyi bilen ve her seye gucu yeten olarak tasvir edilir bkz ornegin Kur an 2 20 2 29 2 255 Tanri nin her seye olan kadirligi her seyden once yaratma gucunde ortaya cikar O goklerin yerin ve her seyin yaraticisidir bkz ornegin Kur an 13 16 2 253 50 38 Riza Abbasi Muzesi nde bulunan 12 yuzyildan kalma bir Kur an el yazmasi Tahran Iran Kur an Tanri nin varligini kanitlamak icin cesitli ayetlerde kozmolojik argumanlar kullanir Evren yaratilmistir bir yaraticiya ihtiyac duyar ve var olan her seyin varligi icin yeterli bir nedeni olmalidir Ayrica kainatin tasarimina siklikla bir tefekkur noktasi olarak atifta bulunulur ve inanan inanmayan herkese dusunmeyi tesvik eder Gokleri yedi tabaka halinde yaratan O dur Rahman in yaratmasinda bir duzensizlik goremezsin Bak bakalim isleyis yasalarinda bir uygunsuzluk goruyor musun Mulk Suresi 3 De ki Yeryuzunde gezip dolasin da Allah in ilk yaratilisi nasil baslatip devam ettirdigini gorun Allah daha sonra ikinci hayati da iste boyle gerceklestirecektir Allah her seye kadirdir Ankebut Suresi 20 Sina Dagi nda Musa bir elinde On Emir in yazili oldugu tas tableti diger elinde Tevrat i tutarken Guido Reni 1624 Borghese Galerisi Roma Tanri benzetmesi hakkinda antropomorfik bir dil kullanilip kullanilamayacagi Yahudi Hristiyan ve Islam dusunce tarihinde oldukca yogun tartismalarin konusu olmustur Ibrahimi dinlerin kutsal kitaplarinda Tanri yi tesbih eden insani niteliklerin baska bir varliga atfedilmesi olan antropomorfik orneklere rastlanabilecegi gibi O nu yaratiklara benzemekten tenzih eden ifadelere de rastlanmaktadir Genel bir bakisla Kur an ve Kitab i Mukaddes te tenzihten cok tesbihin var oldugu soylenebilir Kur an ve hadislerde bulunan tesbihi ifadelere sonraki donem Kelamcilar tarafindan bazi mecazi anlamlar yuklenerek Allah in benzemezligine vurgu yapilmis ve tesbih veya cisimlendirme kufur veya sirke esit tutulmustur Kur an da Cebrail Mikail gibi melek isimleri diger Ibrahimi dinlerde oldugu gibi El ya da Il ile baglantilidirlar Kur an da da gecen ve Islam da geleneksel olarak dualara baslarken kullanilan Allahumme olasilikla Ibranice Elohim kelimesinin Arapca telaffuzundan ibaret bir kelimeydi Elohim Ibranicede majesteleri ifadesinde oldugu gibi yuceltme amacli cogul Tanrilar gibi olarak kullanilmaktaydi Kur an da adi anilan peygamberler ve kutsal kitaplar siklikla YHVH ye referans vermelerine ragmen Kur an da Yahve Yahova ismi kullanilmaz Ancak Yahudilikte Yahve yerine kullanilan isimlerden olan Rab efendi aga kelimesi de Kur an da siklikla Allah icin kullanilir Yahve yerine kullanilan kelimelerin On Emir arasinda bulunan Tanrin Yahve nin adini bos yere agzina almayacaksin yoksa Yahve bunu cezasiz birakmayacak ifadesi ile baglantili olarak Yahudiler arasinda yerlestigi dusunulmektedir Kur an da Allah icin en sik kullanilan isim sifatlardan bir digeri de Arapca kokenli olmayan Rahman dir Bu sifat teriminin Rahmanan Rahman bilinen en eski kullanimi Akadca ve Aramicede Hadad a adanmis bir yazitta bulunur Raḥman merhamet eden fiil olarak sevmek acimak merhamet etmek bagislamak rahmet etmek anlamlarina gelmektedir Kur an in 55 suresi Rahman Suresi dir Dinler tarihi Peygamber kissalari Medain Salih veya Al Hicr Medine Bolgesi Hicaz Suudi Arabistan Kur an a ozgu hikayeye gore bolge halki Salih Peygamber i dinlemez kayadan cikan ve butun kavmin tukettigi miktarda su icip ictigi su kadar da sut veren disi deveyle kit olan sularini paylasmak istemeyerek deveyi keserler ve yok edilirler Kur an da peygamber olarak ismi sayilan kisilerden bazilarinin belirgin bir ozelligi onlarin cogunlukla aile olarak peygamberlik yapmalari yaninda kavim olarak Israilogullarina ait kisiler olmalaridir kaynak guvenilir mi Bu durum Ibrahim ailesi Yakup ailesi Imran ailesi ve Davud Suleyman gibi orneklerde gorulebilir Tarihsel ve cografi baglam Kur an da baslica Allah inanci tevhid yaratilis dunyanin sonu peygamberlik ve peygamberlerin yani sira eski milletlerin hayatlarina ait parcalar Kur an in amaclari dogrultusunda dini ve ahlaki ogutlerle islenir Ancak Kur an da milat kavrami gibi bir anlayis olmadigi icin insanligin gecmisine ait herhangi bir olay icin kesin tarih verilmez Kur an gunes takvimine tamamen yabanci olmasinin yaninda takvim olarak o gune kadar Araplarda kullanilmakta olan 12 li Ay takvimini kameri aylar esas almis bazi Arap bolgelerinde kullanilmakta olan ve her yil mevsimlerin ve aylarin cok az bir farkla sabit kalmalarini saglayan nesi uygulamasini kufurde ileri gitmek seklinde bir niteleme ile yasaklamistir Tevbe Suresi 36 37 Kur an da Nuh un gemisinin Cudi ye oturdugu gibi cografik anlam ifade eden cumleler Hud 44 son derece nadirdir Bununla birlikte hikayelerin Orta Dogu bolgesinin halklari ile ilgili oldugu ifade edilebilir 1294 1299 arasinda Ilhanlilar hakimiyeti altindaki Iran in Meraga kentinde basilmis bu minyaturde Adem ile esi tasvir ediliyor Kur an da Dunya nin jeolojik tarihi icin kullanilan bazi ifadeler gibi beseri tarihi anlatan bazi ifadeler de Tevrat anlatimlarina paralel ifadeler tasir Tevrat ta Yaratilis Bolum 1 2 Gok ve yerin yaratilisi 6 gunde tamamlanir 1 gun isik gunduz ve gece 2 gun kubbe 3 gun kuru toprak ve flora 4 gun gokcisimleri 5 gun baliklar ve kuslar 6 gun karada yasayan hayvanlar ve insanlar beliriyor Kutsal Kitap Kronolojisine gore MO 4026 da Bolum 2 ye gore ise Tanri 7 gunde dinleniyor Kur an da yaratilis icin kullanilan ifade ise Andolsun biz gokleri yeri ve ikisi arasinda bulunanlari alti gunde alti evrede yarattik Bize bir yorgunluk da dokunmadi Kaf 38 seklindedir Ayetin sonundaki yorgunluk duymadik ifadesinin Tevrat taki Tanri dinlendi carpitmasina gonderme yaptigi soylenmektedir Kitab i Mukaddes te yeryuzunun yaratilis hikayesi ile eszamanli olarak anlatilan Adem Havva Habil Kabil gibi bircok ismin antik kulturlerdeki mitolojik semboller ve hikayelerin yeni bir uyarlamasi oldugu ve bunlarin Sumer yaratilis hikayelerinden Adapa buyuk olcude esinlendigi iddia edilmektedir Bir Urfa hikayesine gore Ibrahim yoredeki putlari parcalar ve Nemrud la tartisir Ibrahim Nemrud u ve putlari ilah edinmeyi asla kabul etmez putlari kimse gormeden kirarak baltayi buyuk putun boynuna saplar ve Nemrud u tek tanri inancina cagirir Ibrahim in cagrisina kulak asmayan Nemrud bunun uzerine buyuk bir mancinik yaptirir ve gorkemli bir ates yaktirir Sonrasinda Ibrahim i bu mancinikla atese atarlar ancak Ibrahim in tanrisinin o anda atese verdigi bir emirle Ibrahim yanmaz ve rivayete gore Ibrahim ateslerin icindeyken ates bir gul bahcesine donusur Kur an da Enbiya Suresi nin 66 70 ayetlerinde de bu konu islenir Ey ates Ibrahim icin serinlik ve esenlik ol dedik Balikligol ve kale sutunlariIbrahim kissasinin Turkiye versiyonu ve inanisina gore olay bugunku Sanliurfa da gerceklesmis ve Ibrahim buyuk bir mancinik uzerinden atese atildigi anda Tanri devreye girmis ve atesi suya yanan odun parcalarini da baliklara donusturmustur Dolayisiyla Urfa daki Balikligol inananlarca onem arz etmektedir Manciniklarin ayaklari olduguna inanilan sutunlar Urfa Kalesi nde bulunmaktadir Sutunlardaki kitabelerde yapilan arkeolojik cozumlemeler ise bunlarin Edessa Krali 9 Manu icin anit havuzlarin ise yari balik tanrica Atargatis icin tapinak