Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddenin daha dogru ve guvenilir bilgi sunmasi icin guncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi icin tartisma sayfasina bakiniz Mayis 2023 Bu madde boyut olarak asiri derecede uzundur Lutfen tartisma sayfasinda goruslerinizi bildirin ve maddenin ozetlenmesine veya ayri maddeler halinde alt basliklara bolunmesine yardimci olun Lutfen goruslerinizi tartisma sayfasinda belirtiniz Turkiye Cumhuriyeti bulundugu konum nedeniyle Avrupa ve Asya yi birbirine baglamaktadir Turkiye hem bulundugu konum hem de dunya siyasetindeki aktif rolu sebebiyle dunyada diplomatik agi en genis ulkelerden birisidir Turkiye dis iliskiler konusunda bircok ulkeye ulkelerin kalkinmasi icin Turk Isbirligi ve Koordinasyon Ajansi Baskanligi ile yardim etmektedir Turkiye ayni zamanda bircok ulkenin egitiminin gelismesi ve yardim ettigi ulkelerin vatandaslarinin daha iyi egitim almasi icin Turkiye Maarif Vakfi ve ile yardimlarda bulunmaktadir Turkiye neredeyse butun Afrika ulkelerinde Turkiye Bursu vermektedir Turkiye kuruldugu donemlerde yeteri kadar guclu olmadigi icin kuresel sorunlarda genellikle tarafsiz kalmistir Ulke yasadigi savaslari geride birakip gelismeye basladiktan sonra uluslararasi problemlerde daha fazla soz sahibi olmaya baslamistir 2000 lerde ise bulundugu Balkanlar ve Orta Dogu da bolgesel guc haline gelmistir Turkiye Turkiye ile diplomatik iliskileri olan ulkeler Turkiye surdurdugu dis politikasi sayesinde dunyada bir nufuza sahiptir ve Islam dunyasi nda Orta Dogu da Turk devletlerinde ve Afrika da gozle gorunur bir etkisi vardir Dis politikada Turkiye nin en cok yardim sagladigi ulkeler genellikle Afrika ulkeleridir TarihDunya Savaslari I Dunya Savasi bittikten bir yil sonra Turk Kurtulus Savasi baslamis ve Turkiye bu savas sonrasi 1923 yilinda kurulmustur Ulke kurulduktan sadece 12 yil sonra dunyada gerginlik artmis ve 1939 yilinda II Dunya Savasi baslamistir Muttefik Devletler cok ugrassa da Turkiye teknolojik olarak Avrupa nin gerisinde kalmasi ve yaptigi savaslarin etkisini daha yeni atlatmaya baslamasi nedeniyle bu savasa katilmamistir Ancak 1944 teki Normandiya Cikarmasi sonrasi dunyadaki bircok ulke gibi Turkiye de Muttefik Devletler e katilmis ve bu sayede Birlesmis Milletler in kurucu uyelerinden birisi olmustur Soguk Savas II Dunya Savasinin bitiminin ardindan 1947 de baslayan Soguk Savas doneminde Turkiye Amerika Birlesik Devletleri nin Sovyetler Birligi ne karsi en onemli muttefiklerinden birisi olmustur Bu donemde Yunanistan da komunist isyaninin bastirilmasinda zorluk yasanmasi ve Sovyetler Birligi nin Turk Bogazlari nda askeri us talep etmesi nedeniyle Amerika Birlesik Devletleri 1947 de Truman Doktrini ni ilan etmistir Doktrinin amaci Turkiye ve Yunanistan da guvenligin saglanmasi ve bu iki ulkenin komunizme karsi daha guclu olmasiydi Bu doktrin ile ABD Turkiye ye 100 milyon dolar hibe etmistir Turkiye ve Yunanistan 1948 yilinda Avrupa ekonomisinin yeniden insasi icin Marshall Plani ve OEEC ye dahil edildi daha sonra 1961 yilinda OECD nin kurucu uyesi haline geldi Turkiye 1950 de baslayan Kore Savasi na katilmis ve 18 Subat 1952 de NATO ya uye olmustur Ikili iliskilerTurkiye yi taniyan ilk devlet Ermenistan dir ama Turkiye ile Ermenistan arasinda hicbir zaman diplomatik iliskiler kurulmamistir Avrupa Turkiye Cumhuriyeti bulundugu konum nedeniyle Avrupa ve Asya yi birbirine baglamaktadir Ulkenin 3 u Avrupa kitasinda olmasina ragmen Turkiye bircok konuda Avrupa ulkeleri ile birlikte hareket etmekte ve Avrupa Birligi disinda butun Avrupa orgutlerine uyedir Turkiye nin Avrupa ile birlikte hareket ettigi bircok konudan biri de spordur Turkiye butun spor musabakalarinda Avrupa ya baglidir Avrupa Birligi 27 uye ulkeden olusan ve topraklari buyuk olcude Avrupa kitasinda bulunan siyasi ve ekonomik bir orgutlenmedir Turkiye nin Avrupa Birligi uyelik sureci 1963 yilinda Turkiye nin Avrupa Ekonomik Toplulugu ile ortaklik antlasmasi imzalamasiyla baslayan ve 1987 yilinda tam uyelige basvurmasiyla ivme kazanan surectir 1999 yilinda AB uyeleri tarafindan aday olarak kabul edilen Turkiye 2005 yilinda tam uyelik muzakerelerine basladi Turkiye ile Avrupa Birligi nin iliskileri 31 Temmuz 1959 da Turkiye nin Avrupa Ekonomik Toplulugu na yaptigi ortaklik basvurusu ile basladi AET Bakanlar Konseyi nin basvuruyu kabul etmesi sonrasinda 12 Eylul 1963 tarihinde Ankara Anlasmasi imzalanmistir Ankara Anlasmasi ortaklik yaratan bir anlasmadir Bunu 1970 yilinda imzalanan Katma Protokol izlemistir Turkiye nin sonradan Topluluk uyesi olan bircok ulkeden daha once Topluluk ile iliskilerini baslatmis olan bu iki onemli belge o tarihlerden sonra ve 17 Aralik 2004 tarihli Avrupa Konseyi Sonuc Bildirgesi sonrasinda halen devam etmekte olan surecte Turkiye AB iliskilerinin hukuki dayanaklarindandir Avrupa merkezli orgutler Sosyal Kurulus Uyelik durumu Uye oldugu tarihGuneydogu Avrupa Isbirligi Sureci Uye 1996Avrupa Birligi Aday UlkeAvrupa Guvenlik ve Isbirligi Teskilati Kurucu uye 25 Haziran 1973Avrupa Konseyi Kurucu uye 9 Agustos 1949Europol Stratejik ortakTeknik Kurulus Uyelik durumu Uye oldugu tarihAvrupa Patent Ofisi Uye 1 Kasim 2000Avrupa Sivil Havacilik Konferansi Kurucu uye 1955Avrupa Telekomunikasyon Standartlari Enstitusu UyeAvrupa Yayin Birligi Kurucu uye TRT 1950Spor Kurulus Uyelik durumu Uye oldugu tarihUye 2013Avrupa Futbol Federasyonlari Birligi Uye 1962Uluslararasi Futbol Federasyonlari Birligi Uye 1923Uluslararasi Olimpiyat Komitesi Uye 1911Balkanlar Turkiye ve Turk halki Balkan ulkeleri ile ortak tarihe ve bircok ortak degere kulture sahiptir Osmanli Imparatorlugu bu bolgeye 14 yuzyilda girmis bolgenin cogunlugunu ve en onemli bolgelerini 19 yuzyila kadar elinde tutmustur 20 yuzyilda kaybettigi savaslar sonucu bircok bolgede hakimiyetini kaybetmistir ve elinde sadece Dogu Trakya bolgesini tutabilmistir Turkiye nin su anki topraklarinin 3 u Balkanlar in Dogu Trakya bolgesine aittir Turkiye deki bircok vatandasin Balkan kokenli oldugu dusunulmektedir Ozellikle ulkede Arnavut Bosnak Bulgar Makedon ve Yunan kokenli vatandaslara rastlamak mumkundur Bu nedenle Turkiye de 10 milyondan fazla vatandasin balkan kokenli oldugu tahmin edilmektedir Ancak kimligini koruyabilen vatandaslarin sayisi oldukca azdir Ornegin 3 5 6 milyon Turk vatandasinin kokeninin Arnavut oldugu dusunulse de su anda kimligini koruyabilen Arnavut vatandaslarin sayisi 80 bin ila 500 bin arasindadir Turkiye de kokene dayali nufus sayimi yapilmadigi icin kesin sonuclara ulasmak oldukca zordur Balkanlar in bircok sehrinde Osmanli Imparatorlugu nun izlerine Osmanlilar in mimarilerine rastlamak mumkundur Bu izlere ozellikle de Belgrad Selanik Sofya Filibe Varna ve Mostar gibi sehirlerde rastlanilabilir Ulke Bilgiler NotlarArnavutluk Turkiye iliskileri Arnavutluk Arnavutluk un Ankara da buyukelciligi Istanbul da konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Tiran da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke de IIT NATO ve DTO gibi orgutlere uyedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 430 milyon dir Arnavutluk u 2018 de 125 935 Turkiye vatandasi ziyaret etmistir Turkiye de 3 500 000 6 000 000 kisinin Arnavut kokenli oldugu tahmin edilmektedir Yunus Emre Enstitusu nun Iskodra ve Tiran da merkezi bulunmaktadir Tiran Universitesi nde Turkoloji bolumu vardir Arnavutluk da 300 Turk sirketi faaliyet gostermektedir Turklerin toplam yatirimi 3 milyar dolar civarindadir Namazgah CamiiTurkler ile Arnavutlar in iliskileri 14 yuzyilda Osmanli Imparatorlugu nun Balkanlar a yayilmasi ile baslamistir Arnavutlar 1385 te ile birlikte Osmanli hakimiyetine girmis ve 1913 Balkan Savaslari na kadar Turkler ile birlikte tek bayrak altinda yasamistir Toplamda 528 sene Osmanli Imparatorlugu himayesi altinda yasayan Arnavutlar Osmanli Imparatorlugu ile birlikte kitleler halinde Islamiyet e gecis yapmistir Arnavut kokenli Koprulu ailesi basta olmak uzere bircok Arnavut devlet adami Osmanli nin en ust makamlarinda yer almistir Arnavutluk Buyukelcisi Kastriot Robo 2020 Ege Denizi depremi sonrasi Bu zor zamanlarda dostlarimizin yanindayiz aciklamasini yapmistir Turkiye Arnavutluk un en buyuk yatirimcilarindan ve ticaret ortaklarindan biridir Turkiye Arnavutluk un NATO ya girmesini desteklemistir Arnavutluk ta Avlonya Korfezi ndeki Turkiye tarafindan yeniden insa edilmistir Namazgah Camii Turkiye tarafindan yapilmistir Bosna Hersek Turkiye iliskileri Bosna Hersek Bosna Hersek in Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Saraybosna da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 661 milyon dir Yunus Emre Enstitusu nun Foynitsa Mostar ve Saraybosna da merkezi bulunmaktadir TIKA tarafindan Bosna Hersek de toplamda 850 den fazla proje hayata gecirilmis ve toplamda 82 milyon kalkinma yardimi saglanmistir Turkiye de 2 000 000 kisinin Bosnak kokenli oldugu tahmin edilmektedir Turkiye de YKS nin duzenledigi universite sinavina giren ogrenciler Saraybosna Universitesi nde egitim alabilirler Bosnaklar ile Turkler in iliskileri 14 yuzyilda Osmanli Imparatorlugu nun Balkanlar a yayilmasi ile baslamistir Bosnaklar 1385 te ile birlikte Osmanli hakimiyetine girmis ve 1913 Balkan Savaslari na kadar Turkler ile birlikte tek bayrak altinda yasamistir Turkiye de yasayan Bosnaklarin onemli bir kismi 1910 lu yillarda Karadag dan gelmistir 22 Temmuz 1995 te Turkiye Cumhurbaskani Suleyman Demirel her iki ulkenin de Bosna Hersek ve Hirvatistan in Sirp kuvvetlerine karsi savunmasina katilmasini saglayan anlasmayi imzaladigi zaman Bosna Hersek ile Hirvatistan arasinda arabuluculuk yapti Savastan sonra Bosna Hersek Islam toplumunun baskani Mustafa Ceric Turkiye bizim annemiz oyleydi oyle kalacaktir dedi Bosna Savasi sirasinda Turkiye Bosnaklar a silah yardiminda bulunmustur Saraybosna nin merkezinde Sokollu Mehmed Pasa nin adini ve Bihac ta Kanuni Sultan Suleyman in adini tasiyan caddeler yer almaktadir Bosna Savasi sirasinda yikilan Mostar Koprusu TIKA tarafindan tekrar insa edilmistir ve kopru Dunya Mirasi listesine eklenmistir Bulgaristan Turkiye iliskileri Bulgaristan Bulgaristan in Ankara da buyukelciligi Edirne Bursa ve Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Sofya da buyukelciligi Filibe ve Burgaz da ise konsoloslugu bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2017 de 4 1 milyar dir 2019 yilinda Turkiye yi 2 713 464 Bulgaristan vatandasi ziyaret etmistir Gunumuzde Turkiye Bulgaristan iliskileri dostluk zemininde gelismesine devam etmektedir Iki ulke arasinda genis bir ticaret iliskisi mevcuttur Bulgaristan Turkleri iki ulke arasinda onemli bir kopru rolu oynamaktadirlar Turkiye Bulgaristan in ilk bes ticaret ortagi arasindadir Bulgaristan in dis ticaretinde Turkiye nin payi 8 oranindadir Bulgaristan daki toplam Turk yatirimlari 2 milyar civarindadir Bulgaristan da yaklasik 1 500 Turk sirketi faaliyet gostermektedir Turk muteahhitlik firmalari tarafindan tamamlanan ve devam eden projelerin tutari 1 2 milyar dir faaliyetlerini 29 Ekim 2012 den beri surdurmektedir Osmanli Devleti nin Bulgarlarla karsilasmasi 14 yuzyil ortalarina dayanir Bulgarlar 1364 yilinda Sirplarla birlikte Osmanli Devleti ne karsi yaptiklari Sirpsindigi Savasi ni kaybederek Osmanlilar tarafinda vergiye baglandilar 1382 yilinda Sofya Osmanli Devleti nin eline gecti 3 ay suren bir kusatma sonunda 17 Temmuz 1393 tarihinde Tirnova kenti de dustu 1396 yilinda Osmanli padisahi Yildirim Bayezid Nigbolu Savasi ni kazanarak Vidin i Osmanli topraklarina katti Osmanli da 1402 tarihinde baslayan Fetret Devri nden yararlanan Bulgar krali II Konstantin Vidin de 1422 yilina kadar hukum surduyse de bundan sonra tamamen tarihe karisti ve Bulgar tarihinde 456 yil surecek olan Osmanli donemi basladi Osmanli Bulgaristan topraklarinda derin bir iz birakti Bulgarlar daha cok koyler ve kasabalarda yasamaya devam ederken Sofya Filibe ve Varna gibi buyuk sehirler Osmanli kimligine burunduler Bulgaristan topraklarinda buyuk bir sureci yasandi Buna karsilik cok sayida Bulgar da Istanbul ve Anadolu ya yerlesti Bulgarlar kendilerine ait olan Bulgar Ortodoks Kilisesi ni kurarak kendi dinlerini serbestce uygulamaya devam ettiler 1984 1989 yillari arasinda Bulgaristan in Komunist cumhurbaskani Todor Jivkov Turklere karsi agir bir Bulgarlastirma siyaseti baslatti Turklerin adlari zorla Bulgar adlarla degistirildi Bu donemde milli halter Naim Suleymanoglu 1988 Yaz Olimpiyatlari nda kirilmasi imkansiz bir rekoru kirmis ve bu rekorundan sonra Birlesmis Milletler de Bulgar Turkleri ne uygulanan asimileyi anlatmistir Daha fazla uluslararasi baskiya dayanamayan Bulgaristan hukumeti sinirlarini acarak Bulgar Turkleri nin Turkiye ye donmesine izin vermistir Boylelikle 300 bin Bulgar Turku anavatanina donmustur 2007 yilinda Ermeni Kirimi ni tanimayi iceren yasayi reddetti Ayrica Bulgaristan Meclisi Nisan 2012 tarihinde Todor Jivkov rejiminde uygulanan Turkleri Bulgarlastirma politikasini kinadigini deklare etti Turkiye Bulgaristan in Avrupa Atlantik yapilariyla butunlesmesini basindan beri desteklemistir Bulgaristan Mart 2004 te NATO ya 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren de AB ye uye olmustur Hirvatistan Turkiye iliskileri Hirvatistan Hirvatistan in Ankara da buyukelciligi Istanbul ve Izmir de ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Zagreb de buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye yi 2018 yilinda 44 188 Hirvat vatandas ziyaret etmistir Iki ulke de NATO ve DTO gibi orgutlere uyedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 284 milyon dir Yunus Emre Enstitusu nun Zagreb de merkezi bulunmaktadir Hirvatistan da 26 den fazla Turk firmasi bulunmaktadir Turk yatirimcilarin yatirimi toplamda 960 milyon dur Hirvatistan da 300 Turk yasamaktadir Osmanli Imparatorlugu 16 yuzyilda Hirvatistan in bir bolumunu ele gecirdi Osmanli Kutsal Ittifak savaslarini kaybeden Osmanli Hirvatistan in Dalmacya kiyilarini Venedik Cumhuriyeti ne birakmak zorunda kaldi Bosna Hersek ve Hirvatistan in Sirp kuvvetlerine karsi savunmasina katilmasini saglayan anlasmayi imzaladigi zaman Bosna Hersek ile Hirvatistan arasinda arabuluculuk yapti Turkiye Yunanistan iliskileri Yunanistan Yunanistan in Ankara da buyukelciligi Edirne Istanbul ve Izmir de ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Atina da buyukelciligi Gumulcine Pire Rodos ve Selanik de ise konsoloslugu bulunmaktadir Iki ulkede KEI OECD NATO ve DTO gibi orgutlere uyedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 4 18 milyar dir Bati Trakya da 150 binden fazla Turk yasamaktadir Yunanistan i 2017 yilinda 921 000 Turk vatandas ziyaret etmistir Turkiye yi 2019 yilinda 836 882 Yunan vatandas ziyaret etmistir kaynak belirtilmeli Yunanistan in 2002 2017 yillari arasinda Turkiye ye dogrudan yatirimlarinin toplam degeri 6 9 milyar seviyesine yukselmistir Turkiye nin 2002 2019 yillari arasindaki yatirim tutari 305 milyon duzeyindedir Yunanistan vatandaslarina Turkiye tarafindan ogrenim bursu hizmeti verilmektedir Yorgo Papandreu ve Recep Tayyip Erdogan 2009 da Ankara da Yunanistan Basbakani Andreas Papandreu Turkiye Basbakani Turgut Ozal ile Davos ta gorusurken Subat 1986Turkiye Basbakani Recep Tayyip Erdogan Yunan besteci Mikis Theodorakis ve Yunanistan basbakani Yorgo Papandreu ile Atina da Mayis 2010Turkler ve Yunanlar cok uzun suredir birlikte yasadiklarini icin ortak bir kulture ve tarihe sahip iki millettir Yunanlar ve Turkler ilk olarak Turklerin Anadolu ya girmesi ile tanismislardir Turkler ve Yunanlar Selcuklu Devleti Osmanli Imparatorlugu ve su anki Turkiye Cumhuriyeti donemlerinde bircok kez karsi karsiya gelmislerdir Yunanistan in en cok Turk vatandasinin bulundugu Selanik sehri Osmanli Imparatorlugu karakteri kazanan bir sehirdir Osmanli Imparatorlugu Yunanlar a karsi ilk savasini 1363 yilinda Bizans Imparatorlugu ile yapmis ve bu savastan kesin zafer ile ayrilarak Dogu Trakya yi ele gecirmistir Turkler ve Yunanlar 14 yuzyildan 20 yuzyila kadar tek cati altinda yasamistir Daha sonra Turkiye Yunanistan nufus mubadelesi sonucu iki milletten de milyonlarca kisi goc etmek zorunda kalmistir Bu mubadele iki milleti 600 yil sonra ilk defa ayirmistir Osmanli Imparatorlugu 1397 ye kadar su anki Yunanistan topraklarinin cogunu ele gecirmis ve Yunanlar 1830 yilina kadar bagimsiz bir devlet kuramamis Osmanlilar in himayesi altinda yasamistir Yunan kuvvetleri Izmir Gumulcine ve Dimetoka yi isgal edince Turk Kurtulus Savasi baslamistir Savas 1923 te Lozan Antlasmasi ile bitmis Bati Trakya ve Dogu Ege Adalari Yunanistan a verilmistir 1934 36 yillari arasinda Atina da I Balkan Antanti imzalandi Turkiye ve Yunanistan askeri ve siyasi