niteliginde oldugunu gostermektedir Kur an da din ve inanc buyuk oranda Yahudi Hristiyan teolojisi ve puta tapanlar musrikler uzerinden islenir Kur an da az miktarda adi gecen diger dini gruplar ise Sabiiler Mecusiler ve Haniflerdir Yusuf Karun Haman Zulkarneyn Ashab i Kehf Suleyman ve Yunus hikayeleri gibi kissalar da Kur an da hacimce genis yer kaplar Kur an anlatiminin bire bir olmasa da Kitab i Mukaddes teki anlatimlar ile buyuk oranda ortustugu hikayelerin yaninda bu hikayelerden farkli parcalarin farkli hikayelerde kullanildigi soylenmektedir Ornegin Kur an anlatimlarinda Haman hikayesinin Babil Kulesi Ester ve Misir dan Cikis gibi farkli Tevrat hikayelerinin bir kombinasyonu oldugu ifade edilmektedir Yusuf Islam daki peygamberlerden biridir ve hayati Kur an in Yusuf Suresi nde anlatilir Kur an da anlatilan hayat hikayesi Tevrat ta bulunan hikaye ile genel itibariyla benzer olmakla beraber farkliliklar da bulunmaktadir Kur an da Yusuf Kissasi kissalarin en guzeli olarak tanimlanmaktadir Yusuf un son derece yakisikli oldugu ve bu yakisikliginin Misir firavununun karisini onu bastan cikarmak icin cektigi soylenmektedir Kur an da Peygamber Yakup un ogullari Yusuf un kardesleri babalarindan Yusuf un onlarla beraber gitmesine izin vermesini isterler Daha sonra Yusuf kiskanclik duygulari kabaran kardesleri tarafindan bir kuyuya atilir ve kardesleri babalarina Yusuf un bir kurt tarafindan yenildigini soylerler Yusuf un babasi Yakup kederden gozleri kor olana kadar aglar Yusuf yoldan gecen bir kervan tarafindan kuyudan cikarilir ve Misir a kole olarak goturulur Kur an in 12 suresine adini veren Yusuf ve kardesleri Firavun un huzurunda James Tissot Kur an da Yusuf kissasi kissalarin en guzeli olarak tanimlanmaktadir Paralel hikayeler Kur an da adi 136 kere kullanilan Musa nin bulunusu Alma Tadema Akkad krali Buyuk Sargon icin de benzeri anlatilan bir hikayedir Kasas 7 9 Misir dan Cikis 1 15 22 Kur an da yuceltilen bir aile olarak Imran ailesi kendisine 500 un uzerinde atif yapilan Musa ve Tevrat hakkinda bilinenler ise soyle ozetlenebilir Musa hakkindaki bilginin tek kaynagi olan ve Kendisine Tevrat in yazdirildigina inanilan Musa icin Rabbani Yahudilik Musa nin MO 1391 1271 araliginda yasadigini tarihci Hieronymus MO 1592 en ise MO 1571 araliginda yasadigini iddia etmektedir Modern bilim adamlari ise Tevrat i genellikle Pers Ahamenis Imparatorluk MO 450 350 doneminin bir urunu olarak goruyorlar ancak bazilari onun derlenmesini Helenistik Donem e 333 164 M O yerlestiriyor Musa nin yasadigina inanilan yillar ise bundan yaklasik 1000 yil eskiye gidiyor Modern bilimsel fikir birligi Musa nin efsanevi bir figur oldugu yonundedir Musa ile Tevrat taki Cikis Kitabi ve Tesniye Kitabi bolumlerinde yasanan olaylar hakkinda Antik Misir kaynaklarinda hicbir atif yer almamakta olup Misir ve Sina Yarimadasi nda kesfedilmis arkeolojik deliller Musa nin ana figur oldugu hikayeleri desteklememektedir Musa ile ilgili ilk yazili kaynak Babil Surgunu sirasinda uretildigi dusunulen metinlerdir Amram Imran in cocuklari Miryam ve Harun Musa ile yuzlesirken Kur an da Imran ailesi Meryem in ailesidir Isa ve havariler Brooklyn Muzesi Kur an da Isa Tanri ya da oglu degildir Ancak bir bakirenin oluleri bile diriltebilen mucize cocugudur Kur an da sadece O nun icin kullanilan mutesabih ifadelerle O Allah in sozu ve ozu ruhu dur Nisa 171 Kur an da adi Musa ile birlikte anilan diger bir figur ise O nun kardesi Harundur Fir avuna birlikte giderler ve Misir dan cikista da birliktedirler Musa daga YHVH ile konusmaya gittiginde halk kendisinden bir ilah yapmasini ister O da halktan altinlarini getirmelerini Altinlar toplandiginda Onlara Altindan bir buzagi heykeli yapar Bu Misirlilarin tapinmakta olduklari tanrilardan birinin Apis heykelidir YHVH cok kizar ve Musayi geri gonderir Musa kardesine kizar Yahovanin elleriyle yazip verdigi tas levhalari ve heykeli parcalar heykeli toz haline getirerek tozunu suyun uzerine atar halka O suyu icirir Kur an da Tevrat in aksine Heykeli Harun degil Samiri yapar ve bu konuda Harun suclanmaz Ailenin bir diger uyesi ise Musa ve Harun ikilisinin ablalari ve Tevratta peygamber sayilan Miryam dir Kur an da kendisinden ismiyle ve peygamberlik unvani ile bahsedilmez Ancak bir yerde Meryemden bahsedilirken Harun un kizkardesi seklinde bir ifade kullanilir Bu ifade Islam Hristiyan diyaloglarinda polemik konusu ifadelerden birisidir Kur an da Isa kendisine erkek dokunmamis bir bakirenin mucize cocugudur Oluleri bile diriltebilir Hristiyan teolojisinden onemli bir fark olarak O tanri veya tanrinin cocugu degil Muhammed i mujdeleyen bir peygamberidir Ama yine de O nun icin ozel bir dil kullanilir O tanrinin sozu ve ozu ruhu dur Nisa 171 Bebekliginden itibaren olaganustu mucizeler ve harikalar gosteren Isa nin hikayesine Al i Imran ve Meryem surelerinde ayrintili olarak yer verilir Bu hikayelerin apokrif ile paralellikler tasidigi biliniyor Yunus kitabinin kurgu olup olmadigina dair farkli gorusler bulunmaktadir Yunus tan tarihsel bir peygamber olarak Krallar kitabinda bahsedilir Tevrat bilginlerinin cogu hikayenin ilk kez anlatildigi Yunus kitabinin icerigini gercek disi parodi veya satirik bir anlati olarak degerlendirir Eger bu dogruysa Yunus hikayesi O nun satirik dogasini anlamayan bilgeler tarafindan Ibrani Kutsal Kitabi na sokulmus olmaliydi Mitoloji arastirmalarina gore Yunus hikayesi Sumer mitolojisinde insan balik kombinasyonu olan yari tanri Oannnes den ilham alan bir Tevrat hikayesiydi Buna gore Oannes kultu iki farkli isimle Jonah ve John olarak Tevrat hikayelerine aktarilmisti Bahsedilen isimlerin Kur an daki karsiligi Yunus ve Yahya dir Kur an da mukatta harfleri arasinda gecen ve anlami bilinmeyen Nun harfi ise Sabienlerde Yahya kultunun semboluduydu Yunus ve Balik Islam minyaturu Yunus kitabina gore Akdeniz de gemiden atilip balik tarafindan yutulan ve gunlerce orada kalan Yunus Dicle nin kenarinda Ninova da karaya firlatilir Hristiyanlikta ders amacli Midras kullanilan efsane Kur an da da kendine yer bulur Bircok dini felsefi ogretiyi etkilemis olan Misir bilgelik tanrisi Thoth Yunanlara Hermes Islam a ise Idris olarak girer Idrisle iliskilendirilen diger bir karakter ise Enoch Hanok tur Kur an hikayelerinin gercekligi Islam dunyasinda da tartisilir ve bu konuda teoriler uretilir Ezher Universitesi nde gerceklestirilen tez calismasinda 1950 Muhammed Ahmed Halefullah bu kissalari masal olarak nitelendirmekten cekinmemistir kaynak guvenilir mi Sosyal konular etik degerler KKTC Yakin Dogu Universitesi Ilahiyat Fakultesi nde yapilan bir calismada Kur an in ortaya koydugu vergilerinin Islam oncesi Guney Kuzey ve Hicaz Araplarinda hatta daha eski toplumlarda yer alan vergi duzenlemelerinin aynisi oldugu sonucuna varilmistir Sutcu Imam Universitesi Temel Islam Bilimleri bolumunde yapilan bir arastirmada Kur an a dayali hukuk ve ibadetler Bizim uzerinde durdugumuz Kur an in da isaret ettigi Islam oncesi Arap folklorundaki mitolojik unsur ve menkibeleri Kur an in yok saymadigidir Kur an da emredilen ibadetlerin bir kismi zaten Araplarin yasaminda kulturlerinde orf ve adetlerinde bir kismi da Tevrat ta bulunuyordu Ornegin namaz oruc hac zekat gibi Burada Kur an daki hukuk sistemi Araplarin geleneksel hukuk sistemiyle Tevrat in bir karisimidir dersek abartmis olmayiz Araplarda kisas diyet hirsizin elinin kesilmesi cezalari oldugu gibi ortunme de koklu bir gelenek halinde idi Yahudilikte de kisas bulundugu gibi faiz de yasaklanmisti Bazi durumlarda zina eden kadin ve erkek taslanarak oldurulurdu sozleriyle anlatilmaktadir 1410 11 yillari arasinda Siraz da basilmis minyatur Gulbenkyan koleksiyonu Lizbon Kurban kesme ve erkek sunneti Gunumuz Yahudi ve Musluman topluluklarinda kurban ve erkek cocuklarin sunnet edilmesi geleneklerine kaynaklik eden anlatilar Ibrahim ile baglantilidir Antik Israil toplumunda Tanri Molek e kiz ve erkek cocuklarin yakilarak kurban edildigi bilinmektedir Yeremya 32 30 35 Bakiniz cehennem ve insan kurbani Ibrahim in ruyasinda oglunu kurban ettigini gormesi bu uygulamanin Yahudilerde de var oldugunun isareti sayilmaktadir Zamanla insan kurbani terk edilmis vucudun tamamini kurban etmek yerine onu simgeleyen bir parca sunnet derisi kesilmeye baslanmistir Sami Ezzib Ibrahim ile ilgili kurban anlatisinin Yahudi din adamlarinin bir kurgusu oldugunu bununla Ibranilerin Tanri ya erkek cocuklarini kurban verme geleneginin kaldirilarak yerine hayvan kurbaninin getirilmesinin amaclandigini ancak erkek cocuklarin kurban verme anlayisindan tamamen kurtulamadigini bunun yerine onlarin erkeklik organlarini kaplayan derinin kesilmesinin gelenek haline getirildigini ifade eder Ve soyle der 90 yasini asan buyuk babaniz bir gun sizi daga goturup Tanri nin ruyasinda emrettigini soyleyerek kesmeye kalksa sonra da vazgecip bir koc kesse bir baska gun kendisinin cinsel organini kesse ne dusunurdunuz Kur an da Ibrahim in Oglunu kurban sunma hikayesi de kendine yer bulmustur Saffat 100 109 Etik Kur an a dayanan uygulamalarin etik sonuclari da gunumuz yaklasimlari acisindan problemlidir Ornegin tibbi bir gerekce olmadan kucugun bedenine yapilan cerrahi mudahale sunnet bu kapsamda sorgulanmistir Kisasta kadina kadin koleye kole hur icin hur gibi sosyal denklik sarti Bakara 178 sosyal olarak alt sinifta bulunanlarin ust siniftan birini oldurmelerinde kisasin uygulanacagi ust siniftan birinin alt siniftan birini oldurmesi durumunda kisas uygulanamayacagi ancak diyet odenebilecegi anlamina gelmektedir Savas esirlerine yapilacak kolelestirme ve buna dayali cinsel ve diger maddi fiiller gunumuzde savas suclari kapsaminda ele alinan eylemler arasinda bulunuyor Insan oldurmenin kotulugu ile ilgili Kuran ifadeleri Maide 32 Misna Sanhedrin 4 5 ifadeleri ile birebir aynidir Kim yeryuzunde birini oldururse butun insanlari oldurmus gibi olur ve kim birini kurtarirsa butun insanlari kurtarmis gibi olur Eskatoloji Kur an da Kiyamet sahnesi ayni zamanda Kur an in evren modelinin de bir yansimasidir Kiyamet vakti geldiginde yildizlar yeryuzune dokulur hamileler dusuk yapar ve insanlar korkuyla saga sola kacismaya devam eder Sonra bir meydan kurulur Kalem 42 Amel defterleri dagitilir Dunya hayati ile ilgili tartilar yapilarak iyiler ve kotuler ayrilir Iyiler Sirat uzerinden gecerek cennete gidecekler kotuler ise asagidaki cehenneme dokuleceklerdir tarafindan M Pierre Daniel Huet tarafindan Kutsal tarihin anlasilmasi icin yapilan aciklamalara dayanilarak yapilan goksel cennetin haritasi 1700 Kur an da siklikla tekrarlanan bir ifade ile Tevbe 72 Ra d 23 Kehf 31 Meryem 61 Fatir 32 Sad 50 Mu min 8 Saf 12 inananlara ADN cenneti vadedilir ADN Tevratta Aden Bahcesi kelimesinin Babil dilinde Edinnu dan turedigi dusunuluyor Eden in Tevrattaki anlatimi bu yerin buyuk olasilikla Firat ve Dicle nehirlerinin birleserek tekrar kollara ayrildigi ve Fars Korfezine dokuldugu bolgeyi isaret etmektedir Kur an da cennet icin kullanilan bir diger kelime ise Firdevs ise faradis ten geri turetilmis yapay bir tekil addir Eski Farsca paridez avlu etrafi cevrili bahce Eski Yunanca paradeisos Pers krallarinin bahceleri Kutsal Kitap ta ise cennet bahcesi anlamlarina geliyor Muhammed in Ahiret gezisi Antik Israil de yaratilan dehset ve korku unsurlari Ge Ben Hinnom da Molek e yakilarak Kurban sunulan cocuklar Yeremya 32 35 Molek Kur an in Cehennem inde Malik e donusur Minyatur 15 yuzyil Cehennem Eski Ahit te Kudus te Hinnom un Oglunun vadisi Gehinnom veya Gei ben Hinnom cocuk kurbanlarinin yakilarak Molek e sunuldugu lanetli bir vadiydi Yeremya 32 35 Incillerde Isa oradan kurtcuklarin olmedigi ve atesin sonmedigi yer olarak bahsetti Markos 9 48 2 yuzyilda yazilan Ezra nin apokrif kitabinda Gehinnom askin transendental manevi cezalandirma yeri olarak ortaya cikti 500 lerde yazilan Babil Talmudunda bu degisim tamamlandi Ebedi ceza yeri olarak Cehennem aforizmasi Kur an da da siklikla kullanilir 43 77 Kur an anlatilarinin 1 3 unu eskatoloji ile anlatilardir Ancak Kur an da yer alan bilgilerin buyuk ve ayrintili bilgiler oldugu soylenemez Ornegin Kevser in Kur an da sadece adi gecer Araf ve Sirat tan ise hic bahsedilmez Yine de bir Islam vaizi sirat sozcugunu kullaniyorsa cehennem uzerinde inananlarin gecmesi icin kurulmus olan bir kopruyu anlatiyordur Bu kavramlarin bir kismi Islam disi kaynaklardan gelen bilgilerle Muhammed den yuzyillar sonra icerigi doldurulan kavramlardir Muhammed in Mirac hikayesinde cennet ve cehennemi ziyaret seruveni Kevser ve sirat in zerdustilikten aktarilan bilgiler olduguna dair gorusler bulunmaktadir Kur an daki anlatilarin cogu ayrintilardan ziyade olaylarin ahlaki veya manevi onemine odaklanma egilimindedir Bilimlerle ilgisiKur an in incelenmesinde bir diger arastirma sahasi Kur an anlatimlarinda gecen tarihsel kisilikler savaslar toplumlar bunlarin yasadigi yerlerin isimleri ve yasamlari ve onlardan geride kalanlar ile ilgili olarak geleneksel islam kaynaklarinin disinda Bizans Iran Misir ve Ibrani donem tarihcilerinin diger dini ve din disi kaynaklarin arastirilmasi elde edilen bilgilerin arkeolojik veriler isiginda yorumlanmasi boylece tarihsel olaylar ile bunlara eklemlenen ve zaman icerisinde efsanelesen anlatimlarin birbirinden ayrilmasi calismalaridir Bu sekilde erken islam tarihine ait gunumuzde de bircok toplumsal sekillenmelerin kaynagi olmaya devam eden anlatilarin gercek yuzu ortaya konabilecek bunlarin cozumlenmesiyle gecmisten beslenen bircok catismanin toplumsal bolunme ve dusmanliklarin onune gecilebilecektir Kur an in akil ve bilime dayali anlasilmasi ve yorumlanmasi gerektigine dair yaklasimlar Islam tarihinde zaman zaman ileri surulmus ve dissal gorunum olarak akil ve bilimle celisen ayetler tevil edilme yoluna gidilmistir Bu yaklasima karsi cikan tefsirciler de bilimin degisken karakterini ileri surmusler ayetlerin dil acidan bahsedilen anlamlari icermesinin mumkun olmadigini ifade etmislerdir Kur an in Evren modeli Kozmoloji Insanin basit gozlem yetenegi ile olusturdugu ve varligina inandigi ilk evren modellerinde Evren yer ve gok olmak uzere iki parcadan olusurdu O gunun buyukluk algisina gore sonsuz denebilecek kadar genis ve duz bir Dunya ve O nun uzerinde katmanlari olan dunya ile esit genislikte bir gokyuzu Ancak bu gokyuzunun her katinda degisik mitolojik veya yari mitolojik ozellikler yuklenen goksel varliklarin yasadigi degisik katmanlari olmaliydi 7 gok kavramina ciplak gozle gorulen 5 adet gezegene Gunes ve Ay