olarak ittifak kurdu 1947 de ABD nin olusturdugu Truman Doktrini nden iki ulke de faydalandi 1952 57 yillari arasinda Turkiye ve Yunanistan birlikte NATO ya katildi 1963 yilinda Kibris ta Rumlar Turkler i adadan cikarmak icin Enosis planini uygulamaya basladi ve Yunanistan bu plan dogrultusunda Kibris a destek sagladi Turkiye ve Yunanistan arasinda gorusmeler oldu ve Turkiye 1974 yilinda bolgeye askeri mudahalede bulundu 1983 te iki ulke arasinda Limni krizi cikti 1996 da iki ulke arasinda bu kez Kardak Krizi ortaya cikti Turkiye ve Yunanistan Ege adalarinin durumu ve karasulari ile hava sahasinin kapsami konusunda yillardir sorun yasamaktadir Subat 1999 da Yunan makamlarinin Turkiye nin en cok aranan suclusu Abdullah Ocalan a yardim ve yataklik ettiginin ortaya cikmasi ile diplomatik bir kriz ortaya cikmistir Abdullah Ocalan Turk makamlari tarafindan yakalandiginda ustunde Yunan ve Kibris pasaportlari bulunmus daha sonra Kenya nin Nairobi kentindeki Yunanistan Buyukelciligi nde saklandi ortaya cikmistir Iki ulke arasindaki iliskiler 1999 da her iki ulkeyi de vuran buyuk depremin ardindan duzelmistir Bu donemde iki ulke de birbirine karsilikli yardimlarda bulunmustur Iki ulkenin de yer almasi sebebiyle Ege Denizi ve Marmara Denizi nde olan depremlerde her ulke de bu depremlerden etkilenmektedir Turkiye nin 1999 da yasadigi Golcuk depremi sirasinda Yunanistan gazetesi Dayan Komsu basligi ile depremi haber yapmistir Bu donemde Atina dan Turkiye ye yardim amacli bircok gorevli gelmistir 2013 yilinda Yunan makamlari tarafindan Turkiye Yunanistan sinirina yakin iki ayri noktada duzenlenen operasyonlarda dort DHKP C militani Turkiye ye karsi bir saldiri hazirligindayken yakalanarak tutuklandi 2014 yilinda yine Yunanistan tarafindan duzenlenen bir dizi operasyon sonucunda aralarinda ust duzey yoneticilerin de oldugu bircok DHKP C uyesi tutuklandi 28 Kasim 2017 de Yunan polisinin Atina da duzenledigi bir baskinda dokuz Turk u bir kadin ve sekiz erkek bircok DHKP C li gozaltina alindi Militanlarin Yunanistan i ziyareti sirasinda Recep Tayyip Erdogan a karsi bir suikast plani hazirladiklari ortaya cikti Subat 2018 de Interpol tarafindan kirmizi bultenle aranan bir supheli Yunanistan a kacak yollardan girmeye calisirken yakalandi Yunan yargisi suphelinin Turkiye ye iade edilmesine hukmetti 2018 de Yunanistan da Attika orman yanginlari baslamistir ve Turkiye bu donemde Yunanistan a yardim etmek icin talepte bulunmus yangin sondurme ucaklarini hazirlanmistir 2020 de meydana gelen 2020 Ege Denizi depremi nden Yunanistan da etkilenmistir Bu donemde iki ulke de birbirine gecmis olsun dileklerinde bulunmustur Iki ulke bir suredir Dogu Akdeniz dogalgaz anlasmazligi sorunu yasamaktadir Kosova Turkiye iliskileri Kosova Kosova nin Ankara da buyukelciligi Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye ni Pristine de buyukelciligi Prizren de ise konsoloslugu bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2015 te 249 milyon dir Yunus Emre Enstitusu nun Ipek Pristine ve Prizren de merkezi bulunmaktadir Kosova bayragi nda yer alan yildizlardan biriKosova Turkleri ni simgelemektedir Kosova da 70 bin civari Kosova Turku oldugu tahmin edilmektedir Kosova da toplamda 367 8 milyon Turk yatirimi vardir Kosova Basbakani Hashim Thaci le Recep Tayyip Erdogan Prizren de 3 Kasim 2010 da Kosova nin bagimsizlik gunu kutlamalarindaTurkiye Kosova Savasi sirasinda KKO ya ve Kosovalilara yardimda bulunmustur Kosova Savasi sirasinda bircok insan vatanindan goc etmek zorunda kalmistir ve goc edenlerin bir kismi Turkiye ye gelmistir Turkiye Kosova bagimsizligini ilan ettikten 1 gun sonra 18 Subat 2008 tarihinde Kosova yi tanimistir Ayrica tum ulkelere Kosova Cumhuriyeti nin taninmasi icin cagrida bulunmustur 29 Mart 2018 de MIT in duzenledigi bir operasyonla yakalanan ve Gulen Hareketi uyesi oldugu iddia edilen alti kisi Turkiye ye iade edildi Ertesi gun Kosova Basbakani Ramush Haradinaj bu olaydan haberinin olmadigini belirtti ve icisleri bakani ile istihbarat sefini gorevden aldi Turkiye Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan Haradinaj i baskalarinin talimatiyla hareket etmekle sucladi Haradinaj ise Erdogan a yanit olarak Turkiye nin Kosova nin ic islerine karismamasini beklediklerini soyledi Kosova Cumhurbaskani Hashim Thaci sosyal medya hesabindan yaptigi aciklamada Izmir de meydana gelen depremden duydugu uzuntuyu ifade ederek Dualarimiz hayatini kaybedenler ve yaralilarin yakinlariyla Kosova bu zor zamanda Turk halki ve devletinin yanindadir aciklamasini yapmistir Karadag Turkiye iliskileri Karadag Karadag in Ankara da buyukelciligi Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Podgorica da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2015 te 46 milyon dir Turkiye yi 2012 yilinda 13 197 Karadagli vatandas ziyaret etmistir Karadag da yasayan Turk ve Muslumanlara hizmet verip iyi egitimli imam ihtiyacini karsilamak amaciyla Turkiye Diyanet Vakfi her yil Karadagli ogrencilere burs vermektedir Yunus Emre Enstitusu nun Podgorica da merkezi bulunmaktadir Karadag Universitesi nde Turkoloji bolumu kurulmasi icin calismalar baslatilmistir Karadag halki Osmanli ya karsi en cok isyan cikaran milletlerden biriydi 1711 1712 ve 1714 yillarinda ayaklanan halk ayni zamanda Hersek Isyanina da destek vermistir 1877 78 Osmanli Rus savasi nda Osmanli Imparatorlugu na karsi saf almis ve Belgrad da Osmanli yi mesgul etmistir Abdulhamid doneminde 30 yili askin bir sure kucuk sinir catismalari bir kenara iki devlet arasinda barisin hakim oldugu bir surec goze carpmaktadir Ilki 1883 ve ikincisi 1899 yillarinda olmak uzere Karadag Prensi Nikola Sultan Abdulhamid in davetlisi olarak Istanbul a gelmis torenlerle karsilanarak sasaali gosterilerle agirlanmistir II Abdulhamid doneminde Istanbul Buyukcekmece basta olmak uzere Eregli gibi yerlerde tas iscisi kuyucu maden iscisi bekcilik vb islerde calisan Karadaglilarin sayisinda artis gorulmustur kaynak belirtilmeli Bunun yaninda Istanbul daki okullarda bizzat Abdulhamid in bursuyla okuyan Musluman ve Hristiyan Karadaglilarin sayisi onemli bir seviyeye ulasmistir Turkiye de yasayan Bosnaklarin onemli bir kismi 1910 lu yillarda Karadag dan gelmistir Kuzey Makedonya Turkiye iliskileri Kuzey Makedonya Kuzey Makedonya nin Ankara da buyukelciligi Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Uskup de buyukelciligi Manastir da ise konsoloslugu bulunmaktadir Iki ulke de NATO uyesidir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 503 milyon dir Turkiye yi 2018 de 209 519 Makedon vatandas ziyaret etmistir Kuzey Makedonya da 80 bin civari Turk yasadigi ve 200 bin kisinin Makedonya Turku oldugu tahmin edilmektedir Turkiye de 35 bin civari Makedon yasadigi tahmin edilmektedir Kuzey Makedonya nin dis yatirimlardan sorumlu devlet bakani Turk asilli Elvin Hasan dir Yunus Emre Enstitusu nun Uskup de merkezi bulunmaktadir Turkiye de YKS nin duzenledigi universite sinavina giren ogrenciler nde egitim alabilmektedir Turk firmalarinin Kuzey Makedonya daki yatirimlari 1 milyar dan fazladir Turkler ile Makedonlar Osmanli Imparatorlugu nun Balkanlar a acilma politikasi ile tanismislardir Osmanli 14 yuzyilda su anki Makedonya bolgesini ele gecirmistir ve bolge Balkan Savaslari na kadar Osmanlilar in himayesi altinda kalmistir Osmanli Imparatorlugu doneminde bolge yogun Turk gocu almistir Kuzey Makedonya nin baskenti olan Uskup Osmanli Imparatorlugu karakteri kazanan bir sehirdir Romanya Turkiye iliskileri Romanya Romanya nin Ankara da buyukelciligi Istanbul ve Izmir de ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Bukres te buyukelciligi Kostence de ise konsoloslugu bulunmaktadir Iki ulke de KEI NATO ve DTO gibi orgutlere uyedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2015 te 5 4 milyar dir Turkiye yi 2019 da 763 320 Rumen vatandas ziyaret etti Yunus Emre Enstitusu nun Bukres te ve Kostence de merkezi bulunmaktadir Romanya Turkleri ulkede 32 000 civari bir nufusa sahiptir Romanya nin anayasasinin 6 maddesine gore ulkedeki azinliklar Romanya Turkleri dahil kendi dillerini konusabilir ve egitim alabilmektedir Turkler Rumenler ile ilk defa Eflak prensi in Osmanlilar dan yardim istemesi ile tanismistir I Kosova Savasi nda Eflak prensi Mirca Sirplara yardim etmistir Bunun uzerine Yildirim Bayezid Eflak uzerine Turk kuvvetlerini gondermistir Mirca Yildirim Bayezid in sehzadeleri arasindaki savaslara karismis once Musa Celebi ye daha sonra da Duzmece Mustafa ya yardim etmistir 1417 yilinda Celebi Mehmet Eflak uzerine bir sefer duzenlemis ve bu seferde Mirca nin ordularini yenilgiye ugratmistir Bunun uzerine Eflak Prensligi Osmanli Devleti ne vergi odemek zorunda kalmis boylelikle de Osmanli hakimiyetine girmistir Fatih Sultan Mehmet zamanindaki Eflak prensi III Vlad Macarlar ile anlasarak Osmanli Devleti ne vergilerini odememistir Hamza Pasa komutasindaki iki bin kisilik bir orduyu pusuya dusurerek oldurmustur Nigbolu Vidin ve Tuna kiyilarindaki sehirlere saldirip bu sehirleri harap etmistir 1462 yilinda Fatih Sultan Mehmet Eflak uzerine bir sefer duzenlemistir ve bolgeyi Osmanli vasali yapmistir 1878 yilindaki 93 Harbi ne kadar Eflak ve Bogdan Osmanlilar in himayesi altinda kalmistir ve Osmanli Imparatorlugu bolgeyi kaybedince bolgede Romanya Prensligi kurulmustur Sirbistan Turkiye iliskileri Sirbistan Sirbistan in Ankara da buyukelciligi Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Belgrad da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke de KEI DTO ve CEFTA gibi orgutlere uyedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2015 te 731 milyon dir Turkiye yi 2019 yilinda 282 347 Sirp vatandas ziyaret etti Yunus Emre Enstitusu nun Belgrad da merkezi bulunmaktadir Sirbistan da 50 yi askin Turk sirketi faaliyet gostermekte olup toplam Turk yatirimlarinin tutari yaklasik 200 milyon dir Turkiye deki Sirp yatirimlarinin tutari yaklasik 36 milyon dir Sirbistan ve Turkiye cok degisken iliskilere sahiptir Mustafa Kemal Ataturk ve I AleksandarBugunku Sirbistan cografyasi 1389 Kosova Muharebesi nden sonra yaklasik bes yuzyil boyunca Osmanli hakimiyetinde kaldi Sirbistan Kralligi 1878 Berlin Konferansi ndan sonra Osmanli Imparatorlugu ndan bagimsizligini elde etti Osmanli Imparatorlugu Romanya ve Yunanistan ile birlikte Sirbistan Kralligi ni taniyan ilk uc ulke arasinda yer aldi II Dunya Savasinin ardindan Turkiye 1944 ile kurulan Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ni taniyan ilk ulkeler arasinda yer aldi 1998 1999 Kosova Savasi sirasinda 25 Mart 1999 tarihinde Yugoslavya NATO ya savas ilan edip Birlesmis Milletler e de bildirince NATO uyesi Turkiye de ulkeyle resmen savasa girmis oldu Bu gelisme uzerine Turkiye nin Belgrad Buyukelcisi Ali Ahmet Acet le birlikte 19 kisilik elcilik kafilesi elcilik binasini tahliye edip suresiz olarak bu ulkeyi terk etti Ali Ahmet Acet ile buyukelcilik kafilesi ayni yilin temmuz ayinda geri dondu Kosova nin 17 Subat 2008 de aldigi bagimsizlik kararinin ertesi gun Turkiye tarafindan taninmasiyla baglantili olarak ikili iliskilerde yasanan ciddi tikaniklik taraflarin dikkatli tutumu sayesinde cok kisa bir surede tumuyle asilabildi Turkiye ve Sirbistan arasindaki iliskiler son donemlerde en yuksege ulasmistir Iki ulke de birbirlerini komsu ulke olarak gormekte ve uluslararasi iliskilere deger vermektedirler Ozellikle Turkiye nin Bosna Hersek Sirbistan arasindaki sorunu cozerek yardimci olmasiyla bu yakinlasma iyice artmistir Basbakan Recep Tayyip Erdogan in 23 Ekim 2013 tarihinde Kosova ya yaptigi ziyarette Kosova Demokratik Turk Partisinin Prizren sehir merkezinde duzenledigi mitingde yaptigi konusmada Turkiye Kosova Kosova Turkiye dir sozleri iki ulke arasinda gerginlige neden oldu Sirbistan Cumhurbaskani Tomislav Nikolic yayimladigi yazili aciklamada Basbakan Erdogan in Kosova Turkiye Turkiye Kosova dir ifadelerinin ulkesini rahatsiz ettigini belirterek Turkiye nin ozur dilemesini bekledigini soyledi Sirbistan in baskenti Belgrad Osmanli Imparatorlugu karakteri kazanan Osmanli mimarisi iceren bir sehirdir Slovenya Turkiye iliskileri Slovenya Slovenya nin Ankara da buyukelciligi Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Ljubljana da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke de OECD NATO ve DTO gibi orgutlere uyedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2015 te 1 15 milyar dir Turkiye yi 2019 da 50 414 Sloven vatandas ziyaret etti Slovenya Turkiye nin AB uyeligine destek vermektedir 25 Haziran 1991 tarihinde bagimsizligini ilan eden Slovenya Turkiye Cumhuriyeti tarafindan 6 Subat 1992 de taninmistir 25 Agustos 2010 tarihi itibariyla Sloven vatandaslara vize muafiyeti hakki verilmistir kaynak belirtilmeli Dogu Avrupa Ulke Bilgiler NotlarBelarus Turkiye iliskileri Belarus Belarus un Ankara da buyukelciligi Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Minsk de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke de AGIT uyesidir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 691 milyon dir 2019 da Turkiye ye 258 419Belaruslu vatandas ziyaret etti Turkiye Belarus un bagimsizligini taniyan ilk ulke oldu Diplomatik iliskiler 25 Mart 1992 de kuruldu Recep Tayyip Erdogan 11 Kasim 2016 tarihinde Minsk e gerceklestirdigi ziyarette iki ulke arasinda 9 belge imzalanmistir Belarus ta faaliyet gosteren 50 Turk sirketinin bu ulkedeki toplam yatirimlari 1 5 milyar dolar duzeyindedir Turk muteahhitlik firmalari Belarus ta faaliyetlerine basladiklari 1991 yilindan gunumuze kadar 918 milyon dolar degerinde 46 proje ustlenmislerdir Cek Cumhuriyeti Turkiye iliskileri Cekya Cekya nin Ankara da buyukelciligi Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Prag da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke de OECD NATO ve DTO uyesidir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 3 65 milyar dir 2019 da Turkiye yi 311 359 Cek ziyaret etti Turk Cek iliskileri Cekoslovakya yla 1924 te diplomatik iliskilerin kurulusundan bugune kadar ulkenin Almanya isgali altinda bulundugu 1939 1945 donemindeki kesinti ve takip eden Soguk Savas yillarinin duraganligi bir yana birakilirsa daima dostane olmustur Cekoslovakya nin bolunmesinden sonra 1 Ocak 1993 te kurulan Cekya Turkiye tarafindan ayni gun taninmistir Orta Avrupa nin en eski universitesi olan Charles Universitesi nde calismalarina devam eden Turkoloji kursusu bulunur Cekya Turkiye nin AB uyelik surecini desteklemektedir Estonya Turkiye iliskileri Estonya Estonya nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Tallinn de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke de OECD NATO ve DTO uyesidir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 312 milyon dir 2019 da Turkiye yi 77 041Eston ziyaret etmistir Estonya da 575 Turk yasamaktadir Turkiye nin Estonya buyukelcisi Suleyman Inan Ozyildiz sol Estonya Basbakani Juri Ratas sag ile gorusurkenMustafa Kemal Ataturk un ozel emriyle yeni Turkiye Cumhuriyeti nin 18 buyukelciligi 1935 te Tallinn de acildi Bu yakinlasmanin sebeplerinden biri de Estonlarin binlerce yil once Urallardan otesinden cikmasi ve konustuklari dilin Turk diliyle akrabaligi olup olmadiginin arastirilmasi ve karsilikli iliskileri gelistirmekti Turkiye 23 Ocak 1924 tarihinde Estonya Cumhuriyeti nin bagimsizligini tanimistir Turkiye Estonya nin Sovyetler Birligi tarafindan hukuka aykiri bir bicimde ilhak edilmesini tanimayan az sayidaki ulkelerden biridir Diger bir ifadeyle Turkiye hicbir zaman Estonya da Sovyetler Birligi yonetimini tanimamistir Sovyetler Birligi nin dagilmasiyla tekrar bagimsizligini elde etmis ve iki ulke arasindaki diplomatik iliskiler 23 Ekim 1991 tarihinde yeniden kurulmustur Turkiye tarihi iliskileri nedeniyle Estonya nin NATO ya girmesinde en istekli ve kararli ulkelerden biri olmustur Ayrica ordusu yeni gelismeye baslayan Estonya ya Turkiye askeri destek saglamaktadir Turkiye Estonya parlamento grubu Haziran 2003 te Estonya Parlamentosu olan Riigikogu da olusturulmustur Estonya Turkiye nin AB uyeligini desteklemektedir Letonya Turkiye iliskileri Letonya Letonya nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Riga da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke de OECD NATO ve DTO uyesidir Letonya da 200 Turk yasamaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 291 milyon dir 2019 da Turkiye yi 86 051 Leton ziyaret etmistir Turkiye Letonya yi 1925 yilinda tanimistir Baltiklarda ilk Turk Buyukelciligi 1929 yilinda Riga da acildi 1944 yilinda Sovyetler Birligi isgali ve ilhaki Turkiye tarafindan taninmamistir Sovyetler Birligi nin dagilmasiyla 3 Eylul 1991 yilinda Letonya nin tekrar bagimsizlik kazanmasiyla ikili iliskiler tekrar kurulmustur