in eklenmesi ile ulasilir Inanca gore bunlarin her birisi ayri bir felekte ya da gok katinda yuzmekteydi Ancak bircok inanc sisteminin de temelini olusturan denge inanci geregi yer ve gok arasinda da bir denge olmali ve Yerin de bir o kadar katmanlari olmaliydi Yedi yer kavrami Talak 12 Batlamyus un gunes sistemine dair anlayisini gosteren tarihi bir cizim Kur an ayetlerinin lafzi ve zahiri anlamlarina gore Dunya Allah tarafindan dumduz yaratilmis ve Evren in de Dunya merkezli yer ustu evren modeli olarak tanimlandigi dusunulmektedir Kur an ayetlerinde yeryuzu insanlar icin dumduz bir dosek haline getirilmis Naziat Suresi 30 gokler evren sema Dunya uzerinde 7 kat olarak duzenlenmis yildizlar gok lambalari olarak Dunya uzerine Mulk Suresi 5 yerlestirilmislerdir Kur an anlatiminda Allah Gokte Ars uzerinde oturarak Yaratilis Kitabinda da ifade edildigi gibi 6 gunde yarattigi Yer ve Gok ten ibaret olan evreni idare eder Bu evren icerisinde melekler ifritler cinler seytanlar gibi mitolojik yaratiklar bulunur Yildizlar s Mulk Suresi 5 zaman zaman haber calmak icin goge yukselen seytanlari kovmak icin firlatilan taslar olarak kullanilir Dunya nin sekli evrenin buyuklugu ve sonu Ve yeryuzunu de yayip dosedi Naziat Suresi 30 Ayette gecen deha kelimesi geleneksel anlayisa gore yayip dosemek dumduz yapmak anlamlarini ifade eder Bu ve benzeri ayetlerin tercumeleri kelimenin kokeni ile ilgili tartismalar acilarak bazi meal yazarlari tarafindan yuvarlatti ifadesi ile verilmektedir Kur an da yeryuzunun duz degil yuvarlak olarak tanimlandigi iddialari Islam dunyasinda tercume faaliyetlerinin ve bilimsel dusuncenin gelisme sureciyle paralel bir gelisim izlemistir Kur an da kiyamet sahnesi anlatilirken gok cisimlerinin hangi buyukluklerde ele alindiginin dusunulmesine yarayacak bazi ifadeler bulunur Mulk ve Cin surelerinde gokyuzune cikan seytanlara atilan korunmus gok kavrami yildizlar kiyamet vakti geldiginde yeryuzune dokulurler ancak yeryuzunde hayat devam etmektedir Tekvir Suresi 1 7 Ayrica bakin Duz Dunya Edebi eser olarak ozellikleriKur an da kullanilan dilin baslangicta saf Arapca olmadigi ve Kur an in yazim donemi itibariyla sadece Petra bolgesinde kullanilan bir Arap dil yapisinin Kur an da kullanildigi gorulmektedir Kur an dili ve Muhammed in orijini acisindan Ibni Abbas Kureys in bir Nebati bir kabile oldugu ifadesi de kayda degerdir Anlatim yer yer siir yer yer duz anlatim ozellikleri gostermektedir Kur an anlatimi basi sonu ortasi olan duz bir anlatim degil konu ve hikayelerin parca parca bolundugu yer yer tekrarlandigi basa donuldugu veya ortadan alindigi ag seklinde bir orguye sahiptir Muslumanlar Kur an in icerik ve anlatiminin essiz ve taklit edilemez edebi bir mucize olduguna inanmakla birlikte Kurʼan da icerik disinda uslup anlatim tarzi ve gramer hatalarina isaret eden arastirmalar da bulunmaktadir Ibrani ansiklopedisinde Kur an in Allah hakkinda soylenen bir cumlenin hemen ardindan Allah in konusmaci oldugu baska bir cumlenin gelmesi Sure Nahl 81 Neml 61 Lokman 9 ve Munafikun 10 gibi ornekler kafiye ihtiyaclarindan kaynaklanan kelimeler kullanilmasi Hakka 31 Muddessir 3 ayni nedenle nadir kelimelerin ve yeni formlarin kullanimi Meryem 8 9 11 16 ayetler gibi dil ozelliklerine dikkat cekilmistir Hitabet tarzi Marib barajinin kalintilari Yemen yillik olarak kisa suren muson yagmurlariyla beslenen bir bolgeydi ve bu yagmurlardan faydalanmak uzere o gunlerin teknolojisiyle bircok baraj insa edildi Bu barajlar ilkel muhendislik urunleri olup muhtemelen eskime bakimsizlik veya savaslarin yol actigi hasarlar nedeniyle hasar gormus ve bunlardan birisi olan Marib Arim baraji yikilmis ve bu cokus bazi efsanelerin uretilmesine neden olmustur Kuran da bu konuda tercih edilen ifade sekli soyledir Sebe nin memleketlerinde bir ayet vardi Sagda ve solda iki bahce Guzel bir yer ve bagislayan bir Rab O na sukredin Ama yuz cevirdiler biz de uzerlerine Arim selini gonderdik Sebe 15 16 Muhammed Ay a isaret ederken 16 yy falname Kur an da muallakat sairlerinden Imruʾu l Kays in siirinde de kullanilan Kiyamet yaklasti ve ay yarildi ifadesi ve baglantili rivayetler Muhammed in bir isaretiyle ayin gokyuzunde ikiye ayrilip tekrar birleserek en buyuk mucizelerinden birisini gosterdigi inancinin muslumanlar arasinda yerlesmesine yol acmistir Kur an in edebi ustunlugune de ornek gosterilen siirsel ifadeler ayni zamanda bu ifadelerin kaynagi acisindan da tartismalara yol acmistir Icazul Kur an Kur an in dil anlatim gibi estetik yapisini ilgilendiren konulari arastirir mucize olus iddialarini ve bunun dayanaklarini inceler Mukatta at Kur an da bazi surelerin basinda bulunan ana metinden ayri yazilan sessiz harf gruplarina mukatta at harfleri denir Bu harflerin ayet olup olmadigi surelerin basina ne zaman konuldugu ne anlama geldigi ve barindirdigi gizemler uzun tartismalara konu olmustur Kur an i anlama cabalariKur an da derin bilgi birikimi ve zorlu cabalarla bile anlasilmasi zor olan ifadeler bulunabilmekte bu ifadeler tefsir kitaplarinda uzun rivayet ve yorumlara konu olmaktadir Bunlardan birisi de O hem iki dogunun hem iki batinin Rabbidir Rahman 55 17 ayetindeki iki dogu ve iki bati ifadesidir Buyuk Iskender i basindaki Amon boynuzlariyla Misir fatihi olarak tasvir eden para Iskender Misir da Kocbasli Tanri Amon un oglu kabul edilir Kur an yorumcularinin cogunluguna gore Zulkarneyn ile kastedilen kisi Iskender dir Derbent Dagistan da Hazar kapisi siklikla Iskender kapisi olarak nitelendirilir Gunumuzde Kur an i anlamak icin siklikla meallere basvurulur Ancak meal yazarin kastettigi dusunulen anlam uzerinden yapilan bir ceviri islemidir ve anlam ceviri yapanin bilgi birikimi veya tercihleri ile de ilgilidir Mealen sozu dini kullanimda yani demek istiyor ki gibi bir anlama gelir ve asli metne mutlak sadakati dislayan bir calismadir Dini literaturde hadis ve Kur an tercumelerinde siklikla basvurulan bir yontemdir Dini literatur zaman icinde gelisir degisir ve kullanilan kelimeler yeni anlamlar kazanarak toplumsal bellege yerlesir Bunun degisik orneklerinden birisi de Iyiligi emretmek ve kotulukten menetmek olarak cevirilen doktrinel ifadedir Aslinda bu ayetler etimolojik ve literal cevrim yapildiginda yaygin cevirinin aksine iyiligi emretmek ve kotulukten sakindirma anlamlarina gelmez Maruf bilinen asina olunan anlamindadir ve olasi kullanim amaci ayni kokten gelen orf u ifade etmek munker ise tekil anlamindaki nekr nekre beklenmedik belirsiz tuhaf kelimelerinden turetilmis ve olasilikla gunumuzde bid at gelenekte olmayan yeni icatlar dini ifade olarak sunnette yer almayan dini uygulamalar olarak ifade edilenin aynisidir Kur an i anlama veya anlam gelistirme fikih istinbat cercevesinde olusturulan din bilimleri Tefsir ve Meal Tefsir Kur an bilimlerini kullanarak Kur an ayetlerini anlama ve yorumlama faaliyetlerine verilen isimdir Rivayet tefsiri ve dirayet tefsiri olarak iki kola ayrilir Rivayet tefsirinde peygamber sahabi ve digerlerinin sozleri kullanilirken dirayet yahut rey tefsirleri dil akil mantik ve felsefe gibi geleneksel ilimler cercevesinde yapilan yorumlarla olusturulur Ayrica bazi Kur an ayetlerine yuklenen batini anlamlar uzerinden yapilan isari tefsirler mevcuttur