Letonya da iki Turkoloji bolumu bulunur Cesis sehrinde Turk sehitligi bulunmaktadir 1877 1878 Osmanli Rus savasinda yaralanan ve Ruslara esir dusen Turk askerlerinin bir bolumu o donemde Rus topragi olan bugunku Letonya topraklarina goturulmustur Bunlardan bir kismi Cesis teki mezarliga defnedildi Turkiye Letonya nin NATO uyeligini desteklemistir Letonya da Turkiye nin AB uyeligini desteklemektedir kaynak belirtilmeli Litvanya Turkiye iliskileri Litvanya Litvanya nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Vilnius da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke de OECD NATO ve DTO uyesidir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 687 milyon dir 2019 da Turkiye yi 229 704 Litvanyali vatandas ziyaret etmistir Litvanya da 475 Turk yasamaktadir Turkiye 28 Temmuz 1922 de Litvanya yi resmi olarak tanidi ve ayni gun Turkiye nin Estonya Buyukelcisi de Litvanya ya akredite oldu SSCB nin Estonya Letonya ve Litvanya nin isgalini ve ilhakini takiben Tallinn deki Turk Buyukelciligi 5 Eylul 1940 ta kapatildi Ancak Turkiye Litvanya nin Sovyet ilhakini hicbir zaman tanimadi Gorbacev in Vilnius Katliami na izin verdiginin ifsa edilmesinin ardindan Turkiye Litvanya nin bagimsizligini tanimayi yeniledi ve diplomatik iliskilerini 3 Eylul 1991 de yeniden sagladi Turkiye ile Litvanya arasindaki siyasi iliskiler olumlu bir seyir izlemektedir Turkiye nin Litvanya nin NATO uyeligini Litvanya nin Turkiye nin AB uyeligini desteklemesi iki ulke arasinda isbirligi ve gorus alisverisini hizla artirmistir Turkiye Litvanyalilar icin en cok tercih edilen turizm ulkesi konumundadir Litvanya dan Turkiye ye gelen turist sayisi 2019 yilinda 229 704 olmustur Litvanya da Turkce dil dersleri Vilnius Universitesi Filoloji Fakultesine bagli Litvan Filolojisi Turkce Bolumunde Vilnius Universitesi Dogu Arastirmalari Merkezi Cagdas Asya Calismalari Programi bunyesindeki Turkce Bolumunde Litvanya Egitim Bilimleri Universitesinde ve Vytautas Didzioji Kaunas Universitesinde verilmektedir Moldova Turkiye iliskileri Moldova Moldova nin Ankara da buyukelciligi Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Kisinev de buyukelciligi Komrat ta ise konsoloslugu bulunmaktadir Iki ulke de Karadeniz Ekonomik Isbirligi uyesidir Iki ulkenin ticaret hacmi 2018 de 568 milyon dir Yunus Emre Enstitusu nun Komrat ta merkezi bulunmaktadir Moldova da 135 000 den fazla Gagavuz Turku nun yasadigi Gagavuzya ozerk cumhuriyeti bulunmaktadir Iki ulke arasinda serbest ticaret anlasmasi vardir Osmanli Imparatorlugu gunumuz Moldova topraklarina 274 yil boyunca hukmetmistir Bolgenin adi Osmanli Imparatorlugu doneminde Besarabya olarak gecmistir Turkiye nin Moldova daki yatirimlari 300 milyon civarindadir Turk muteahhit sirketleri Moldova da degeri 518 milyon Dolar a ulasan 38 proje ustlenmistir Polonya Turkiye iliskileri Polonya Polonya nin Ankara da buyukelciligi Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Varsova da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke de OECD NATO ve DTO uyesidir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 6 45 milyar dir 2018 de Turkiye yi 880 839 Polonyali ziyaret etmistir Erdogan ve Polonya cumhurbaskani Lech Kaczynski Istanbul da 24 Ocak 2007Turklerin Polonyalilarla tarihe gecen ilk karsilasmalari Avrupa Hun ve Avarlarin 5 9 yuzyillar arasinda Avrupa ya yaptiklari istilalar sirasinda olmustur Gunumuzdeki anlamiyla Turkiye Polonya iliskilerinin baslamasi 14 yuzyila rastlar Osmanli nin Balkanlarda genislemeye basladigi bu donemde her ne kadar Osmanli Polonya ordulari dogrudan dogruya karsi karsiya gelmediyse de Nigbolu Savasi Kosova Savasi ve Varna Savasi ndaki Hacli ordularinda cok sayida Polonyali asker bulunmaktaydi Ancak Osmanli Devletinin Polonya yla dogrudan dogruya karsi karsiya gelmesi ozellikle Mohac Savasi ndan sonra olmustur Macaristan in buyuk bir bolumunun Osmanli nin eline gecmesiyle Osmanli Polonyalilar ile komsu haline gelmis 16 ve 17 yuzyil her iki ulkenin de en guclu duzeylerine eristigi bir donem oldugu icin cok sayida Osmanli Lehistan savaslarina sahne olmustur 1683 yilindaki II Viyana Kusatmasi nda Lehistan ordusu cok onemli bir rol oynadi Viyana dusmek uzereyken Lehistan krali III Jan Sobieski 75 000 kisilik bir orduyla Viyana nin yardimina kostu Boylece kusatma basarisizliga ugradi Ancak bu tarihten sonra Lehistan gitgide zayifladi Lehistan sayesinde Osmanli egemenliginden kurtulan Avrupali devletler bu zayifliktan yararlanarak 1795 yilinda Lehistan i kendi aralarinda bolustuler 18 yuzyil boyunca Polonyalilar Rusya Almanya ve Avusturya nin egemenligi altinda yasadilar Osmanli bu durumdan hicbir zaman hosnut kalmadi Bagimsizligini yitiren Polonyalilara yardim elini uzatan nadir ulkelerden biri oldu Polonya daki bagimsizlik hareketlerini desteklediler Polonyali gocmenlere kucak actilar Hatta Istanbul yakinlarinda Polonyalilar icin Polonezkoy adinda bir koy kuruldu Bu koy gunumuze kadar varligini surdurmektedir Turkiye Cumhuriyeti ni ilk taniyan Avrupa devleti Polonya Cumhuriyeti dir II Dunya Savasi sirasinda Nazi Almanyasi nin Turkiye buyukelcisi Franz von Papen Polonya nin buyukelcilik binasini istemistir ve donemin cumhurbaskani Ismet Inonu Bizim Polonya ile ananevi bir dostlugumuz var Gecmiste Polonya nin taksimi zamaninda Turkiye Polonya Buyukelcisi nin gelisi icin 150 sene beklemistir Simdi cok kisa bir muddet icin Polonyali dostlarimizi kiramam ve sizin bu talebinizi Turkiye katiyen yerine getirmez diye bir cevap vermistir Polonya Cumhurbaskani Andrzej Duda 2021 yilinda yaptigi Turkiye ziyaretinde Turkiye den 24 adet silahli insansiz hava araci alacagini aciklamistir Bu anlasma ile Turkiye ilk defa NATO ve Avrupa Birligi ne uye bir ulkeye SIHA satisi yapmis oldu Rusya Turkiye iliskileri Rusya Rusya nin Ankara da buyukelciligi Istanbul Antalya ve Trabzon da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Moskova da buyukelciligi Kazan Novorossiysk ve Sankt Peterburg da ise konsoloslugu bulunmaktadir Iki ulke de BSEC G20 ve DTO uyesidir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 26 3 milyar dir 2019 da Turkiye yi 7 017 657 Rus ziyaret etmistir Yunus Emre Enstitusu nun Kazan ve Moskova da merkezi bulunmaktadir Turkiye cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan ve Rusya devlet baskani Vladimir Putin TurkAkim acilis toreninde 19 Kasim 2018Iki ulkenin iliskileri ilk olarak Osmanli Imparatorlugu ve Rus Imparatorlugu doneminde baslamistir 1686 1700 Osmanli Rus Savasi 1683 1699 Osmanli Kutsal Ittifak Savasi nin bir parcasidir II Viyana Kusatmasi sonrasinda cok sayida Avrupa ulkesi Osmanli Imparatorlugu na karsi birleserek saldiriya gecti 1686 yilinda Rusya da Kutsal Ittifak ulkelerine katildi 1687 ve 1689 yillarinda Kirim a 1695 ve 1696 yillarinda ise Osmanli ya ait olan Azak a saldiriya gectiler Kirim da basarili olamayan Rusya Azak i ele gecirmeyi basardi Savas 1700 yilinda imzalanan anlasmayla sona erdi 1700 deki Istanbul Antlasmasi ile Ruslar Istanbul da devamli elcilige sahip oldu Azak Rus hakimiyetine girdi Ortodokslarin Kudus hacci serbest birakildi III Ahmet donemindeki Prut Savasindan 1711 sonra yapilan Prut Antlasmasi ile Azak Osmanli ya yeniden gecti 1736 da Rusya Azak i yine aldi Kirim a girdi 1739 da Belgrad Antlasmasi ile Azak Ruslarin oldu 1769 da Osmanli Devleti Hotin de yenildi Eflak ve Bogdan Ruslara birakildi Sonraki donemde Osmanli Imparatorlugu Eflak ve Bogdan i yeniden topraklarina katti Ayrica Kuban Nehri agzindan Guneyde Bzib agzina kadar uzanan Cerkesya kiyilarinin denetimi Anapa Kalesi ile birlikte Osmanli Imparatorlugu nun eline gecti Daha sonralari 1774 te Kucuk Kaynarca Antlasmasi ile Ruslar Kirim i aldi Fakat 1853 1856 tarihi savaslarinda Osmanli Imparatorlugu buyuk bir saldiri baslatmis Rusya ya nota verilmisti Fakat Ruslar Osmanli sinirlarina ufak capli saldirilar baslatmasi uzerine padisah savas ilan etti ve savasta Osmanli Devleti Kirim i geri aldi Bu catismada 80 000 kisi olmus 40 000 kisi yaralanmistir 100 000 i hastaliktan olmak uzere toplamda 220 000 Rus askeri olmustur Moskova da 16 Mart 1921 tarihinde Turkiye SSCB dostluk ve tarafsizlik antlasmasi ni imzalayan Georgiy Cicerin ve Ankara Hukumeti temsilcisi Disisleri Halk Komiseri Yusuf Kemal Tengirsenk in Turkiye Devleti ve Rusya arasinda dostluk ve kardeslik antlasmasinin bir gostergesi olan antlasma sirasinda cekilen resim Dimitri Medvedev tarafindan Turkiye Basbakani Recep Tayyip Erdogan a ziyareti sirasinda hediye edilmistir 16 Mart 2011 1792 de Yas Antlasmasi yapildi ve 1798 de iki devlet ittifak oldu ittifak 8 yil surdu Akka dan sonra ikinci ittifak 1805 te yapildi Ancak baris uzun surmedi 1806 da baslayan savas 1812 de Bukres Antlasmasi ile bitti 1827 de Osmanli donanmasi Navarin de Fransa Ingiltere Rusya ittifakinca yakildi 1829 da Ruslar batidan Edirne ye dogudan Erzurum a kadar Osmanli yi kusatti Edirne Antlasmasi ile Osmanli devleti Balkanlar da topraklarini kaybetti Yunanistan bagimsiz oldu 1876 da Rusya savas acti ikinci defa batidan Edirne ye dogudan Erzurum a girdi Plevne de Gazi Osman Pasa uzun sure direndikten sonra yenildi 1878 de Edirne Antlasmasi ve uc ay sonra Ayastefanos Yesilkoy anlasmasi ile Osmanli topraklarini kaybetti Ingiltere Kibris i aldi Sirbistan Karadag ve Romanya bagimsiz oldu Turk Kurtulus Savasi nin basladigi donemde Sovyet Rusya ile diplomatik iliskiler gelistirildi Kurtulus Savasi ni silah yardimi gibi maddi duzeyde destekleyen Sovyet Rusyasi yla Batili emperyalist devletlere karsi savasim noktasinda isbirligi yapildi Meclis in acilmasindan uc gun sonra Ataturk Lenin e bir mektup yazarak siyasi ve askeri nitelikli baglasmadan soz etti Sovyet Disisleri Bakani Cicerin tarafindan verilen yanitlarda dostluk ve diplomatik iliskinin kurulup gelistirilme dilegi belirtildi 11 Mayis 1920 de TBMM Moskova ya Disisleri Bakani Bekir Sami Bey baskanliginda bir heyet gonderdi Moskova daki gorusmeler sonucu iki ulke arasinda Mart 1921 de bir Dostluk Antlasmasi imzalandi Kars ve Ardahan Turkiye ye Batum ise Sovyetler Birligi ne birakildi Iki ulke arasindaki dostluk spor alanina da yansidi 1920 li yillarda kurulan Sovyetler Birligi milli futbol takimi ilk macini yine ayni donemde yeni kurulan Turkiye milli futbol takimi ile 16 Kasim 1924 yilinda Moskova da oynadi II Dunya Savasi bittikten sonra Sovyetler Turkiye ye nota verdi Bogazlar da us ve dogudan toprak istedi Bu sirada Turkiye savasta tarafsiz iken savas biterken Almanya ve Japonya ya savas ilan ederek Bati ittifakina girdi 1952 de NATO ya katilinca iki yil sonra Sovyetler isteklerinden vazgecti Sonrasinda ise Soguk Savas basladi Sovyetler Birligi nin dagilmasindan sonra Turkiye ve Rusya arasinda ve bavul ticareti gelisti Sarp sinir kapisi acildi 1980 lerde baslayan dogalgaz anlasmalariyla Turkiye Rusya dan dogalgaz almaya basladi Mavi Akim anlasmasi yapildi Gunumuzde Rusya da 86 000 civarinda Turk yasamaktadir Turkiye deki Rus sayisi ise 25 000 kadardir 18 Temmuz 2012 tarihinde Rusya devlet baskani Vladimir Putin ve Turkiye Basbakani Recep Tayyip Erdogan Kremlin de gorustuler Liderler ekonomik iliskiler nukleer enerji alaninda ortak projeler ve buna ek olarak muzakere ettiler Liderler ortak basin toplantisinda gorusmelerle ilgili memnuniyetlerini dile getirdiler Viktor Yanukovic hukumetinin devrilmesinden sonra baslayan protestolar sonucunda Kirim ve Dogu Ukrayna daki Rus azinlik ayaklandi Kirim Rusya tarafindan ilhak edilinceTurkiye Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan Kirim da tarihi haklarinin bulundugunu soyledi Ozellikle 2015 Rus SU 24 ucaginin dusurulmesinden sonra Turkiye Ukrayna ya acikca destek olmaya basladi Turkiye Ukrayna ya hem politik hem de askeri alanda yardim etmistir Suriye de devlet baskani Besar Esad in degismesini isteyen Batili devletler ve ABD Ozgur Suriye Ordusuna silah ve cephane yardimi yaparken krizin cozumunde Turkiye Cumhuriyeti Suriye hukumetine karsi cikarkenRusya ise Esad yanlisi oldugunu beyan etmektedir Turkiye 2011 yilinda patlak veren Suriye Ic Savasi nedeniyle hava savunma sistemlerini guclendirmek icin bazi girisimlerde bulunmustur Bu cercevede NATO ya basvuran Turkiye ABD Almanya ve Ispanya gibi muttefik ulkelerden gecici sureyle Patriot fuzelerini tedarik etmistir Ancak daha sonra ABD ve Almanya Turkiye ye konuslandirdiklari Patriot lari geri cekti Bunun uzerine Turkiye ahiren ust duzey stratejik iliskiler kurdugu Rusya yla S 400 hava savunma sisteminin tedarikine iliskin anlasma imzaladi Ekim 2019 da Rus devlet silah ihracatcisi Genel Muduru S 400 hava savunma sisteminin Turkiye ye tesliminin tamamlandigini acikladi S 400 hava savunma sisteminin tedariki Turkiye ABD iliskilerinin bozulmasina neden oldu Nitekim 26 Kasim 2019 da ABD Disisleri Bakani Mike Pompeo Turkiye nin S 400 hava savunma sistemini test etmesine iliskin olarak ABD nin Turkiye ye net bir sekilde S 400 hava savunma sistemini tam olarak operasyonel hale getirmesini istemedigini ilettigini soyledi Turkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanligi S 400 hava savunma sistemin Nisan 2020 de faal hale getirilmesinin planlandigini acikladi Turkiye ile Rusya nin enerji alanindaki isbirligi 2015 yilinda baslatilan TurkAkim projesiyle daha da ileri bir boyuta tasinmistir Yillik 31 5 milyar metrekup dogalgaz tasima kapasitesi olan boru hatti 8 Ocak 2020 de acildi Slovakya Turkiye iliskileri Slovakya Slovakya nin Ankara da buyukelciligi Istanbul da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Bratislava da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke de OECD NATO ve DTO uyesidir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 1 30 milyar dir 2019 da Turkiye yi 207 108 Slovak ziyaret etmistir Slovakya da yaklasik 650 Turk yasamaktadir 1948 yilindaCekoslovakya ile Turkiye arasindaki iliskiler Turk isletmelerinin sahip oldugu mulklerin kamulastirilmasi konusundaki anlasmazliklar nedeniyle hizla kotulesti 1993 yilinda Turkiye hem Slovakya yi hem de Cekya yi ayri ve bagimsiz bir devlet olarak resmen tanidi Diplomatik iliskiler ve Bratislava daki Turk Buyukelciligi 4 Ocak 1993 te kuruldu Slovakya ve Turkiye guclu diplomatik baglara sahiptir ve Slovakya nin NATO Ittifakina katildigi 2004 yilindan bu yana askeri alanlarinda isbirligi yapilmaktadir Turkiye Ukrayna iliskileri Ukrayna Ukrayna nin Ankara da buyukelciligi Istanbul ve Antalya da ise konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Kiev de buyukelciligi Odessa da ise konsoloslugu bulunmaktadir Iki ulke de DTO uyesidir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 4 8 milyar dir 2019 da Turkiye yi 1 547 996 Ukraynali ziyaret etmistir Yunus Emre Enstitusu nun Kiev de merkezi bulunmaktadir Ukrayna Devlet Baskani Petro Poroshenko Turkiye Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan ile Istanbul da gorustu 3 Kasim 2018Turkiye ile Ukrayna nin tarih boyunca tarihi cografi ve kulturel yakinliklari oldu Iki ulke arasi diplomatik iliskiler 1990 larda Turkiye nin Ukrayna nin bagimsizligini taniyan ilk ulkelerden biri olmasiyla basladi Turkiye ile Ukrayna arasindaki iliskilerde Kirim Tatarlari nin da onemli bir rolu vardir Sovyetler Birligi nin dagilmasi sonrasinda Ukrayna daki rejim degisikligi ile kurulan yeni Ukrayna devletini 16 Aralik 1991 tarihinde ilk taniyan ulkelerden biri Turkiye Cumhuriyeti olmus ve ikili iliskiler olumlu seyretmistir Bu donemde her iki tarafin da basta ticaret olmak uzere ikili iliskileri gelistirme istegi ve iradesi artmistir 3 Aralik 1993 tarihinde onaylandiktan sonra 3919 numarali kanunun 8 Aralik 1993 tarihindeki 21782 sayili Resmi Gazete de yayimlanmasiyla yururluge giren Turkiye Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasinda Dostluk ve Isbirligi Anlasmasi ikili iliskileri olumlu seyrini pekistirmistir 2014 yilinda Rusya nin Ukrayna ya bagli olan Kirimi isgal etmesi uzerine Turkiye taraflara itidal cagrisi yapmistir Daha sonra Ukrayna Turkiye den yardim istemistir Turkiye bu konuda hamleler yapmis Rusya ile birebir gorusmeler yapilmis ve olumlu sonuclar alinmistir Genel olarak Turkiye Rusya nin Kirim a olan mudahalesini isgal seklinde nitelendirmistir 2016 yilinda Ukrayna devlet baskani Petro Porosenko ile Turkiye de bulusan Recep Tayyip Erdogan Kirim sorunu icin Turkiye Kirim in gayrimesru ihlakini tanimamistir bundan sonra da tanimayacaktir ifadelerini kullanmistir 2015 yilinda sinir ihlali gerceklestirdigi iddiasiyla Turk Hava Kuvvetleri tarafindan Rus Su 24 ucaginin dusurulmesinin akabinde Rusya ve Turkiye arasinda diplomatik ve ticari kriz yasanmis Rusya hukumeti Turkiye ye karsi ticari yaptirim uygulama karari almis Ukrayna hukumeti ise yasanan krizin ardindan Turkiye ye destek vermistir Subat 2016 da ise Ukrayna ve Turkiye ortak askeri arac ve silah uretimi konusunda anlasti Afrika Turkiye su anda Afrika ulkelerine en cok yardim saglayan ulkelerden birisidir kaynak belirtilmeli Ozellikle Musluman Afrika ulkelerinde sevilen bir ulkedir Faaliyetler Turkiye Afrika ulkelerindeki sorunlari cozmek icin Afrika nin sorunlarina Afrikali cozumler ilkesi ile hareket etmektedir Turkiye Buyukelciliklerin yani sira Afrika da TIKA AFAD Yunus Emre Enstitusu Turkiye Diyanet Vakfi Anadolu Ajansi ve Turk Hava Yollari da faaliyet gostermektedir 1992 yilindan 2020 yilina kadar 13 119 Afrikali ogrenci Turkiye de lisans lisansustu ve doktora egitimi almistir Ticaret Turkiye nin Afrika ulkeleri ile ticaret rakamlari 2003 yilinda 5 4 milyar seviyelerindeyken bu sayi 2020 itibariyla 25 3 milyar bandina cikmistir 2003 yilinda Sahra Alti Afrika ulkeleri ticaret 1 35 milyar seviyelerindeyken 2020 den sonra bu sayi 10 milyar a cikmistir 1970 ler Turkiye nin Sahraalti Afrika ulkelerine yonelik ilk acilimi 1978 79 yillarinda gerceklesmistir Bu amacla Disisleri Bakanligi nda Afrika islerine bakacak bir daire kurulmus ve ekonomik iliskileri gelistirme agirlikli calismalara baslanmistir Afrika ulkeleriyle ekonomik iliskileri gelistirmek icin kamu ve ozel kesim temsilcilerinden olusan bir heyet 12 18 Subat 1979 tarihlerinde Nijerya ve Kenya yi ziyaret etmis daha sonra da uc gruba ayrilarak Uganda Etiyopya ve Sudan da temaslarda bulunmustur Ayni donemde Tanzanya ve Somali de buyukelcilikler acilmis Zimbabwe nin bagimsizligi icin mucadele eden orgutlere yardim saglanmistir 2000 ler Turkiye 2002 de kurulan Afrika Birligi nin 2005 yilinda gozlemci uyesi 2008 de ise stratejik ortagi olmustur 2013 yilina kadar basarili sekilde surdurulmus ve Turkiye bu dogrultuda Afrika ortaklik politikasina baslamistir Turkiye nin 2002 yilinda 12 Afrika ulkesinde buyukelciligi bulunurken bu sayi 2019 da 42 ye yukselmistir 2008 yilinda Turkiye de 10 Afrika ulkesinin buyukelciligi bulunurken 2019 yilinda da bu sayi 36 ya cikmistir Son olarak Sierra Leone Turkiye de buyukelcilik acmistir ve Ankara daki buyukelcilik sayisi 37 olmustur Kuzey Afrika ulkeleri Ulke Bilgiler NotlarCezayir Turkiye iliskileri Cezayir Cezayir in Ankara da buyukelciligi Istanbul da baskonsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Cezayir de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 3 17 milyar dir 3 milyon Cezayir vatandasinin Cezayir Turku oldugu tahmin edilmektedir 2017 yilinda Turkiye yi 213 333 Cezayirli vatandas ziyaret etti Yunus Emre Enstitusu nun Cezayir de bir merkezi bulunmaktadir Cezayir Turkiye nin 4 Buyuk dogalgaz tedarikcisidir Turkiye Cezayir arasindaki 500 yillik dostlugun sembollerinden biri olan Cezayir deki 2017 yilinda Turk sermayesi ile restore edilmistir Restorasyon Turkiye Basbakani Recep Tayyip Erdogan in 2006 yilinda Cezayir ziyareti sirasinda imzalanan Dostluk ve Isbirligi Anlasmasi na iliskin projelerden biri olarak tarihe gecmistir Cezayir tarafinin talebi uzerine baskent Cezayir deki Keciova Camii ne ilaveten tarihi Kasaba mahallesindeki evlerin bir bolumunun ve Oran vilayetindeki Bey Sarayi ile Pasa Camii nin restorasyonunun da ulkemizce yapilmasi kararlastirilmistir Cezayir Turkiye ye bagimli pozisyonda yer almaktadir Turkiye Cezayir i uluslararasi alanda korumaktadir ve ulkeye yardim etmeye devam etmektedir Misir Turkiye iliskileri Misir Misir in Ankara da buyukelciligi Istanbul da baskonsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Kahire de buyukelciligi Iskenderiye de baskonsoloslugu bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 5 25 milyar dir 2017 yilinda Turkiye yi 100 971 Misirli vatandas ziyaret etti Misir da 3 500 civari Turk yasamaktadir 1 5 milyon Misir vatandasinin Misir Turku oldugu tahmin edilmektedir Yunus Emre Enstitusu nun Kahire de bir merkezi bulunmaktadir Osmanli Imparatorlugu 1517 yilinda Ridaniye Muharebesi sonrasi Misir ve cevresindeki bolgelere hakim olan Memluk Devleti ni yikmis ve Misir cografyasi Osmanli Imparatorlugu nun hakimiyetine gecmistir Osmanli Imparatorlugu Memluk Devleti ni yikarak haliefeligi almistir 1798 yilinda Fransa eyalete cikarma yapmistir 1805 yilinda vali olan Kavalali Mehmet Ali Pasa bagimsiz olarak hareket etmeye baslamis 1833 te Konya da 1839 da Nizip te Osmanli ordusunu maglup ettikten sonra 1841 de Kavalalilar Hanedani tarafindan yonetilecek olan ic islerinde serbest dis islerinde Osmanli Devleti ne bagli Misir Hidivligi ni kurmustur Boylece Misir Eyaleti ortadan kalkmistir Ingiltere 1882 de Misir i isgal etmistir Fakat Osmanli Devleti Misir daki egemenliginden vazgecmeyerek Misir hukumetini ve Hidiv i Ingiltere ye karsi savunmasiz birakmamis en azindan kolay lokma yapmamis 1914 yilinda I Dunya Savasi nin basinda Ingiltere Misir i ilhak ettigini aciklamistir Lozan Antlasmasi nin 17 maddesinde Turkiye nin Misir ve Sudan uzerindeki butun hak ve dayanaklarindan feragatinin hukmu 5 Kasim 1914 tarihinden gecerlidir hukmu yer almistir 2013 Misir askeri darbesinin ardindan iki ulke arasindaki iliskiler gerginlesmis ve iki ulkenin diplomatik iliskileri maslahatguzar seviyesine gerilemistir Ilerleyen donemlerde ise cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan ve basbakan Binali Yildirim askeri mudahaleyi darbe olarak nitelendirmistir Erdogan Sisi yi tiran olarak nitelemistir Sisi ise Turkiye icislerimize karismayi birakmali seklinde aciklamalarda bulunmustur Libya Turkiye iliskileri Libya Libya in Ankara da buyukelciligi Istanbul da baskonsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Trablus da buyukelciligi Misrata da baskonsoloslugu bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 1 87 milyar dir 2018 yilinda Turkiye yi 188 312 Libyali vatandas ziyaret etti 1 4 milyon Libya vatandasinin Libya Turku oldugu tahmin edilmektedir Turkiye Libya daki ic sebeplerde Libya ya destek saglamaktadir Iki ulke Akdeniz de ortak hareket etmektedir Osmanli Imparatorlugu 16 yuzyilin ortalarinda Libya kiyi bolgelerini fetih etmistir Osmanli Imparatorlugu ndan bu yana iki ulke arasinda onceki tarihsel baglara sahip olan nispeten yakin bir iliski yasamislardir Bu tarihsel bag nedeniyle Libya ve Turkiye diger Arap devletleriyle karsilastirildiginda cok az da olsa bir Osmanli mirasini paylasmaktadir Trablusgarp Savasi ndan sonra 1911 1912 Italya Kralligi Libya yi fethederken Osmanli Imparatorlugu Afrika daki son toprak parcasini kaybetti Muammer Kaddafi nin 1974 te Turkiye nin Kibris harekati sirasinda ABD nin Turkiye ye silah ambargosu uygulandigindan Turkiye ye ABD yapimi ucaklarina yedek parca saglamasina ve Turk esyalarini almaya tercih edilmesinde karar vermistir Muammer Kaddafi bircok konuda Turkiye nin lehine politika yonetse de Kurt bagimsizligini desteklemistir Bu destekleme sonucunda Turkiye Libya iliskileri zarar gormustur Turkiye Fransa cumhurbaskani Sarkozy yi Libya halkinin ozgurlesmesi konusunda Fransiz cikarlarini surdurmekle sucladi ve 20 Mart ta gozlemci bir tutum aldi Turkiye 2011 yilinda Libya ile iliskileri kesen ilk ulkeler arasinda yer aldi ve Kaddafi ye gorevi birakmasini ve surgune gitmesini teklif etti Kaddafi ise bunu reddetti Ikinci Libya Ic Savasi nin patlak vermesiyle Turkiye Trablus taki BM tarafindan taninan Ulusal Mutabakat Hukumeti ni Tobruk taki Hafter yonetimindeki Temsilciler Meclisi ne karsi desteklemektedir Hafter in Turkiye karsiti tutumu Turkiye ile Tobruk hukumeti arasinda suren dusmanliga katkida bulunmus Turkiye de Trablus taki hukumete silah ve muhimmat tasimistir 2 Ocak 2020 de Turkiye Buyuk Millet Meclisi baskentte BM tarafindan taninan hukumeti desteklemek icin Libya ya asker yerlestirme tasarisini onayladi Mevzuat 325 184 oyla kabul edildi ancak konuslandirmanin ayrintilari miktar ve zamanlama acisindan henuz aciklanmadi 6 Ocak ta Turk birlikleri Libya ya gonderilmeye basladi 8 Ocak 2020 de Turkiye cumhurbaskanlari Tayyip Erdogan ve Hafter i destekleyen Rusya devlet baskani Vladimir Putin arasindaki gorusmelerden sonra Turkiye ve Rusya Libya daki tum taraflari 12 Ocak gece yarisindan itibaren ateskes ilan etmeye cagirdi Fas Turkiye iliskileri Fas Fas in Ankara da buyukelciligi Istanbul da baskonsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Rabat ta buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 2 71 milyar dir 2017 yilinda Turkiye yi 114 155 Fasli vatandas ziyaret etti Yunus Emre Enstitusu nun Rabat ta bir merkezi bulunmaktadir Fas ta son yillarda altyapi ihalelerini kazanan Turk firmalarinin sayisi artmaktadir Halihazirda Fas ta faaliyet gosteren Turk firmasi sayisi 160 civarindadir Fas da muteahhitlik faaliyetleri yoneten Turk firmalarinin yatirimi 4 1 milyar civarindadir Portekiz ordusunun kusatilmasini tasvir eden savasibaglanti kucukresim 16 yuzyilda Portekiz ile karsilasan Fas O donemde Osmanli Imparatorlugu padisahi III Murad dan yardim istemistir Bu istege olumlu yanit veren Murad 10 bin yeniceri ve 34 sahra topu ile Fas a yardimda bulunmustur 1558 de Osmanlilar Ispanyol Imparatorlugu ile Mostaganem Muharebesi yasamistir Bu savastan Osmanlilar kesin zafer ile ayrilarak Fas a karsi ustunluk kurmustur Savastan sonra Fas Osmanli Imparatorlugu na bagli olarak varligini surdurmustur Tunus Turkiye iliskileri Tunus Tunus un Ankara da buyukelciligi Istanbul da baskonsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Tunus da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 1 10 milyar dir Yunus Emre Enstitusu nun Tunus da bir merkezi bulunmaktadir ملف Turkish and Tunisian prime ministers jpg baglanti https ar wikipedia org wiki D9 85 D9 84 D9 81 Turkish and Tunisian prime ministers jpg 7Ckucukresim 7CRecep Tayyip Erdogan ve Osmanlilar Ispanya Krali II Felipe nin Tunus u topraklarina katmasini engellemek icin Ispanyol Imparatorlugu nun 7 000 askerine karsi 100 000 asker ve 300 gemi ile 1574 yilinda Ispanyollar ile savasmistir ve kesin zafer ile ayrilarak Tunus topraklarini sinirlarina katmistir 1574 te son Hafsi Hukumdari Istanbul a getirilerek oldurulmustur Tunus 1881 yilinda Fransizlar tarafindan isgal edilene kadar Osmanli Imparatorlugu hakimiyetinde kalmistir Turkiye Tunus u ilk taniyan devletlerden biridir Sahra Alti Afrika ulkeleri Ulke Notlar BilgilerAngola Turkiye iliskileri Angola Angola nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Luanda da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 212 milyon dir Angola bagimsizligini ilan ettigi yil Turkiye Angola yi tanimistir Turkiye tarafindan Angolali ogrencilere 1992 den bu yana verilmektedir Benin Turkiye iliskileri Benin Benin in Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Cotonou da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 142 milyon dir Iki ulke arasinda Turkiye Benin Is Konseyi kurulmustur Iki ulkenin meclisleri arasinda imzalanan bir anlasmayla Turkiye Benin Parlamentolar Arasi Dostluk Grubu kurulmustur Botsvana Turkiye iliskileri Botsvana Botsvana nin BM Cenevre Ofisi ndeki Daimi Temsilciligi de Turkiye ye akredite edilmistir Turkiye nin Gaborone de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2020 da 5 milyon dur Turkiye 2009 yilindan beri Botsvana ogrencilerine burs vermektedir 2012 de 13 ogrenci Turkiye de egitim gormustur Burkina Faso Turkiye iliskileri Burkina Faso Burkina Faso nun Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Ouagadougou da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 52 2 milyon dir Turkiye TIKA ve Turk Kizilayi araciligiyla saglik gida egitim bilim ulasim gibi cesitli alanlarda Burkina Faso ya kalkinma yardimlarinda bulunmaktadir Iki ulke arasinda vize muafiyeti anlasmasi vardir Burundi Turkiye iliskileri Burundi Burundi nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Bujumbura da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 3 1 milyon dir Soguk Savas doneminde ozellikle 1960 li yillarda Turkiye ile Burundi arasindaki ikili iliskiler Burundi nin komunist Cin ile olan iliskileri hasebiyle sogudu Ancak kisa bir sure sonra iliskiler normale donmustur 1972 de Burundi deki Tutsi agirlikli hukumet ve ordu tarafindan ulkedeki Hutulara karsi islenen akabinde iliskiler tekrar kotulesti 2000 yilinda Turk diplomatik misyonlarinin ni guclu bir sekilde desteklemesiyle ikili iliskiler yeniden canlandi Turkiye Burundi den kahve ithal etmektedir Ayrica Turkiye cesitli uluslararasi yardim programlariyla Burundi ye destek saglamaktadir Kamerun Turkiye iliskileri Kamerun Kamerun un Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Yaounde de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 205 milyon dir Kamerun da TMV nin okullarinda egitim verilmektedir Turkiye Burslari kapsaminda Kamerunlu ogrencilere burs verilmektedir Yesil Burun Adalari Turkiye nin Dakar daki Senegal Buyukelcisi de Yesil Burun Adalari na akreditedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 9 5 milyon dir Iki ulkenin iliskileri pek gelismemistir Orta Afrika Cumhuriyeti Turkiye iliskileri Orta Afrika Cumhuriyeti Orta Afrika Cumhuriyeti nin Istanbul da fahri konsoloslugu bulunmaktadir Turkiye nin Yaounde deki Kamerun Buyukelcisi de Orta Afrika Cumhuriyeti ne akreditedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 5 81 milyon dir Turkiye OAC ye yonelik olarak basta TIKA Kizilay AFAD Turkiye Diyanet Vakfi ve diger ilgili kurum ve kuruluslarimiz araciligiyla olmak uzere cok sayida insani yardim bagis altyapi restorasyonu kira destegi gibi yardim faaliyetleri gerceklestirilmistir 1992 yilindan bu yana Turkiye Burslari kapsaminda Turkiye de OAC den ogrencilere egitim imkani saglanmaktadir Turkiye OAC de camileri ve hastaneleri yenilemektedir Cad Turkiye iliskileri Cad Cad in Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin N Djamena da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 72 4 milyon dir Turkiye hukumeti Cadli ogrencilere vermektedir Turkler ve in iliskilerinin baslangici Osmanli Imparatorlugu nun 18 yuzyillarina dayanir Osmanli Imparatorlugu 18 yuzyilda Cad bolgesindeki Musluman nufusa askeri egitim verme amacli birlik gondermistir Bu bolgeye giden birliklerden bazi askerleri geri donmemistir Bu sebepten dolayi su anda kendini Osmanli torunu olarak tanimlayan Cad vatandaslari vardir Osmanli Fizan Sancagi ve Trablusgarp Eyaleti ne bagli olarak sahraalti Afrika ile iliskilerini surdurmustur 19 yuzyil ortalarinda Sudan ve Uganda topraklari Misir valileri tarafindan ele gecirilmisti Diger taraftan Trablusgarp tan guneye dogru Cad Golu havzasina kadar gidilerek Nijer ve Cad uzerinde hakimiyet kurulmaya calisilmisti Cad bagimsizligini ilan ettigi yil Turkiye Cad i tanimistir Komorlar Turkiye iliskileri Komorlar Komorlar in Kahire deki Misir Buyukelcisi de Turkiye ye akreditedir Turkiye nin Antananarivo daki Madagaskar buyukelcisi de Komorlar a akreditedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 21 milyon dir Turkiye Komorlar in balikclik altyapisinin gelistirilmesi ve otoyollarinin guclendirilmesi icin en cok yardimi saglayan ucuncu ulkedir Turkiye Moroni deki TIKA koordinasyon ofisi araciligiyla Komorlar a kalkinma destegi ve teknik yardim saglamaktadir Iki ulke Komorlu genc diplomatlarin Turkiye de egitim almasina izin veren bir egitim anlasmasi imzaladi Turkiye Komor Adalari ndan 127 ogrenciye Turkiye deki lisans derecelerine finansman saglayan Turkiye Burslari ni saglamistir Kongo Cumhuriyeti Turkiye iliskileri Kongo Cumhuriyeti Kongo Cumhuriyeti nin Ankara da buyukelciligi bulunaktadir Turkiye nin Brazzaville de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 57 milyon dir Turkiye Kongo Cumhuriyeti ni bagimsizligini ilan ettigi yil tanimistir 2018 de faaliyete giren Istanbul Havalimani nin acilisina Kongo Cumhuriyeti baskan yardimcisi katilim saglamistir Kongo Cumhuriyeti nde egitim ve ogretim faaliyetlerinde bulunmaktadir Turkiye TIKA araciligiyla cesitli alanlarda Kongo Cumhuriyeti ne kalkinma yardimlarinda bulunmaktadir Turkiye tarafindan Kongo Cumhuriyeti ogrencilerine 1992 den bu yana verilmektedir Fildisi Sahili Turkiye iliskileri Fildisi Sahili Fildisi Sahili nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Abidjan da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 410 milyon dir 2016 yilinda Fildisi Sahili ve Turkiye arasinda egitim guvenlik ekonomi teknoloji ve kalkinma alanlarinda dokuz belge imzalanmistir Turkiye ile Fildisi Sahili arasindaki ekonomik ve ticari iliskilerin ahdi temelini 2005 yilinda imzalanan Ticaret Anlasmasi ile Ekonomik ve Teknik Isbirligi Anlasmasi olusturmaktadir Fildisi Sahili Turkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanligi tarafindan 2018 2019 donemi icin oncelikli ulkelerden biri olarak secilmistir Turkiye TIKA araciligiyla saglik gida egitim bilim