Geleneksel yaklasimda Kur an in tercumesi yapilmaz Buna karsilik Arapca bilmeyenlere mealcinin genellikle parantez kullanarak yaptigi yorumlu katkilarini da iceren mealler sunulur Meal meydana gelen netice mana anlam sonuc anlamlarina gelir Kelam Allah in sifatlari Ars uzerinde oturmasi gibi Kur an ve hadislerden kaynaklanan inanc sorunlarini irdeleyen ve bu cercevede olusturulan felsefi kuram ve teorilerle ilgilenen ilim dalidir Kufi tarzinda yedinci yuzyila ait bir Kur anFikih Istinbat Kur an ayetleri dilbilgisi sebeb i nuzul ile ilgili rivayetler vb acisindan irdelenerek ornegin bir emir cumlesi usuli fikih denilen kurallar cercevesinde yorumlanir genel ve ozel hukumler cikarilir Istinbat Fakihler bu sekilde Ibadetlerin sekli miktari gibi konular yaninda bunlarin yapilmamasi veya din tarafindan belirlenen diger suc konulari ile ilgili seriat hukumlerini belirler Kiraat Yazim donemindeki Arap dil yapisi alfabe ve isaretleme yetersizlikleri Kur an metninin farkli okuyus sekillerinin ortaya cikmasina uygun niteliktedir Okuma ve metin uzerinde farkli rivayetler Islam toplumunda farkli okumalarin ortaya cikmasina neden olmustur Kiraat mezhepleri ayetlerin farkli okunus sekillerini ve bu okumalarin ifade ettigi farkli anlamlarla ilgilidir Ornegin maide suresi 6 ayetindeki farkli okumalar abdest alma sekillerinde mezhepsel farklarin kaynaklarindan birisidir Kur an i yazim dil anlatim ozellikleri nakil bilgileri edebiyat usul ve kurallari ve Arap siveleri acisindan inceler Tecvid Harflerin cikis yeri sifati uzun veya kisaligi genislik veya darligi birlestirme ve ayirma kalin ve ince vurgulari gibi Arapcanin Arap veya Kureys aksaniyla okunmasi konulari ile ilgilidir En eski Kur an larNew York Metropolitan Museum of Art ta sergilenen ve Mavi Kur an olarak bilinen mushafta Rum Suresi nin 28 ila 32 ayetleri Radyokarbon calismalari sonucunda 95 dogruluk payi ile 578 669 yillari arasina tarihlenen bilinen en eski Kur an metinlerinden biri Yemen de bulunmus San a el yazmalaridir El yazmalari daha eski ve kismen silinmis bir alt katman ile bu katman uzerine daha sonra yazilmis yeni bir katman olmak uzere iki katman ihtiva etmektedir Eski asagi katman silinmis olmasina ragmen yazildigi murekkebin icerdigi metaller yaziyi gorunur hale getirmektedir Eski metnin uzerine yazilmis yeni katman standart Kur an dan cok da farkli olmamakla birlikte eski katman Osman mus hafi standart Kur an dan ek veya eksik kelimeler Taha Suresi ndeki 31 ve 32 ayetlerin sirasinin farkli olmasi ve Tevbe Suresi nin 85 ayetinin bulunmamasi gibi yonlerden farkliliklara sahiptir Diger bir Kur an mus hafi MS 9 yuzyil Ozbekistan in Taskent sehrindeki bir muzede sergilenen Osman Mus hafidir Komunizm doneminde Semerkant tan zorla alinarak Sankt Peterburg da sergilenmis sergilenmesi icin Baskortostan a gonderilmis 1924 yilinda geri verilmistir Bazi sayfalari 2000 ve 2003 yilinda Christie s Londra ve Sam Fogg koleksiyonunda satilmistir Bilinen en eski Kur an mus haflarindan Osman Mus hafi Taskent Ozbekistan Cogaltilip cesitli Islam sehirlerine gonderilen orijinal Osman Mushaflarindan biri de Topkapi Muzesi nde sergilenmektedir Bunun yaninda Istanbul Turk ve Islam Eserleri Muzesi nde bulunan en eski mus haflar sunlardir No 457 Osman in imzasini ve Hicri 30 senesini tasiyan mus haf No 557 Ali nin imzasini tasiyan mus haf No 458 Ali nin yazisi oldugu kabul edilen mus haf Vatikan Kutuphanesinde bulunan el yazmalari 110 adet parcadan olusan el yazmalarinin en eskileri miladi 1 yy a kadar inebilecegi ifade edilen tarihlendirmelere sahip el yazmalaridir Kur an in elestirisiKur an bircok yazar tarafindan dindar bir kurgu olarak tanimlanmistir Kur an a elestiriler metodolojik olarak degisik basliklar altinda yapilmistir Bunlar bilimsel tarihsel hatalar ic tutarlik kaynaklari dil gramer uslup hatalari vb basliklardan olusur Kur an i Ingilizce Fransizca ve Italyancaya tercume eden Sami Ezzib Kur an daki dil bilgisi hatalarini tespit ederek bulgularini 500 sayfalik Al Akhta al lughawiyyah fi al Qur an al karim Linguistic Errors in the Holy Koran adli eserinde yayimladi Muazzez Ilmiye Cig bir kismi Kur an da da aynen veya degistirilerek anlatilan kutsal kitap hikayelerini eski mitolojilerle karsilastirdigi calismalarinda bu konuda buyuk paralellikler oldugu sonucuna ulasir Ilmiye Cig eserinde Kur an da peygamber sayilan Lut un Tevrat ta iki kizi ile yatma hikayesini Kenan bastanrisi El in kizlari olan iki tanrica yaratip onlarla yattigi hikayesinin Tevrat versiyonu olarak degerlendiren goruslere yer vermektedir Irakli alim ve tercuman N J Dawood Al i Imran Suresinde Imran Meryem iliskisini Yahudi Hristiyan teolojisinin karmasik bir aktarimi zaman ve kisilerin karistirilmis oldugu seklinde degerlendirmistir Kur an hat sanati Osmanlilar devri Arapca Kur an ve Farsca tercumesi Ilhanlilar devri 12 yuzyildan kalma bir Endulus Kur an i Chester Beatty Kutuphanesi nde segilenen 13 14uncu yuzyillara ait olan Magribi hat tarzinda Kur an ornegi Dublin Irlanda Bunun yaninda Kur an nin yorumu neticesinde ortaya cikmis hukuk sistemi seriatin gunumuzdeki degerlere olan uyumlulugu ve Kur an in sadece ilahi bir vahiy oldugu inanci elestirilmektedir Kur an elestirenler tarafindan Muhammed in koydugu esaslarin toplu halde yer aldigi bir kitap olarak gorulmektedir Kur an da gecen evren ve dunyanin yaratilmasi insan hayatinin kokenleri biyoloji doga bilimleri ve benzeri konular ile ilgili aciklama ve beyanlar bilim insanlari tarafindan kendi icinde celiskili olma bilimsel olmama ve gelisen bilimsel teorilere tezatlik olusturma gibi nedenlerden oturu elestirilmektedir Bunun disinda Eski Arapca ve Arap kulturu uzerine uzman pek cok akademisyen Kur an a karsi acik ve anlasilir bir kitap oldugunu iddia etmesine ragmen bu ozellikleri barindirmamasi ve kendini surekli tekrar eden anlamsiz ve anlasilmaz kisimlara sahip olmasi savina dayanaraktan elestiriler yapmaktadir Ayrica bakinizSureler listesi Mushaf Cuz Sure Ayet Kur ancilik Kur an a elestiriler Kur an ve bilim Kur an mucizeleri Gercek FurkanDis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Kur an hakkinda daha fazla bilgi edininVikisozluk te tanimlarCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarVikikaynak ta belgelerVikiversite de egitim kaynaklariDiyanet Isleri Baskanligi Kur an i Kerim web uygulamasi11 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kur an i Kerim Mealleri 20 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Notlar Musa nin dogumunu Augustinus eseri Tanri nin Sehri nde yorumlamistir ve o dogdugu zamanki krallarin isimlerini kaydetmistir Safrus Asur un ondorduncu Ortopolis Sikyon un onikinci Kriasus Argos un besinci krali olarak hukum surdugunde Musa Misir da dogdu Orthopolis MO 1596 1533 yillari arasinda 63 yil boyunca 12 Sikyon Krali olarak hukum surdu Kriasus ise 1637 1583 arasinda 54 yil boyunca Argos un 5 Krali olarak hukum surdu Kaynakca a b Nasr Seyyed Hossein 2007 Qur an Encyclopaedia Britannica Online 26 Subat 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2007 John Burton 1977 The Collection of the Qur an Cambridge Universitesi 7 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2013 Jane Dammen McAuliffe 2006 The Cambridge Companion