ulasim gibi cesitli alanlarda Fildisi Sahili ne kalkinma yardimlarinda bulunmaktadir Turkiye Burslari kapsaminda 1992 yilindan bu yana Fildisili ogrencilere burs verilmektedir Turkiye Maarif Vakfi nin Fildisi Sahili nde bir okullu bulunmaktadir Kongo Demokratik Cumhuriyeti Turkiye iliskileri Kongo DC Kongo Demokratik Cumhuriyeti nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Kinsasa da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 54 7 milyon dir Kongo Demokratik Cumhuriyeti bagimsizligini ilan etmesinin ardindan Turkiye Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile diplomatik iliskiler kuran ilk ulkelerden birisi olmustur Turkiye TIKA araciligiyla 137 milyon tutarinda ekonomik yardim icin bircok program baslatmistir Turkiye Maarif Vakfi nin Kongo Demokratik Cumhuriyeti nde okullari vardir Cibuti Turkiye iliskileri Cibuti Cibuti nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Cibuti de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 252 milyon dir Iki ulke arasindaki siyasi ekonomik ve ticari iliskiler her gecen yil gelismektedir Cibuti 16 yuzyilda Osmanli Egemenligine gecti ve Osmanlinin bir Eyaleti olan Habes Eyaleti sinirlarina dahil edildi Eyalet bugunku Eritre ve Cibuti nin tamamiyla Somali ve Etiyopya nin kuzey bolgelerini kapsiyordu 330 yil Osmanli Egemenliginde olan bolge 1885 yilinda Osmanli Topraklari olmaktan cikti Iki ulke arasindaki ilk resmi diplomatik iliskiler Cibuti nin 1977 de Fransa dan bagimsizligini ilan etmesiyle baslamistir Kasim 2019 da Turkiye Diyanet Vakfi tarafindan yaptirilan resmi bir torenle acildi Turkiye Burslari kapsaminda Cibuti ye yuksek ogrenim burslari tahsis edilmektedir 1992 yilindan gunumuze 243 Cibutili ogrenciye burs tahsis edilmistir 2019 2020 akademik yilinda Cibuti ye tahsis edilen burs sayisi 16 dir Eritre Turkiye iliskileri Eritre Eritre nin Doha daki Katar buyukelciligi Turkiye ile akreditedir Turkiye nin Asmara da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 14 milyon dir 1517 de Osmanlilar yi fethetti Eritre nin kuzeydogusunu ele geciren Turkler Sudan a inerek otoritesini kabul ettirdi ve Habes Eyaleti ni kurdu Massava ve Sevakin Turk yonetimine gecti Massava eyaletin baskenti oldu Osmanlilar Kizil Denize hakim olduklari sure boyunca Eritre ye de 1800 lerin sonunda Italyan isgaline kadar hakim oldular Eritre Turkiye iliskileri 1993 te Eritre nin bagimsizligini ilan etmesi uzerine Turkiye nin Eritre yi taniyan ilk ulkelerden birisi olmasiyla baslamistir 2019 2020 akademi yilinda 15 Eritreli ogrenci ile Turkiye de egitim almaya baslamistir 1992 yilindan bu zamana kadar Eritre den Turkiye ye 132 ogrenci gelmistir Ekvator Ginesi Turkiye iliskileri Ekvator Ginesi Ekvator Ginesi nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Malabo da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 42 milyon dir Ayrica 1992 den bu yana Turkiye Burslari kapsaminda Ekvator Ginesi nden 3 ogrenciye burs verilmistir Esvatini Turkiye iliskileri Esvatini Eswatini nin Bruksel deki Belcika Buyukelciligi Turkiye ye akreditedir Turkiye nin Pretoria daki Guney Afrika Buyukelcisi de Esvatini ye akreditedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 310 bin dir Turkiye ozel mulkiyetin kamulastirilmasina karsi cikan ve Svazi topluluklari arasindaki kavgayi bitiren Sobhuza yi destekledi Turkiye nin bolgenin ekonomik kalkinmasi icin Beyaz yerlesimcilere ihtiyac duydugu yonundeki iddiasina acikca katilmasa da sahibinin irkindan bagimsiz olarak ozel mulkiyetin korunmasi gerektigini savundu Etiyopya Turkiye iliskileri Etiyopya Etiyopya nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir z Turkiye nin Addis Ababa da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 400 milyon dir Etiyopya da 2019 itibariyla 200 Turk firmasi vardir Turkler ile Etiyopya halkinin iliskileri Osmanli Imparatorlugu donemine dayanmaktadir Osmanli Imparatorlugu 1555 yilinda bolgenin bazi kisimlarini almis ve bolgeye 1885 yilina kadar hukmetmistir Ulkede Osmanlilar doneminden kalan Osmanli torunlari vardir Etiyopya ile ilk diplomatik temaslar 1896 yilinda Sultan II Abdulhamid ve donemlerinde heyet teatisi ile baslamistir Osmanli Imparatorlugu nun ilk Sahra Alti konsoloslugu 1910 1912 yillari arasinda Harar da acilmistir Turkiye Etiyopya Hukumeti tarafindan Cin ve Hindistan ile birlikte Etiyopya nin uc stratejik ortagindan biri olarak kabul edilmektedir Turkiye Etiyopya da buyukelcilik acan 6 devlettir Bugun iki ulke arasinda ekonomik ve siyasi acidan oldukca iyidir Turkiye nin Libreville de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 40 milyon dir Turkiye Maarif Vakfi Gabon da okullar isletmekte ve 1992 den beri Gabonlu ogrencilere burs vermektedir Turkiye Bongo nun cumhurbaskanliga gelmesinden sonra Gabon un ekonomik genislemesini destekledi ve nun yukari Ogooue Nehri vadisi bolumunun insaasi sirasinda teknik uzmanlikla isbirligi yapmistir Gambiya Turkiye iliskileri Gambiya Gambiya nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Banjul da buyukelciligi bulunmaktadir Gambiya ile Turkiye arasinda dostane iliskiler vardir Turkiye Gambiya yi Ingiltere den bagimsizligini kazandigi 1965 yilinda tanimistir Turkiye Gambiya iliskileri 1990 li yillarda askeri egitim ve lojistik yardim faaliyetleri cercevesinde yogunlasmistir Turkiye TIKA araciligiyla cesitli alanlarda Gambiya ya kalkinma yardiminda bulunmaktadir Turkiye Maarif Vakfi Ekim 2017 den beri Banjul da faaliyet gostermektedir Gana Turkiye iliskileri Gana Gana nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Akra da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 353 milyon dir Gana Turkiye iliskileri Gana nin 1957 de bagimsizligini ilan etmesi uzere 1958 yilinda baslamistir TIKA Gana ya insani yardimlarin yani sira ulkenin kalkinmasi icin de yardimlarda bulunmaktadir Gana da 150 civari Turk firmasi faaliyet gostermektedir enerji ve muteahhitlik sektoru basta gelmektedir Turkiye hukumeti 1992 yilindan beri Ganali ogrencilere vermektedir Turkiye Ihracatcilar Meclisi COVID 19 sebebi ile dusen ihracati canlandirmak icin girisimlerde bulunmustur Gine Turkiye iliskileri Gine Gine nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Konakri de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 136 milyon dir Fransa Turkiye veya Amerika Birlesik Devletleri nin Gine ye herhangi bir yardim saglamasi veya herhangi bir ticari iliski kurmasi durumunda de Gaulle un NATO dan ayrilmaya hazir olacagi yonunde zorla tehdit etti Bu nihai sonucun ardindan Baskan Eisenhower Gine nin dis yardim taleplerini kabul etmeyi reddetti Turkiye de Gaulle u asiri olmakla sucladi ancak Gine ye yardim saglamaktan kacindi Turkiye Maarif Vakfi su anda Gine de 5 okul yonetiyor Turkiye 1992 den beri Gineli ogrencilere burs veriyor Gine Bissau Turkiye iliskileri Gine Bissau Gine Bissau nun Ankara da ve Istanbul da fahri konsolosluklari bulunmaktadir Dakar daki Senegal Turk buyukelciligi Gine Bissau ya akreditedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 5 milyon dir TIKA Gine Bissau da egitim saglik idari ve sivil altyapilarin guclendirilmesi alanlarinda bircok proje gerceklestirmistir Turkiye Cumhuriyeti Hukumeti ile Gine Bissau Cumhuriyeti Hukumeti Arasinda Guvenlik Isbirligi Anlasmasi 22 Subat 2014 tarihinde Bissau da imzalanmistir 2014 yilinda ayrica Sivil Havacilik Mutabakat Muhtirasi imzalanmis Hava Ulastirma Anlasmasi parafe edilmistir Kenya Turkiye iliskileri Kenya Kenya nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Nairobi de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 235 milyon dir Turkiye Kenya iliskileri Kenya nin 1963 te bagimsizligini kazandigi gunden bu yana her gecen gun gelisen bir seyir izlemistir Turkiye Afrika yla iliskilerinde Kenya yi basat bir aktor olarak degerlendirmektedir kapsaminda Kenyali ogrencilere her yil yuksek ogrenim burslari tahsis edilmektedir Turkiye Burslari kapsaminda 2019 2020 ogretim yili icin 26 Kenyali ogrenciye burs saglanmistir Lesotho Turkiye iliskileri Lesotho Lesoto nun Roma Buyukelciligi Turkiye ye akreditedir Turkiye nin Pretoria daki Guney Afrika buyukelciligi Lesotho ya akreditedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 1 65 milyon dir Turkiye bircok Afrika ulkesine verdigi Lesotho ogrencilerine de vermektedir Turk Isbirligi ve Koordinasyon Ajansi Baskanligi Lesotho nun baskenti Pretoria da cesitli projeler yonetmektedir Liberya Turkiye iliskileri Liberya Bruksel deki Liberya Buyukelciligi de Turkiye ye akreditedir Turkiye nin Akra daki Gana Buyukelcisi Liberya ya akreditedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 192 milyon dir ve ardindan Dunya Bankasi IMF ve Afrika Kalkinma Bankasi konsorsiyumu ile isbirligi yapan Turkiye Liberya nin 3 4 milyar ABD dolari tutarinda dis borcunu odemek icin para topladi ve ulkenin yeniden insaasina yardim etmek icin 75 milyon ABD dolari bagisladi Harvard Universitesinde ogrenim gormus Cumhurbaskani Ellen Johnsob Sirleaf in secilmesinden bu yana Liberya ile Turkiye arasindaki iliskiler onemli olcude gelisti Madagaskar Turkiye iliskileri Madagaskar Madagaskar in Roma daki Italya Buyukelciligi Turkiye ye akreditedir Turkiye nin Antananarivo da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 76 5 milyon dir Turk Isbirligi ve Koordinasyon Ajansi Baskanligi ve Saglik Bakanligi araciligiyla Madagaskar a insani yardimlar yapilmaktadir Bugune kadar kapsaminda 119 Madagaskarli ogrenci Turkiye de egitim almistir Mali Turkiye iliskileri Mali Mali nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Bamako da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 57 milyon dir 1992 den beri Malili ogrencilere Turkiye den burs saglanmaktadir Mali de Turkiye Maarif Vakfi okullarinda egitim verilmektedir Malavi Turkiye iliskileri Malavi Malavi nin Berlin deki Almanya Buyukelciligi Turkiye ye akreditedir Turkiye nin Lusaka daki Zambiya Buyukelcisi Malavi ye de akreditedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 21 milyon dir Rodezya ve Nyasaland Federasyonu nun kurulmasinin tartisildigi gorusmelerde Malavi deki siyahi cogunluk federasyonun Afrikalilara degil Avrupali yerlesimcilere fayda saglayacagini savunarak federasyonu desteklemedi Turkiye 1953 yilinda Rodezya ve Nyasaland Federasyonu nun kurulmasindan duydugu endiseyi dile getirmis ve cogunlugu kapsayan bir ulke yaratmayi amaclayan ni diplomatik olarak desteklemistir 1958 de uyesi Dr Hastings Banda cezaevine gonderildi Turkiye Hastings Banda nin suclu olmadigini belirten 1959 nu desteklemistir Turkiye Turk Isbirligi ve Kalkinma Ajansi Baskanligi araciligiyla cesitli alanlarda Malavi ye kalkinma yardiminda bulunmaktadir Mauritius Turkiye iliskileri Mauritius Mauritius un Berlin deki Almanya Buyukelciligi Turkiye ye akreditedir Turkiye nin Antananarivo daki Madagaskar Buyukelcisi Mauritius a akredite oldu Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 76 5 milyon dir Turkiye de Turkiye Burslari kapsaminda Mauritiuslu ogrencilere yuksek ogrenim bursu tahsis edilmektedir 1992 yilindan gunumuze 54 ogrenciye burs saglanmistir Turkiye Disisleri Bakanliginin Diplomasi Akademisince her yil duzenlenen Uluslararasi Genc Diplomatlar Egitim programi kapsaminda su ana kadar Mauritius tan 4 diplomat Turkiye de agirlanmistir Ikili ekonomik iliskilerin hukuki altyapisini tesis etmek amaciyla calismalar surmektedir Iki ulke arasinda Serbest Ticaret Yatirimlarin Karsilikli Tesviki ve Korunmasi ile Ticari ve Ekonomik Isbirligi Anlasmalari imzalanmistir Moritanya Turkiye iliskileri Moritanya Moritanya nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Nuaksot ta buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 245 milyon dir Iki ulke arasindaki iliskiler Moritanya nin bagimsizligini kazandigi 1960 i takip eden yarim yuzyillik surecte oldukca zayif seyretmis ve ulkenin ilk cumhurbaskani Muhtar Veled Dade nin 1974 te Turkiye yi ziyareti disinda ust duzey bir iliski kurulmamistir 2016 yilinda Turkiye Tarim ve Orman Bakanligi ve 2017 de Turkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanligi tarafindan gerceklestirilen Moritanya ziyaretleri iki ulke arasindaki ticari iliskileri guclendirmis bircok ortak proje ve hibe programi uzerinde mutabakatlar saglanmistir Moritanya da az sayida Turk firmasi insaat balikcilik ve mobilya sektorlerinde faaliyet gostermektedir ancak ulke sahip oldugu potansiyelle Turk is adamlari icin yeni ve buyuk bir pazar potansiyeli tasimaktadir Ozellikle Moritanya nin sahip oldugu zengin balik varligi bu bakimdan dikkate degerdir Turkiye TIKA araciligiyla cesitli alanlarda Moritanya ya kalkinma yardimlarinda bulunmaktadir Turkiye Maarif Vakfi Moritanya da egitim ogretim faaliyetlerinde bulunmaktadir Moritanyali ogrencilere 1992 den bu yana Turkiye Burslari verilmektedir Mozambik Turkiye iliskileri Mozambik Mozambik in Roma daki Italya Buyukelciligi de Turkiye ye akreditedir Turkiye nin Maputo da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 153 milyon dir Iki ulke arasindaki iliskilerin hukuki zemininin kurulmasi amaciyla basta ekonomik olmak uzere her alanda anlasmalarin imzalanmasi icin calismalar surdurulmektedir Bugune degin Mozambik ve Turkiye arasinda Hava Ulastirma Anlasmasi imzalanmistir Dogal kaynaklar bakimindan son derece zengin olan Mozambik le sanayi ve teknolojik acidan daha gelismis Turkiye arasindaki ekonomik isbirliginin gelistirilmesi icin buyuk bir potansiyel mevcuttur Turkiye nin Mozambik te 40 a yakin firmasi ve bu firmalarin 200 milyon Dolar civarinda yatirimi bulunmaktadir Namibya Turkiye iliskileri Namibya Turkiye nin Windhoek de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulkenin ticaret hacmi 12 milyon dir Turkiye Namibya kurulduktan sonra ulkenin bagimsizligini savundu ancak bircok ulke ulkenin Sovyetler Birligi ile muttefik olan Sam Nujoma yonetimindeki hareketini desteklemekten vazgecti Turkiye Burslari kapsaminda 1992 yilindan bu yana 12 Namibyali ogrenciye burs tahsis edilmistir Nijer Turkiye iliskileri Nijer Nijer in Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Niamey de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 72 milyon dir Nijer de 400 civarinda Turk yasamaktadir 19 yuzyil ortalarinda Sudan ve Uganda topraklari Osmanli nin Misir valileri tarafindan ele gecirilmisti Diger taraftan Trablusgarp tan guneye dogru Cad Golu havzasina kadar gidilerek Nijer ve Cad uzerinde hakimiyet kurulmaya calisilmisti 2012 yilindan bu yana 2 ulke arasinda 29 uluslararasi anlasma imzalanmistir Parlamentolararasi iliskiler baglaminda TBMM ve Nijer Ulusal Meclisi bunyesinde Dostluk Gruplari mevcuttur Nijer de aktif durumda olup su kuyulari acmakta ucretsiz saglik hizmetleri vermekte ve halka gida dagitmaktadirlar Her yil 50 Nijerli hastaya Turkiye de ucretsiz tedavi imkani sunulmaktadir Turkiye Maarif Vakfi na ait Turk Nijer Dostluk Okullari Nijer de faaliyet gostermektedir 1992 den bu yana Turkiye Burslari kapsaminda Nijerli ogrencilere burs verilmektedir Nijerya Turkiye iliskileri Nijerya Nijerya nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Abuja da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulkenin ticaret hacmi 2019 da 726 milyon dir Nijerya ve Turkiye IIT ve D 8 e uyelikleri araciligiyla isbirligi yapmaktadir Nijerya ve Turkiye bircok ulusal problemde bati yanlisi anlayisi ile ortak hareket etmistir Nijerya Ic Savasi na kadar Nijerya ve Turkiye cok guclu iliskilere sahipti Bu guclu iliski Nijerya Ic Savasi sirasinda zayifladi Turkiye ic savas sirasinda tarafsiz kaldi ve iki tarafa da silah satmayi reddetti Iliskiler 1990 larin basinda dis politikada yakin isbirligi ile yeniden gelisti 1990 yazinda Irak in Kuveyt i isgaliyle baslayan Korfez krizi sirasinda iki ulke isbirligi yapti Her iki ulke de BM politikasinin aktif bir destekcisi oldu Turkiye Burslari kapsaminda 1992 den bu yana Nijeryali ogrencilere burs verilmektedir Ruanda Turkiye iliskileri Ruanda Ruanda nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Kigali de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulkenin ticaret hacmi 2019 da 32 milyon dir Turk yatirimlari Ruanda daki tum DYY nin 15 ini olusturmaktadir Ruanda soykiriminin sona ermesinden sonra Turkiye ve Amerika Birlesik Devletleri Ruanda hukumetine yardim etti ve ulkeye yatirim yapmaya basladi Turkiye barisi koruma misyonunun artik Ruanda nin guvenligiyle her zamankinden daha alakali oldugunu savunarak BM yi 270 askerin Ruanda da kalmasina izin vermeye ikna etmek icin BM Buyukelcisi Madeleine Albright ile isbirligi yapti Son donemlerde en cok gelisen Afrika ulkelerinden birisi olan Ruanda ya en cok yatirim yapan ulkelerin basinda Turkiye gelmektedir Ruanda ya Turkiye Burslari kapsaminda her yil yuksek ogrenim bursu tahsis edilmektedir 2019 2020 akademik yilinda lisans yuksek lisans ve doktor ogrencilerinden olusan 35 Ruanda vatandasina burs verilmistir 1992 yilindan bu yana toplam 180 Ruandali ogrenci hukumet burslarindan faydalanmistir Sao Tome ve Principe Turkiye iliskileri Sao Tome ve Principe Lizbon daki Sao Tome ve Principe Buyukelciligi Turkiye ye akreditedir Turkiye nin Libreville deki Gabon buyukelcisi de Sao Tome ve Principe ye akreditedir Iki ulkenin ticaret hacmi 2019 da 2 3 milyon dir Turkiye nin Sao Tome ve Principe ile 300 yili askin suredir iliskisi vardir Iliskiler Sefarad Yahudileri nin 15 yuzyil sonlarinda Osmanli Imparatorlugu na gelmesiyle basladi 1672 de Sao Tome ve Principe de nin kurulmasiyla birlikte Sefarad Yahudileri ve tekrar Osmanli Imparatorlugu na goc dalgasi yasandi Turkiye Sao Tome ve Principe ye gelistirme yardimi yapilmasini saglayan Lome Sozlesmesi ve sonrasinda Cotonou Anlasmasi ile iliskiler daha da guclendi Senegal Turkiye iliskileri Senegal Senegal in Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Dakar da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 292 milyon dir Yunus Emre Enstitusu nun Dakar da merkezi bulunmaktadir Turkiye ve Senegal tarihsel olarak cok dostane iliskilere sahiptir Turkiye Fransa nin somurge destegini terk etmesiyle ayni zamana denk gelen 1966 1973 yasarken Senegal e yardim etti Turkiye Senegal deki nufus artisinin ekonomik buyumeyi cok geride biraktiginin gorup Maarif Vakfi araciligiyla Senegal de okullar insa etti Turkiye Maarif Vakfi Senegal de okullar isletiyor ve Turk Hukumeti 1992 den beri Senegalli ogrencilere burs veriyor Turkiye parlak bir basbakan olarak kabul edilen Abdou Diouf u destekliyordu Turkiye Abdou Diouf un 1983 secimlerinde 13 siyasi partinin daha aday olmasina izin verdigi siyasi sureci serbestlestirmesini destekledi TIKA nin Bati Afrika merkezi Nisan 2007 den bu yana Dakar da bulunuyor Seyseller Turkiye iliskileri Seyseller Paris teki Seyseller Buyukelciligi Turkiye ye akreditedir Turkiye nin Nairobi deki Kenya buyukelcisi Seyseller e akreditedir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 25 milyon dir Iki ulke arasindaki diplomatik iliskiler Haziran 1995 te kurulmustur Sierra Leone Turkiye iliskileri Sierra Leone Sierra Leone nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Freetown da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 54 milyon dir Sierra Leone Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi nin 1645 sayili karar muvacehesinde olusturulmus olan Sierra Leone Konfigurasyonunda Turkiye nin de yer almasini istemis ve bu amacla BM nezdinde yapilan basvuru uygun gorulerek Turkiye Nisan 2012 de bu Konfigurasyonun uyesi olmustur Ekim 2012 de imzalanan Ticari Ekonomik ve Teknik Isbirligi Anlasmasi Turkiyetarafindan onaylanmistir Anlasmanin Sierra Leone tarafinin da onaylamasini takiben yururluge girmesiyle Karma Ekonomik Komisyonu mekanizmasi da hayata gececektir Turkiye Turk Isbirligi ve Kalkinma Ajansi araciligiyla saglik gida egitim gibi cesitli alanlarda Sierra Leone ye kalkinma yardimlarinda bulunmaktadir Turkiye tarafindan Sierra Leoneli ogrencilere 1992 den bu yana Turkiye Bursu verilmektedir Somali Turkiye iliskileri Somali Somali nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Mogadisu da buyukelciligi Hargeisa da konsoloslugu bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 250 milyon dir Yunus Emre Enstitusu nun Mogadisu da merkezi bulunmaktadir Hem Turkiye hem Somali Islam Isbirligi Teskilati nin kurucu uyeleri arasindadir Bir Turk firmasi olan Somali nin baskentindeki havalimanini rezive etmis 15 ucaklik kapasiteyi 60 ucaga kadar cikarmistir Mogadisu Limani Turk sirketlerinin kontrolundedir Turk askerleri ve Somalili yetkililer ussun acilisini yapiyor Somali ve Turkiye arasindaki iliskiler Orta Cag da Adal Sultanligi ile Osmanli Imparatorlugu donemine uzanan bir gecmise sahip olup iki devlette nda muttefiktilerdi Osmanli Imparatorlugu ve Ajura Imparatorlugu var oldugu donemlerde iki ulke bircok savasta muttefik olmustur Osmanli Imparatorlugu Ajura Imparatorlugu nu Portekiz Imparatorlugu na karsi korumustur Turk denizci Somali filosu ile is birligi yapmasiyla 1580 li yillarda iliskiler zirveyi gormustur Ali Beg Somali filosu ile birlikte Portekiz Imparatorlugu nun da tuttugu topraklara saldirilara katilmistir Bu saldirilar neticesinde Mombasa Kilwa Kisiwani ve Pate gibi onemli bolgeler Portekiz Imparatorlugu nun elinden cikmistir 16 ve 17 yuzyillarda da varligini surduren Ajura Imparatorlugu Osmanli Imparatorlugu nun sikke modeline benzer bir sikke modeli kullanarak Portekiz Imparatorlugu nun Hint Okyanusu nda kurmus oldugu ekonomik guce meydan okumustur bu sayede Portekiz Imparatorlugu na karsi ekonomik bagimsizligini ilan etmistir Gunumuzde iki ulke arasinda iliskiler oldukca gelismis olup Turkiye Somali hukumetinin is birligi ile ulkede altyapi ve yardim projeleri gerceklestirmektedir 2011 yilinda Somali de yasanan kuraklik sebebiyle Turkiye 201 milyon Amerikan dolari yardim yapmistir Turkiye Somali Ic Savasi sonrasi Somali makamlari ile is birligini ve diyalogu surduren ender ulkelerden birisi haline getirmistir Somali de 20 yil sonra yapilabilen 2012 secimleri ile birlikte Hasan Seyh Mahmud secimi kazanmis cumhurbaskani secilmistir Turk makamlari Hasan Seyh Mahmud un secilmesini olumlu karsilamis iliskileri aynen devam ettirmistir Mayis 2013 te Istanbul da Turkiye Somali destekli sekilde bir forum baslatilmis hem Turk sirketlerinin hem de Somali sirketlerinin ortak calismasi iki ulkenin yatirim almasi gibi konularda uzlasi saglanmistir 25 Ocak 2015 te Turkiye Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan Somali nin baskentine yeniden ziyaret gerceklestirmistir Bu ziyarette Turkiye destekli kalkinma projeleriyle ilgili acilislari gerceklestirmistir Bu projelerden birisi nin acilisidir bu hastane acilistan sonra Erdogan Hastanesi veya Turk Hastanesi isimleriyle anilmistir Recep Tayyip Erdogan 2020 yilinda yaptigi bir aciklamada Somali nin Turkiye yi petrol aramak icin davet ettigini soylemistir 2013 yilinda 20 yillik sureyle Turk bir sirkete kiralandi 2014 yilinda liman tamamen Turk sirketlerin kontrolune birakildi Limandan elde edilen gelirin 55 i Somali nin hazinesine gidecekken 45 ini Turk sirketin almasi kararlastirildi 2010 yilinda varilan askeri anlasma 2014 yilinda gelistirildi Somalili askerlerin Turkiye de egitim gormesi Turkiye nin Somali de askeri us kurmasi gibi kararlar alindi 2015 yilinda Disisleri Bakanliklari nezaretinde yeni kalkinma projeleri imzalandi Yeni askeri idari ve ticari anlsamalar iceren bu anlasmayla birlikte Turkiye Somali iliskileri zirve noktalarina ulasti Eylul 2017 de Turk Silahli Kuvvetleri yapilan anlasmalardan sonra Somali nin baskentinde TURKSOM Askeri Egitim Ussu nu kurmustur Somali Cumhurbaskani Hasan Seyh Mahmud Somali nin baskenti Mogadisu ya ziyarette bulunan Turkiye Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan i karsiliyor 25 Ocak 2015Guney Afrika Cumhuriyeti Turkiye iliskileri Guney Afrika Guney Afrika Cumhuriyeti nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Pretoria da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 1 3 milyar dir Guney Afrika Cumhuriyeti nde 3 600 Turkiye vatandasi ikamet ediyor Yunus Emre Enstitusu nun Johannesburg da merkezi bulunmaktadir Guney Afrika Cumhuriyeti ndeki Turk yatirimlarinin degeri 600 milyon dolardan fazladir Guney Afrika Cumhuriyeti nde 5 000 civari Turk yasadigi dusunulmektedir Iki ulkenin iliskileri pek eskiye dayanmamaktadir Iliskiler 27 Subat 1993 tarihinde Guney Afrika Cumhuriyeti nin Turkiye de buyukelcilik acmasi ile baslamistir Turkiye nin Guney Afrika Cumhuriyeti ndeki 600 milyon dan fazla yatirimi genelde madencilik sektoru ile baglantilidir Guney Sudan Turkiye iliskileri Guney Sudan Ana Madde Guney Sudan Turkiye iliskileri Guney Sudan in Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Cuba da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 3 2 milyon dir 19 yuzyil ortalarinda Sudan ve Uganda topraklari Osmanli nin Misir valileri tarafindan ele gecirilmisti Diger taraftan Trablusgarp tan guneye dogru Cad Golu havzasina kadar gidilerek Nijer ve Cad uzerinde hakimiyet kurulmaya calisilmisti Turkiye 2011 de Guney Sudan in Sudan dan ayrilmasiyla bagimsizligini taniyan ilk ulkelerden birisidir Bagimsizligin akabinde Juba daki Turk Baskonsoloslugu buyukelcilik statusune yukseltildi Turkiye Guney Sudan da Turk Isbirligi ve Koordinasyon Ajansi Baskanligiaraciligiyla kapasite artirimi ve teknik isbirligi calismalarinda bulunmaktadir Iki ulke Nisan 2017 de ekonomik ve ticari iliskileri gelistirmek amaciyla Ticaret ve Ekonomik Isbirligi Anlasmasi imzalamistir Turkiye tarafindan Guney Sudan da TIKA esgudumunde kapasite artirimi ve teknik isbirligi calismalarina oncelik verilmektedir Egitim isbirligi baglaminda ve Turkiye Burslari kapsaminda Guney Sudan dan 2019 2020 doneminde 26 ogrenciye burs verilmistir Bugune kadar toplam 140 Guney Sudanli ogrenciye burs saglanmistir Sudan Turkiye iliskileri Sudan Sudan in Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Hartum da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 434 milyon dir Yunus Emre Enstitusu nun Hartum da merkezi bulunmaktadir Osmanli Imparatorlugu doneminde sahip olunan ve Lozan Antlasmasi ile kaybedilen Sevakin adasi 2017 yilinda 99 yilligina Turkiye ye kiralanmistir Osmanli Imparatorlugu ndan bu yana iki ulke arasinda onceki tarihsel baglara sahip olan nispeten yakin bir iliski yasamislardir Bu tarihsel bag nedeniyle Sudan ve Turkiye diger Arap devletleriyle karsilastirildiginda cok az da olsa bir paylasmaktadir Misir Hidivi Kavalali Mehmed Ali Pasa nin araciligi ile Osmanli Imparatorlugu 19 yuzyilin baslarinda Sudan i fethetti Bu donem Turkiye donemi olarak adlandirildi Osmanli yonetimi altinda Tanzimat reformlarinin bir parcasi olarak Sudan da kolelik kaldirildi ve ekonomisi gelismeye basladi 1870 lerden itibaren Osmanli Imparatorlugu nun zayiflamasi Muhammed Ahmed in Osmanli yonetimine karsi baslattigi isyanin yolunu acti Muhammed Ahmed kendini Mehdi olarak ilan ettikten sonra Britanyali komutanlar altinda Osmanli Imparatorlugu nun Sudanli karsi agir askeri yenilgisiyle sonuclanan Mehdi Savasi ni baslattiktan sonra hem Misirlilardan hem de Osmanlilardan gelen ofkeyle karsilandi Herbert Kitchener tarafindan yeniden duzenlenen Osmanli ordusu 1890 lara kadar Osmanli ve Misir guclerini toplayarak pahali ve kanli bir savasla Sudan i fethetti I Dunya Savasi nin patlak vermesiyle Buyuk Britanya Misir ve Sudan i Osmanli Imparatorlugu ndan ayirdi ve iki ulkenin 20 yuzyilin ortalarina kadar resmi iliskileri olmayacakti Bununla birlikte 1916 da Darfur Sultanligi Buyuk Britamya nin Darfur u Sudan a ilhak etmesi ile Osmanli Imparatorlugu na destegini ilan etti 19 yuzyil ortalarinda Sudan ve Uganda topraklari Osmanli nin Misir valileri tarafindan ele gecirilmisti Diger taraftan Trablusgarp tan guneye dogru Cad Golu havzasina kadar gidilerek Nijer ve Cad uzerinde hakimiyet kurulmaya calisilmisti Sudan in 1956 da Misir dan bagimsizliginin ardindan Turkiye ile diplomatik iliskiler kurdu ve Turkiye Sudan da buyukelcilik acan ilk ulkeler arasinda yer aldi Bununla birlikte 20 yuzyilin sonlarinda Sudan Turkiye iliskileri Turkiye nin Orta Dogu ve Balkanlar a daha fazla ilgi duymasi Sudan in yasadigi siyasi kargasalar uzakligi ve ilgi eksikligi ile nedeniyle pek gelisemedi Buna ragmen iliskiler yonetiminde nispeten iyi iliskilere sahipken Omer el Besir yonetiminde 1990 lardan 2000 lere kadar soguktu Yillar suren iliskilerin ihmal edilmesinden sonra Recep Tayyip Erdogan doneminde Turkiye dikkatini iliskilerini guclendiren Sudan da dahil olmak uzere Afrika ya yonlendirmeye basladi ve Turkiye Sudan daki varligini artirdi En dikkat cekenlerden biri Sudan adasi Sevakin in Misir ve Suudi Arabistan gibi bolgesel rakiplerin suphelerle tepki gosterdigi 99 yillik bir sozlesme ile Turkiye ye kiralanmasidir Turkiye hukumet karsiti protestolar sirasinda Omer el Besir yonetimindeki Sudan hukumetine destek verdi ve Sudan a protestocularla savasmak icin yardim muhimmat ve destek gonderme sozu verdi Tanzanya Turkiye iliskileri Tanzanya Tanzanya nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Darusselam da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2015 ta 151 milyon dir Turkiye Burslari kapsaminda Tanzanyali ogrencilere yuksekogrenim burslari tahsis edilmektedir 2019 2020 egitim yilinda Turkiye Burslarindan yararlanmaya hak kazanan ogrencilerin sayisi 27 olmustur Recep Tayyip Erdogan Dogu Afrika turu kapsaminda 22 23 Ocak 2017 tarihlerinde Tanzanya yi ziyaret etmistir ve bu ziyaret sonucunda 10 Anlasma imzalanmistir Togo Turkiye iliskileri Togo Turkiye Lome de buyukelcilik acmayi planlamaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 106 milyon dir Turkiye 1992 den beri Togo daki ogrencilerine burs vermektedir Turkiye Uganda iliskileri Uganda Uganda nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Kampala da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2018 de 40 milyon dir 19 yuzyil ortalarinda Sudan ve Uganda topraklari Osmanli nin Misir valileri tarafindan ele gecirilmisti Diger taraftan Trablusgarp tan guneye dogru Cad Golu havzasina kadar gidilerek Nijer ve Cad uzerinde hakimiyet kurulmaya calisilmisti Turkiye Zambiya iliskileri Zambiya Zambiya nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Lusaka da buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 2019 da 23 milyon dir Iki ulke isbirligi iliskilerini gelistirmek uzere tarim turizm saglik altyapi konut gibi alanlarda teknik duzeyde yakin calismalar yurutmektedir Turkiye Zambiya nin kalkinma gundemine ulkenin 7 Ulusal Kalkinma Planina 2017 2021 uygun cercevede kapasite gelistirme ve kurumsal yapilandirma kapsaminda katki sunmaktadir TIKA araciligiyla cesitli alanlarda Zambiya ya kalkinma yardiminda bulunmaktadir Turkiye tarafindan Zambiyali ogrencilere 1992 den bu yana Turkiye Bursu verilmektedir Turkiye Zimbabve iliskileri Zimbabve Zimbabve nin Ankara da buyukelciligi bulunmaktadir Turkiye nin Harare de buyukelciligi bulunmaktadir Iki ulke arasindaki ticaret hacmi 17 milyon dir TIKA araciligiyla cesitli alanlarda Zambiya ya kalkinma yardiminda bulunmaktadir Turkiye tarafindan Zambiyali ogrencilere 1992 den bu yana Turkiye Bursu verilmektedir Okyanusya Turkiye nin Okyanusya ulkeleri ile etkilesimi tarihsel olarak Suriye ve Lubnan bolgelerinden Avustralya ya yapilan goclerle baslamistir I Dunya Savasi nda Anzak birliklerinin Gelibolu daki seruveni savas sonrasinda iliskileri olumlu etkilemis Avustralyali devlet adamlariyla asker ailelerinin Gelibolu daki anit mezarlari ziyaretleri ile iki ulke iliskileri ileri donemde de artarak gelismistir Diplomatik iliskiler ise 1967 1968 yillarinda karsilikli acilan buyukelcilikler ile baslamistir 23 25 Nisan 2015 tarihlerinde Istanbul ve Canakkale de gerceklestirilen Canakkale Savaslari nin 100 Yildonumu Anma Etkinliklerine katilmak uzere donemin Avustralya Basbakani Tony Abbott Turkiye yi ziyaret etmistir Ayrica donemin Yeni Zelanda Basbakani John Key anma etkinlikleri kapsaminda Istanbul da duzenlenen Baris Zirvesi nde ana konusmacilardan biri olmustur 10 binden fazla Yeni Zelandali ve Avustralyalinin katildigi Anzak Gunu torenleri de basariyla gerceklestirilmistir Ataturk un Anzaklar a notu CanakkaleUluslararasi orgutlerSosyal Kurulus Uyelik durumu Uye oldugu tarihUye 1993Avustralya Grubu UyeAkdeniz icin Birlik Uye 13 Temmuz 2008Guney Dogu Asya Ulkeleri Birligi Diyalog Ortagi 6 Agustos 2017Guneydogu Avrupa Isbirligi Sureci Uye 1996Asya Isbirligi Diyalogu Uye 26 Eylul 2013Sangay Isbirligi Orgutu Diyalog Ortagi 26 Nisan 2013Avrupa Birligi Aday UlkeAvrupa Guvenlik ve Isbirligi Teskilati Kurucu uye 25 Haziran 1973Avrupa Konseyi Kurucu uye 9 Agustos 1949Birlesmis Milletler Kurucu uye 24 Ekim 1945Interpol UyeEuropol Stratejik ortakIslam Isbirligi Teskilati Kurucu uye 25 Eylul 1969Afrika Birligi Stratejik ortak Ocak 2008Akdeniz Icin Birlik Kurucu uye 13 Temmuz 2008Turk Konseyi Kurucu uye 3 Ekim 2009Turk Devletleri Parlamenter Asamblesi Kurucu uye 21 Kasim 2008Uluslararasi Turk Kulturu Teskilati Kurucu uye 12 Temmuz 1993Portekizce Konusan Ulkeler Toplulugu Gozlemci 2008Ekonomik Kurulus Uyelik durumu Uye oldugu tarihAsya Kalkinma Bankasi Uye 1991Avrupa Imar ve Kalkinma Bankasi Uye 20 Mart 1991Dunya Ticaret Orgutu Uye 26 Mart 1995G 20 Kurucu uye 1976D 8 Kurucu uye 1997Uye 26 Temmuz 2017Ekonomik Isbirligi Teskilati Kurucu uye 1985Ekonomik Kalkinma ve Isbirligi Orgutu Kurucu Uye 14 Aralik 1960Karadeniz Ulkeleri Ekonomik Isbirligi