to the Qur an Cambridge Universitesi 8 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2013 22 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2015 En Buyuk ve Ebedi Mucize Kur an dir 7 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2015 Islam ve Ihsan 27 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2022 a b Literacy and Development Ethnographic Perspectives Page 193 Brian V Street 2001 The Leaders Are Coming WestBow Press 2013 s 287 ISBN 978 1 4497 6013 7 Williams Roy H Drew Michael R 2 Ekim 2012 Pendulum How Past Generations Shape Our Present and Predict Our Future Ingilizce Vanguard Press s 143 ISBN 978 1 59315 715 9 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2024 Rehman Shaikh Fazlur Shaikh Fazlur Rehman 2001 Chronology of Prophetic Events Ingilizce Ta Ha s 50 ISBN 978 1 84200 034 2 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2024 Wheeler Brannon M 18 Haziran 2002 Prophets in the Quran An Introduction to the Quran and Muslim Exegesis Ingilizce A amp C Black s 2 ISBN 978 0 8264 4957 3 3 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2024 World Religions 14 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Temmuz 2019 Nasr 2007 Fisher Mary Pat 1997 Living Religions An Encyclopedia of the World s Faiths Ingilizce I B Tauris s 338 ISBN 978 1 86064 148 0 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2024 a b McAuliffe Jane Dammen 23 Kasim 2006 The Cambridge Companion to the Qur an Ingilizce Cambridge University Press ss 31 33 ISBN 978 0 521 53934 0 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2024 Campo Juan Eduardo 2009 Encyclopedia of Islam Internet Archive New York Facts On File ss 570 574 ISBN 978 0 8160 5454 1 Kur an i Kerim Kuran Sozlugu Cem u l Kur an Diyanet Isleri BasKanligi kuran diyanet gov tr 20 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Aralik 2023 Nigosian Solomon Alexander 2004 Islam Its History Teaching and Practices Ingilizce Indiana University Press ss 65 80 ISBN 978 0 253 34315 4 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2024 Wheeler Brannon M 2002 Prophets in the Quran an introduction to the Quran and Muslim exegesis Internet Archive London New York Continuum s 15 ISBN 978 0 8264 4956 6 Nasr 2003 Street Brian V 1 Kasim 2002 Literacy and Development Ethnographic Perspectives Ingilizce Routledge s 193 ISBN 978 1 134 56619 8 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2024 Brown Norman Oliver 1991 Apocalypse and or metamorphosis Internet Archive Berkeley University of California Press s 81 ISBN 978 0 520 07298 5 a b TDV Islam Ansiklopedisi 23 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Aralik 2022 TDK Sozluk kerim 5 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2008 a b Sen Ziya 1 Nisan 2011 Vahiy Katipligi Muessesesi Ondokuz Mayis Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 30 30 185 210 doi 10 17120 omuifd 12834 ISSN 2587 1854 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2024 a b http www ilafdergi hitit edu tr files 14 11 pdf olu kirik baglanti Mesut Okumus Kur an nuzulunun Mekke donemi sempozyumu 29 Haziran 01 Temmuz 2012 PDF 8 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Kasim 2021 30 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2013 Arsivlenmis kopya 25 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2013 Arsivlenmis kopya 27 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2013 a b Arsivlenmis kopya 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2020 Holland Tom In the Shadow of the Sword Little Brown 2012 s 303 Otherwise in all the vast corpus of ancient literature there is not a single reference to Mecca not one Crone Patricia Meccan Trade and the Rise of Islam 1987 s 7 Arsivlenmis kopya 24 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2021 a b Arsivlenmis kopya PDF 12 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Nisan 2021 Meccan Trade And The Rise Of Islam Princeton U S A Princeton University Press 1987 Arsivlenmis kopya 12 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2021 Muhammad s home more closely resemble what is now southern Israel than Mecca Holland Tom 8 Ocak 2015 Viewpoint The roots of the battle for free speech BBC News Magazine 13 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ocak 2015 kern soeren 21 Eylul 2012 Gatestone Institute 24 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2019 Arsivlenmis kopya 29 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 29 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 29 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2021 Arsivlenmis kopya 29 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2021 Arsivlenmis kopya 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2021 Orhan Gokdemir Din ve Devrim Istanbul Destek Yayinlari 2010 s 64 http docs neu edu tr library nadir eserler el yazmalari TEZLER YOK GOV TR Kabe 20tarihi pdf olu kirik baglanti Arsivlenmis kopya 29 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Nisan 2021 a b c Arsivlenmis kopya 14 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2021 a b c d e Data on Gibson s biography taken from his Web pages his book Qur anic Geography and the Amazon author information to this book 1 21 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2 8 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde 3 26 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 4 31 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Dan Gibson Qur anic Geography 2011 a b Lester Toby 1 Ocak 1999 The Atlantic 25 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ister sozlu ister yazili olarak nakledilmis olsun herhangi bir tarihsel anlati geleneginin istikrari icin kronolojinin cok onemli oldugu varsayimina gore bu durum ikinci yuzyilda siyer calismalarinin hala bir akiskanlik halinde oldugunun acik bir gostergesi olarak gorulebilir Conrad June 1987 Abraha and Muhammad Some Observations Apropos of Chronology and Literary topoi in the Early Arabic Historical Tradition Bulletin of the School of Oriental and African Studies 50 2 239 doi 10 1017 S0041977X00049016 11 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2020 29 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya 4 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Agustos 2021 King David A The Petra Fallacy NDTV 200 Mecca mosques face wrong direction 06 04 2009 BBC News Mecca mosques wrongly aligned 05 04 2009 a b S Brock A brief outline of Syriac Literature Moran Etho 9 Kottayam Kerala SEERI 1997 pp 56 57 135 a b Hoyland Robert G Seeing Islam as Others Saw It A Survey and Evaluation of Christian Jewish and Zoroastrian Writings on Early Islam s 197 The Darwin Press Inc January 1 1998 a b Hoyland R 31 Aralik 2019 Seeing Islam as Others Saw It Piscataway NJ USA Gorgias Press ISBN 978 1 4632 3960 2 16 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2021 Nicolai Sinai The Qur an A historical critical introduction Edinburgh Edinburgh University Press 2017 61 Robert G Hoyland Epigraphy And The Linguistic Background To The Qur an Hoyland Epigraphy and the Linguistic Background to the Quran 2008 s 53 56 61 64 IQSA Online 1 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2021 