Teskilati Kurucu uye 25 Haziran 1992Uluslararasi Para Fonu Uye 11 Kasim 1947Uluslararasi Odemeler Bankasi UyeUluslararasi Imar ve Kalkinma Bankasi UyeDunya Bankasi Uye 1947Islam Kalkinma Bankasi Kurucu uye 10 Agustos 1974Askeri Kurulus Uyelik durumu Uye oldugu tarihKaradeniz Donanma Is Birligi Gorev Grubu Kurucu uye 2 Nisan 2001Kuzey Atlantik Antlasmasi Orgutu Uye 18 Subat 1952Avrasya Askeri Statulu Kolluk Kuvvetleri Teskilati Kurucu Uye 25 Ocak 2013Teknik Kurulus Uyelik durumu Uye oldugu tarihAvrupa Patent Ofisi Uye 1 Kasim 2000Avrupa Sivil Havacilik Konferansi Kurucu uye 1955Avrupa Telekomunikasyon Standartlari Enstitusu UyeAvrupa Yayin Birligi Kurucu uye TRT 1950Dunya Posta Birligi Kurucu uye 1 Temmuz 1875Uluslararasi Telekomunikasyon Birligi Kurucu uye 1 Ocak 1866Uluslararasi Denizcilik Orgutu Uye 1958Uluslararasi Atom Enerjisi Kurumu UyeUluslararasi Enerji Ajansi Uye 2015UyeUyeSpor Kurulus Uyelik durumu Uye oldugu tarihUye 2013Avrupa Futbol Federasyonlari Birligi Uye 1962Uluslararasi Futbol Federasyonlari Birligi Uye 1923Uluslararasi Olimpiyat Komitesi Uye 1911SavaslarAyasofya nin minaresine konuslanmis hava savunma maksatli MG 08 makineli tufek birligi Eylul 1941 II Dunya Savasi II Dunya Savasi oncesinde Cekoslovakya nin ve Arnavutluk un isgallerinden endiselenen Turk hukumeti 1939 da Ingiltere ve Fransa ile ortak bir bildiri yayimladi 19 Ekim 1939 da Ankara da bu iki devlet ile Turkiye arasinda ittifak kuruldu Buna gore Akdeniz de bir savasin olmasi halinde uc devlet yardimlasacakti Maddeler arasinda askeri ve maddi yardimdan da bahsedilmekteydi Ancak savas zamani Turkiye Sovyet Rusya unsurunu gerekce gostererek savasa fiilen katilmadi 25 Mart 1941 tarihinde Turkiye ile Sovyet Rusya arasinda saldirmazlik halini duyuran bildiri yayimlandi Ayni yil Nazi Almanyasi ile Sovyet Rusya arasinda saldirmazlik pakti gecerliyken Balkan Seferi basladi Isgal ihtimali uzerinden baski yapan Muttefiklere ragmen Turkiye catismaya girmedi ve Alman buyukelcisi Von Papen araciligiyla diplomatik iliskiler gelistirildi 18 Haziran 1941 de Turk Alman Dostluk Pakti imzalandi Ayni zamanda Almanya ya 90 000 ton krom madeninin satimi basladi bunun karsiliginda Turkiye nin silah ve arac ihtiyaci Almanya tarafindan karsilanacakti Imzalanan antlasmadan dort gun sonra Barbarossa Harekati basladi 12 Temmuz 1941 de Ingiltere Sovyet Rusya ortak hareket antlasmasi imzalandi Bu harekatin ardindan Alman Disisleri Bakani Ribbentrop buyukelci araciligiyla Alman kuvvetlerinin Turkiye uzerinden Kafkaslara ve Irak a sevkiyati icin baski yapmaya basladi bu istegin yerine getirilmesi halinde Turkiye ye Balkanlar da bazi topraklarin ve Ege de bir adanin teslim edilecegi taahhut edildi Her iki tarafin baskilarina ragmen Turkiye savasa girmedi bu sure zarfinda Almanya Stalingrad Muharebesi ni kaybetti ve devam etti Iki tarafla imzalanan saldirmazlik paktlarina ragmen Turkiye temkinli davranmaktaydi zira komsu ulke Iran saldirmazlik paktina ragmen Agustos 1941 de Sovyet Ingiliz ortak saldirisina ugradi ayni sekilde saldirmazlik pakti imzalanali 2 yil olmadan Almanya da Sovyet Rusya ya saldirmisti 14 Ocak 1943 te Muttefik devlet baskanlarinin katilimiyla Casablanca Konferansi duzenlendi konferansta Turkiye nin guclendirilmesi ve savasa sokulmasi kararlastirildi Amac Nazi Almanyasi nin uydu devleti Romanya daki petrol kuyularini vurmakti Konferanstan sonra ABD nin diplomatik ve maddi temaslari Ingiltere uzerinden kurmayi tercih etmesi Turkiye de tepkiyle karsilandi Balkanlar da yeni bir cephe acilmasini dusunen Churchill bu cephede Muttefiklere Turkiye nin de destek vermesini saglamak icin 30 Ocak 1943 te Adana ya geldi Adana nin 23 kilometre disinda bulunan bir tren vagonunun icinde yapilan Yenice gorusmelerinde Sovyetler e olan guvensizlik ve Turk ordusunun donanimsizligi gerekceleriyle Churchill in talepleri reddedildi Bolgede varligi devam eden Almanya ile iliskileri zayiflatmamak icin basin yoluyla Turkiye nin dis politikada degisime basvurmayacagi acikca ifade edildi 1943 ten sonra Muttefiklerin baskilari devam etse de Turkiye nin denge politikasi bir sure devam etti Muttefiklerin savastaki ustunlugu de etkiledi ve 20 Nisan 1944 te Almanya ya krom sevkiyati durduruldu Muttefikler sevkiyatin durdurulmamasi halinde ambargo uygulayacaklarini belirtmislerdi Almanya nin buna tepkisi buyukelci araciligiyla nota vermek oldu Agustos 1944 te Bulgaristan Kralligi savastan cekildi ve ulkeye Sovyet ordusu girdi bu gelismelere paralel olarak Turkiye Almanya ve Japonya ile butun iliskilerini kestigini duyurdu Siki Yonetim ve Kismi Seferberlik 20 Kasim da Istanbul Kirklareli Edirne Tekirdag Canakkale ve Kocaeli illerinde sikiyonetim ilan edildi ve ertesi gun bu bolgeyi kapsayan sikiyonetim komutanligina Jandarma Genel Komutani Korgeneral Ali Riza Artunkal atandi Savasin baslamasindan kisa bir sure sonra kismi seferberlik ilan edilerek 1920 1921 1922 dogumlular silah altina alindi 1 Ordu ya bagli uc Kolordu Edirne sinirina kaydirildi Karargahi Ankara da bulunan 2 Ordu ise olasi bir Istanbul un isgaline karsi baskent Ankara yi korumasi icin Balikesir e kaydirildi Karargahi Erzurum da bulunan 3 Ordu Sovyetler Birligi Iran Irak ve Suriye sinirini korumakla gorevlendirildi Ordunun asker sayisi 1 300 000 kisiye cikarildi Vikikaynak ta Adolf Hitler in Ismet Inonu ye mektubu ile ilgili metin bulabilirsiniz Hitler in Ismet Inonu ye mektubu Hitler in Ismet Inonu ye mektubu Resmi olarak 1 Eylul 1939 sabah saat 5 45 te Alman ordularinin Polonya sinirina saldirmasiyla baslayip 2 Eylul 1945 te Japonya nin teslimiyet belgesinin imzalanmasi ile sonuclanan Ikinci Dunya Savasi sirasinda Almanya Devlet Baskani Adolf Hitler in Almanya Buyukelcisi Von Papen araciligi ile Cumhurbaskani Ismet Inonu ye yazdigi 1 Mart 1941 tarihli mektuptur Turk Alman Dostluk ve Saldirmazlik Pakti imzalanirken 1941 Mektuplarin metni 1967 de Milliyet te yayinlandi Haberde Inonu Turkiyesi nin Hitler Almanyasi na muzahir arka cikan oldugu diye degil Inonu nun ulkesini her saldiriya karsi korumaya hazir oldugu seklinde yorumlanmisti Ayrica su belirtilmisti O sirada kudretinin zirvesinde olan Hitler bu gibi sozlere nadiren muhatap olmustu Turk Alman Dostluk Pakti Turkiye yonetiminin bu oneriyi kabul etmesi Muttefiklerle iliskilerini bir dar bogaza suruklemistir 18 Haziran 1941 de imzalanan saldirmazlik anlasmasi Turkiye nin Almanya ile olan iliskileri yonunden bir kilometre tasi oldu Ne var ki 10 Agustos 1941 de Rusya ve Ingiltere ortak notayi Turkiye hukumetine ilettiler Bu notada Turkiye nin toprak butunlugune saygili olunacagi ancak Montro Antlasmasi geregi Turkiye nin bogazlari savas gemilerine kapali tutma taahhudune sadik kalmasinin geregi belirtilmistir Izleyen yillar Muttefiklerin Turkiye nin kendi cephelerinde savasa girmesi konusunda baskilarinin giderek arttigi yillar olmustur Kore Savasi BM Gucu Genel Komutani General W Walker Tuggeneral Tahsin Yazici ya Gumus Yildiz madalyasini takar ikenKore Savasi na gonderilen birliklerin temsili gecidi uniformalarin kollarinda mavi uzerine beyaz harflerle Korea armasi dikilmisti II Dunya Savasi nin bitip Soguk Savas in baslamasiyla Turkiye uluslararasi ortamda kendini yalniz buldu II Dunya Savasi nda tarafsiz kalarak butunlugunu Almanya ya karsi korumus ancak savas sonrasinda Sovyetler Birligi nin Dogu Anadolu Bolgesi nde toprak ve Bogazlar da us ve ortak savunma talepleriyle karsilasmistir Boylece Sovyet tehdidine karsi muttefik arayan Turkiye Bati Bloku na ve Amerika ya yaklasmaya basladi Turkiye NATO ya girisini hizlandirmak icin baslayan Kore Savasi na birlikler gondermistir Ozellikle sol kesimler tarafindan Turk gencinin kaninin Amerika ya satilmasi seklinde elestirilen bu davranis Turkiye ile Bati Bloku arasindaki yakinlastirmayi hizlandirmis ve 18 Subat 1952 de Turkiye bir NATO uyesi olmustur Konuslandirma Turkiye Cumhuriyeti baslangicta Kore ye topcu taburu takviyeli bir piyade alayi gondermeyi dusundugu halde sonradan bu birligin bir tugay seviyesinde olmasina karar verdi Uc piyade taburundan olusan 241 Piyade Alayi bir topcu taburu bir istihkam bolugu bir ucaksavar bataryasi bir ordudonatim bolugu bir ulastirma bolugu bir tanksavar takimi ve bir depo bolugunden olusuyordu Gonullu olanlardan secilmis olan bu tugay 259 subay 18 askeri memur 4 sivil memur 395 astsubay 4414 erbas ve er olmak uzere 5090 kisiydi Tugay komutanligina Tuggeneral Tahsin Yazici secilmisti Ankara da olusturulan tugay demiryolu ile Iskenderun a aktarildiktan sonra Amerika nin tahsis ettigi gemilerle Kore nin Pusan limanina nakledildi Burada bekletilmeden Daegu sehrine alinarak kislaya yerlestirildi Taegu da Turk Tugayi Amerikan malzemesi ile yeniden donatildi Eskimis malzemeler ise geri gonderildi Bu yeni malzemeyi kullanmak icin egitiminden gecen tugay 10 Kasim 1950 de cepheye hareket etti Once Seul un 60 100 km kuzeyinde bolgenin emniyet sorumlulugunu ustlenen tugay daha sonra Kunu ri bolgesine nakledildi Kunu ri Muharebesi Cin in savasa dahil olmasinin ardindan BM kuvvetlerinin cephesi yarilmisti ABD Kara Kuvvetleri nun ihtiyat tugayi olan Turk Tugayi Kunu ri bolgesinde direnerek nun kaynak belirtilmeli yok olmadan cekilmesini sagladi Douglas MacArthur Turklerin kahramanca carpismalari Birlesmis Milletler Kuvvetlerinin salimen yeni mudafaa hatlarina cekilmelerini mumkun kilmistir dedi Kumyangjang ni Muharebesi Turk Tugayi birlikleri 6 Ocak 1951 de Chonan da 20 gun ihtiyatta kaldiktan sonra 24 Ocak ta Chonan dan hareket ederek nun savunma mevziinin bir kismini almak uzere saldiriya gecti ve bolgeyi savunan Cin Halk Gonullu Ordusu 150 Tumeni ne bagli 447 ve 448 alaylari ile mucadeleye girdi Baslangicta inisiyatif Cin birliklerindeydi Ancak silah ustunlugunu Cinliler elde edememislerdi Cinlilerin el bombasi sayisi azdi Turk tugayi Cinlilerden daha fazla el bombasina sahipti Bunun nedenlerinden biri de ABD tarafindan silah ve cephane ile desteklenmesiydi Savasin basinda mevzilerinde bulunan Cinliler etkili bir sekilde ates yagdirmaya basladilar Ancak onceden mevzilendirilen Turk 1 Takimi gorunmeden Cinlilerin mevzilerine yaklasip el bombasi kullanarak Cinlilerin mevzilerini aldi Cinlilerin bu bolgedeki mevzileri yeniden ele gecirebilmek icin ugrasmasi sonucu Turk 2 Taburu 185 rakimli tepeyi ve ardindan 156 rakimli tepeyi sungu hucumuyla aldi Alay taarruz grubu da rahat bir sekilde Kumyangjang ni kasabasini asti Savas Sonrasi 1960 yilinda 200 kisilik bir boluk gucune ve 1965 yilinda bir manga gucune dusuruldu 1971 yilinda tamamen geri cekildi Korfez Savasi Soguk Savas in sona ermesinden sonra Bati acisindan stratejik onemini kaybedecegini dusunen Turkiye nin endiseleri Irak in Kuveyt i isgaliyle birlikte ortadan kalkti Ozellikle Cumhurbaskani Turgut Ozal dogan firsati kullanarak Turkiye nin stratejik oneminin azalmadigini gostermek istiyordu Korfez krizinde aktif politika izlemek isteyen Ozal temkinli bir siyasetten yana olan Basbakan Yildirim Akbulut Disisleri Bakani Ali Bozer ve Genelkurmay Baskani Necip Torumtay ile karsi karsiya kaldi Ozal in tutumuna tepki gosteren Disisleri Bakani Ali Bozer 11 Ekim 1990 Milli Savunma Bakani Safa Giray ve Genelkurmay Baskani Necip Torumtay 3 Aralik 1990 gorevlerinden istifa ettiler Ayrica Ozal in uygulamak istedigi aktif siyaset muhalefet tarafindan sert bicimde elestirildi Turgut Ozal George H W Bush yonetiminin kararini destekleyerek Irak a karsi saldiri amaciyla Turk Hava sahasi ve Incirlik Ussu nun kullanilmasina izin verdi ABD bu kriz sirasinda Ankara dan 3 konuda yardim istedi Turkiye deki uslerin Irak a yonelik hava harekatlarinda kullandirilmasi ve Saddam in Kuveyt cephesindeki asker sayisini azaltmasi icin Turkiye nin Irak sinirina asker kaydirmasi Turkiye bu iki talebe olumlu cevap verirken Suudi Arabistan da toplanan koalisyon kuvvetlerine birlik gonderilmesi istegi ise Ozal in tum israrlarina ragmen Turk Silahli Kuvvetleri nin karsi cikmasi sonucu gerceklesmedi Turkiye bu dogrultuda 180 000 kadar askeri Irak sinirina kaydirarak Irak in kuzeyde 8 tumen tutmasini sagladi ve boylece kara savasinda koalisyon gucleri uzerindeki yuku hafifletmis oldu Turkiye Korfez krizinin basinda ilimli bir politika izlemesine ragmen 8 Agustos 1990 da BM nin Irak a ambargo kararlarina uyarak Kerkuk Yumurtalik Petrol Boru Hattini kapatti Irak a yonelik uluslararasi ambargoya katilmasina ve Incirlik Hava Ussu nun Amerikan ucaklari tarafindan kullanilmasina musaade etmesine ragmen Turkiye Korfez Savasi na fiili olarak katilmadi Sadece Irak in Turkiye topraklarina olasi bir fuze saldirisinda bulunmasindan Saddam i caydirmak amaciyla Irak sinirina asker yigmakla yetindi Ozal in Musul ve Kerkuk un alinmasindan bolgedeki Arap ulkeleriyle gelistirilecek ekonomik ve ticari iliskiler ile bu ulkeleri potansiyel silah pazari olarak gorme planlari uzun vadede sonuc vermedi Aksine savastan sonra Kerkuk Yumurtalik Petrol Boru Hattini kapatilmasindan dolayi Turkiye nin ugradigi zararin tazmin edilmesi icin korfez ulkeleri tarafindan verilen 3 milyar dolarlik yardimin odenmesinde bile isteksiz davranildi Korfez ulkelerinden ve ABD den alinan yardimlar ve tazminatlar Turkiye nin Korfez Savasi ndan sonra da yaklasik 12 yil yururlukte kalan BM ambargosuna uymasi nedeniye ugradigi 100 milyar ABD Dolarinin uzerindeki zararin karsilanmasinda cok yetersiz kaldi Ayrica savastan sonra ayaklanan Kurtlerin Saddam kuvvetleri tarafindan saldiriya ugramasi sonucunda 1 5 milyon Kurt Turkiye sinirindan gecti Turkiye duruma kayitsiz kalmayip Kurtlerin sigindiklari daglardan indirilip Irak tarafindaki duzluklere yerlestirilmesi icin burada bir tampon bolge olusturulmasi fikrini ABD ye iletti Bundan sonra Irak in kuzeyinde Kurtler icin olusturulan Guvenlik Bolgesi nin korunmasi icin aralarinda Turkiye ABD Ingiltere ve Fransiz askeri kuvvetlerinin bulundugu Cekic Guc un Turkiye sinirlari icinde de konuslanmasina izin verildi Temmuz 1991 2003 teki Irak Savasi na kadar gorev yapan Cekic Guc un varligi Turkiye de buyuk tartismalara yol acti Donemin Basbakani Yildirim Akbulut un Milli Dusunce Merkezi nde bu konuyu anlattigi konferans yayinlanmistir Bosna Savasi Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti nin dagilmasinin ardindan Bosna Savasi basladi Durum 1992 de kotulesmeye basladi ve NATO 1993 te Bosna da ucusa yasak bolgeye Ucus Yasagi Harekati ile Bosna Savasi na mudahale etmeye basladi Turkiye bu savasta ABD ile is birligi yaparak ve Bosna askerlerine silah yardiminda bulunarak destek verdi Savasta ABD mali destekte bulunurken Turkiye de Bosna ordusuna egitim destegi verdi Turkiye 1994 yilinin Temmuz ayinda Bosna nin Zenica sehrine 1500 asker gondererek ateskesin gozlemcisi olmustur Hirvatistan Ankara Buyukelcisi Donemin Cumhurbaskani Suleyman Demirel in Hirvat Cumhurbaskani ile konusmasinin barisa zemin olusturdugunu soylemistir Yugoslavya ya Ambargo 27 Mayis 1992 de kusatma altinda bulunan Saraybosna da sokaginda meydana gelen patlama sonucunda 17 sivil hayatini kaybetti 108 kisi de yaralandi Onlarca sivilin olmesi uzerine Ingiltere Basbakani John Major ABD Baskani George H W Bush Turkiye Disisleri Bakani Hikmet Cetin ve baska siyasi liderleri hemen bu olayin Sirplar tarafindan yapildigini anlamisti kaynak belirtilmeli Neticede uc gun sonra 30 Mayis 1992 de BM Guvenlik Konseyi Sirplarin yaptigi ekmek bekleyen insanlara saldiri nedeniyle Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ne petrol satisinin yasaklanmasi ve hava baglantisinin kesilmesini de kapsayan genis bir ekonomik ambargo uygulanmasini kabul etti 2003 senesinde Turkiye tarafindan restore edilen Mostar Koprusu Savas Sonrasi baskani Mustafa Ceric Turkiye bizim annemiz oyleydi oyle kalacaktir dedi Donemin Turkiye Basbakani Recep Tayyip Erdogan 11 Temmuz 2012 tarihinde Srebrenitsa Katliami nin Srebrenitsa daki anma torenlerine katildigi zaman Aliya Izzetbegovic in kendisini hastanede ziyaret ederken Bosna size emanet buralar Osmanli nin bakiyesidir dedigini soylemistir Son yillarda Bosnak politikacilar arasinda Turk nufuzu artiyor Erdogan iki buyuk Bosnak siyasi partisinin Demokratik Eylem Partisi nin ve Bosna Hersek Sosyal Demokrat Partisi nin uzlastirilmasi konusundaki gayretiyle bilinmektedir Turkiye savas bittikten sonra savas sirasinda Hirvatlar tarafindan yikilan Mostar Koprusu nun restorasyonunu ustlenmistir Kosova Savasi 1998 1999 Kosova Savasi Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ordusunun bagimsizlik isteyen Kosova Kurtulus Ordusu na ve bu orgut yaninda yer alan milis guclerine karsi yuruttugu operasyon ve buna karsi NATO nun baslattigi mudahaledir NATO nun Yugoslavya ya karsi hava saldirilarina baslamasiyla Yugoslavya kimligi altinda Sirp ordusu ve milis