Morris Ian D 2018 PDF Al ʿUṣur Al Wusṭa 26 1 60 17 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2018 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 0 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Crone Patricia 1987 Meccan Trade and the Rise of Islam Princeton University Press ss 134 135 ISBN 978 1 59333 102 3 Arsivlenmis kopya PDF 7 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2022 Abshire C Gusev D Stafeyev S K Wang M 2020 Enhanced Mathematical Method for Visualizing Ptolemy s Arabia International Web Journal on Sciences and Technologies Affined to History of Cartography and Maps 15 1 1 25 Arsivlenmis kopya 14 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2021 There is no concrete evidence that Ptolemy ever drew his own maps Instead he transmitted geographical data in digital form using a series of numbers and diagrams that allowed later map makers to adapt it https www historyextra com period ancient history ptolemys maps the father of modern geography 20 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya PDF 23 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2022 Arsivlenmis kopya 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2022 Arsivlenmis kopya PDF 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2022 13 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2020 Arsivlenmis kopya 27 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2021 Arsivlenmis kopya 23 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 27 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2021 Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 21 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Agustos 2020 Kur an ne zaman mushaf haline getirilmistir 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2015 8 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2015 8 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2015 a b Sorularla Islamiyet 14 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Ana Hatlariyla Kur an i Kerim Prof S Yildirim s 65 a b Arsivlenmis kopya 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Arsivlenmis kopya 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2020 Michel Cuypers Genevieve Gobillot Alinan fikirler Kuran Editions Le Cavalier Bleu Paris Agustos 2007 s 22 al Bukhari Muhammad 810 870 CE Sahih i Buhari 4 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2020 Arsivlenmis kopya PDF 25 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Agustos 2020 Mohamad K Yusuff Zayd ibn Thabit and the Glorious Qur an 26 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Koran A Very Short Introduction Michael Cook Oxford University Press ss 117 124 a b Arsivlenmis kopya PDF 30 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Nisan 2013 a b Arsivlenmis kopya 1 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2020 27 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2009 Kaya M Ali 30 Mart 2011 Kur an in Harekelenmesi fikirbahcesi org ss tefsir dersleri 1 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2013 4 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ocak 2015 29 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2013 7 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Haziran 2007 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Haziran 2014 Arsivlenmis kopya 30 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2021 Arsivlenmis kopya 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2021 TDV Islam Ansiklopedisi 6 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Nigosian S A 2004 Islam its history teaching and practices New ed bas Indiana Univ Press ss 65 80 ISBN 0 253 21627 3 Wheeler Brannon M 2002 Prophets in the Quran an introduction to the Quran and Muslim exegesis Continuum s 15 ISBN 978 0 8264 4956 6 25 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ekim 2013 Understanding the Quran Page xii Ahmad Hussein Sakr 2000 www kuranvemeali com 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2023 kuran diyanet gov tr 14 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Hicr Suresi 9 Ayet Meali Arapca Yazilisi Anlami ve Tefsiri Islam ve Ihsan 13 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 13 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2021 En Yuce Tanri ifadesi Kitab i Mukaddes te sikca yer alir ve Semitik dunyada monarsik olarak duzenlenen politeist yapida Tek Tanri ya gonderme yapmak icin kullanilir Ayni sey su ifade icin de gecerlidir tanrilarin Tanrisi Yahve https dergipark org tr en download article file 191903 a b Arsivlenmis kopya 20 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2020 M F al Hamad J F Healey Late Antique Near Eastern Context Some Social and Religious Aspects Oxford Handbook of Qur anic Studies 2020 p 88 92 TDV Islam Ansiklopedisi 29 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 26 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Mart 2021 PDF 29 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2021 Arsivlenmis kopya 22 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2023 Nisa Suresi 25 ayet a b Arsivlenmis kopya 3 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 a b Arsivlenmis kopya 9 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 YouTube 3 Mayis 2020 11 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Ekim 2020 kuran diyanet gov tr 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2023 Babayigit Besir 1 Aralik 2018 ISLAM VE OSMANLI CEZA HUKUKUNDA KAZF SUCU Erzincan Binali Yildirim Universitesi Hukuk Fakultesi Dergisi XXII 3 4 313 392 ISSN 2651 494X 21 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2023 KAZF TDV Islam Ansiklopedisi 21 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2023 ESKIYA TDV Islam Ansiklopedisi 22 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2023 Maide Suresi 33 34 Ayet Tefsiri Diyanet Isleri BasKanligi kuran diyanet gov tr 22 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2023 Kisas ile ilgili ayetler ve mealleri Kuran ve Meali www kuranvemeali com 22 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2023 Maide Suresi 45 ayeti ve meali Kuran ve Meali www kuranvemeali com 22 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2023 TDV Islam Ansiklopedisi 19 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 29 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2022 Arsivlenmis kopya PDF 2 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Eylul 2021 a b Arsivlenmis kopya 7 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 27 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 PDF 15 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2020 Arsivlenmis kopya 27 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 Sorularla Islamiyet 24 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2023 a b TDV Islam Ansiklopedisi 28 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 a b Gurhan Nazife Kadin bakis acisiyla Kuran i Yeniden Okuma Denemesi Amina Wedud kuran ve Kadin e Sarkiyat Ilmi Arastirmalar Dergisi Sayi 6 Kasim 2011 2 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2016 TDV Islam Ansiklopedisi 24 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2023 a b Siraj Asifa October 2011 Meanings of modesty and the hijab amongst Muslim women in Glasgow Scotland PDF Taylor amp Francis 18 6 716 731 doi 10 1080 0966369X 2011 617907 ISSN 1360 0524 15 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2022 a b Herbert L Bodman Nayereh Esfahlani Tohidi Ed 1998 Women in Muslim Societies Diversity Within Unity Lynne Rienner Publishers ss 2 3 ISBN 978 1 55587 578 7 Ibrahim I A Abu Harb Ibrahim Ali Ibrahim 1997 A Brief Illustrated Guide to Understanding Islam Ingilizce Darussalam ISBN 978 9960 34 011 1 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2023 a b TDV Islam Ansiklopedisi 24 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mart 2023 Yilmaz Ibrahim 15 Haziran 2019 Islam Hukukunda Kamu Otoritesinin Cok Esliligi Sinirlandirmasi Cumhuriyet Ilahiyat Dergisi 23 1 5 28 doi 10 18505 cuid 511376 ISSN 2528 9861 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 COK EVLILIK TDV Islam Ansiklopedisi 5 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 27 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ocak 2022 16 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2020 islam dinimiz Kole ve cariye nedir Dinimiz Islam dinimizislam com 7 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 14 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2021 Savas Esirleri ve Cariyelik Suleymaniye Vakfi 2 Kasim 2015 20 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 21 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2021 Arsivlenmis kopya 4 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2020 TESETTUR TDV Islam Ansiklopedisi 27 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 islam dinimiz Dinimizde tesetturun onemi Dinimiz Islam dinimizislam com 20 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Belazuri Ensab c 12 s 153 Cevad Ali Mufassal c 4 s 662 663 a b c web archive org 21 Eylul 2022 21 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mayis 2023 web archive org 16 Ekim 2022 16 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Iran da 1983 te cikartilan Ceza Kanunu ile hicap kurallarina aykiri hareket eden kadinlara 74 kirbac cezasi getirildi Sanam Vakil Women and Politics in the Islamic Republic of Iran Action and Reaction 6 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Father of Kurdish woman killed in Iran says daughter was beaten 19 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rudaw 19 September 2022 Mahsa Amini s medical scans show skull fractures caused by severe trauma Report 24 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alarabya News 2022 Iranian Medical Official Says Amini s Death Caused By Head Injury Rejects Official Version 20 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Radio Free Europe Radio Liberty 2022 Mahsa Amini s medical scans show skull fractures caused by severe trauma Report Al Arabiyya 19 Eylul 2022 24 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2022 Mahsa Amini s CT Scan Shows Skull Fractures Caused By Severe Blows Iran International 19 Eylul 2022 20 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2022 The Qur anic Manuscripts 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2007 Coughlan Sean Oldest Koran fragments found in Birmingham University BBC a b Arsivlenmis kopya 14 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2020 F E Peters 1991 ss 3 5 Few have failed to be convinced that the Quran is the words of Muhammad perhaps even dictated by him after their recitation Arsivlenmis kopya PDF 28 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Eylul 2020 Arsivlenmis kopya 14 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2021 Kur an i Kerim 74 30 Muddessir Suresi 30 Ayet www kuranmeali com 20 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Appendix 1 of the Authorized English translation of Quran by Rashad Khalifa Ph D Submission org Your best source for Submission Islam submission org 24 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Ana Sayfa 19 org Turkce 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 19 sistemi nedir kuranmucizeler com 26 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2023 Appendix 1 of the Authorized English translation of Quran by Rashad Khalifa Ph D 24 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Arsivlenmis kopya hakkadavet alimallah com 20 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 web archive org 18 Ekim 2013 18 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mayis 2023 admin 2 Temmuz 2013 Abdullah Ocalan in kitabinda 19 varmis 19 org Turkce 9 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Kurdoglu Mustafa 21 Haziran 2020 007 01 Resat Halife nin Bilimsel Buyuk Hatasi Kur an i Kerim in Sayisal Yapisi 20 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 3 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2021 Arsivlenmis kopya 12 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2022 Leirvik 2010 pp 33 34 Arsivlenmis kopya 7 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mart 2022 Ana Sayfa kuranmucizeler com 20 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Kuran in Mucizeligi ve Mucize Olusunun Delilleri Nelerdir Islam ve Ihsan 27 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Kur an dan soz soyleme sanati uzerine dersler Mustafa Islamoglu 20 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 20 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 a b Arsivlenmis kopya 21 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mayis 2012 islam dinimiz Peygamber efendimizin mucizeleri Dinimiz Islam dinimizislam com 26 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Hz Peygamberin s a s ne tur mucizeleri vardir Din Isleri Yuksek Kurulu Dini Bilgilendirme Platformu kurul diyanet gov tr 20 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Explorations in Islamic science Ziauddin Sardar 1989 retrieved 28 March 2011 An illusion of harmony science and religion in Islam 2007 Taner Edis retrieved 28 March 2011 EBCED TDV Islam Ansiklopedisi 20 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Temmuz 2020 demir kuran mucizesi 26 atom numarasi 57 izotop kuranmucizeler com 21 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2023 HADID SURESI TDV Islam Ansiklopedisi 20 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2023 web archive org 23 Mart 2015 23 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mayis 2023 NASA NSSDCA Spacecraft Details nssdc gsfc nasa gov 10 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2023 Kuran da Ay a ayak basilacagi ay topraginin yarilacagi yil dakika ve saniyesine kadar belirtilmistir kuranmucizeler com 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2023 30 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Agustos 2008 Scientific Miracles 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2008 Mucizeler Kaynagi Kur an i Kerim in Matematiksel Mucizesi sorularlaislamiyet com 18 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Kur an in mucizeleri Aksam Gazetesi 27 Subat 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2008 Arsivlenmis kopya 27 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2020