gucleri tarafindan Kosovali Musluman sivillere karsi etnik temizlik girisimi baslatilmistir Kosova Savasi nin baslamasi ile milyonlarca insan ulkesinden baska ulkelere goc etmek zorunda kaldi Goc edenlerin en cok goc ettikleri ulkeler Arnavutluk Kuzey Makedonya Karadag ve Turkiye oldu Turkiye bu olanlara sessiz kalmamis ve 1999 yilinda Kosova ya yardim etmistir Turk ucaklari ilk olarak denetim ucuslari yapmistir ve daha sonra da Baris Gucunun bir parcasi olmustur Kosova da Turklerin yasiyor olmasi da Turkiye nin Kosova ya yardim etmesini tetikleyen unsurlardan birisi olmustur Savasin sonunda bagimsizligi ilan eden Kosova yi taniyan ilk devletlerden birisi Turkiye olmustur KFOR Kosovo Force Kosova Baris Gucu armasi Tarihsel Geri Plan Sirplar ve Arnavutlar 20 yuzyil boyunca bolgenin kontrolu icin yarismislardir Sirplar toplam nufusun 10 una sahip olmalarina ragmen tarihsel ve duygusal olarak bolgenin onemi onlar icin cok buyuktur Kosova da yasayan bir diger millet olan Turkler Sirp Arnavut cekismesinde cesitli sosyal ve kulturel sebeplerden dolayi genellikle Arnavut tarafinda yer almislardir Sirplarin ta 1389 senesine I Kosova Muharebesi ne dayanan ve Turklere karsi olan ters duruslari Kosova meselesinde merkezde olmustur 1990 larda artan Sirp milliyetciliginin beslendigi ve hatta temellendigi bu husus son Kosova Savasi oncesinde Kosova daki Turkleri ve Arnavutlari Musluman olmalari sebebiyle Goralilar Bosnaklari da karsi cephede tutmustur Kosovo Force Kosovo Force KFOR Kosova da guvenligi saglamakla gorevli NATO onderliginde cok uluslu bir baris gucudur Turkiye baris gucune 752 asker gondermistir ve su anda ise 402 asker ile bolgede gozlemci konumundadir Turkiye bolgede en cok asker bulunduran 3 ulkedir Afganistan Savasi Afganistan Savasi 2001 Ekim inin 7 gununde baslamistir Amerika Birlesik Devletleri tarafindan 11 Eylul saldirilari gerekcesi ile yapilmistir ABD Baskani George W Bush un terorle mucadele politikasi kapsaminda yaptigi bir savastir Harekat Usame bin Ladin in yakalanmasina degin surecekti Ayni zamanda Taliban ve diger Taliban yandasi guclerin ortadan kaldirilmasi ile harekat sona erecekti Boylelikle Afganistan da ic guvenlik saglanmis olacakti ABD ve Birlesik Krallik once hava bombardimani daha sonra da takviye guclerle beraber Afganistan a asker indirdi 2002 de Amerikan ve Ingiliz askerleri Kuzey Ittifaki ile savasa katildi Daha sonra gerginlikler uzerine NATO gucleri Koalisyon gucleri Afganistan a asker indirdiler Daha sonra Amerikan hukumeti kalici barisi saglamak amaci ile bolgede asker bulundurup varliklarini hissettireceklerini acikladi Baslangictaki atak Taliban i gucten dusurdu fakat Taliban kuvvetleri yeniden toparlandilar Savasin amaci olan El Kaide nin hareketlerini kisitlamak tam olarak basarildi denemez 2006 dan bu yana artan Taliban kaynakli isyanci hareketler gelisen yasa disi uyusturucu uretimi ve zayif yonetimin Kabil in disindaki kisitli kontrolu dolayisiyla Afganistan in istikrari tehlikede gorulmektedir Turkiye nin destegi Kararli Destek Misyonu ile Afganistan a yardim ve destek amacli koalisyon kurulmustur Kurulan koalisyona Turkiye Uluslararasi Guvenlik Destek Gucu ile birlikte toplamda 1 327 asker gondererek katki vermistir Ayrica Turkiye bu savasta gorevini ustlenen devletlerden birisi olmustur Bu savas sonrasi Turkiye 2020 yilina kadar Hamid Karzai Uluslararasi Havaalaninin guvenligini ve isletmesini ustlenmistir Harekatlar1974 yilinda Turk askerinin Kibris a asker girisini konu alan Cikartma Aniti Kibris Harekati 20 Temmuz 1974 te Basbakan Bulent Ecevit in liderliginde Turk Silahli Kuvvetlerinin Kibris ta baslattigi askeri harekat Harekatin ilk ayagi Yunanistan hukumetinin destegiyle gerceklestirilen 15 Temmuz 1974 darbesinin ardindan duzenlendi 14 Agustos gunu baslatilan ikinci harekatla Kuzey Lefkosa da dahil olmak uzere adanin yuzde 37 sinin Turk kontrolune gecmesiyle sonuclandi 140 bin ila 200 binRum adanin kuzeyinden 42 bin ila 65 binTurk adanin guneyinden gocmen oldu Zurih ve Londra Antlasmasi Zurih ve Londra Antlasmasi 11 Subat 1959 tarihinde Birlesik Krallik Turkiye Yunanistan devletleri Kibris taki Rum ve Turk toplumlari arasinda imzalanan bagimsiz bir devlet olarak durumunu belirleyen ve Kibris Cumhuriyeti anayasasini onaylayan antlasmadir Rum tarafini Baspiskopos Makarios Turk tarafini ise Fazil Kucuk temsil etmekteydi Bunu takip eden 19 Subat 1959 tarihli Londra Antlasmasi ile Kibris Cumhuriyeti nin bagimsiz bir devlet olarak 16 Agustos 1960 tarihinde kurulmasi saglanmis oldu Pentemilli koprubasi civarindaki durumlar 21 Temmuz 1974 Harekat karari Kibris ta bir darbe yapildigi haberi Lefkosa da bulunan Turk Buyukelciligi nin gonderdigi sifreli mesajla 15 Temmuz 1974 sabahi Turk Disisleri tarafindan ogrenildi Kibris taki durumun Turkiye nin bir askeri mudahalesini gerektirecek kadar ciddi oldugu degerlendirmesini yapan Turk hukumeti 1960 yilinda Kibris Cumhuriyeti nin olarak Turkiye ye verdigi mudahale hakkini kullanmadan once diger bir garantor devlet olan Ingiltere nin yetkilileriyle goruserek birlikte hareket etmek uzere girisimde bulundu Ingiltere kabul etmezse Turkiye nin yalniz basina hareket etmesi gorusmeler sirasinda Turk Silahli Kuvvetleri nin hazirlik yapmasi kararlastirildi Disisleri yetkilileri bu dusunce ve planlarini 16 Temmuz da Ingiltere ve ABD nin Ankara buyukelciliklerine bildirdi 16 Temmuz 1974 te muhalefet partilerinin baskanlariyla da uc saate yakin bir toplanti yapan basbakan Ertesi gun konuyu muzakere icin Londra ya gitti Kimi kaynaklara gore heyet henuz Etimesgut Askeri Havaalani ndan yeni kalkmisken Basbakan Vekili Erbakan Milli Guvenlik Kurulunu acil gundem koduyla toplamis toplanti devam ederken Erbakan donemin Genelkurmay Baskani Orgeneral Semih Sancar a gemilerin yola cikmasi icin emir vermistir Turkiye heyeti Ingiltere Basbakani Harold Wilson Ingiltere Disisleri Bakani James Callaghan ve Kibris meselesini gorusmek uzere Londra ya gelen ABD Disisleri Bakan yardimcisi Joseph Sisco ile ayri ayri gorusmeler yapti Ingiltere ve ABD konuya Turkiye gibi yaklasmamaktaydi Bu arada Turkiye de Basbakan Yardimcisi Necmettin Erbakan ve Maliye Bakani Deniz Baykal muhalefet partilerinin baskanlariyla bir toplanti yapti Toplantinin sonunda tum muhalefet parti baskanlarinin hukumetin kararligini gordugu ve destek verdigi ifade edilir Turk heyeti 18 Temmuz 1974 aksami saat 20 30 da Londra dan Ankara ya hareket etti Basbakan Ecevit 19 Temmuz da 02 00 da Ankara ya varinca Genelkurmay baskanliginda komutanlar ile bir toplanti yapti Ingiltere deki gorusmelerin aktarildigi ve hazirliklarin gozden gecirildigi bu toplantida basbakan harekatin amaci ve adinin Baris Harekati oldugunu belirtti Genelkurmaydaki toplantinin ardindan Bakanlar Kurulu toplanip oy birligi ile Kibris a mudahale karari aldi Bakanlar Kurulunun yazili karari 19 Temmuz 1974 sabahi Genelkurmay Baskanligina ulastirildi Hazirliklar Kibris taki sonra siyasal diplomatik etkinliklerle birlikte askeri hazirliklar yapilmis Genelkurmay 1964 yilindan beri hazirlanmis ve gelistirilmis planlar uzerine calismaya baslamis ve gorev alacak birlikler alarma gecirilmisti Bu hazirliklar cercevsinde Turk ordusunun harekata katilabilecek satih birlikleriyle muharebe ve idari destek birlikleri Mersin Tasucu bolgesi ve civarinda yiginak yapti Deniz ve Hava Kuvvetleri bir yandan savas hazirliklarini yuruturken buna paralel olarak Mersin Tasucu Kibris ucgeni ve civarinda kesif ve devriye harekatini surdurdu Turk Ordusu Guney de Kibris a karsi hazirlanirken Batida da olasi bir Yunan savasina karsi onlem aldi Trakya daki 2 ve 5 Kolordu birlikleri Yunan sinirina hareket etti Bati Anadolu daki Ege Ordusu sefer gorev yerini aldi Donanma Ege ve Akdeniz e acildi bazi sivil gemiler ordu emrine alindi Turk heyetinin olumlu bir sonuc elde edemeden Londra dan donusunden sonra Genelkurmay da yapilan toplantida hazirliklar gozden gecirildi Ordu daha once de kararlastirildigi gibi 20 Temmuz 1974 Cumartesi sabahi harekete hazirdi Turk cikartma filosu 19 Temmuz sabahi saat 11 30 da Mersin den Girne nin batisina dogru hareket etti 6 tane bos Turk ticaret gemisinden olusan sahte cikarma filosu ise Magusa ya dogru yol aldi Savasi gerektirecek durumun bas gostermesi nedeniyle Ankara Istanbul Tekirdag Kirklareli Edirne Canakkale Balikesir Manisa Izmir Aydin Mugla Adana Icel ve Hatay da 20 Temmuz sabah saat 07 00 den itibaren bir ay sure ile anayasanin 12 maddesi hukmune dayanarak sikiyonetim ilan edildi Sonuclar Kibris Baris Harekati sonunda taraflarin kayiplari soyleydi Turk Silahli Kuvvetleri nden 415 Kara 65 Deniz 5 Hava 13 Jandarma olmak uzere toplam 498 olu ve 1 200 yarali vermistir Kibris Turk tarafi ise 70 mucahit olu 270 sivil olu 1 000 yarali Kibris Turkleri genel olarak 1672 olu ve binlerce yarali vermistir Rumlar ve Yunanlar ise 4 bin olu 12 bin yarali vermistir Savasin disinda olmasina ragmen BM Baris Gucu askerleri de kayip vermisti 3 Avusturyali asker olmus 24 Avusturyali 17 Finlandiyali 4 Ingiliz ve 3 Kanadali asker de yaralanmisti 1975 yilinda Kibris Turk Federe Devleti 15 Kasim 1983 te ise Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti kurulmustur PKK ya karsi harekatlar Turkiye PKK catismasi PKK ve Turk Silahli Kuvvetleri arasinda orgutun 1978 de yilinda kurulmasi ile beraber baslayan ve halen devam eden catismalari kapsamaktadir 1984 yilina kadar kucuk olcekli silahli catismalar yasanmissa da Turk guvenlik gucleri ve PKK mensuplari arasindaki topyekun silahli mucadele 1984 yilinda PKK nin gerceklestirdigi Eruh ve Semdinli saldirilari ile baslamistir Catismalar genellikle Turkiye Suriye ve Irak da gerceklesmektedir 1980 den beri Suriye de bulunan Abdullah Ocalan Turkiye nin yogun baskilari sonucu Suriye den cikartilmistir Once Rusya ardindan da sirasiyla Italya Yunanistan ve Kenya ya giden Ocalan 15 Subat 1999 da Nairobi deki Yunanistan Buyukelciliginde yakalanmis Turkiye ye getirilmis ve burada yargilanmistir TSK tarafindan PKK yi hedef alan sinir otesi harekatlar 1983 yilinda baslatildi Terorle mucadele surecinin bir parcasi olan bu operasyonlar Irak in kuzeyinde bulunan kamplari ve bolgedeki pesmergeleri hedef aldi ve yillar icinde TSK bu bolgeye pek cok hava ve kara harekati duzenledi 2012 yilinin yaz mevsiminde Kurtlerin Kuzey Suriye de denetimi ele gecirmesi ile Turkiye PKK catismasi farkli bir boyut almistir Turkiye PKK nin Suriye kolu olan PYD YPG yi desteklemekle suclamistir Sinir otesi operasyonlar Turkiye PKK ve ilgili gruplara karsi Suriye ve Irak ta cok sayida hava saldirisi ve kara operasyonu duzenledi Tarih Yer Operasyon Turk kuvvetleri olen yaralanan Turkiye muttefikleri olen yaralanan PKK ve muttefikleri olen yakalanan 5 Ekim 15 Kasim 1992 Kuzey Irak Ekim 1992 sinir otesi harekati 28 125 1 551 1 232 20 Mart 4 Mayis 1995 Kuzey Irak Celik Harekati 64 185 555 13 12 Mayis 7 Temmuz 1997 Kuzey Irak Cekic Harekati 114 338 2 730 415 25 Eylul 15 Ekim 1997 Kuzey Irak Safak Harekati 31 91 865 37 21 29 Subat 2008 Kuzey Irak Gunes Harekati 27 24024 25 Temmuz 2015 Kuzey Irak Sehit Yalcin Operasyonu 16024 Agustos 2016 29 Mart 2017 Suriye Firat Kalkani Harekati 71 614 131 37 25 Nisan 2017 Suriye Kuzey Irak Nisan 2017 Suriye ve Irak hava harekati 0 7020 Ocak 24 Mart 2018 Suriye Zeytin Dali Harekati 55 318 Turkiye iddiasi 2 541 SDF iddiasi 820 SDF iddiasi 4 558 Turkiye iddiasi 19 Mart 2018 gunumuz Kuzey Irak Dicle Kalkani Harekati 112 17 23415 Agustos 2018 Sinjar Irak Sinjar a hava harekati 528 Mayis 2019 gunumuz Kuzey Irak Pence Harekati 27 Ekim 2019 gunumuz Suriye Baris Pinari Harekati 9 100 130 417 70215 Haziran 2020 gunumuz Kuzey Irak Pence Kartal Operasyonu Toplam 511 856 1062 3 285 417 8 065 11 803 1 734 Firat Kalkani Harekati nda Turkiye ve Ozgur Suriye Ordusu beraber ISID e karsi savasirken YPG de ISID e karsi savasmaktaydi ABD tarafindan desteklenen YPG ve Turkiye tam catismaya girmekten kacindi Turkiye nin stratejik hedefi Afrin kantonunun YPG kontrolundeki Munbic ve diger Rojava bolgelerine baglanmasini engellemekti Bu durum dolayisiyla olaylardaki kayiplarin yalnizca kucuk bir bolumu Turkiye YPG arasindaki catisma sebebiyle gerceklesti Suriye ye yapilan operasyonlar Suriye Ic Savasi nin cikmasi ile birlikte Turk ordusu Turkiye nin sinir guvenligini saglamak amaciyla teror orgutu olarak tanidigi ISID ve PKK nin Suriye kolu oldugunu belirttigi PYD YPG ye karsi sinir otesi operasyonlar duzenlemistir Turk ordusunun Suriye ye ilk harekati Sah Firat Operasyonu ile 22 Subat 2015 te gerceklesmistir Suriye Silahli Kuvvetlerinin Suriye nin kuzeyinde kontrolu kaybetmesi sebebiyleTurk ordusu ile Suriye ordusu sik sik karsi karsiya gelmemistir Son olarak Turk ordusu ile Suriye ordusu arasinda Idlib de yasanan olaylar sonrasi Bahar Kalkani Harekati baslatilmistir Bu harekat Turk Silahli Kuvvetlerinin 2020 itibariyla Suriye ye yaptigi son askeri harekat durumundadir Bu operasyonlar neticesinde Idlib Cerablus El Bab Azez Rasulayn Tel Abyad gibi sehirler Turk ordusu tarafindan kontrol edilmektedir Operasyonlar listesi Operasyon adi Yer Amac Baslangic Bitis Lider veya komutan Sonuc KaynakSah Firat Operasyonu Kobani Halep Artan ISID saldirilari sonrasi Suleyman Sah in naasi ve 38 personelin ulkeye getirilmesi 22 Subat 2015 23 Subat 2015 Necdet Ozel Suleyman Sah in naasi Turkiye ye getirildi Firat Kalkani Harekati Cerablus El Bab Halep ISID i Turkiye sinirindan uzaklastirmak Menbic i ele geciren YPG nin Afrin Kantonu ile Menbic Kantonu nu birlestirip koridor kurmasini engellemek 24 Agustos 2016 29 Mart 2017 Hulusi Akar Cerablus ve El Bab Turk ordusu tarafindan ele gecirildi ISID Halep in kuzeyinden cikarildi Menbic Afrin arasi baglanti kesildi Idlib operasyonu Idlib Olasi bir gocu engellemek icin Idlib de gerginligi dusurmek 8 Ekim 2017 27 Subat 2020 Hulusi Akar Operasyon Bahar Kalkani Harekati olarak genisletildi Zeytin Dali Harekati Afrin Halep YPG yi Afrin den atarak Hatay Kilis ve Gaziantep sinirlarini guvene almak 20 Ocak 2018 24 Mart 2018 Hulusi Akar YPG Afrin den cikarildi Baris Pinari Harekati Rasulayn Tel Abyad Suriye Kurdistani nda bulunan YPG yi Turkiye sinirindan uzaklastirmak 9 Ekim 2019 18 Ekim 2019 Hulusi Akar Turk Silahli Kuvvetleri Resulayn Tel Abyad Suluk dahil olmak uzere 600 yerlesim yerini ele gecirdi M4 Karayolu nun Firat in dogusunda kalan kismini buyuk olcude kontrol etti ve 4820 kilometrekare alanda hakimiyet sagladi Bahar Kalkani Harekati Idlib Olasi gocu engellemek 27 Subat 2020 5 Mart 2020 Hulusi Akar Ateskes yapildi catismalar ve Turkiye sinirina dogru goc hareketleri durdu Turk ordusu Burseya Dagi nda Turk ordusu mensubu askerler ve Turk ordusu tarafindan egitip donatilan Suriye Milli Ordusu uyeleri tarafindan Afrin deki hukumet binasina asilan Turk bayragi 18 Mart 2018 Turk ordusunun Afrin de ilerleyisi Turk Silahli Kuvvetlerinin Rasulayn a operasyonu sirasinda olusan goruntu Rasulayn Turk ordusu tarafindan bombalaniyor 10 Ekim 2019 Turk ordusunun Baris Pinari Harekati nda ilerleyisi Turk ordusunun Suriye nin kuzeyinde kontrol ettigi bolgeler Mavi Zeytin Dali Harekati bolgesi yesil Firat Kalkani Harekati bolgesi kahverengi Baris Pinari Harekati bolgesi Bahar Kalkani Harekati dahil edilmemistir Turk ordusunun Idlib deki askeri gucuNATO ve TurkiyeNATO Turkiye iliskileri Turkiye nin NATO uyesi olmak icin girdigi Kore Savasi ile 1952 yilinda baslamistir Katkilar Ege Denizi ndeki duzensiz gecisin onlenmesi kesif gozetleme ve denetim konularinda destek saglanmasi Ayni zamanda Turkiye NATO nun faaliyetlerine daimi katilim saglamaktadir Irak a askeri egitmen ve askeri danismanlik saglanmasi Irak ta kuvvet koruma timi konuslandirilmasi ISID ile mucadele koalisyonu kapsaminda gerceklesen NATO ucaklarinin ucuslarina yakit ikmali gerceklestirilmesi Dogu Avrupa ya yonelik yapilan tedbirlerde gerceklesen ucuslara yakit ikmali yapilmasi Konya Hava Ussu nun NATO ya sunulmasi ve
Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arnavutluk 
Bosna-Hersek 
Bulgaristan 
Hırvatistan 
Yunanistan 
Kosova 
Karadağ 
Kuzey Makedonya 
Romanya 
Sırbistan 
Slovenya 
Belarus 
Çekya 
Estonya 
Letonya 
Litvanya 
Moldova 
Polonya 
Rusya 
Slovakya 
Ukrayna 
Cezayir 
Mısır 
Libya 
Fas 
Tunus 
Angola 
Benin 
Botsvana 
Burkina Faso 
Burundi 
(Kamerun) 
Yeşil Burun Adaları 
Orta Afrika Cumhuriyeti 
Çad 
Komorlar 
Kongo Cumhuriyeti 
Fildişi Sahili 
Kongo DC 
Cibuti 
Eritre 
Ekvator Ginesi 
Esvatini 
Etiyopya 
Gambiya 
Gana 
Gine 
Gine-Bissau 
Kenya 
Lesotho 
Liberya 
Madagaskar 
Mali 
Malavi 
Mauritius 
Moritanya 
Mozambik 
Namibya 
Nijer 
Nijerya 
Ruanda 
São Tomé ve Príncipe 
Senegal 
Seyşeller 
Sierra Leone 
Somali 
Güney Afrika 
Güney Sudan 
Sudan 
Tanzanya 
Togo 
Uganda 
Zambiya 
Zimbabve 
